განათლება,მთავარი,სიახლეები

სტუდენტებმა პრორუსი პოლიტიკოსების საგანზე უარი თქვეს, რატომ არ არის ეს დევნა – ინტერვიუ

17.03.2023 • 1868
სტუდენტებმა პრორუსი პოლიტიკოსების საგანზე უარი თქვეს, რატომ არ არის ეს დევნა – ინტერვიუ

მას შემდეგ, რაც ირაკლი კობახიძემ და ნიკოლოზ სამხარაძემ პარლამენტში, საზოგადოების პროტესტის ფონზე, რუსულ კანონს მისცეს ხმა, თსუ-ს სტუდენტების დიდმა ნაწილმა მათი საგანი გააუქმეს და განაცხადეს, რომ არ აქვთ პრორუსი პოლიტიკოსების ლექციების მოსმენის სურვილი. სტუდენტები საპროტესტო შეძახილებით დახვდნენ ერთ-ერთ ლექტორს, ელიზბარ ელიზბარაშვილსაც, რომელიც ასევე პრორუსულ „ალტ-ინფოზე“ ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწეოდა.

რამდენად ლეგიტიმურია სტუდენტების პროტესტი? – ამ თემაზე „ბათუმელები“ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორს, სოციოლოგ იაგო კაჭკაჭიშვილს ესაუბრა.

  • ბატონო იაგო, სოციალურ ქსელებში იყო კითხვები იმაზე, ხომ არ არის ეს ადამიანების დევნა მათი „განსხვავებული პოზიციის“ გამო და რამდენად შეიძლება „განსხვავებული პოზიცია“ ვუწოდოთ დღეს რუსეთის მხარეს დგომას?

ეპითეტი „დევნა“ გამოიყენება იმ შემთხვევაში, თუ პროტესტი არის არასამართლიანი და უსაფუძვლო.

სტუდენტების პროტესტი ვერანაირად ვერ იქნება დევნა, რადგან სტუდენტები არ წყვეტენ, ვინ უნდა დარჩეს უნივერსიტეტში. დევნა არის ქმედება, როცა ხდება ადამიანის რეპრესია და გაშვება უნივერსიტეტიდან.

„განსხვავებული პოზიცია“ რას ნიშნავს? თქვენ რომ გერმანიაში მოინდომოთ და ნაცისტური იდეები გამოფინოთ, დაგაპატიმრებენ, ციხეში ჩაგსვამენ დაგეკისრებათ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა.

ამიტომ გააჩნია, პოლიტიკურ პოზიციას. თუ პოლიტიკური პოზიცია არის ფაშიზმის კულტივაცია, ის უნდა აიკრძალოს, რა თქმა უნდა.

სტუდენტები პროტესტს აცხადებენ იმ ადამიანების წინააღმდეგ, ვინც ღიად იბრძვის საქართველოს ევროპული განვითარებისთვის. ასეთი პროტესტის გამოთქმის უფლება სტუდენტებს, ცხადია, აქვთ.

გერმანიაშიც სტუდენტები პროტესტს უცხადებდნენ ყველა იმ პროფესორს, რომლებიც ნაცისტურ რეჟიმთან და ფაშიზმთან თანამშრომლობდნენ.

ასე, რომ სტუდენტებს აქვთ უფლება, თავიანთი პროევროპული ღირებულებები დაიცვან, რადგან პროევროპული ღირებულებები ამავე დროს არის ჰუმანური ღირებულებები – თავისუფლება, დემოკრატია, თანასწორობა, რის რეპრესირებასაც ახდენს რუსული ავტორიტარული რეჟიმი.

ამიტომ, ეს პროტესტი ჩვენ ღირებულებით კონტექსტში უნდა განვიხილოთ და არა კონტექსტიდან ამოგლეჯილად, როცა ამბობს, რომ სტუდენტს რა უფლება აქვს გააპროტესტოს ლექტორის სოციალური ქცევა საუნივერსიტეტო სივრცეში.

