წინასაარჩევნო პროგრამებს და გზავნილებს თუკი გადაავლებთ თვალს, ნახავთ, რომ ეკომიგრანტების შესახებ იქ არაფერი წერია. კანდიდატები, რომლებსაც ახლა არჩევნების მოგება სურთ, ირწმუნებიან, რომ ეკომიგრანტების პრობლემა მნიშვნელოვანია – მმართველ პოლიტიკურ გუნდსა და ოპოზიციაში თანხმდებიან, რომ კომპენსაცია, რასაც ეკომიგრანტები სახელმწიფოსგან იღებენ, მინიმუმ უნდა გაორმაგდეს. კანდიდატების პასუხი სხვადასხვაგვარია იმაზე, თუ რატომ აუარეს მათ გვერდი ეკომიგრანტებს. „არჩევნებს რომ მოვიგებთ, მერე დავამატებთ პროგრამაში,“ „სტიქია ისეთი რამეა, როდის რა მოხდება, არაფერი იცი“, ან კიდევ: „ახალ წლამდე მოვიფიქრებთ“, – გვიპასუხეს კანდიდატებმა.
რას უნდა ელოდონ პოლიტიკოსებისგან ის ადამიანები, რომლებიც მეწყერსაშიშ ზონებში ცხოვრობენ? – „ბათუმელებმა“ 5 პოლიტიკური ძალის: „ქართული ოცნების“, „გაერთიანებული ოპოზიციის“, „პატრიოტთა ალიანსის“, „ლელოს“ და „ევროპული საქართველოს“ კანდიდატებთან ინტერვიუები ჩაწერა. რადგან აჭარა საქართველოში ერთ-ერთი აქტიური მეწყერსაშიშია რეგიონია, ჩვენ ძირითადად ამ პოლიტიკური სუბიექტების მაჟორიტარობის კანდიდატებს ვესაუბრეთ ხულოში, შუახევში, ქედასა და ხელვაჩაურში.
„ქართული ოცნება“: ფული ისეთი თემაა, მალე გაქრება… ეს შეცდომა აღარ უნდა დავუშვათ
კითხვებს „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარობის კანდიდატი ხულოში, შუახევში, ქედასა და ხელვაჩაურში ანზორ ბოლქვაძე პასუხობს.
- ბატონო ანზორ, წინასაარჩევნო პროგრამაში არაფერი გიწერიათ ეკომიგრანტების შესახებ, თუმცა ალბათ ყოველდღიურად არაერთ ეკომიგრანტს ხვდებით აჭარის სოფლებში. აჭარის მთა მეწყერსაშიში ზონაა. რას ეუბნებით ამ ადამიანებს?
პირველი რიგის ამოცანაა, რომ გამოვნახოთ ყველა რესურსი და მთა არ დაგვეცალოს. უნდა ჩავატაროთ ის სამუშაოები, რაც კონკრეტული ოჯახისთვისაა საჭირო, ფერდსამაგრი იქნება თუ სხვა. მეორე თემაა, როცა ეკომიგრანტები არიან გადასული სხვა მუნიციპალიტეტში და იქ მიმდინარეობს ქონების გადაცემის სამუშაოები ქულების შესაბამისად. ეს პროცესი მიდის, მაგრამ ვიტყოდი, რომ ეს დასაჩქარებელი და დასახვეწია, რადგან ადამიანი, რომელიც წლებია იქ ცხოვრობს და სახლი, სადაც წლებია ცხოვრობს, მისი საკუთრება არ არის, მასაც იმედი ეწურება. ამ წუთში 25 ათასი ლარი გაიცემა ეკომიგრანტებზე იმისთვის, რომ ახალი სახლი იყიდონ. ჩემი წინადადება იქნება, რომ ეს 25-ათასლარიანი პროგრამა მიუღებელია, რადგან ამ ფულით არაფერს ხელი არ ეწყობა.
