დავით ანდღულაძე ბსუ-ში ჩინურს ასწავლის. ამბობს, რომ საქართველოში ამ ენის მიმართ ინტერესი დღითიდღე იზრდება. ვიდრე ჩინეთის განხრით საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალისტი გახდებოდა, ერთი წელი ჩინეთში ისწავლა ენის კურსზე, მერე კი ისევ თბილისში გააგრძელა სწავლა. დავითი მოგვიყვა თანამედროვე ჩინეთზე და ასევე იმ სტერეოტიპებზე, რაც ჩინეთთან დაკავშირებით საქართველოში არსებობს:
არ ვიცი, რატომ გადავწყვიტე ჩინურის სწავლა – 2011 წელს, პერსპექტივის თვალსაზრისით, ჩინეთი ასე ძალიან არ იყო ჩვენთან წარმოდგენილი. მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, კარგი გადაწყვეტილება მივიღე. ახლა ეს ენა მოთხოვნადია. ბათუმშიც ვმუშაობ და თბილისშიც – ოთხი დღე აქ ვარ, სამი დღე – თბილისში. უნივერსიტეტებში ვასწავლი და ენების კერძო ცენტრში.
დაინტერესება ამ ენის მიმართ არის. მაგალითად, როცა მე ჩავაბარე თბილისში, თავისუფალ უნივერსიტეტში, მხოლოდ 36 კაცი მიიღეს ფაკულტეტზე – მათგან ჩინური 16-მა ავირჩიეთ. წელს, თუ არ ვცდები, 70 ადამიანი მიიღეს. გარდა ამისა, სხვა უნივერსიტეტებშიც გაიხსნა ფაკულტეტი – ჯავახიშვილს აქვს, საპატრიარქოს უნივერსიტეტსაც უნდა ჰქონდეს. ასევე ბევრი კერძო ცენტრია, სადაც ასწავლიან.
ბათუმს რაც შეეხება, შარშან, ოქტომბრიდან დავიწყე ბსუ-ში მუშაობა. უნივერსიტეტს ჰქონდა მოთხოვნა და მოწვეულ ლექტორად ვმუშაობ. ჯერჯერობით ერთი ჯგუფი მყავს – მხოლოდ ინგლისურის მესამე-მეოთხე კურსის ფილოლოგებს ჰქონდათ არჩევის უფლება. თავიდან აირჩია ცხრამ, მეორე სემესტრში დარჩა ექვსი, მიხვდნენ, რომ არ იყო მათი საქმე. ახალი სასწავლო წლიდან მგონი ყველას შეეძლება ჩინურის არჩევა, კურსის მიუხედავად. გარდა ამისა, საღამოს სკოლის გახსნაც იგეგმება.
დავით ანდღულაძე
- თქვენს სტუდენტებს რეალურად უნდათ ჩინურის სწავლა, თუ უფრო ერთობიან?
მგონი ყველაფერი ერთად არის. ჩემი ყველა მეგობარი, ვისაც რაიმე შეხება აქვს ჩინურთან, მათ შორის ჩემი მოსწავლეებიც [თბილისს ვგულისხმობ] უკვე მუშაობენ თარჯიმნებად მაინც, მათ შორის „ხუალინში“. ამ კომპანიაში სხვა პოზიციების დაკავებაც შეიძლება, თუ ენა იცი. გარდა ამისა, არის „სინო ჰიდრო“, ავიაკომპანია – სამხრეთ ჩინეთის ავიახაზებია, ახლახან კიდევ ერთი ავიაკომპანია შემოვიდა. საელჩოში სჭირდებათ კადრები – ჩვენთან და ჩინეთშიც. საქართველოდან 5 მილიონ ბოთლზე მეტი ღვინო რომ გავიტანეთ ჩინეთში, ესეც ცნობილი ამბავია. ამ მოლაპარაკების პროცესში ყოველთვის საჭიროა ენის მცოდნე. მოკლედ, ბევრი სფეროა, სადაც საჭიროა ჩინურის მცოდნე ქართველი. აქედან გამომდინარე, ეს ენა ახლა ძალიან პერსპექტიულია. ჩემმა მოსწავლეებმა ეს, რა თქმა უნდა, იციან.
