მთავარი,სიახლეები

როგორ უნდა მოექცეს ხალხი კრემლის ენით მოლაპარაკე ხელისუფლებას? – ინტერვიუ

03.06.2023 • 1445
როგორ უნდა მოექცეს ხალხი კრემლის ენით მოლაპარაკე ხელისუფლებას? – ინტერვიუ

რაც დრო გადის, ხელისუფლების რიტორიკა დამაზიანებელი ხდება როგორც ევროკავშირთან, ასევე ნატოსთან ინტეგრაციის მიმართულებით. ევროპელი ლიდერები უკვე ღიად აღნიშნავენ, რომ პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილი ისე ლაპარაკობს, როგორც პუტინი და ის კრემლის პროპაგანდისტად იქცა. რა შეუძლია ქართულ საზოგადოებას ამ პროცესის შესაჩერებლად? – ამ თემაზე „ბათუმელები“ კემბრიჯის უნივერსიტეტის მაგისტრანტს, ნიუ იორკის უნივერსიტეტის ყოფილ მკვლევარს, დავით ჯინჭარაძეს ესაუბრა.

  • ბატონო დავით, მოლდოვაში, ევროპული პოლიტიკური გაერთიანების (EPC) მეორე სამიტზე ვიზიტისას, ღარიბაშვილი არც კი ჩანდა ასოცირებული ტრიოს ლიდერების – ვოლოდიმირ ზელენსკისა და მაია სანდუს გვერდით. მანამდე კი მან გლობალური უსაფრთხოების სამიტზე განაცხადა, რომ რუსეთის უკრაინაში შეჭრის „ერთ-ერთი მიზეზი“ ამ უკანასკნელის ნატოში გაწევრიანების განზრახვა იყო. რა შეფასებას მისცემთ ამ პროცესს?

ღარიბაშვილი ნამდვილად საცოდავად გამოიყურებოდა ამ სამიტზე, რადგან, როგორც ჩანს, მხოლოდ იმიტომ ჩავიდა, რომ ყველა ქვეყანა იყო მიწვეული – რუსეთისა და ბელარუსის გარდა.

სხვა პოზიტიური მიზანი მის მოლდოვაში ყოფნას არ ჰქონია. პირიქით, შეიძლება ითქვას, რომ ნეგატიური მიზანიც ჰქონდა, რადგან კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, რომ ეს ფორმატი – საქართველო-უკრაინა-მოლდოვა, რომელიც თავის დროზე სწორედ საქართველოს ინიციატივა იყო, ახლა, ფაქტობრივად, აღარ არსებობს.

პარადოქსია ისიც, რომ მსგავს სამიტებზე ხელისუფლება წარმოადგენს საკუთარი ხალხის სურვილებს, ნებას, ჩვენ შემთხვევაში კი, ხალხის სურვილი ევროკავშირსა და ნატოში ინტეგრაციაა, ხელისუფლების კი – სხვა.

ასეთ პირობებში ამ სამიტზე ღარიბაშვილის ყოფნას არანაირი აზრი არ ჰქონდა და შეიძლება ითქვას, რაღაც გასეირნების ტოლფასი იყო ღარიბაშვილისთვის.

  • ღარიბაშვილის რიტორიკა აქამდე ევროკავშირის კრიტიკისკენ იყო მიმართული, ახლა მან უკვე ნატოც შემოიტანა დღის წესრიგში. გარდა იმისა, რომ უკრაინაში ომის მიზეზად უკრაინის ნატოში სწრაფვა დაასახელა, საქართველოს საზღვარზეც არასწორი განცხადება გააკეთა. რამდენად საშიშია ეს პროცესი, როგორ ფიქრობთ?

რა თქმა უნდა, ეს თავიდან ბოლომდე საშიში პროცესია და ცხადია, რომ მხოლოდ ამ სამიტზე არ დაწყებულა ეს პროცესი.

