2019 წლის პირველი აპრილიდან საპატრულო პოლიციას უფლება აქვს მძღოლი ნარკოტესტერის საშუალებით შეამოწმოს, იმყოფება თუ არა ის ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების [მათ შორის მარიხუანას] ზემოქმედების ქვეშ. ასეთი ზემოქმედების ქვეშ ავტომობილის მართვა ითვალისწინებს ჯარიმას ანდა თავისუფლების აღკვეთას ვადით ერთ წლამდე.
თუ პოლიციელს გაუჩნდა საკმარისი საფუძველი ვარაუდისთვის, რომ პირი სატრანსპორტო საშუალებას მართავს მარიხუანას ან სხვა ნარკოტიკული ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, პოლიციელი პორტატული ნარკოტესტერის მეშვეობით უზრუნველყოფს ამ პირის შემოწმებას.
იმ შემთხვევაში, თუ პირს დაუდასტურდა ნარკოტიკული ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა, პოლიციელი ვალდებულია პირი ჩამოაშოროს სატრანსპორტო საშუალების მართვას, რის შემდეგაც უნდა წარადგინოს კლინიკური ან/და ლაბორატორიული [ქიმიო-ტოქსიკოლოგიური] გამოკვლევისთვის საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საექსპერტო-კრიმინალისტიკურ დეპარტამენტში. აღნიშნულ დეპარტამენტში გამოკვლევის ჩატარება ხდება ბიოლოგიური მასალის – ნერწყვის გამოკვლევით.
თუ მძღოლი უარს აცხადებს ნარკოტესტერის მეშვეობით შემოწმებაზე, პოლიციელი მძღოლს წარადგენს საექსპერტო-კრიმინალისტიკურ დეპარტამენტში ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების/სიმთვრალის დასადგენად.
იმ შემთხვევაში, თუ მძღოლი უარს იტყვის ლაბორატორიულ გამოკვლევაზე [ანუ უარს ამბობს ბიოლოგიური მასალის ჩაბარებაზე], მისი ნარკოტიკული ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა დგინდება მხოლოდ კლინიკური დასკვნით. ამას უშვებს სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლი, სადაც შენიშვნის სახით გაწერილია, რომ „ამ მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ ჩადენა დგინდება კლინიკური და ლაბორატორიული დასკვნებით, ხოლო ლაბორატორიულ გამოკვლევაზე უარის თქმის შემთხვევაში – მხოლოდ კლინიკური დასკვნით“.
საიას იურისტის, პაატა დიასამიძის თქმით, ეს შექმნის პრობლემას, ვინაიდან ამ შემთხვევაში სახეზე გვაქვს მტკიცების დაბალი სტანდარტი, რის გამოც სისხლის სამართლებრივი დევნა შეიძლება განხორციელდეს პირის მიმართ – ცნონ ბრალდებულად და დააკავონ.
თუ მძღოლი უარს იტყვის ნარკოტესტერის შემდგომ კლინიკურ ან/და ლაბორატორიულ [ქიმიო-ტოქსიკოლოგიური] გამოკვლევაზე, ასეთ შემთხვევაში ნარკოტესტირების დადებითი პასუხი მიიჩნევა კლინიკური სიმთვრალის დამადასტურებელ ფაქტად/დასკვნად.
პირველი აპრილიდან ძალაში შევიდა სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლის ახალი რედაქცია, რომლითაც გათვალისწინებულია პასუხისმგებლობა სატრანსპორტო საშუალების ნარკოტიკული, ფსიქოტროპული ან ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ მართვისთვის და რომელიც სანქციის სახით ითვალისწინებს ჯარიმას ანდა თავისუფლების აღკვეთას ვადით ერთ წლამდე.
ცვლილებები შევიდა ასევე „ნარკოტიკული და ფსიქოტროპული საშუალებების მოხმარებასთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევების დადგენის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შინაგან საქმეთა და ჯანდაცვის მინისტრების ერთობლივ ბრძანებაშიც.
ამ ბრძანების მიხედვით, მძღოლს უფლება აქვს მოითხოვოს, საკუთარი ხარჯით, ალტერნატიული გამოკვლევის ჩატარების მიზნით ერთი თვის განმავლობაში ბიოლოგიური მასალის [ნერწყვის] საკონტროლო ულუფის შენახვა.
საიას იურისტის, პაატა დიასამიძის თქმით, სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლი და მინისტრების ერთობლივი ბრძანება არ ითვალისწინებს კონკრეტულ განსაზღვრებას, თუ როგორ უნდა მოხდეს თავად პორტატული ნარკოტესტერის მეშვეობით პირის ზემოქმედების ქვეშ მყოფად მიჩნევა.
მაგალითად, მარიხუანას შემთხვევაში, შესაძლოა ნარკოტესტერით შემოწმებაზე პირმა უარი არ თქვას და პასუხი იყოს დადებითი, თუმცა არ არის კანონით განსაზღვრული, ეს პირი რა შემთხვევაში ითვლება ამ ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ. ანუ, პირმა ადრე მოიხმარა მარიხუანა, ნარკოტესტერმა აჩვენა დადებითი პასუხი, მაგრამ შესაძლოა შემოწმების მომენტში ეს პირი აღარ იყოს უშუალოდ ამ ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ.
„მაგალითისთვის, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსი ითვალისწინებს, თუ რა ჩაითვლება ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობად, რაც წარმოადგენს მძღოლის სისხლში 0,3 პრომილეზე მეტი ოდენობით ეთანოლის შემცველობას. როდესაც ქმედება ითვალისწინებს სისხლის სამართლის წესით გათვალისწინებულ პასუხისმგებლობას, კანონმდებელი ვალდებულია, განსაკუთრებული სიზუსტით განსაზღვროს, თუ რა შემთხვევაში შეიზღუდება ადამიანის უფლება.
ნარკოტესტერის მეშვეობით გადამოწმებაზე უარის თქმა შეიძლება გახდეს დაკავების საფუძველი, მაგრამ ეს იქნება საფრთხის შემცველი, ვინაიდან დაკავების საფუძველი არის პატრულ-ინსპექტორის ვარაუდი [რომელსაც არ აქვს სპეციალური ცოდნა], რომ პირი იმყოფება ნარკოტიკული ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, რაც შეიძლება გახდეს პირის მიმართ სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყების საფუძველი“, – აცხადებს პაატა დიასამიძე.
ამასთან, იურისტის თქმით, „პრობლემას წარმოადგენს მტკიცების სტანდარტი, ვინაიდან პირის დაკავების საფუძველი არის დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტი. განსახილველ შემთხვევაში პატრულ-ინსპექტორის შეფასება, რომ პირი იმყოფება ნარკოტიკული ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, არ იძლევა დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტს“.
პაატა დიასამიძე თვლის, რომ „მნიშვნელოვანია, სისხლის სამართლის კოდექსით განისაზღვროს ნარკოტიკული საშუალების ზემოქმედების ქვეშ ყოფნის შეფასების განჭვრეტადი კრიტერიუმები ისე, როგორც ეს არის განსაზღვრული ალკოჰოლური სიმთვრალის მდგომარეობის შემოწმებისას“.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ უკვე შეძენილია გერმანული წარმოების 10 000 ცალი ნარკოტესტერი, რაშიც ბიუჯეტიდან 540 ათასი ლარი [ერთ ნარკოტესტერში 54 ლარი] დაიხარჯა. სატენდერო დოკუმენტების მიხედვით, ნარკოტესტერი, რომელიც სამინისტრომ შეიძინა, „ადგენს ნარკოტიკული საშუალებების შემდეგი კომპონენტების მოხმარებას ნერწყვის საშუალებით: მარიხუანა, ჰაშიში, THC; ამფეტამინი და მეტანმეტამინი [მათ შორის ექსტაზი]; კოკაინი; ოპიატები [მორფი, ჰეროინი].
ტესტირების სრული საშუალო დრო: 5 წუთი.
მარიხუანას შემთხვევაში ტესტი ავლენს ყველა იმ შემთხვევას, როცა ნარკოტიკული საშუალების მიღება მოხდა 8 საათის განმავლობაში“.
[red_box]საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 276-ე მუხლის მიხედვით:[/red_box]
[checklist]
- ავტომობილის, ტრამვაის, ტროლეიბუსის, ტრაქტორის ან სხვა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების ნარკოტიკული, ფსიქოტროპული ან ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ მართვა ისჯება ჯარიმით ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით ერთ წლამდე.
- ავტომობილის, ტრამვაის, ტროლეიბუსის, ტრაქტორის ან სხვა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების მოძრაობის უსაფრთხოების ან ექსპლუატაციის წესის დარღვევა იმის მიერ, ვინც ამ სატრანსპორტო საშუალებას მართავს, რამაც ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანება გამოიწვია, ისჯება ჯარიმით ან შინაპატიმრობით ვადით ექვსი თვიდან ორ წლამდე ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით სამ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე ან უამისოდ. იგივე ქმედება, ჩადენილი ალკოჰოლის ან ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ორიდან ხუთ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე ან უამისოდ.
- ავტომობილის, ტრამვაის, ტროლეიბუსის, ტრაქტორის ან სხვა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების მოძრაობის უსაფრთხოების ან ექსპლუატაციის წესის დარღვევა იმის მიერ, ვინც ამ სატრანსპორტო საშუალებას მართავს, რამაც ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანება გამოიწვია, ისჯება ჯარიმით ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით სამიდან ხუთ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე. იგივე ქმედება, ჩადენილი ალკოჰოლის ან ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ოთხიდან ექვს წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე.
- ავტომობილის, ტრამვაის, ტროლეიბუსის, ტრაქტორის ან სხვა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების მოძრაობის უსაფრთხოების ან ექსპლუატაციის წესის დარღვევა იმის მიერ, ვინც ამ სატრანსპორტო საშუალებას მართავს, რამაც ადამიანის სიცოცხლის მოსპობა გამოიწვია, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ოთხიდან შვიდ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე. იგივე ქმედება, ჩადენილი ალკოჰოლის ან ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ექვსიდან ცხრა წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე.
- ავტომობილის, ტრამვაის, ტროლეიბუსის, ტრაქტორის ან სხვა მექანიკური სატრანსპორტო საშუალების მოძრაობის უსაფრთხოების ან ექსპლუატაციის წესის დარღვევა იმის მიერ, ვინც ამ სატრანსპორტო საშუალებას მართავს, რამაც ორი ან მეტი ადამიანის სიცოცხლის მოსპობა გამოიწვია, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით ექვსიდან ათ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე. იგივე ქმედება, ჩადენილი ალკოჰოლის ან ნარკოტიკული/ფსიქოტროპული/ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით რვიდან თორმეტ წლამდე, თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით ვადით სამ წლამდე.
[/checklist]
