აჭარის მთავრობამ არაფინანსური აქტივების ნაწილში გაწერილი გეგმა ვერც 2024 წელს შეასრულა. ეს იმას ნიშნავს, რომ საპრივატიზებო ქონება ვერ გაასხვისეს. მიუხედავად ამისა, მთავრობა ბიუჯეტის ამ ნაწილში პროგნოზს ყოველ ჯერზე ჯიუტად ზრდის.
2024 წლის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესრულების სამი კვარტლის ანგარიშის მიხედვით, არაფინანსური აქტივების კლების გეგმა 54 მილიონით განსაზღვრეს, თუმცა ფაქტობრივმა შესრულებამ 17 მილიონ 253 ათას 900 ლარი შეადგინა, ეს კი გეგმის 32 პროცენტია.
არაფინანსური აქტივებიდან მიღებული შემოსავალი იგივეა, რაც სახელმწიფო ქონების გაყიდვით მიღებული შემოსავალი.
აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო უმაღლესი საბჭოსთვის წარდგენილ ანგარიშში განმარტავს, რომ საანგარიშო პერიოდში მხოლოდ ნაწილობრივ მოხერხდა რიგი ქონების პრივატიზება.
„სამინისტროს მიერ განსაკარგად გათვალისწინებული ქონების პრივატიზების მიზნით გამოცხადდა აუქციონები, მათ შორის რიგ ქონებაზე – არაერთგზის, რომლებიც არ შედგა განაცხადების შემოუსვლელობის გამო“ – წერს სამინისტრო.
სამინისტროს ინფორმაციით, 2024 წელს სამ კვარტალში ძირითადი კაპიტალის გაყიდვიდან მიღებულმა შემოსავალმა 790 500 ლარი, ხოლო მიწის გაყიდვიდან მიღებულმა შემოსავალმა 16,5 მილიონი ლარი შეადგინა.
2025 წლის ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, შემოსავლების პროგნოზი – 655 მილიონი ლარით, მათ შორის არაფინანსური აქტივების ცვლილება 42,6 მილიონი ლარით განსაზღვრეს. სახელმწიფო აუდიტი ვარაუდობს, რომ ასეთი დაგეგმვა 2025 წლის ბოლოს ბიუჯეტში ნაშთის გაზრდას გამოიწვევს.
აუდიტი განმარტავს, რომ ასეთ ვითარებაში მნიშვნელოვანია, მხარჯავმა დაწესებულებებმა ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზე გაითვალისწინონ პროექტების განხორციელების მიმდინარეობის როგორც წინა გამოცდილება, ასევე დასაგეგმი წლისათვის მოსალოდნელი აქტივობების მასშტაბი და ამაზე დაყრდნობით განსაზღვრონ მომდევნო წლისთვის საჭირო ფინანსური რესურსის მოცულობა, იმისათვის, რომ ოპტიმალურად გადანაწილდეს თანხები და 2025 წლის ბოლოს მოცულობითი საბიუჯეტო რესურსი აუთვისებელი არ დარჩეს.
აჭარის 2025 წლის ბიუჯეტის კანონის პროექტით შემოსულობები 770 მილიონ ლარი, ხოლო გადასახდელები 850 მილიონი ლარია – 2024 წლის გეგმასთან შედარებით ორივე მაჩვენებელი იზრდება.
აუდიტი წერს, რომ 2025 წლის ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, გადასახდელების გეგმური მაჩვენებელი შემოსულობებს 80 მილიონი ლარით აჭარბებს. შესაბამისად, მთავრობა ამ თანხის დაფარვას ბიუჯეტის ნაშთიდან გეგმავს, ამიტომაც2025 წლის ბოლოს ბიუჯეტის ანგარიშზე თავისუფალი ნაშთი არ უნდა იყოს.
თუმცა, აუდიტი ვარაუდობს, რომ 2024 წლის ბიუჯეტის გადასახდელების 10 თვის ფაქტობრივი შესრულებისა [59.4%] და 2023 წლის პირველი ნოემბრის მდგომარეობით არსებული თავისუფალი ნაშთის გათვალისწინებით [132,68 მილიონი ლარი] მოსალოდნელია, რომ 2024 წლის ბოლოს ნაშთი 80 მილიონ ლარზე მეტი იქნება.