სტუდენტები სამოქალაქო საზოგადოების უმნიშვნელოვანესი ნაწილია და თუ ქვეყანაში მყარდება ისეთი რეჟიმი, რომელიც სამოქალაქო სექტორის და იმ ღირებულებების რეპრესირებას ახდენს, რაც საზოგადოების დემოკრატიულ მშენებლობას სჭირდება, სტუდენტებმა სწორედაც რომ უნდა ამოიღონ ხმა და აქამდე იმაზე ვწუხდით, რომ სტუდენტები ამას არ აკეთებდნენ.

არ უნდათ სტუდენტებს აუდიტორიაში „ალტ-ინფოს“ იდეოლოგია, რომელიც დასავლური ცივილიზაციის წინააღმდეგ არის მიმართული და დემოკრატიას, ადამიანის უფლებებსა და თანასწორობას ეწინააღმდეგება და იკეტება ულტრა-ნაციონალური იდეოლოგიების ჩარჩოში.

  • სოციალურ ქსელში როცა ამ საკითხს განიხილავდნენ, ერთი ადამიანი წერდა, რომ რა განსხვავებაა, „ლევან ბერძენიშვილს შევუშლით ხელს ლექციის ჩატარებაში, თუ ირაკლი კობახიძეს?“ შეგიძლიათ ახსნათ, რა განსხვავებაა ამ ორ ხელშეშლას შორის?

განსხვავება ძალიან დიდია, რადგან შევხედოთ, რას ემსახურება ერთი და რას – მეორე. ბერძენიშვილი ემსახურება დემოკრატიულ, ლიბერალურ ღირებულებებს, კობახიძე, თავისი რიტორიკით, ემსახურება რუსულ ავტორიტარიზმს და განსხვავება არ არის?!

აქ ავტორიტარიზმი და დემოკრატია უპირისპირდება ერთმანეთს. ბერძენიშვილი დემოკრატიის სამსახურში დგას, კობახიძე – ავტორიტარიზმის, როგორ არ არის განსხვავება.

პროტესტი თავისთავად ხომ არ არის თვითმიზანი, პროტესტი ინსტრუმენტია ამ შემთხვევაში და რისთვისაც ეს პროტესტი არის ინსტრუმენტი, იქ არის სწორედ რადიკალური განსხვავება.

აქ არის დაპირისპირება ორ იდეოლოგიას შორის – ეს არის ლიბერალიზმი და ავტორიტარიზმი.

  • „ქართული ოცნება“ ბოლო დღეებია აქტიურად ცდილობს ტერმინის „ლიბერალური ფაშიზმის“ პროპაგანდისტული მიზნით გამოყენებას. რა შეგიძლიათ გვითხრათ ამაზე?

ეს ტერმინი საიდანაც წარმოიშვა და ის, თუ როგორ ხდება მისი გამოყენება, დიამეტრულად განსხვავდება ერთმანეთისგან, რადგან ეს ტერმინი გაჩნდა, როდესაც მემარცხენე ორიენტაციის ადამიანებმა გამოაცხადეს, რომ დემოკრატიის სამსახურში უნდა ჩადგეს ხელისუფლება.

ანუ როცა ითქვა, რომ ლიბერალიზმის დამკვიდრებაზე ხელისუფლება უნდა გახდეს პასუხისმგებელი და არა სამოქალაქო საზოგადოება, მაშინ უწოდეს ამას „ლიბერალური ფაშიზმი“. თუ სახელმწიფოს ხელშია ყველაფერი და დემოკრატიული საზოგადოების აშენება ხელისუფლების პრეროგატივაა მხოლოდ, აი, ეს არის ლიბერალური ფაშიზმიო.

დღეს რა მნიშვნელობითაც იყენებს „ქართული ოცნება“ ამ ტერმინს, ეს არის ოქსიმორონი (ერთმანეთის საწინააღმდეგო, ერთმანეთის გამომრიცხველი შეხამება), ანუ „ლიბერალური ფაშიზმი“ იგივეა, რაც მრგვალი კვადრატი.

