კიბოს რეგისტრის მონაცემებით, საქართველოში სარძევე ჯირკვლის კიბო ყველაზე ხშირი ავადობის კიბოა ქალებში. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ძუძუს კიბო ყველაზე გავრცელებული სახეობაა ევროპის რეგიონში და ქალებში კიბოთი სიკვდილიანობის წამყვანი მიზეზია.
საქართველოში 2020 წელს ძუძუს კიბოს 1942 ახალი შემთხვევა გამოვლინდა და მისგან 910 ქალი გარდაიცვალა.
ჯანმო წერს, რომ ძუძუს კიბოთი დაავადებული ქალი ორჯერ მეტი ალბათობით დაიღუპება ავადმყოფობისგან, თუ ის ცხოვრობს კავკასიაში, ვიდრე ჩრდილოეთ ევროპაში.
ჯანმო: მოწყვლად ჯგუფებში და დაბალი განათლებისა და შემოსავლის მქონე ქალებში უფრო გვიან ხდება დიაგნოზის დასმა და მათი გადარჩენის მაჩვენებელიც უფრო დაბალია.
ჯანმოს მონაცემებით, 2020 წელს ევროპის რეგიონში 576 337 ქალს დაუდგინდა ძუძუს კიბო, 157 111 კი – მისგან დაიღუპა. ეს საათში 18 სიკვდილს უტოლდება. თუ მიმდინარე ტენდენციები არ შეიცვალა, 2020-2040 წლებში რეგიონში ძუძუს კიბოს ახალი შემთხვევები 12.8%-ით, ხოლო სიკვდილიანობა 25.2%-ით გაიზრდება.
საქართველოში ძუძუს, საშვილოსნოს ყელისა და კოლორექტალური კიბოს სკრინინგის პროგრამა თბილისში 2008 წლიდან, ხოლო ქვეყნის მასშტაბით 2011 წლიდან მუშაობს, ასევე პროსტატის კიბოს მართვაც.
მიუხედავად იმისა, რომ ძუძუს კიბოს სკრინინგს ყოველწლიურად, ოფიციალური მონაცემებით, 20 000-ზე მეტი ქალი იტარებს და პროგრამის ამოქმედებიდან დღემდე ადრეულ ეტაპზე პათოლოგიის გამოვლენის მაჩვენებელი სამჯერ გაიზარდა, სკრინინგ-პროგრამის მთავარ გამოწვევად ისევ პროგრამაში მოსახლეობის ჩართვის გაზრდა რჩება.
2020 წელს დაავადების I და II სტადიაზე ორივე სქესობრივ ჯგუფში რეგისტრირებულია ყველა ლოკალიზაციის კიბოს ახალი შემთხვევების 41.6%; III და IV სტადიებზე – 41.4%, დანარჩენ შემთხვევებში სტადია არ იყო იდენტიფიცირებული.
კიბოს პრევენციის, დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის კუთხით არსებული მიღწევების მიუხედავად, ძალიან ბევრი ქალი კვლავ აწყდება ბარიერებს, რომლებიც უარყოფითად მოქმედებს კიბოს გამოსავალზე.
უახლეს განცხადებაში ჯანმო წერს, რომ ხშირად ქალებს დიაგნოზი ძალიან გვიან უდგინდებათ, მულტიდისციპლინური მკურნალობა და შემდგომი დაკვირვება არაოპტიმალურია, დამხმარე და პალიატიური მზრუნველობა კი კრიტიკულად განუვითარებელი რჩება.
ძუძუს კიბოს 5-წლიანი განკურნების მაჩვენებელი დასავლეთ ევროპის მაღალშემოსავლიან ქვეყნებში აღემატება 90%-ს, თუმცა მისი მაჩვენებელი 75%-ია ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში. საშუალო შემოსავლის მქონე უკრაინაში განკურნების მაჩვენებელი 56%-ია, ხოლო უზბეკეთში – 43%.
ჯანმომ ძუძუს კიბოს ადრეული გამოვლენისა და მართვის სერვისების შეფასებისა და გაძლიერების ინიციატივა შეიმუშავა, რომელიც მოიცავს რეკომენდაციებს ქვეყნებისთვის, თუ როგორ უნდა შემცირდეს ძუძუს კიბოს სიკვდილიანობა ადრეული გამოვლენისა და კიბოს ყოვლისმომცველი მენეჯმენტის გაზრდის გზით.
სიკვდილიანობის შესამცირებლად ჯანმო მოუწოდებს ქვეყნებს დანერგონ ორი მთავარი სტრატეგია: ძუძუს კიბოს ადრეული გამოვლენა (მათ შორის ადრეული დიაგნოსტიკისა და სკრინინგის ჩათვლით) და ეფექტური მულტიმოდალური მკურნალობა.
რეკომენდაციები მოიცავს აუცილებელი მედიკამენტებისა და ჯანმრთელობის პროდუქტების ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებას, სკრინინგის პროგრამებში საზოგადოების მონაწილეობის ხელშეწყობას, ასევე რეესტრებისა და საინფორმაციო სისტემების გაძლიერებას.
ამავე თემაზე:
კიბოს 10 000 ახალი შემთხვევა ყოველწლიურად – რას უკავშირდება სტატისტიკის ზრდა