აუდიტი გასული წლის ბოლოს, 2024 წლის ბიუჯეტის დაგეგმვის დროსაც წერდა, რომ აჭარის მთავრობა გარკვეულ შემთხვევებში პროგრამებსა და ქვეპროგრამებს ჭარბი ფულადი რესურსით გეგმავს. ეს წლის განმავლობაში ბიუჯეტში ნაშთის დაგროვებას უწყობს ხელს და ამის ერთ-ერთი მიზეზი ათვისების დაბალი მაჩვენებელიც არის.
ამის გათვალისწინებით აუდიტი მკაფიო რეკომენდაციას აძლევდა აჭარის მთავრობას, ყურადღება მიექცია ფინანსური რესურსის დროული ათვისებისთვის, რომ საბიუჯეტო თანხების დიდი ნაწილი წლის ბოლო თვეში არ დახარჯულიყო და არ გაზრდილიყო ნაშთი გადასახდელების გეგმის შეუსრულებლობის გამო.
მიუხედავად ამისა, აჭარის მთავრობა, განსაკუთრებით არაფინანსური აქტივებიდან მისაღებ შემოსულობებს, ბოლო წლების ტენდენციების საფუძველზე არ განსაზღვრავს. შესაბამისად, ამ მიმართულებით ჩამორჩენა ფიქსირდებოდა 2022 და 2023 წლებში. იგივე ვითარებაა 2024 წლის ბოლოსაც.
2025 წლის ბიუჯეტის კანონპროექტით „არაფინანსური აქტივების კლების“ მუხლით მისაღები შემოსულობების საპროგნოზო მაჩვენებელი 115 მილიონი ლარით განსაზღვრეს, რაც 2 მილიონ 350 ათასი ლარით [2,1 პროცენტით] აღემატება 2024 წლის გეგმურ მაჩვენებელს, 3.1-ჯერ 2023 წლის ფაქტს და 3.3-ჯერ 2022 წლის ფაქტს.
„აღსანიშნავია, რომ 2024 წლის 10 თვეში არაფინანსური აქტივების კლების მუხლიდან რესპუბლიკურ ბიუჯეტში მობილიზებულ იქნა 18 მილიონ 438 ათასი 900 ლარი, რაც წლიური გეგმის 16.4%-ია. გამომდინარე იქიდან, რომ საპრივატიზებო აქტივების მოცულობა ბოლო პერიოდში არსებითად არ შეცვლილა, არაფინანსური აქტივების კლებით მისაღები შემოსულობების ასეთი მოცულობით დაგეგმვა მეტ დასაბუთებას საჭიროებს“, – აცხადებს აუდიტი.
უმაღლეს საბჭოში წარდგენილი ანგარიშის მიხედვით, მთავრობამ ბიუჯეტი შემოსავლების ნაწილში გადაჭარბებით შეასრულა, რასაც ვერ ვიტყვით ხარჯვით ნაწილზე.
აჭარის 2024 წლის ბიუჯეტი 764 მილიონ ლარითაა განსაზღვრული, მომავალი 2025 წლის ბიუჯეტი კი, პროექტით 850 ლარი იქნება და ის უმაღლესმა საბჭომ 2025 წლის იანვრამდე უნდა დაამტკიცოს.
ბიუჯეტის პროექტი დღეს მოქმედი უმაღლესი საბჭოს კომისიებში უკვე განიხილება. რაც შეეხება უმაღლესი საბჭოს ახალ შემადგენლობას, უსკომ 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნების საბოლოო შედეგები 18 ნოემბერს შეაჯამა.
უსკოს ინფორმაციით, „ახალარჩეული უმაღლესი საბჭოს პირველი სხდომა გაიმართება არჩევნებიდან არაუგვიანეს ერთი თვის ვადაში [ანუ 26 ნოემბრამდე] და მას გახსნის უსკოს თავმჯდომარე“.
თუმცა, არჩევნების შედეგებს არ აღიარებენ ბარიერგადალახული ოპოზიციური პარტიები, შესაბამისად არც უმაღლეს საბჭოში აპირებენ შესვლას. ამასთან, საქართველოს პრეზიდენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოში შეიტანა სარჩელი, რომლითაც 26 ოქტომბრის საპარლამენტო და აჭარის უმაღლესი საბჭოს არჩევნების საბოლოო შედეგების არაკონსტიტუციურად ცნობას ითხოვს:
___