როგორც კვადრატი არ შეიძლება იყოს მრგვალი, ასევე ლიბერალიზმი და ფაშიზმი არ შეიძლება ერთმანეთს უკავშირდებოდეს, იმიტომ, რომ ლიბერალიზმი და ფაშიზმი ერთმანეთს გამორიცხავს თავისი შინაარსით, საზრისით.

ლიბერალიზმი ემსახურება თავისუფლებას, ფაშიზმი ემსახურება ჩაგვრას.

ეს ნათლად უნდა ავუხსნათ საზოგადოების იმ ნაწილს, ვისაც სჭირდება ამის განმარტება. არ ვამბობ, რომ პოლიტიკური პროპაგანდა უნდა გასწიონ, მაგრამ პედაგოგებმა – სკოლაში, ლექტორებმა აუდიტორიაში უნდა აუხსნან ახალგაზრდებს ამ იდეოლოგიებს შორის განსხვავება და ის, თუ რა არის ამ ტერმინის წყარო.

  • გამოდის, „ქართული ოცნება“ ცდილობს ფაშიზმისთვის დამახასიათებელი თვისებები ლიბერალიზმს მიაწეროს?

რა თქმა უნდა, რადგან ეს არის წმინდა რუსული პროპაგანდა. ზუსტად იმავეს აკეთებს პუტინიც რუსეთში და წმინდა რუსული პროპაგანდაა, როდესაც ცდილობენ ლიბერალური ღირებულებების დაცვა გამოაცხადონ ლიბერალური ღირებულებების იძულებით დანერგვად.

აი, ეს არის მიზანი ამ ხელისუფლების, იგივე, რაც იყო და არის პუტინის რუსეთში.

  • როცა სტუდენტები, ასევე, საზოგადოების დიდი ნაწილი ამბობს, რომ კობახიძის, სამხარაძის და იმ დეპუტატების ქმედება, ვინც რუსულ კანონს მისცა ხმა, არის ანტიკონსტიტუციური, ანუ ქვეყნის ინტერესების ღალატი, ასეთ შემთხვევაში როგორ შეიძლება გაგრძელდეს ამ ადამიანებსა და უნივერსიტეტს შორის თანამშრომლობა?

წმინდა ემოციური თვალსაზრისით ტერმინის – „მოღალატის“ გამოყენებას მე პირადად არ მივესალმები, რადგან ეს ძალიან მძიმე ბრალდებაა. თუმცა, მეორე მხრივ, რასაკვირველია, ყველა ის ქმედება, რომელიც საქართველოს ევროინტეგრაციას აშორებს, არის ანტიკონსტიტუციური.

თუ ანტიკონსტიტუციურად იქცევა ლექტორი, პროფესორი, ყველა შემთხვევაში სტუდენტებმა ამ ხალხის ანტიკონსტიტუციურ საქმიანობას პროტესტი უნდა გამოუცხადონ. ეს ჩვეულებრივი ამბავია და შემდეგ უკვე ამ ლექტორის სინდისზეა, შეიცვლის თუ არა თავის წარმოდგენებს და შეხედულებებს.

რაც შეეხება ადმინისტრაციასთან ურთიერთობას, საუნივერსიტეტო აკადემიურ სივრცეში შესვლას და გასვლას გარკვეული წესები არეგულირებს, თავისი პროცედურები აქვს ამას, ამიტომ როცა რომელიმე ლექტორი კონსტიტუციას არღვევს, არის თუ არა ეს ლეგიტიმური საფუძველი შეუწყვიტონ კონტრაქტი, ამაზე შეიძლება იმსჯელოს უნივერსიტეტის ეთიკის კომისიამ და მიიღოს გადაწყვეტილება. და არა ასე, ხელაღებით.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: