„რუსეთისთვის ახლა მთავარი დარტყმის მიმართულება არის დონბასი,“ – მიიჩნევს გადამდგარი გენერალ-მაიორი ვახტანგ კაპანაძე. მისი თქმით, ახლა მეორე ეტაპია რუსეთ-უკრაინის ომის და სამხედრო დანაკარგები გადაწყვეტს – რა ელის, როგორც რუსეთს, ისე უკრაინას და დანარჩენ სამყაროს.
გენერლის დაკვირვებით, ომის გასაგრძელებლად რუსეთი „ძალებს იკრებს,“ უკრაინა კი, ნატო-ს წევრი ქვეყნებიდან სამხედრო აღჭურვილობას ელის, რამაც ომში წარმატებების ბედი უნდა განსაზღვროს.
„ბათუმელებმა“ ვახტანგ კაპანაძესთან ინტერვიუ ჩაწერა. ის საქართველოს გენერალური შტაბის უფროსი ორჯერ იყო. ის ასევე ანალიტიკური ორგანიზაცია „ჯეოქეისის“ მრჩეველია.
- ბატონო ვახტანგ, თურქეთში მოლაპარაკების შემდეგ რუსეთმა განაცხადა, რომ კიევისა და ჩერნიგოვის მიმართულებით შეამცირებდა სამხედრო მოქმედებებს. ზელენსკი არ ენდობა ამ განცხადებებს, ხოლო აშშ-ში მიიჩნევენ, რომ რუსეთის ჯარების მცირე ნაწილის გაყვანის მიზეზი არა დეესკალაცია, არამედ გადაჯგუფება, მომარაგება და კვლავ უკრაინის ტერიტორიაზე დაბრუნება. თქვენ როგორ ხედავთ ამ ვითარებას?
მეც არ ვენდობოდი რუსეთს, რუსეთის ნდობა საშიში საქმეა. უცნაურია: დეესკალაციას აცხადებ და ამ დროს ცეცხლის შეწყვეტას არ აცხადებ, განაგრძობ დაბომბვას. მთლიანობაში ეს ძალიან ჰგავს ვითარებას, როცა ჯარების გადაჯგუფება ხდება, ასევე მიღებული დანაკარგების შევსება როტაციულ დონეზე.
ეს დროის მოგებას ჰგავს, როცა უნდა მოხდეს ფრონტის გასწორება ჩრდილოეთ მიმართულებაზე. ბრიტანულ და ამერიკულ რუკებზე კარგად ჩანს, როგორ არის შემოჭრილი რუსების ზოლები. ისეა ეს ზოლები, რომ თვითონ არიან მოხვედრილი ორმაგი დარტყმის ქვეშ და მოწყვლადები არიან.
- სამხრეთის მიმართულებით რა ხდება? უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, ხერსონის ოლქში 11 დასახლება გათავისუფლეს უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა.
ხერსონის ოლქი ძალიან დიდია და იქ მართლა იმდენი დასახლება შესაძლოა გათავისუფლდეს, რომელიც შეიძლება არც იყოს დაკავებული რუსების მიერ. ქალაქ ხერსონისთვის ალბათ რუსეთი ისევ იბრძოლებს. ის ერთადერთი დიდი რაიონული ცენტრია, სადაც მიაღწიეს წარმატებას, აიღეს ქალაქი.
ზოგადად, სამხედრო თვალსაზრისით, რუსეთისთვის გაცილებით მომგებიანი იქნებოდა გამოსვლა ხერსონიდან და მდინარეზე გამაგრება, რომელიც გადალახვას საჭიროებს და არა უბრალოდ გადასვლას, ამით მათი თავდაცვა გაცილებით უფრო ძლიერი იქნებოდა. რუსები მალე დაიწყებენ ძალების დაზოგვას თავდაცვაში ყოფნისთვის.
- თქვენი დაკვირვებით, რუსეთი ცვლის დარტყმის მიმართულებას და საბრძოლო სტრატეგიას?
ვთვლი, რომ რუსეთისთვის ახლა მთავარი დარტყმის მიმართულება არის ლუგანსკი-დონეცკის მიმართულება. იზუმიდან არის დაწყებული შემოვლითი მანევრი, ქვემოთ, გულიაპოლიდან თუ შეძლებენ მანევრის განხორციელებას და ეს მარწუხები შეერთდა, უკრაინის დიდი დაჯგუფება მოჰყვება ამ ალყაში. ეს იქნება რუსებისთვის საკმაოდ დიდი გამარჯვება.