„ქართული ოცნება“ ცდილობს საკუთარი თავი ისე წარმოაჩინოს, თითქოს კონსერვატიული ღირებულებების მატარებელია, ეროვნული ინტერესების დამცველია და ასე შემდეგ. სინამდვილეში კი, პოზიტიური გაგებით ნაციონალიზმი და პატრიოტიზმი სწორედ შენი ქვეყნის სუვერენიტეტის და საზღვრების დაცვაა.

თუ ქვეყნის საზღვრებს პატივს არ სცემ, თუ ის არ გაინტერესებს, ქართული ენა დომინანტია თუ არა შენს ქვეყანაში და არა რუსული, თუ ის არ გაინტერესებს, რომ დემოგრაფიული და ეკონომიკური მდგომარეობა მალე კატასტროფულ ზღვარზე იქნება, აბა, რისი პატრიოტი ხარ? რით განისაზღვრება პატრიოტიზმი?

ამავე დროს, გამოდის ასეთ სამიტებზე და აზიანებს იმ მიზნებს, რაც ასე მნიშვნელოვანია ჩვენი ქვეყნისა და საზოგადოებისთვის.

  • ზელენსკიმ თქვა, რომ რუსეთის მეზობლებს აქვთ არჩევანი, ან იყვნენ ნატოს ქოლგის ქვეშ და ასე დაიცვან ქვეყნის უსაფრთხოება, ან ჩაებან პირდაპირ ომში ან გაგრძელდება მცოცავი ოკუპაცია. თუკი ივნისში, ვილნიუსში დაგეგმილ ნატოს სამიტზე ღარიბაშვილი არ წავა სათანადო დღის წესრიგით, ისევ გააკეთებს ანტიდასავლურ განცხადებებს, რა უნდა მოიმოქმედოს საზოგადოებამ? 

ქვეყანა, რომელსაც უსაფრთხოების ნორმები არ აქვს დაცული და არ ვიცით, ვინ შემოდის და რა სახის პროდუქცია გადის ჩვენგან რუსეთში, ეს ყველაფერი პირდაპირ ეწინააღმდეგება ნატოს სტანდარტებს.

ნატოში ინტეგრაცია იყო საქართველოს გაცხადებული მიზანი ყოველთვის, მათ შორის მაშინაც, როცა „ქართული ოცნება“ მოვიდა ხელისუფლებაში. რა გამოდის, მაშინ ჩვენ ვითრევდით უკრაინას და მოლდოვას ომში, რადგან მაპს ვითხოვდით და სამშვიდობო ოპერაციებში ვმონაწილეობდით?

ღარიბაშვილი გვამზადებს, რომ ნატოზე საერთოდ უარი ვთქვათ? და რა არის ამის საპირწონე მაშინ.

ნატოში შესვლის მიზანი რომ არ იყო უკრაინაში ომის მიზეზი, ამაზე მეტყველებს ფინეთის მაგალითიც ხომ? როცა ფინეთმა განცხადება გააკეთა ნატოში გაწევრიანებაზე და მალევე წევრიც გახდა, მაშინ რუსეთმა თავისი ეს პატარა მეზობელი ქვეყანა რატომ არ დაბომბა?

აქამდე შვედეთსა და ფინეთს არასდროს ჰქონიათ ნატოს წევრობის ამბიცია, მაგრამ ახლა, როცა ასეთი ქვეყნებიც კი ასე სწრაფად იღებენ ნატოში გაწევრიანების გადაწყვეტილებას, ჩვენ რა საფუძველი გვაქვს, რომ მასზე უარი ვთქვათ.

ნეიტრალიტეტის სივრცე იმდენად შეზღუდულია, შეიძლება ითქვას, არც არსებობს და არც აქვთ ქვეყნებს ამის არჩევანი.

