დღეს, 6 მარტს, საქართველოში აკრედიტებული 26 უნივერსიტეტის 200-ზე მეტმა პროფესორ–მასწავლებელმა და მეცნიერ–თანამშრომელმა რუსული კანონის წინააღმდეგ განცხადება გაავრცელა. მათ შორის არიან ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორ-მასწავლებლებიც.
„ბათუმელებმა“ ბსუ-ს რამდენიმე პროფესორ-მასწავლებელს ჰკითხა, რას ფიქრობენ რუსული კანონპროექტის შესახებ, რომელსაც ამჟამად პარლამენტი განიხილავს.
ლექტორები, რომელთაც „ბათუმელები“ ესაუბრა, მიიჩნევენ, რომ ეს კანონპროექტი არღვევს ადამიანის უფლებებს, საქართველოს კონსტიტუციას და ხელს შეუშლის საქართველოს ევროპასთან ინტეგრაციაში.
მარინე გიორგაძე
პროფესორი მარინე გიორგაძე მიიჩნევს, რომ რუსული კანონი არაკონსტიტუციურია და დააზიანებს საზოგადოებას.
„ვთვლი, რომ კანონი არასწორია და მიმაჩნია, რომ უნდა დავიცვათ ის, რაც კონსტიტუციაში გვიწერია.
ჩვენი მთავარი მიზანი ნამდვილად არის ევროპასთან და დასავლეთთან ინტეგრაცია, მით უფრო, რომ საგანმანათლებლო სივრცეში უამრავი პროექტი ფინანსდება ევროპიდან, ამერიკიდან და როგორ შეიძლება ეჭვქვეშ დადგეს ამ სტრუქტურების საქმიანობა.
ძალიან დააზარალებს ეს საზოგადოებას.
ვფიქრობ, ძალიან კარგად გამოხატა საზოგადოებამ თავისი პოზიცია ამ კანონზე, მე პირადად სამ სხვადასხვა პეტიციასაც მოვაწერე ხელი და ველოდები, რომ ეს გამოიღებს თავის შედეგს. ეს კანონი არ უნდა გავიდეს,“ – ამბობს მარინე გიორგაძე.
სამართალმცოდნე, პროფესორ მალხაზ ნაკაშიძის აზრით, აღნიშნული კანონპროექტით არა მარტო საქართველოს მოქალაქეების უფლებები ირღვევა, არამედ ეწინააღმდეგება საქართველოს მისწრაფებასაც, გახდეს ევროკავშირის წევრი.
მალხაზ ნაკაშიძე
„ეს კანონი პრობლემური იქნება ნებისმიერი მოქალაქისთვის, ვინაიდან ეს გულისხმობს ადამიანების ტოტალურ კონტროლს და ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებების პრინციპებს, კონსტიტუციას, ნებისმიერ საერთაშორისო დოკუმენტს, რომელიც აღიარებს ადამიანის უფლებებს, ადამიანის ღირსებას.
ეს კანონი გამოიწვევს იმას, რომ ხელისუფლებას ექნება შესაძლებლობა ყველა თვალსაზრისით აკონტროლოს ადამიანები, არა მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაციები, არამედ ფიზიკური პირებიც. მოითხოვოს მათთან დაკავშირებული ყველა ინფორმაცია და გადასცეს პროკურატურას.
ეს რა თქმა უნდა, არის ძალიან სახიფათო დემოკრატიისთვის, ქვეყნის განვითარებისთვის და ნებისმიერი ადამიანისთვის, რადგან შეეხება ყველას, პირდაპირ თუ ირიბად,“ – ამბობს მალხაზ ნაკაშიძე.
მისი აზრით, რადგან ხელისუფლება არ აპირებს შეჩერებას, ერთადერთი გამოსავალი ხალხის წინააღმდეგობაა.
„ეს არის რუსული კანონი, რუსეთიდანაა პირდაპირ გადმოღებული და ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, ევროკავშირმა, საერთაშორისო ინსტიტუტებმა, ყველამ გამოხატა თავისი აზრი და თქვა, რომ რუსულია.
ეს ითვალისწინებს არა გამჭვირვალობას, არამედ ადამიანების კონტროლს და რა შედეგიც გამოიღო ამ კანონმა რუსეთში კარგად ჩანს – აღარ არის თავისუფალი მედია, არც არასამთავრობო სექტორი და არც კრიტიკული საზოგადოება.