თუ ვერ შეძლებენ ისინი გულიაპოლიდან ღრმა შემოვლის განხორციელებას, შემორტყმა შეიძლება განხორციელდეს იზუმის მიმართულებაზე ხარკოვის სამხრეთით.
რუსები მიხვდნენ: ყველაფერი რომ მოინდომონ, ვერაფერს ვერ მიიღებენ, ამიტომ გადავიდნენ კონკრეტული მიმართულებით თავდაცვაზე. ისინი გააძლიერებენ ამ მიმართულებას. მათი ამოცანა, რომ გავიდნენ დონეცკის ადმინისტრაციულ საზღვრამდე, მთლიანობაში დონბასი მოაქციონ კონტროლის ქვეშ. ამის გარდა, მათ აქვთ საშუალება, რომ უკრაინის ერთ-ერთი ყველაზე ბრძოლისუნარიანი დაჯგუფება მოაქციონ ალყაში და სცადონ მისი განადგურება.
- მარიუპოლის მიმართულებით რა იცვლება? საინტერესოა ასევე, რისთვის გამოიყენებს ომში რუსეთი იმ ადამიანებს, რომელიც მარიუპოლიდან რუსეთში წაიყვანეს?
ეს უფრო პოლიტიკური ნაბიჯია – აჩვენოს, რომ აი, რუსეთში მიდიან თავშესაფრისთვის და მეორეს მხრივ, დათესოს პანიკა, ქაოსი შექმნას… რამდენიც გავიდა, იმდენი დაიხოცა ის ხალხი. რუსების მხრიდან ეს არის ბერკეტი, როგორმე დაიყოლიოს უკრაინა. სხვა ბერკეტი არ გააჩნია, სამხედრო თვალსაზრისით ის დიდ წარმატებას ვერ აღწევს.
- ერთი კვირა თუ გაუძლეს, ძალიან მაგრები იქნებიანო, გვითხარით „აზოვის“ დანაყოფის შესახებ ერთი კვირის წინ. „აზოვის“ მეომრები ისევ მარიუპოლში რჩებიან. თქვენი აზრით, რამ გამოიწვია ეს შედეგი?
მარიუპოლის ცენტრი აღებული აქვთ რუსებს, მაგრამ იქ ისევ მიდის ბრძოლები. ისინი მეტალურგიული ქარხნის ტერიტორიაზე არიან ძირითად გამაგრებული. ისინი მთლიან ალყაში იმყოფებიან, ნამდვილად ძალიან მძიმე დღეში არიან, მაგრამ ვაჟკაცურად იბრძვიან.
- „ნიუ-იორკ თაიმსის“ ინფორმაციით, რუსეთში სამხედრო წვრთნებისთვის და შემდეგ უკრაინაში საბრძოლველად ჩაიყვანეს 300 მებრძოლი სირიიდან… ასევე პუტინმა 134 500 წვევამდელის ჯარში გაწვევის განკარგულებას ხელი მოაწერა. ეს რამდენადაც ცვლის მოცემულობას?
წვევამდელს სჭირდება მომზადება. რუსეთს არ აწყობს ახლა დიდი რესურსების დახარჯვა და საყოველთაო მობილიზების გამოცხადება. ეს გამოიწვევს რუსეთის მოსახლეობის უკმაყოფილებას. ვფიქრობ, წვევამდელების გაწვევის ნაწილი ჩვეულებრივი გაწვევაა, მათ პირდაპირ ბრძოლის ველზე ვერ გაუშვებენ. ეს უფრო არის დაკარგული დანაკლისის შევსება პირად შემადგენლობაში. მოგეხსენებათ, რუსეთ საკმაოდ მაღალი დანაკლისი აქვს და ამის მიზანი არ არის გაძლიერება.
რაც შეეხება სირიელ მებრძოლებს, როგორც ვხდები, ეს უფრო არის მსუბუქი ქვეითი, რამდენად არის მზად თანამედროვე მექანიზებული ომისთვის. ამ მებრძოლებს ალბათ უფრო გამოიყენებენ დამხმარე ფუნქციით. ეს შეიძლება იყოს აღებული დასახლებული პუნქტის, ქალაქის კონტროლი. რუსეთი ამ გადაჯგუფებებით ცდილობს გააძლიეროს მთავარი დარტყმის მიმართულება, ანუ დონბასის მიმართულება.
რამდენად გამოჩნდა დასავლეთის და ნატოს დამოკიდებულების შეცვლის საჭიროება? ვხედავთ, რომ პუტინი დასავლეთისგან მკაცრი სანქციების მიუხედავად ომს განაგრძობს.
პუტინი პუტინი არ იქნებოდა, ამ სანქციების შეშინებოდა. მან იცის, რომ ეს არის სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხი. უკრაინაში წარუმატებლობა არის პუტინისთვის პოლიტიკური სიკვდილი, ფიზიოლოგიურს თუ არ დავუმატებთ. ფაქტია, რომ ნატომ გააძლიერა თავისი დახმარება. ბრიტანელები მზად არიან შორსმსროლელი არტილერიის, ასევე მეტი ლეტალური საშუალებების მიწოდებაზე. ამის სურვილი გამოთქვეს სხვა ქვეყნებმაც. ეს დახმარება უნდა გაძლიერდეს და გაფართოვდეს. პრობლემა უკრაინას აქვს ის, რომ თვითონაც განიცდის ტექნიკის დანაკარგს, ამ ტექნიკის აღდგენა, როცა იბომბება ქარხნებიც, რთულდება.
უკრაინას ნამდვილად სჭირდება დახმარება იმ ტიპის შეიარაღებით, რომლისთვისაც უკრაინის შეიარაღებული ძალები არის მომზადებული.
- თქვენი ინფორმაციით, რატომ ვერ მიაწოდეს ამ დრომდე უკრაინას საშუალო და მაღალი სიმაღლის საჰაერო თავდაცვის სისტემები, საკრუიზო რაკეტები, ან მიგ-ები რატომ ვერ გადასცეს?
თვითმფრინავების მიწოდებას თავს არიდებენ და ამაზე ბევრჯერ ითქვა, თუმცა ეს არ არის საბოლოო პასუხი და ამას კიდევ განიხილავენ. უნდა აღინიშნოს, რომ ავიაგამანადგურებელი არის მხოლოდ ერთი კომპონენტი საჰაერო თავდაცვის, რომელიც თავისი შესაძლებლობით სტატიკურია, ვგულისხმობ იმას, რომ თვითმფრინავი არის ყველაზე ნაკლებად მანევრირებადი საშუალება, ის საჭიროებს აეროდრომებს, სპეციალურ სახმელეთო მომსახურებას, მიბმულია გარკვეულ ტერიტორიაზე…
- ანუ მიზნობრივად ვერ გამოიყენებს ამას უკრაინა და ამიტომ არ აწვდიან?
თვითმფრინავებს სჭირდება სახმელეთო და ტექნიკური უზრუნველყოფა. უკრაინა დღეს იყენებს საგზაო ტრასებსაც, რომელიც დაგებულია ისე, რომ შეძლოს აფრენა თვითმფრინავმაც, მაგრამ ძირითადი აეროდრომები მუდმივად დარტყმის ქვეშაა რუსეთის მხრიდან. „აბრამსი“ რომ გადასცენ უკრაინას, მისი გამოყენება ჯერ უნდა ასწავლო ეკიპაჟს… არ არის ისე, რომ პისტოლეტი მისცე ხელში და ისროლო. საუბარია რთულ სისტემებზე.
რაც შესაძლებელია, უკრაინა იღებს ამ რთულ სისტემებს, რაც მომზადებას ექვემდებარება, რა არ მიაწოდეს კიდევ?
- საკრუიზო რაკეტა, მაგალითად?
შესაძლოა, ის მიაწოდეს ისე, რომ არ იყო აფიშირებული. ნატო რასაც შეძლებს, მიაწვდის, ეს ტენდენცია გრძელდება. მესმის, რომ ზელენსკი უკმაყოფილოა, ომი გრძელდება და ომში ზედმეტი არაფერი არ არის, მაგრამ ამის უკან დგას რეალურად გამოყენების ეფექტურობა, ასევე სხვადასხვა ქვეყნის პოლიტიკა, შესაძლებლობები.
მთავარი არის ის, რომ უკრაინაში დღეს არ არის ისეთი მძიმე მდგომარეობა, როგორც ეს იყო ომის დაწყების პირველ დღეებში.
- თქვენი დაკვირვებით, რა სჭირდება ახლა უკრაინის თავდაცვის ძალებს კონტრშეტევისთვის?
კონტრდარტყმისთვის უკრაინას სჭირდება საჰაერო ძალები. კონტრშეტევებს ტაქტიკურ დონეზე ისინი ახორციელებენ ლოკალური მიმართულებებით, მაგრამ მათ უნდა შეეძლოთ მოწინააღმდეგის შეჩერება… მოწინააღმდეგე ჯერ შეჩერებული არ არის. მოწინააღმდეგეს არ აქვს მიღებული ისეთი ზარალი, რომ მან უარი თქვას თავისი შეტევის გაგრძელებაზე.
ეს მდგომარეობა როცა იქნება, მაშინ შეეძლება უკვე უკრაინას გადავიდეს კონტრდარტყმაზე, მაგრამ ფართომასშტაბიანი კონტრდარტყმისთვის მას სჭირდება საჰაერო ძალები, ან უპირატესობა ჰაერში.
- თქვენი გამოცდილება რას გეუბნებათ – საითკენ მიდის პროცესი, ბოლო ცნობების მიხედვით?
ფაქტია, რომ რუსეთი განიცდის დანაკარგებს, მათ შორის, თვითმფრინავების კუთხით, თვითმფრინავების მაგივრად გამოიყენეს რაკეტები, მაგრამ ეს უახლესი რაკეტებიც მას არ აქვს ულევი. ამიტომ გადადის ისევ ძველი სისტემის რაკეტებზე. ასე რომ, რუსეთი განაგრძობს დისტანციურ ზემოქმედებას მაქსიმალურად. ის ავიაციას გამოიყენებს მთავარი დარტყმის მიმართულებაზე.
- ადრეც გვითხარით, რომ რუსეთი ამ ომს ვერასდროს მოიგებს, თუმცა სამხედრო დანაკარგებზეა დამოკიდებულია შეთანხმების შედეგი. თქვენი აზრით, დასავლეთიც ამ შეთანხმებას ელოდება, თუ ხედავთ სხვა სტრატეგიას, რომლის მოქმედების იმედიც აქვთ დასავლელ პარტნიორებს?
გააჩნია, რას გააფორმებს რუსეთი გამარჯვებად. ზოგადად, ის ვერასდროს აიღებს უკრაინას და ვერასდროს შეცვლის უკრაინის ხელისუფლებას. მას შეუძლია გარკვეული ტერიტორიის წაღება და, ასე ვთქვათ, გააფორმოს გამარჯვება ომში. ის ამას ომს არც ეძახის, ეძახის სამხედრო ოპერაციას და ამ ოპერაციის დასრულების საჭიროებას როდის დაინახავს, ეს თავის პროპაგანდაზე იქნება დამოკიდებული.
დასავლეთისგან არ ჩანს სხვა სტრატეგია. ის ცდილობს, რომ აქტიურად დაეხმაროს უკრაინას და გაზარდოს სანქციები.
თქვენი ინფორმაციით, რატომ დააბრუნეს ცხინვალიდან წაყვანილი ჯარისკაცები. მოსალოდნელია თუ არა მათი დაბრუნება სოხუმშიც?
ცხინვალის შემთხვევაში, ესენი იყვნენ დეზერტირები და დაბრუნდნენ. კოკოითმა მოუწოდა კიდეც მოსახლეობას, რომ ნუ გაკიცხავთ, არ იყო ეს ორგანიზებული და ვინც იქნება ორგანიზებული, ისინი წავლენ კონკრეტული ამოცანების შესასრულებლადო… ეგონათ, რომ იქნებოდნენ ზურგში, მაგრამ გაუშვეს წინა ხაზზე, უარი თქვეს წასვლაზე და წამოვიდნენ.
სოხუმელების შემთხვევა არ ვიცი, მაგრამ აფხაზეთის ბაზიდან წასული ბატალიონი, როგორც ვიცი, მძიმე დარტყმის ქვეშ აღმოჩნდა მიკოლაევთან.
- ისევ ელით ფართომასშტაბიანი შეტევის მეორე ეტაპს რუსეთის მხრიდან?
რუსეთმა დაიწყო უკვე ფართომასშტაბიანი შეტევის მეორე ეტაპი, ეს არის აქცენტი დონბასის მიმართულებაზე. მეორე ეტაპი არ გულისხმობს იმას, რომ ის გამოიყვანს სხვა მიმართულებებიდან დანაყოფებს, მაგრამ ძირითად დარტყმას განახორციელებს დონბასზე. თუ აქ დამარცხდა რუსეთი და ვერ შეძლო თავისი ამოცანების შესრულება, ხალისით მოუწევს მოლაპარაკებებზე წასვლა.
სამხედრო დანაკარგების პროპორციულია მოლაპარაკების შედეგი. ჯერჯერობით, მოლაპარაკება მოლაპარაკებისთვისაა, როგორც ხედავთ.