- ეკომიგრანტებისთვის გამოყოფილი ეს თანხა უნდა გაიზარდოს? თუ ეს ასეა, რამდენით უნდა გაიზარდოს და რის ხარჯზე?
რა თქმა უნდა, უნდა გაიზარდოს. აჯობებს, ხუთი სახლის შეძენას ოთხი შეიძინო და ნაღდი იყოს. უნდა მოხდეს კონკრეტული დათვლა, რამდენია საჭირო… მეორე თემაა, რომ მოსახლეობის ნაწილს დაურიგდა 5 ან 10 ათასი ლარი ერთჯერადი დახმარების სახით, მაგრამ იქ მეწყერი ისევ განვითარდა, ისევ პრობლემაა. ეს შეცდომა აღარ უნდა დავუშვათ. ასე შესაძლოა ფული მისცე ოჯახს, კმაყოფილი იყოს იმ მომენტისთვის, მაგრამ საქმე არ გაკეთდება, ფული ისეთი თემაა, მალე გაქრება და საქმე დარჩება გაუკეთებელი. ეს ფული, რაც გაიცა, საჩუქრად უნდა ჩაეთვალოს. როდესაც გადაწყდება ფინანსური დახმარება ოჯახზე, რეალობა უნდა იყოს გეოლოგის დასკვნა, შემდეგ რაც ხარჯთაღრიცხვით ჯდება, ის უნდა გავაკეთოთ.
ანზორ ბოლქვაძე
- „ქართული ოცნების“ წინასაარჩევნო პროგრამაში ერთგან არის საუბარი სტიქიაზე: „პირველად საქართველოში სტიქიური რისკის პრევენციის მიზნით დაინერგა ადრეული გაფრთხილების სისტემებიო“. რა ადრეულ სისტემაზეა საუბარი, იქნებ განმარტოთ? ჯოჭოს ტრაგედიამ აჩვენა, რომ ოჯახებს წლების განმავლობაში აქვთ გეოლოგების დასკვნები და მათთვის ხელისუფლებამ ვერაფერი შეცვალა – ცოცხლად დაიმარხნენ ადამიანები.
სტიქია არის ისეთი რამ, როდის რა მოხდება, ადამიანმა არაფერი იცის. დღეს, როცა გერმანიის დახმარებით აჭარის მთიან სოფლებში წყლის და კანალიზაციის სისტემა ეწყობა, ეს არის ზუსტად პრევენცია, ამით შეიზღუდება სტიქია, რადგან ეს კეთდება წესების გათვალისწინებით. პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ სანიაღვრე არხები, ბეტონი ხელს უწყობს სტიქიის განვითარებას.
- ჩვენ ვნახეთ ახალი გზები ქვედა ჯოჭოში, სადაც ტრაგედია დატრიალდა, სანიაღვრე არხების გარეშე.
გზებზე სანიაღვრე არხები უნდა გაკეთდეს, ეს აუცილებელია. წყალი, რომელიც მიშვებულია, ყველგან მეწყერს გამოიწვევს, ყველგან იქნება ეს თემა და, რა თქმა უნდა, სანიაღვრე არხებიც ახლა შესაძლოა ერთ ადგილას არ იყოს გაკეთებული, მაგრამ ძალიან ბევრი სანიაღვრე არხი კეთდება. მე შემიძლია ქედაში, შუახევსა და ხულოში ეს თემები ფიზიკურად გაჩვენოთ. ეს ყველაფერი ხელს უწყობს იმას, რომ მეწყერი არ განვითარდეს… რაც შეეხება ქვედა ჯოჭოს, მე მოვიძიე ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ თითქოსდა ამ ოჯახს გეოლოგების დასკვნა ჰქონდა, მაგრამ ეს არ მოიძებნა.
- თუ იყავით ქვედა ჯოჭოში, ნახავდით დაღუპული ოჯახის მეზობლებს, რომლებსაც წლების წინ გაცემული დასკვნები აქვთ.
