სახალხო დამცველის 2018 წლის ანგარიშში „ქალი და არასრულწლოვანი პატიმრების მდგომარეობა საქართველოში“, უცხოენოვანი, უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მდგომარეობას საპატიმროებში ცალკე თავი ეთმობა.
ანგარიშის მიხედვით საქართველოში უცხოელი პატიმრების პრობლემები მრავალმხრივია:
სატელეფონი და წერილობითი კავშირის არარსებობა
ისინი მათთვის გასაგებ ენაზე სათანადოდ ინფორმირებულები საკუთარი უფლებების შესახებაც კი არ არიან. ახლობლებისგან სიშორის გამო უცხოელი პატიმრები ვერ სარგებლობენ პაემნების უფლებით, საერთაშორისო ზარების განხორციელება, წერილის გაგზავნა ახლობლებთან და უცხოეთიდან ამანათის მიღება ძვირია. იგივე პრობლემა აქვთ საქართველოს მოქალაქეებს, პატიმრებს, რომლებსაც ახლობლები უცხოეთში ჰყავთ.
სახალხო დამცველის რეკომენდაციის მიხედვით, გადახდისუუნარო უცხოელი პატიმრების გარე სამყაროსთან კონტაქტის ხარჯებს სახელმწიფო უნდა ანაზღაურებდეს.
ვიდეოპაემნების არახელმისაწვდომობა
ვიდეოპაემნები საპატიმროებში ხორციელდება საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული დახმარების საკითხთა მინისტრის N55 ბრძანების მიხდვით. თუმცა საქართველოში უცხო ქვეყნის მოქალაქე ქალი მსჯავრდებულებისთვის პრაქტიკულად არ არის ხელმისაწვდომი ვიდეოპაემნებით სარგებლობის უფლება: საქართველოს კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს ვიდეოპაემნის განხორციელების შესაძლებლობას საქართველოში მსჯავრდებულ უცხო ქვეყნის მოქალაქესა და საზღვარგარეთ მყოფ პირებს შორის.
სულ სხვაგვარია უცხოელ მსჯავრდებულთა მდგომარეობა ნიდერლანდებში, ესპანეთსა და ნორვეგიაში. ამ ქვეყნებში მყოფი უცხო ქვეყნის მოქალაქე პატიმრები ვიდეოპაემნებს უმნიშვნელოვანეს გზად მიიჩნევენ ახლობლების მოსანახულებლად, ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად და გარესამყაროსთან საკონტაქტოდ.
ვიდეოპაემნები ფინანსურადაც კომუნიკაციის ხელმისაწვდომი საშუალებაა. სახალხო დამცველის რეკომენდაციის მიხედვით, აუცილებელია სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტრომ გამონახოს გზები, რომ უცხოელმა პატიმრებმაც ისარგებლონ ვიდეოპაემნებით კომუნიკაციის უფლებით.
უცხოელ პატიმართა სოციალური იზოლაცია
პატიმრებისათვის N5 პენიტენციურ დაწესებულებაში მწირია საგანმანათლებლო და სარეაბილიტაციო და გასართობი პროგრამები. უცხოენოვანი პატიმრებისთვის არ არის ხელმისაწვდომი სატელევიზიო არხები მათთვის გასაგებ ენაზე, ეს ყველაფერი მათ სოციალურ იზოლაციას განაპირობებს. მათ სთავაზობენ ქართული ენის შემსწავლელ კურსებს, მაგრამ კურსები რეგულარული არ არის.
„N5 დაწესებულებაში მოთავსებული უცხო ქვეყნის მოქალაქე ქალი პატიმრების მნიშვნელოვანი ნაწილი განიცდის სოციალურ იზოლაციას სხვადასხვა მიზეზის, მათ შორის – ენობრივი ბარიერისა და ოჯახის წევრებთან კონტაქტის არქონის გამო, რაც მძიმედ აისახება მათ ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე“, – წერია სახალხო დამცველის ანგარიშში.
არახელმისაწვდომი ფსიქოლოგიური დახმარება
№5 დაწესებულებაში 2017 წლის 15 დეკემბრიდან 2018 წლის 15 ივნისამდე (კვლევის პერიოდში) 275 პატიმარი იყო მოთავსებული, რომლებსაც მხოლოდ 2 ფსიქოლოგი ემსახურებოდა, მათგან მხოლოდ ერთი საუბრობდა ინგლისურად. უცხოელი პატიმრები აღნიშნავდნენ, რომ ფსიქოლოგისგან კონსულტაციების მიღების საშუალება იშვიათად ეძლეოდათ.
გაეროს ქალ პატიმართა მოპყრობის შესახებ წესების თანახმად განსაკუთრებული ძალისხმევა უნდა გამოიჩინონ პასუხისმგებელმა ინსტანციებმა, რომ ქალი პატიმრები სათანადოდ იყვნენ უზრუნველყოფილნი ფსიქოლოგთა მომსახურებით.
მასალა მომზადებულია პროექტის – „ყოფილი პატიმრების, პატიმართა ოჯახებისა და პრობაციონერების მხარდაჭერის პროგრამა“ ფარგლებში.
პროექტს ახორციელებს ა(ა)იპ „დემოკრატიის ინსტიტუტი“ და დაფინანსებულია ევროკავშირის მიერ. მასალაში გამოთქმული მოსაზრებები ავტორისეულია და შესაძლოა არ გამოხატავდეს დონორი ორგანიზაციის თვალსაზრისს.