ეს არის ევროკავშირში საქართველოს ინტეგრაციის საწინააღმდეგო კანონი. პირდაპირ ეწინააღმდეგება ჩვენს ევროინტეგრაციის მიზნებს და იმ რეკომენდაციებს, რაც ევროკავშირმა მოგვცა. ასევე, ასოცირების შეთანხმებას და საქართველოს კონსტიტუციას პირველ რიგში. ხელისუფლება ამ ყველაფრის საწინააღმდეგოდ იქცევა. მიზანი არის დაპირისპირება დასავლეთთან,“ – ამბობს მალხაზ ნაკაშიძე.
ლალი ანთიძე
რუსული კანონპროექტის წინააღმდეგაა ბსუ-ს ასოცირებული პროფესორი ლალი ანთიძე.
„თუკი ვინმეს აგენტურის გამოვლინება სჭირდება, ამისთვის არსებობს უამრავი სამსახური, სპეცსამსახურები და საგამოძიებო სტრუქტურები და აგენტის დადგენის პრობლემა არ უნდა იყოს.
მეორე არის ის, რომ აბსოლუტურად ყველა საერთაშორისო ორგანიზაციის, ვინც საქართველოსთან თანამშრომლობს, დონორების, ვინც ამ პროექტებს ახორციელებს საქართველოში, მათი პოზიციაა, რომ ეს კანონი ჩვენ ხელს შეგვიშლის და ესეც ინდიკატორია, რომ ეს კანონი არ უნდა მივიღოთ.
მესამე არის ის, რომ ამ ყველაფერში ვხედავ ავტორიტარიზმის ნიშნებს,“ – ამბობს ლალი ანთიძე.
მისი აზრით, რუსული კანონი არა მარტო ზიანს მოუტანს ქვეყნის მომავალს, განვითარებაშიც შეუშლის ხელს.
„ჯერ ერთი, ჩვენ ვართ ძალიან რთულ გეოპოლიტიკურ სიტუაციაში, ჩვენ ვართ ბუფერული ზონა, კულტურული, რელიგიური, პოლიტიკური თვალსაზრისით, – ყველა კონტექსტში ვართ ბუფერული ზონა და ამიტომაც მგონია, რომ ყველაზე მეტად ჩვენ უნდა ვცდილობდეთ მეგობრების და პარტნიორების შენარჩუნებას და მათთან ურთიერთობების დალაგებას.
როდესაც ეს პარტნიორები, რომელთა საშუალებითაც ჩვენ დღემდე მოვიტანეთ სული, გვეუბნებიან, რომ ეს კანონი ჩვენ ხელს გვიშლის იმაში, რომ დაგეხმაროთო, ორი აზრი არ არსებობს, რომ ყველაფერი რუსეთის ინტერესებისთვის კეთდება და ცხადია რომ ეს კანონი აკეთებს რუსულ საქმეს,“- ამბობს ლალი ანთიძე.
მისი აზრით, რუსული კანონი ხელისუფლებამ არ უნდა მიიღოს, სხვა შემთხვევაში ის მიიღებს ხალხის პროტესტს.
„მე რატომღაც მგონია, რომ ვერ მიიღებენ ამ კანონს. ბევრ ხელისუფლებას ჰქონდა ასე თავში ავარდნილი, „ქართულ ოცნებაზე“ ეფექტურ ხელისუფლებებსაც ეგონათ, რომ უძლეველები იყვნენ, მაგრამ არსებობს წითელი ხაზები, რომლის იქითაც ქართველები რეაგირებენ.
როცა შია, შეიძლება ამაზე ქართველი ქუჩაში არ გამოვიდეს, მაგრამ როცა ღირებულებითი პრობლემები დგას, იქ საზოგადოება აუცილებლად იტყვის თავის სათქმელს. არასდროს არ გასულა საქართველოში ანტიდასავლური რიტორიკა, გამორიცხულია,“ – ამბობს ლალი ანთიძე.
მარი კორინთელი
რუსული კანონპროექტს ეწინააღმდეგება ფილოლოგიის დოქტორი მარი კორინთელიც.
