თქვენი აზრით, რას შეცვლის პრემიერ-მინისტრის ეს ინიციატივა?
პრემიერის ამ განცხადებით ძირითადად ორი რამ გაჟღერდა. ის, რომ სახელმწიფო იწყებს საგადასახადო რეგულირებას საცხოვრებელი სახლის ქირავნობით ან იჯარით გაცემული ხელშეკრულებებიდან მიღებულ შემოსავლებთან მიმართებაში. სახელმწიფომ განაცხადა, რომ ქირით ან იჯარით გაფორმებულ ხელშეკრულებებთან მიმართებაში 20%-ით დაბეგვრის ნაცვლად იქნება 5%-იანი დაბეგვრა, რითაც შეეცდება საზოგადოებაში გააჩინოს კანონისადმი მორჩილების განცდა. უფრო მცირე დაბეგვრის სისტემით საზოგადოებაში უნდა გაჩნდეს მზაობა, რომ გადაიხადოს გადასახადი, არ იყოს გადასახადებისგან თავის არიდების ან დაფარვის მცდელობა.
ანუ ადამიანები, რომლებიც არავითარ გადასახადს არ იხდიდნენ ბინის გაქირავებიდან, დაბეგვრის 5%-მდე შემცირების გამო გადამხდელებად დარეგისტრირდებიან?
აქამდე სახელმწიფოს მიშვებული ჰქონდა პოლიტიკა, რომელიც შეეხებოდა ტურიზმის სფეროში სახლების გაქირავებას, ანუ საოჯახო ბიზნესს. დღეს სახელმწიფომ განაცხადა, რომ ის იწყებს ადმინისტრირებას ამ თვალსაზრისით. ანუ ე.წ. საოჯახო ბიზნესის მონიტორინგს და საგადასახადო ვალდებულების ჩარჩოებში მოქცევას. მათი მხრიდან არის შემხვედრი პოზიცია, რომ ითვალისწინებენ რა გარემოებიდან გამომდინარე არიდებდა მოქალაქე თავს გადასახადს – 20%-ი იყო მაღალი საგადასახადო განაკვეთი. 5%-იან ზღვარზე ჩამოტანა მიანიშნებს იმაზე, რომ სახელმწიფო იწყებს პოლიტიკის გამკაცრებას.
ბინების გამქირავებლების დაბეგვრის მცდელობა ჰქონდა წინა ხელისუფლებასაც, ქობულეთის მაგალითი რომ გავიხსენოთ, მაგრამ არ გამოვიდა. რა გზა არსებობს ამ სფეროს კანონმდებლობის ჩარჩოებში მოსაქცევად?
სახელმწიფოს აქვს შესაბამისი ბერკეტები, რომ მოახდინოს შემოსავლების ადმინისტრირება და საჯარიმო სანქციების გატარება. ერთ წლამდე ქირავნობის რეგისტრაციის სავალდებულოებას თვითონ კანონი არ იცნობს. ის, რომ წინა ხელისუფლების პერიოდში ვერ განხორციელდა ამ პროცესის საგადასახადო ჩარჩოებში მოქცევა, ბევრი რამით იყოს განპირობებული. შეიძლება ეს ყოფილიყო მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა. თუნდაც ქობულეთში რაც მოხდა ომის შემდგომ პერიოდში – საბანკო სესხები მძიმე ტვირთად დააწვა მოსახლეობას. დღეს არსებული მენეჯმენტით კი ხელისუფლებას მარტივად შეუძლია ყველა იმ შემოსავლის მონიტორინგი და ადმინისტრირება, რომელსაც იღებს მოქალაქე სამეწარმეო საქმიანობის ფარგლებში. როდესაც ხელისუფლება კანონის ჩარჩოებში აცხადებს, რომ ის იწყებს ადმინისტრირებას, რა თქმა უნდა, ამის შემდეგი ნაბიჯი უნდა იყოს მოქალაქის მხრიდან კანონის მორჩილება.
