გულის შეტევის, იგივე ინფარქტის გადატანის შემდეგ პაციენტებისთვის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა ცხოვრების ახალ, ჯანსაღ წესთან შეგუებაა. ამ პროცესის მთავარი კომპონენტებია თამბაქოზე თავის დანებება, სწორი კვება და ფიზიკური აქტივობა, თუმცა ეს უკანასკნელი ეტაპობრივად უნდა მოხდეს, შემდგომი გართულებების თავიდან ასაცილებლად.
ამერიკის გულის ასოციაციის (AHA) თანახმად, ადამიანებს, რომლებიც გულის შეტევის შემდეგ რეგულარულად ვარჯიშობენ და იღებენ გულის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებისთვის საჭირო სხვა ზომებს, შეუძლიათ იცხოვრონ უფრო დიდხანს და ჰქონდეთ ცხოვრების უკეთესი ხარისხი.
ბათუმის სამედიცინო ცენტრის ინტერვენციული კარდიოლოგი ტატო ჯახია განმარტავს, რომ ისეთი მსუბუქი და ზომიერი ფიზიკური დატვირთვა, როგორიცაა: სიარული, ძუნძული და სხვა მსუბუქი ვარჯიში დღეში 30-60 წუთის განმავლობაში, რეკომენდებულია გულის პრობლემების მქონე პაციენტებისთვის.
- სიმძიმის აწევა
კარდიოლოგი ამბობს, რომ რაიმე განსაკუთრებული შეზღუდვები ინფარქტის შემდეგ სიმძიმის აწევასთან დაკავშირებით არ არსებობს და სანამ პაციენტი თავს კომფორტულად გრძნობს ამა თუ იმ ფიზიკური აქტივობის შესრულებისას, მანამ შეუძლია ეს აქტივობა განახორციელოს.
„გააჩნია პაციენტის ზოგად მდგომარეობას, როგორი სისხლძარღვები აქვს, რა თანმხლები დაავადებები აქვს. თუ ადამიანს შეუძლია შეასრულოს კონკრეტული დატვირთვა, იქნება ეს სიმძიმის აწევა თუ სხვა ფიზიკური დატვირთვა და ამას არ მოჰყვება სტენოკარდიული შეტევა, ტკივილი გულ-მკერდის არეში ან სხვა დისკომფორტი, ჩვეულებრივ შეუძლია შეასრულოს ეს დატვირთვა“ – ამბობს ის.
ავსტრალიის გულის ეროვნული ასოციაცია: მძიმე ნივთების აწევისას ან ამ ტიპის ვარჯიშების გაკეთებისას, თქვენ უნდა სუნთქავდეთ ნორმალურად. არასოდეს შეიკავოთ სუნთქვა, როცა აწევთ სიმძიმეს, თუნდაც შედარებით მსუბუქს. სიმძიმის აწევამ შეიძლება გაზარდოს არტერიული წნევა.
- როგორ გავიგოთ ზომიერია თუ არა ეს ფიზიკური აქტივობა ჩვენთვის
„თუ პაციენტს მძიმე სისხლძარღვოვანი პრობლემები აქვს, ჩვენ თვითონ ვუკრძალავთ და ვაფრთხილებთ, რომ მძიმე ფიზიკური დატვირთვები არ შეასრულოს, მაგრამ მსუბუქი ან ზომიერი ფიზიკური დატვირთა, როგორიცაა სიარული, სეირნობა, თუ შეუძლია – ძუნძული, პირიქით, რეკომენდებულია.
მძიმე სისხლძარღვოვანი პრობლემების მქონე პაციენტებისთვის ინტენსიურმა ფიზიკურმა აქტივობამ შესაძლოა გამოიწვიოს სტენოკარდიული შეტევა. სტენოკარდიული შეტევა ეს არის ტკივილი მკერდის ძვლის უკან, რომელიც გაშლილია მთელ ზედაპირზე, მხრებსა და ხელებში გადასვლით, მარცხენა ბეჭქვეშა არეში გადასვლით.