- ინტენსიური მეცადინეობის პირობებში ერთ წელიწადში რა დონეზე შეიძლება ჩინურის სწავლა?
ერთი წლის თავზე უნივერსიტეტში ჩავაბარე A2 დონე, მაგრამ რეალურად უფრო მეტი ვიცოდი. ქართულ ენაზე, ჯერჯერობით, ერთადერთი სახელმძღვანელო არსებობს – თავისუფალი უნივერსიტეტის გამოცემა. იმ სახელმძღვანელოში არის 1000 სიტყვა. ეს ნიშნავს B1-ზე ცოტა მაღალ დონეს. შესაბამისად, საყველპურო ჩინური არის. ჩინურის გამოცდას თავისი სპეციფიკა აქვს – ინგლისურის გამოცდებზე სიტყვების ლისტი არ არის, ჩინურში პირიქით – პირველი დონე 150 სიტყვაა, მეორე დონე – 300, მერე – 600 და ასე შემდეგ. პირველ კურსზე ჩვენ მეორე დონე ჩავაბარეთ, მაგრამ რეალურად სხვა დონე გვქონდა.
მე ხუთი წელი ვსწავლობდი, ახლა მინდა ჩავაბარო C2, ანუ ყველაზე მაღალი საფეხური. წელს ჩავაბარე სამაგისტროც – მე და ჩემი სტუდენტები ერთად ვაბარებდით გამოცდებს, ესეც საინტერესო გამოცდილება იყო.
- თქვენ იყავით ჩინეთში, იქ როგორი განათლების სისტემა აქვთ?
რაღაც სფეროები კარგად არის განვითარებული – ვთქვათ, ბიზნესი, ეკონომიკა, IT სპეციალობა – ესენი ძალიან, ძალიან კარგად ისწავლება. არის სპეციალობები, რომლებზეც ქართველებს არ უსწავლიათ, მაგალითად, მე არ გამიგია, რომ აქედან, ერთის გარდა, ვინმეს ესწავლოს იურიდიულზე. მათ სპეციფიკური შიდა სამართლებრივი სისტემა აქვთ, რაც ჩვენთვის, ალბათ, გამოუსადეგარი იქნება.
სკოლებსა და უნივერსიტეტებში ჩინელები დატვირთულად მუშაობენ, უცხოელებს ასეთი დატვირთვა არ გვაქვს. მაგალითად, ბავშვები სკოლაში სადღაც 6 საათამდე რჩებიან. არის შემთხვევები, როცა ადამიანები ვერ უძლებენ ამ სტრესს, დატვირთვას და თავს იკლავენ. ეს ახასიათებთ.
- ჩვენთან ფიქრობენ, რომ ჩინელები ძალიან შრომისმოყვარე ხალხია. ეს მითია თუ რეალობა?
ჩინელები ძალიან ბევრს მუშაობენ და ეს ფაქტია. ქუჩაში რომ გადიხარ, როგორც წესი, ყველა რაღაცას აკეთებს. ჩვენთან ქალისა და კაცის შრომა განსხვავდება ერთმანეთისგან, იქ განსხვავება არ არის – იქ ქალი შემდუღებელი თუ ავტობუსის მძღოლი, ჩვეულებრივი ამბავია. არავინ ეპუება მუშაობას. მათხოვარს შეხვდები, მაგრამ მილიარდ ნახევართან შედარებით ძალიან ცოტას.
ჩინეთში ჭამის კულტურა ძალიან განვითარებულია. ქალაქში თუ სოფლად – ყველგან არის რაღაც ჯიხურები, სადაც შეგიძლია ჭამო გემრიელად.
მე, პირადად, რაღაც პერიოდი დიდი სიამოვნებით ვიცხოვრებდი ჩინეთში – მინდა, დავბრუნდე და სწავლა გავაგრძელო.
- როგორ შეიძლება ჩინეთში სასწავლებლად წასვლა, ჩინეთის სახელმწიფო აფინანსებს საქართველოში სასწავლო პროგრამებს?
ჩინეთი იყო ერთ-ერთი პირველი სახელმწიფო, ვინც აღიარა საქართველოს დამოუკიდებლობა [1992 წელს] და მალევე დაიწყო სასწავლო პროგრამები.
როგორც წესი, ჩინეთში სწავლის გაგრძელების ორი გზა არსებობს – ერთია, როცა უშუალოდ ეკონტაქტები უნივერსიტეტს, აგზავნი საბუთებს და ისინი განიხილავენ მიგიღონ თუ არა; მეორე არის ჩინეთის სახელმწიფოს სტიპენდია. ჩინეთი საქართველოსთვის ყოველწლიურად გამოყოფს 20 ადგილს, ეს გულისხმობს ენის კურსს, ბაკალავრიატს და მაგისტრატურასაც. გადიხარ კონკურსს, გასაუბრებას და მერე თუ შეგარჩიეს, მიდიხარ. როგორც წესი, იქ ის აბარებს, ვინც ჩინურად ლაპარაკობს. რა თქმა უნდა, სწავლა შეიძლება ინგლისურადაც, მაგრამ უპირატესობა ენიჭება იმას, ვინც ჩინური იცის და მიდის ჩინურ ფაკულტეტზე. ძალიან ბევრი უცხოელი სწავლობს ჩინეთში.
- სხვა ქვეყნებში, მათ შორის რუსეთშიც, ჩინელების მიგრაციის მიმართ არსებობს შიშები. მსგავსი შიშები ვინმეს მიმართ თუ აქვთ ჩინეთში?
არის გარკვეული ისტორიული მეხსიერება, მაგალითად, გულზე დიდად არ ეხატებათ იაპონელები – ოკუპაციის პერიოდში, ერთ დღეში, 300 ათასი კაცი გაჟლიტეს. კონკურენტად უფრო ამერიკას აღიქვამენ, ვიდრე რუსეთს, მაგრამ შიში – „ჩინელობას გვართმევენ“ არ არსებობს.
საქართველოში, იმ წრეში, სადაც მე ვარ, ჩინელების მიმართ შიში არ შემიმჩნევია. ნათესავებსა და ახლობლებს კი ახასიათებთ ალბათ, მაგრამ ჩემთან არ უთქვამთ. ჩემს ახლობლებთან უფრო ეს სტერეოტიპი მუშაობს – „ჩინური როგორ ისწავლე“.
მასობრივ მიგრაციას ყველგან ახლავს კითხვები – ჩინელები კომპაქტურად სახლდებიან სხვაგან და ეს იწვევს გარკვეულ კითხვებს.
თავად კი ძალიან სტუმართმოყვარე ხალხია მათთვის მოსაწონი ხალხის მიმართ, ვგულისხმობ ევროპეიდული რასის ხალხებს. უცხოელის კულტი აქვთ, პეკინისა და შანხაის გარდა, სადაც ბევრი უცხოელია და შეჩვეულები არიან, ევროპეიდული გარეგნობის ადამიანები უყვართ – გეპატიჟებიან სახლში, კაფეში, კლუბში… შეუძლიათ სხვა ქალაქშიც კი წაგიყვანონ. ჩვენზე მეტად არიან სტუმართმოყვარე.