შეიძლება თუ არა დაბეგვრის განაკვეთის შემცირებამ გამოიწვიოს ის, რომ თუ აქამდე მოქალაქე არ აფორმებდა ხელშეკრულებას ბინის გაქირავების თაობაზე, ახლა ამას გააკეთებს და თვითონაც იქნება დაცული?
ნებისმიერი ხელშეკრულება არ ნიშნავს იმას, რომ მოქალაქე რისკებისგან დაზღვეულია. კერძო სამართლებრივ ურთიერთობას სახელმწიფო არ არეგულირებს. კერძო პირი აქირავებს სახლს, ამას სახელმწიფო ვერ გააკონტროლებს. ეს რისკია და პასუხისმგებელი თავად მოქალაქეა… საუბარია იმაზე, რომ მაღალი განაკვეთის შემთქვევაში სახელმწიფოს უნდა დაეხარჯა უფრო მეტი ფინანსური რესურსი, რომ გამოევლინა მოქალაქეები, რომლებმაც დაუმალეს სახელმწიფოს გადასახადი. ახლა სახელმწიფო ელოდება მოქალაქისგან ნებას, რომ ის დაემორჩილება კანონს. ნებაყოფლობით შესრულებული საგადასახადო ვალდებულება კი გაზრდის საბიუჯეტო შემოსავლებს. რა თქმა უნდა, ეს იმოქმედებს საბაზრო სიტუაციაზეც. გაზრდის გაქირავების საფასურს. ასევე უნდა გავითვალისწინოთ შემდგომი თანმხლები პროცესებიც – ეს არის შესაბამისი დეკლარაციის წარმოების წესი, რაც ჩვეულებრივ მოქალაქეს არ შეუძლია. გამოვა, რომ მათ უნდა დაიქირავონ ბუღალტრები, აწარმოონ საგადასახადო დოკუმენტაცია, რაც, თავის მხრივ, ფინანსებთან არის დაკავშირებული.
არსებული სოციალური მდგომარეობის პირობებში, როდესაც აქვს სახელმწიფოს ტურიზმის განვითარების სწრაფვა, საგადასახადო კანონმდებლობის გამკაცრება კი არა, პირიქით – შემცირება ან საერთოდ გაუქმება იქნებოდა მომგებიანი. მართალია, დაბეგვრის გადასახადი შევამცირეთ, მაგრამ თანმდევი პროცესები აუცილებლად გამოიწვევს ვალდებულების ზრდას.
ზოგადად, რამდენად ხშირად მოგმართავდნენ მოქალაქეები სახლის გაქირავებისას ხელშეკრულების გასაფორმებლად?
ბოლო პერიოდში გაიზარდა სახელშეკრულებო ურთიერთობები ქირავნობის ხელშეკრულებებთან მიმართებაში. ძირითადად ესენი არიან იურიდიული პირები, რომლებიც იჯარით ან ქირით იღებენ ფართობს. ფიზიკური პირების შემთხვევაშიც იყო შემთხვევები, როდესაც ისინი აცხადებდნენ, რომ მათთვის სახელშეკრულებო ურთიერთობები უფრო მისაღებია – ისინი მზად იყვნენ 20%-ი გადაეხადათ.
ახალი ინიციატივა როგორ აისახება იმ იურიდიულ პირებზე, რომლებსაც კერძო პირებისგან აქვთ ნაქირავები საოფისე ფართობები, შეღავათები მათზეც გავრცელდება?
ეს არის გათვლილი ფიზიკურ პირებზე. მათზე, ვინც ე.წ. სასტუმრო საცხოვრებელ ფართობებს აქირავებს. ეს შეეხება ე.წ. საოჯახო სასტუმროსაც, მათ, ვინც საცხოვრებელი ფართობის გაქირავებით იღებს შემოსავალს.