თუ აქტივობის დროს პაციენტს აქვს – ძლიერი ქოშინი, ჰაერის უკმარისობა ან ტკივილი გულ-მკერდზე, რა თქმა უნდა, დაუყოვნებლივ უნდა გაჩერდეს“ – ამბობს ტატო ჯახია.
- რატომ უნდა დაანებოთ თავი მოწევას
კარდიოლოგი ამბობს, რომ გულის შეტევის შემდეგ თამბაქოსთვის თავის დანებებას შეუძლია შეამციროს გულის დაავადებებისგან ადრეული სიკვდილის რისკი – ის ასევე შეამცირებს გულის განმეორებითი შეტევის რისკს.
„ეს არის პროცესი, რომელსაც არანაირი სარგებელი არ მოაქვს არცერთი ადამიანისთვის, პირიქით, ეს არის ერთ-ერთი პირველი მტერი სისხლძარღვებისთვის და ერთ-ერთი ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება ადამიანმა გაუკეთოს საკუთარ თავს.
თამბაქოს მოწევა ყველა ორგანოს უქმნის პრობლემას, იქნება ეს ფილტვები, გული, კუჭ-ნაწლავის სისტემა თუ პერიფერიული სისხლძარღვები, რადგან ვიცით, რომ ყველა ორგანო იკვებება არტერიული სისხლძარღვებით, თამბაქო კი აზიანებს ამ სისხლძარღვებს“ – ამბობს ტატო ჯახია.
ავსტრალიის გულის ეროვნული ასოციაცია კვლევებზე დაყრდნობით წერს, რომ მოწევისთვის თავის დანებებამ შეიძლება შეამციროს გულის შეტევის რისკი 50%-ით. კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ადამიანებში, რომლებმაც კვლავ დაიწყეს მოწევა საავადმყოფოდან გამოსვლის შემდეგ, სამჯერ უფრო მეტია სიკვდილის ალბათობა ერთი წლის განმავლობაში, ვიდრე მათ შემთხვევაში, ვინც წარმატებით დატოვა მოწევა.
- როგორი უნდა იყოს კვება
ჭარბი წონა და ქოლესტერინის მაღალი დონე გულის დაავადების მნიშვნელოვანი რისკფაქტორია. კარდიოლოგი განმარტავს, რომ ასეთი პაციენტების კვების რაციონში მაქსიმალურად უნდა შეიზღუდოს არაჯანსაღი ცხიმი.
„ძალიან მნიშვნელოვანია სწორად მომზადებული საკვები, ყველაზე საზიანოა ტაფაზე შემწვარი საკვები, რაც არ უნდა იყოს ეს – ხორცი, კარტოფილი და ა.შ.“ – ამბობს ტატო ჯახია.
- მარილის მოხმარება
კარდიოლოგი განმარტავს, რომ მარილის ჭარბი მოხმარება ზრდის არტერიული წნევის განვითარების რისკს, რომელიც, თავის მხრივ, ინსულტის, თირკმლისა და გულის დაავადებების განვითარების რისკფაქტორია, ამიტომ მისი რაოდენობა მაქსიმალურად უნდა შეამციროთ.
ჯანმო: საქართველოში მარილის საშუალო მოხმარება ჯამში 17-ჯერ აღემატება რეკომენდებულ დოზას, ცალკეულად კაცებში კი, რომელთაც გულის დაავადებების განვითარების მაღალი რისკი აქვთ, 2-ჯერ.
აშშ-ს ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის ზოგადი მითითებები, ინფარქტის შემდეგ ფიზიკურ აქტივობასთან დაკავშირებით:
- სიარული საუკეთესო აქტივობაა, გამოჯანმრთელების პროცესში.
- დასაწყისისთვის, რამდენიმე კვირის განმავლობაში იარეთ ბრტყელ ადგილზე.
- რამდენიმე კვირის შემდეგ, შეგიძლიათ სცადოთ ველოსიპედით სიარული.
- ესაუბრეთ თქვენს ექიმს ფიზიკური დატვირთვის უსაფრთხო დონის შესახებ.