საკმაოდ ღია ხალხია, ემოციის კონტროლი არ უყვართ და ყველაფერს უყურებენ ფინანსური კუთხით. ერთ შემთხვევას გავიხსენებ – სხვა ქალაქში ჩემს მეგობრებთან ვცხოვრობდი, გოგოებთან – ისინი ბინას ქირაობდნენ. უეცრად თავზე დაგვადგა ბინის მეპატრონე და პირველი რეაქცია რაც ჰქონდა – ესენი ბინას აქირავებენ და ფულს ჩემ გარეშე აკეთებენო.
- საქართველოდან ხშირად მიდიან გოგონები ჩინეთში სამუშაოდ, ძირითადად მოდის ინდუსტრიაში. წინა წლებში მედია აქტიურად წერდა იმაზე, რომ ეს გოგონები ტრეფიკინგის მსხვერპლი ხდებიან. თქვენ რა იცით ამაზე?
ქართველები მოდელებად არა, მაგრამ ღამის კლუბებში მუშაობენ. მაგალითად, პრომო გოგონა საკმაოდ მაღალანაზღაურებადია, რეკლამებში იღებენ. ადგილობრივ კომპანიას რეკლამაში უცხოელი როცა ჰყავს, ეს დიდ პლუსად ითვლება.
ცხადია, მცირე ჯგუფი მოდელობის გარდა სხვა საქმითაც არის დაკავებული, მაგრამ კლუბში მუშაობა არ ნიშნავს, რომ მაინცადამაინც სექსმუშაკი ხარ, აბსოლუტურად არა – ყველაფერი ნებაყოფლობითია. თუ მუშაობ კლუბში, შეგიძლია შემოიფარგლო მხოლოდ ცეკვით. ასევე შეგიძლია დამატებითი სერვისი შესთავაზო კლიენტს. იშვიათად მსმენია სექსმუშაკობის იძულების შემთხვევებზეც.
- ჩინეთი ისევ მიიჩნევა იაფი მუშახელის ქვეყნად?
დიდი კომპანიები, რომლებიც იაფი მუშახელისთვის იყვნენ ჩინეთში, ნელ-ნელა გადადიან აფრიკაში, რადგან მუშახელი იქ უფრო იაფია, ვიდრე ჩინეთში. რა თქმა უნდა, ეს მასობრივი არ არის, მაგრამ საგრძნობია.
ქვეყნის ეკონომიკა დიდი ტემპით ვითარდება. ამ კუთხით, ახლახან ამერიკასაც კი გადაასწრო. მაგრამ იქ მოსახლეობა ძალიან ბევრია და განვითარებაც არ ხდება ერთიანად – აღმოსავლეთი რეგიონები უფროა განვითარებული, ვიდრე დასავლეთი. აქედან გამომდინარე, აღმოსავლეთში ცხოვრების დონე უკეთესია, ვიდრე დასავლეთში თუ სამხრეთში. იაფი მუშახელიც, შესაბამისად, არის დასავლეთ ან სამხრეთ რეგიონში. ჩვენთან, ძირითადად, სამხრეთიდან ჩამოდიან.
- ჩინეთში აკრძალულია სოციალური ქსელები, დღეს კი ცხოვრება ამ ქსელების გარეშე თითქმის წარმოუდგენელია. არ აწუხებთ ჩინელებს ეს აკრძალვები?
ჩინეთში შეზღუდულია წვდომა Google-ზე, Facebook-ზე, Youtube-ზე, მაგრამ ეს შეზღუდვა უცხოელს არ ეხებოდა, გადმოწერ ვიპიენს [პროგრამა] და ჩვეულებრივ სარგებლობ ქსელებით. ამ მხრივ ვითარება ახლა კიდევ უფრო გამკაცრდა. თუმცა, ჩინელებმა ამ ყველაფრის ანალოგია შექმნეს – გუგლის ნაცვლად პაიტუ აქვთ, ფეისბუქის ნაცვლად ქიუ-ქიუ. ჩინურენოვან ინფორმაციას აქედან იღებენ და სხვა ენა არც სჭირდებათ.