„როდესაც საზოგადოებას განაწყობ „გრანტიჭამიების“ წინააღმდეგ, შესაძლოა ეს კანონი „ალქაჯებზე ნადირობის“ მიზეზად იქცეს და რა თქმა უნდა, სახიფათოა. ამიტომ სჯობს, რომ არ მიიღონ ეს კანონი. ვერაფერ დადებითს ვერ ვხედავ, რის გამოც ეს შეიძლება მიიღონ. არ აქვს არცერთი პლუსი.
არ მომწონს, არ ვემხრობი, ვგმობ, არ მინდა, რომ მიიღონ. მე თვითონაც ვარ ადამიანი, რომლის ბიზნესიც, რომლის საქმიანობაც – აკადემიური თუ საგამომცემლოც, დგას სწორედ ამ უცხოურ დაფინანსებაზე და ეს დაფინანსება რომ არა, ვერ გამოვცემდი უამრავ კარგ წიგნს, ვერ მივიღებდი გაცვლით პროგრამებში მონაწილეობას.
თუ ეს დაფინანსებები იქცევა იმის საბაბად რომ ხელისუფლებამ, სხვა ადამიანებმა, აგენტად გამომაცხადონ და ეს გახდეს რეპრესიების მიზეზი, რა თქმა უნდა, ამ კანონს ვეწინააღმდეგები მთელი გულით და მთელი არსებით.
ალბათ ევროინტეგრაციაშიც შეგვიშლის ხელს, რადგან ჩვენმა ყველა პარტნიორმა დაგმო ეს კანონი,“ – ამბობს მარი კორინთელი.
მისი აზრით, აუცილებელია საზოგადოების მხრიდან ძლიერი პროტესტი, რომ ხელისუფლებამ ანგარიში გაუწიოს ხალხის ნებას.
„არ უნდა გავჩუმდეთ, ისე როგორც ვჩუმდებით ხოლმე ხშირად და ეს პროტესტის ეს ნაპერწკალი რაც დღეს არის, არ უნდა ჩაქრეს. მეც ვუერთდები ამ პროტესტს და გავაპროტესტოთ მანამდე, სანამ არ მოგვისმენენ, ჩვენი ხმა რაღაცად უნდა ჩააგდონ, ეს არის გამოსავალი,“- ამბობს მარი კორინთელი.
საქართველოს საპარლამენტო უმრავლესობა გეგმავს კანონპროექტის მიღებას, რომლის ანალოგის დამტკიცების შედეგად რუსეთში არაერთი არასამთავრობო ორგანიზაცია ჯერ „უცხოურ აგენტად“ გამოაცხადეს, წლების შემდეგ კი სრულად აკრძალეს. „უცხოური აგენტების“ შესახებ კანონით ქვეყანაში ებრძვიან მედიასაც.
ამჟამად საპარლამენტო უმრავლესობის წევრებს „ხალხის ძალიდან“ „უცხოური გავლენის აგენტების“ შესახებ ორი კანონპროექტი აქვთ ინიციირებული: 1. როგორც თავად ამბობენ, აშშ-ში მოქმედი „უცხოური აგენტების რეგისტრაციის აქტის“ [FARA] „უფრო შერბილებული“ ვერსია და 2. „ალტერნატივის სახით ამერიკული კანონის ანალოგი“.
საქართველოში მსგავსი კანონის მიღებას აკრიტიკებენ როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე, მისი არმიღებისკენ ხელისუფლებას მოუწოდებენ დასავლელი პარტნიორებიც, მათ შორის, აშშ, ევროკავშირი, გაერო, ევროპის საბჭო.
ევროკავშირის საგარეო სამსახური „უცხოეთის გავლენის აგენტების“ კანონპროექტთან დაკავშირებით აცხადებს, რომ ის ეწინააღმდეგება 12-პუნქტიან რეკომენდაციებს, რომელიც საქართველომ უნდა შეასრულოს კანდიდატის სტატუსის მისაღებად.
პარლამენტი რუსულ კანონს, საზოგადოების მხრიდან მწვავე პროტესტის ფონზე განიხილავს.
რუსულ კანონპროექტს საქართველოში ეწინააღმდეგებიან ავტორიტეტული ორგანიზაციები და ცნობილი მეცნიერები, მწერლები, დიპლომატები, ექიმები, მხატვრები და საზოგადოებისთვის ცნობილი პირები.