როცა უკრაინა და მოლდოვა ერთმნიშვნელოვნად ირჩევენ დასავლეთს, სამხრეთ კავკასიაში თითქოს რაღაც ნეიტრალური სივრცე იქმნება – სომხეთი არც რუსეთს ირჩევს, მაგრამ არც დასავლეთისკენ ვარო, აზერბაიჯანიც ასეა, არც იქითაა, არც აქეთ. უნდათ, რომ საქართველოც ასეთ „ნეიტრალურ ზონაში“ ჩაგვტოვონ, რაც რეალურად არის მახე – ისტორიიდანაც გვახსოვს, რომ კავკასიაში ნეიტრალური ზონა არ არსებობდა არასდროს, სომხეთს იცავდა რუსეთის ინტერესები, აზერბაიჯანს – თურქეთის და საქართველოს ყოველთვის ჰქონდა დასავლური ამბიცია.

ამიტომ ნეიტრალიტეტი ნიშნავს რუსეთთან ყოფნას, რადგან რუსეთი ნეიტრალიტეტზე არ შეჩერდება.

  • ღარიბაშვილმა რამდენჯერმე ახსენა, რომსტრატეგიული მოთმინების“ პოლიტიკა გვაქვს რუსეთთანო. რას ნიშნავს ეს ტერმინი და სინამდვილეში რას გულისხმობს ეს „მოთმინება“?

„სტრატეგიული მოთმინება“, შესაძლოა სხვა დროში და სხვა კონტექსტში, სხვა გეოგრაფიაში არსებობდა, მაგრამ ახლა სტრატეგიული მოთმინება რისთვის? ნამდვილად გაუგებარია.

მაშინ, როცა გვეუბნებიან, რომ 2024 წლამდე ევროკავშირის კანდიდატობისთვის ფანჯარა ღიაა, სტრატეგიული მოთმინება კი არა, ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ ამ ფანჯრის დახურვამდე.

რას გვთავაზობენ სტრატეგიული მოთმინების საპირწონედ? რა არის ეს? მაშინ, როცა მართლა ნეიტრალური ქვეყნებიც კი – შვედეთი, შვეიცარია დისკუსიობენ ამ ნეიტრალიტეტზე.

ეკონომიკურად ეს ქვეყნები ისედაც ინტეგრირებულია ევროპულ სივრცეში, მაგრამ როცა უკრაინაში იარაღის გაგზავნის საკითხი დგება, ასეთ სიტუაციაშიც კი, ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ იარაღის არ მიწოდება უკრაინისთვის ეს ნეიტრალიტეტი კი არა, თანამონაწილეობაა რუსეთის დანაშაულში.

ამიტომ, ასეთ ვითარებაში ღარიბაშვილის „სტრატეგიული მოთმინება“ და ნეიტრალიტეტი გაურკვეველია.

  • ღარიბაშვილი რუსეთს „უთმენს“. როგორ ფიქრობთ, კიდევ რა უნდა გააკეთოს „ოცნებამ“ ქვეყნის ინტერესების წინააღმდეგ, რომ ხალხის მოთმინების ფიალა აივსოს?

ეს მეც მაინტერესებს, რას ვითმენთ და რატომ ვითმენთ ამდენს. შეიძლება ისიც ვთქვათ, რომ ფიალა ავსებულია, რადგან 90 პროცენტი მოსახლეობის ევროკავშირში ინტეგრაციას ითხოვს და უკმაყოფილოა ხელისუფლების რიტორიკის.

ხან რუსული კანონი შემოაქვთ, ხან სანქცირებული ხალხი შემოჰყავთ ქვეყანაში, პარლამენტის წინ, ცარიელი ფურცლების გამო იჭერენ ახალგაზრდებს, უტევენ თავისუფალ უნივერსიტეტებს, ხელოვანებს… თითქოს ავსებულია მოთმინების ფიალა, მაგრამ საქმე ისაა, რომ ამის მიუხედავად ვერ ხდება საზოგადოების კონსოლიდირება, რაღაც ერთიან პოზიციაზე ჩამოყალიბება და ამის ერთიან პოლიტიკურ ნაბიჯში გადათარგმნა.

ჩემი აზრით, ღარიბაშვილის რიტორიკის ცვლილებისთვის უკვე სივრცეც აღარ დარჩა, რადგან ამ ხელისუფლების ტრაექტორია გადის რუსეთზე. შესაბამისად, ნაკლებ რეალისტურია, რომ ეს რიტორიკა შეიცვალოს.

  • თქვენ ამბობთ, რომ მთავრობა მაშინ არის ლეგიტიმური, თუ ის ხალხის ნებას გამოხატავს. თუ მთავრობა გვაშორებს ევროპას და გვაახლოებს ოკუპანტ ქვეყანას, მაშინ როგორ აგრძელებს საზოგადოება და მთავრობა თანაარსებობას?

მეც არ მესმის, რადგან ჩვენ თითქოს, საზოგადოების დიდი ნაწილი ვართ პროევროპული, მაგრამ მაინც ვთამაშობთ რაღაც თამაშებს მასთან და შემდეგ გვიკვირს, რომ ახალ რეპრესიულ სისულელეებს წამოიწყებენ.

შესაძლოა, ბოლო იმედი, რომ წლის ბოლოს მოგვცემენ სტატუსს, ეს აჩერებდეს საზოგადოებას, მაგრამ უნდა ვხვდებოდეთ, რომ სტატუსი რომც მოგვცენ, ამ მთავრობის პირობებში მაინც არაფერი შეიცვლება.

ხალხიც დაბნეულია, რადგან ალტერნატივაზე ჩამოყალიბება ვერ ხდება. ოპოზიცია არ აკეთებს საკმარისს იმისთვის, რომ საზოგადოებას ეს ალტერნატივა დაანახოს.

რაღაც უფრო რადიკალური მოითხოვოს, ამის კომპლექსი აქვს ოპოზიციას. შესაბამისად, ვართ ასე. „ოცნება“ არ გვინდა, მაგრამ როგორ შევცვალოთ არ ვიცით, რა მოვითხოვოთ ესეც არ ვიცით და ვინ არის ამის ალტერნატივა, არც ეს ვიცით.

  • ჩიხშია ქვეყანა შესული?

რეალურად, ჩვენ გვინდა მთავრობის ცვლილება, გვინდა, რომ პროევროპული კოალიცია მოვიდეს, რომელიც რეფორმებს გაატარებს, მაგრამ თუ ჩვენ ამ დარბევების შემდეგ მაინც პატივს ვცემთ პოლიციას და არ ვაღიარებთ ძალადობრივი რეჟიმის გაგრძელებას, ეკლესიაში ვერ ვხედავთ, რომ ესეც ამ ძალადობრივი რეჟიმის გაგრძელებაა, შევდივართ დისკუსიაში და ურთიერთობაში სახელმწიფო სტრუქტურებთან, მაშინ როცა ვხედავთ, რომ პარტიას და სახელმწიფოს შორის ზღვარი წაშლილია და არც ვუცხადებთ ბოიკოტს სახელმწიფო სტრუქტურებს, ალოგიკურია ეს ყველაფერი.

თუ ვამბობთ, რომ ხელისუფლება მტერი ქვეყნის წარმომადგენელია, ჩვენ კი ურთიერთობაში ვართ ამ ხელისუფლებასთან, არ გამოგვივა ცვლილებები.

ჩვენ უნდა შევიდეთ დისკუსიაში, გვინდა თუ არა რუსულ სახელმწიფოში ცხოვრება. თუ არა, მაშინ რაღაც რადიკალური ნაბიჯები უნდა გადავდგათ.

აი, ამ ერთპროცენტიანი ოპოზიციური პარტიების გაჯიუტებისაც არ მესმის, რომ შევიდნენ ერთმანეთთან კოალიციაში. ესეც რუსულ ინტერესებს აძლიერებს და გვაშორებს ჩვენს რეალურ მიზანთან.

კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ევროკავშირის იდეა არ არის მხოლოდ კარგად დაგებული გზები და ეკონომიკა, რადგან კარგი გზები და სიმდიდრე არის არაბეთშიც, ქუვეითში და სინგაპურშიც. აქ მხოლოდ ლოჯისტიკაზე და ფულზე არ არის საუბარი. ევროკავშირი არის სივრცე ადამიანის თავისუფლებისა და მისი პიროვნული განვითარებისთვის. ეს არის დემოკრატიის იდეა.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: