9 იანვარს აჭარის ჯანდაცვის მინისტრმა აჭარის რესპუბლიკურ-კლინიკური საავადმყოფოს თანამშრომლებს მისწერა, რომ „მიმდინარე პერიოდისთვის საავადმყოფოს გასხვისება/განკარგვის საკითხი არ განიხილება“. ამ წერილს წინ უსწრებდა 2017 წლის 21 იანვრის განცხადება, რესპუბლიკური საავადმყოფოს კერძო კომპანიისთვის მართვაში გადაცემაზე. ექიმი ბენო ჭელიძე ამბობს, რომ კოლექტივი ბოლო წერილს განიხილავს, დროის მოგებისა და თანამშრომლობის გადაბირების მცდელობად. მის თქმით, 350 თანამშრომლის ხელმოწერილი განცხადებით, რომელიც ზურაბ პატარაძის მაგიდაზე დევს, კოლექტივი საავადმყოფოს გასხვისებას ეწინააღმდეგება.
ბატონო ბენო, თქვენ მიიღეთ მინისტრ ზაალ მიქალაძის წერილი, რომ რესპუბლიკური საავადმყოფო არ გაიცემა მართვაში. კიდევ რას აპროტესტებთ?
ბენო ჭელიძე, რესპუბლიკურ-კლინიკური საავადმყოფოს ექიმი
ბრიფინგს ვაპირებდით პრესასთან და საპროტესტო აქციების დაანონსებას. ეტყობა, ეს გაიგეს და 29 დეკემბერს თუ ამბობდა მინისტრი, რომ უნდა გაქირავდეთო, 10 დღის შემდეგ მოგვწერა, რომ ამ პერიოდისთვის არ გაქირავდებითო. თუ ბატონმა მინისტრმა აზრი 10 დღეში შეიცვალა, თავისუფლად შეიძლება 10 დღის შემდეგაც თქვას, რომ „მიმდინარე პერიოდი“ გავიდა და ახლა უნდა გაქირავდეს ახალი საავადმყოფო.
ამ ყველაფერში განსაკუთრებული წვლილი ჩვენს დირექტორს მიუძღვის – ის საავადმყოფოს გასხვისების იდეის მოკავშირეა. ერთი წლის წინ თვითონ ხურავდა 555-კაციან საავადმყოფოს, მაშინ ეს ამბავი არ გავასაჯაროეთ. რამდენიმე პატრიოტი ექიმის ხელშეწყობით შევიტყვეთ მისი ეს გეგმა და ჩავუშალეთ. მინისტრებს აწვდიდა ინფორმაციას იმაზე, რომ მშენებლობის პროცესში საავადმყოფოს ნაწილი როცა მოიშლება, ვერ ვიმუშავებთ და ამიტომ უნდა დავიშალოთო. ეს წერილი ჩავიგდეთ ხელში. კოლექტივს შეგვხვდა და იმავეს გვიმტკიცებდა, როცა ფლიგელი მოიშლება და ვერ ვიმუშავებთო. მაშინაც დაანონსა სამინისტრომ, რომ რესპუბლიკური უნდა დაიშალოსო, მაგრამ მეორე დღეს მოუწიათ დაანონსებულის შეცვლა – ადგილზე ვიყავით და არ ყოფილა დასანგრევიო. ფაქტია, რომ დირექტორმა მთავრობა შეიყვანა შეცდომაში.
უნდა გკითხოთ – ასე დირექტორთან პირადი კონფლიქტის გამო ხომ არ საუბრობთ?
პირადი კონფლიქტი რა შუაშია, რატომ თვლით, რომ რასაც მე ვლაპარაკობ, არასწორია. გვაუქმებს ეგ კაცი. აქამდე თავს ვიკავებდი, ვფიქრობდი, რამენაირად შიგნიდან ვეტყოდი, რომ წასულიყო. ვერ მიხვდა. არ უნდა და კი ბატონო, წავიდეს სკანდალით.
გაქირავების ამბავიც პრესით შევიტყვეთ, არადა, ძალიან ბევრი კონტაქტი აქვს დირექტორს მინისტრთან. ასეც რომ არ იყოს, რამდენი დრო უნდა მინისტრთან თუ პატარაძესთან შეხვედრას – ორი თვე სჭირდება? რატომ არ შეხვდა და არ გაარკვია, რას აპირებდნენ?
ახლაც იმავე წრეზე მივდივართ – ერთი კვირაა ვიწვევთ ჯანდაცვის მინისტრს, მაგრამ ჩვენთან საქმიანი შეხვედრისთვის ვერ მოიცალა. სამაგიეროდ მოიცალა ვახშამზე მოსასვლელად – გუშინ რესპუბლიკურის კორპორაციულ ქეიფზე მივიდა.
მარტო ხომ არ ხართ ამ დაპირისპირებაში?
თანამშრომლები, ვინც ხელი მოაწერა განცხადებას და სხვებიც, რესპუბლიკურის შენარჩუნებას ემხრობიან, მაგრამ ტაქტიკაშია სხვაობა: მე დროის გაყვანის სიტუაცია არ მომწონს, რასაც დირექტორი აკეთებს – ერთ მშვენიერ დღეს გამოგვიცხადებენ, რომ რესპუბლიკური გაქირავებულია და გვიან არ დარჩეს-მეთქი. სხვები ნელ-ნელა ეთანხმებიან იმ პოლიტიკას, რომ დაველოდოთ მინისტრს, წერილი გავგზავნოთ…
რესპუბლიკური საავადმყოფოს რომელიმე ბიზნესჯგუფისთვის მართვაში გადაცემას რატომ ეწინააღმდეგებით ასე კატეგორიულად. ამბობთ, რომ ბევრი რამ სწორედ იმიტომ არ გაკეთდა, რომ საავადმყოფოს გასხვისება უფრო მარტივი ყოფილიყო. რა არ გაკეთდა?
აქამდე უნდა შექმნილიყო კომისია, რომელშიც შევიდოდნენ ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილე, საავადმყოფოს დირექტორი, დეპარტამენტის უფროსები, უნივერსიტეტის წარმომადგენელი, უმაღლესი საბჭოს ჯანდაცვის კომისიის ერთ-ერთი წევრი და იმუშავებდნენ ორი მიმართულებით. 1. რა ტექნიკით უნდა აღიჭურვოს ახალი საავადმყოფო, რომელიც პირველ ივნისს მზად იქნება. შესაბამისად, რა თანხა უნდა გაჩენილიყო ტექნიკისთვის ბიუჯეტში. ჯანდაცვის სამინისტრომ კომისია არ შექმნა. 2. კადრებით უზრუნველყოფა არის საკმაოდ რთული საკითხი, რადგან დეფიციტია სპეციალისტები. ახალ საავადმყოფოს დასჭირდება კადრები, ზოგი სპეციალისტის გადამზადებას სჭირდება 2-3 წელი. აქამდე უნდა გაეგზავნათ გადამზადებაზე სპეციალისტები იმ პირობით, რომ დაბრუნდებოდნენ და იმუშავებდნენ რესპუბლიკურ საავადმყოფოში. ამის მაგივრად, ერთ დღეს, ნოემბრის თვეში, აღმოჩნდა [ეს გავიგეთ პრესით და არ ჩვენი დირექტორისგან, ამიტომაც არის ეჭვი, რომ ჩვენი დირექტორი ამ ქმედებებში გარეულია], რომ ახალი საავადმყოფო უნდა გაქირავდეს.
ამ განცხადების შემდეგ ორი თვე გავიდა – ჯერ ბიუჯეტში ფულის დეფიციტს იმიზეზებდნენ, მერე აღმოჩნდა, რომ ბიუჯეტში 95 მილიონი ვერ დაიხარჯა. ფინანსთა მინისტრმაც ხომ თქვა, რომ ფული პრობლემა არ არის, ოღონდ ჯანდაცვის სამინისტრომ იანგარიშოს რამდენი სჭირდებაო.
თქვენ ხართ ექიმი. წესით, არ უნდა გაწუხებდეთ ვინ მართავს რესპუბლიკურს, სახელმწფო თუ ვინმე კერძო კომპანია.
კვალიფიციური სპეციალისტი არ შეიძლება შეშინდეს იმის გამო, რომ, აი, გაიყიდება საავადმყოფო და სამსახურს დაკარგავს. აქ სხვა რამეშია საქმე – საყოველთაოდ დეკლარირებულია, რომ თუ გვინდა იყოს ნორმალური სამედიცინო მომსახურება, აუცილებელია საავადმყოფოების მინიმუმ 30% დარჩეს სახელმწიფოს მართვა-გამგებლობაში. თუ ეს ასე არ იქნება, მაშინ წავა ოლიგოპოლიური მართვა. ეს ნიშნავს, რომ იქნება ქაოსი, ხარისხი დაბალი, ფასები მაღალი, ხელფასები დაბალი. სახელმწიფოს ასევე არ ექნება თავისი დასაყრდენი საავადმყოფო ეპიდემიებისა თუ სხვა უბედური შემთხვევების დროს.
ასეა ევროპაში. პოლონეთში იყო ჩვენი დელეგაცია ტრენინგებზე, საიდანაც ორი ამბავი ჩამოიტანეს. ერთი ის, რომ იქ 30 %-მდე სახელმწიფო საავადმყოფოები აქვთ. აქვთ, მაგალითად, 40 საწოლზე აღჭურვილი ტოკსიკოლოგიური განყოფილებები, რომლევიც შეიძლება 80 პროცენტით დაუტვირთავი იყოს. ხელფასს უხდიან ადამიანებს. სახელმწიფო ამას იმიტომ აკეთებს, რომ ასე თუ არ დაგეგმავ, როცა დაგჭირდება, არ გექნება.
გერმანიაშიც, ბისმარკის დროიდან მოქმედებს ბისმარკის სისტემა – ბიუჯეტის 13 პროცენტი მიდის მედიცინაზე და 90 პროცენტი სარგებლობს სახელმწიფო ჯანდაცვით, 10 პროცენტი მდიდრების, ცალკე დაზღვევაა. შესაბამისად, მინიმუმ 30% რომ უნდა იყოს სახელმწიფო საავადმყოფო, ეს ჩვენი ახირება არ არის.
მოსახლეობისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელია რესპუბლიკური, რომელიც ამ რეგიონში ერთადერთი სახელმწიფო დაწესებულებაა, დარჩეს სახელმწიფო კლინიკად. საყრდენი საავადმყოფო მკაცრი კონკურენციის პირობებში ხარისხს მაღლა წევს, ფასებს არეგულირებს, ასევე ხელფასებზეც იქონიებს გავლენას. აი, ეს არის ის მთავარი რამ, რის გამოც რესპუბლიკური საავადმყოფო უნდა გადარჩეს. ეს აქამდე ასეც იყო დაგეგმილი, მაგრამ ახლა ვიღაცის თავში მოვიდა, რომ გაქირავდეს. თავდაპირველად ითქვა, რომ ეს უნდა ყოფილიყო ევროპული გამოცდილების ფირმა, 29 დეკემბრის ინტერვიუში ევროპულს აღარ ახსენებს მინისტრი. ჩვენ დიდი ეჭვი გვაქვს, რომ ამის უკან, პირველ რიგში, დგას „ევექსი“ ან სხვა მისი მსგავსი კერძო სამედიცინო ფირმა. ოლიგოპოლია უკვე გვაქვს ფარმაცევტულ სფეროში, რამაც წამლებზე ფასების 1000-პროცენტიანი მატება გამოიწვია.
რამდენჯერმე ახსენეთ კორპორაცია „ევექსი“. მომეჩვენა, რომ რესპუბლიკურის მართვაში განსაკუთრებით ამ კომპანიისთვის გადაცემას ეწინააღმდეგებით…
სულ ერთია, რომელი კერძო კომპანია წაიღებს, მაგრამ „ევექსის“ მაგალითი ამ რეგიონში უკვე ვიცით – სამი დღის წინ ბავშვთაშიც და რეფერალურშიც ხელფასები გაანახევრეს. დადასტურებულად ვიცი, რომ ხელფასები ადმინისტრაციის და 2-3 წამყვანი სპეციალისტის გარდა ყველას შეუმცირეს. თუ რესპუბლიკური არ შენარჩუნდა, წავა ოლიგოპოლია – ქართველი კაცის ბუნება ხომ იცით, საღამოს შეიკრიბებიან კერძოს ხელმძღვანელები რესტორანში და იტყვიან, რა ღირს კარდიოგრამა – 10 ლარი? რა არის ათი ლარი, მოვითხოვოთ 50 ლარი. პნევმონია რა ღირს – მოდი მოვამატოთ. აქამდეც კერძო კლინიკებს ისედაც 2-3-ჯერ მეტს უხდიდნენ, ვიდრე ჩვენ, რაღაც ისტორიული მინიმუმის მოტივით. ეს ისტორიული მინიმუმი იცით რას ნიშნავს? – 10 წლის წინ, როცა კერძო კლინიკები თითქმის არ არსებობდა, რესპუბლიკურ საავადმყოფოს ფილტვის ანთება, ვთქვათ, შეფასებული ჰქონდა 500 ლარად. იმის მერე განვითარდა ინფლაცია, სხვა პროცესებიც და ვიღაც, ვინც ზის თბილისში სამინისტროში, დაადგინა, რომ რესპუბლიკურს ისტორიული მინიმუმის ფარგლებში უნდა გადაუხადოს დღესაც. ორჯერ მეტს უხდიდნენ სხვა საავადმყოფოებს ფილტვის ანთებაზე და ინსულტში 3-ჯერ მეტს. ახლა გაგვითანაბრეს ფასები, ჩვენ ცოტა მოგვიმატეს, მაგათ დააკლეს.
როგორც ვიცით, თქვენ იყავით ზურაბ პატარაძესთან, რა გითხრათ?
ვფიქრობ, პატარაძეზე ზეწოლაა თბილისიდან. გვითხრა, რომ მაქსიმალურად ეცდებოდა, შეგვხვდებოდა კიდეც. მივიტანეთ 350 თანამშრომლის ხელწერა და თხოვნა, რომ შეგვხვედროდა, მაგრამ არ შეგვხვდა, ალბათ სათქმელი არ ჰქონდა. ვერ დაგვპირდებოდა, რომ გარანტირებულად დარჩება რესპუბლიკური და ამიტომ გადაგვამისამართა ჯანდაცვის მინისტრთან, რომელმაც ბუნდოვანი პასუხი გაგვცა. ამბობს, რომ ჩემთან იყვნენ ექიმები, ავუხსენი და გაგებით შეხვდნენ, მხოლოდ ვიღაცები არ გვეთანხმებიანო. 350 კაცი ვიღაც არის. ჯანდაცვის მინისტრის სიტყვა არადამაჯერებელია.
არ ფიქრობთ, რომ თქვენ ამ პროტესტში შეიძლება მარტო დარჩეთ?
იმედი მაქვს, რომ თანამშრომლები გონიერები არიან. ბევრი მხარს მიჭერდა და იმედია, კიდევ დამიდგებიან გვერდში.
ძალიან ბევრ ადამიანს შევხვედრივარ, ვინც უკმაყოფილოა რესპუბლიკური საავადმყოფოს მომსახურებით. თუ გასხვისდება, რას ფიქრობთ, საზოგადოების მხარდაჭერა გექნებათ?
კი ბატონო, შეუცდომელი არავინაა, მაგრამ იმ საშინელ პირობებში, როგორშიც ჩვენ ვართ, 56 სტაციონარული ავადმყოფი გვეწვა გუშინ, ამბულატორულიც არანაკლები იყო. თუ ავადმყოფი არ გენდობა, არ მოვა. სტატისტიკა მაძლევს იმედს, რომ საზოგადოება გვერდით დაგვიდგება.