როგორ არ მომხდარა რეაგირება, შეიძლება ასე ყველაფერზე ილაპარაკო, მაგრამ ღმერთი ზეიდან იყურება. გზა მიიყვანეს, წყალი მიიყვანეს, რაც დასჭირდა მისცეს და ახლა მეწყერი თუ განვითარდებოდა, ამის წინასწარი მონაცემები არავის ჰქონდა… უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ სოფლებში, სადაც სახლებია აშენებული, არავის აქვს გეოლოგის დასკვნა. მშენებლობის დაწყების მომენტისთვის არავინ არავის არაფერს ეკითხება. თუ მშენებლობას გააჩერებ, ყველაზე დიდი მტერი შენ ხარ – აშენებს და შენ არ აშენებიებ. შესაძლოა, იმ ადგილზე, სადაც სახლი არსებობდა, საერთოდ არ იყო ასაშენებელი, ესეც უნდა მოვიკითხოთ. ეს თემები არსებობს და ვისაც უნდა ეწყინოს და ეტკინოს, უნდა გავითვალისწინოთ.
- მიგაჩნიათ, რომ ხელისუფლება ადეკვატურად რეაგირებს ეკომიგრაციის პრობლემაზე, ქვედა ჯოჭოს მაგალითზე რომ ვთქვათ? მე გკითხეთ რეაგირების გარეშე დარჩენილ გეოლოგის დასკვნებზე, გზაზე, რომელსაც სანიაღვრე არხი არ აქვს…
არ ვიცი ახლა ნამდვილად, ხელვაჩაურის თემაში არ ვარ მე ისეთ სიახლოვეში, რომ გიპასუხოთ. არც ისაა სწორი, რომ ხელმძღვანელისკენ პირდაპირ ხელი გაიშვირონ, შესწავლა უნდა ამ ყველაფერს, პასუხსაგები თუ არის, არავის თავზე ხელს არ გადაუსვამენ.
- სექტემბერში ბათუმში საპროტესტო აქცია გამართეს წაბლანელებმაც. ამ სოფელში 1989 წელს მეწყერმა 21 ოჯახი ჩაიტანა. მოსახლეობა ამბობს, რომ არჩევნებზე საერთოდ არ მივლენ, რადგან ბინები კი აშენდა მათთვის, მაგრამ რემონტის ხარჯი არ აქვთ.
ეს მათი გადასაწყვეტია, თუ არჩევნებზე არ მივლენ. ყველა წაბლანელმა ძალიან კარგად იცის, რომ როცა არჩილ ხაბაძესთან ეს წინადადება განიხილებოდა, პროექტი იყო თუ რაც იყო, ყველაფერი გავაკეთე, ქველმოქმედებასაც მივაღწიეთ, ჩემი წინადადება იყო ეს, რომ კორპუსები აშენებულიყო. იმის მერე, ხელშეკრულების შიგნით რა გააფორმეს, რაზე შეთანხმდნენ, ეს იყო ამხანაგობა, ეს არის შემდეგი საკითხი.
ბინების რემონტთან არჩევნები რა შუაშია? რადგან არჩევნებია, ამიტომ მიტინგიდა ჩაატარო? ამისთვის მაგიდასთან უნდა დაჯდე და მოილაპარაკო. მაინც და მაინც არჩევნები რომ არის და იმას დაუდრი, ასეც არ არის. სახლი რომ საერთოდ არ იყო და ავაშენე, მაშინ კაი კაცი ვიყავი და ახლა, დღესდღეობით რომ შეიცვალა სიტუაცია, ცუდიდა ვიყო? მე რომ ახლა რამეს დავპირდე წაბლანელებს, ამას კანონი მიკრძალავს. მე, რა თქმა უნდა, მოვუწოდებ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღონ. არჩევნების შემდეგ დავსხდებით და დავილაპარაკებთ. პირველად ვხვდები მაგათ და ვუსმენ თუ? მე მაგათ ძალიან დიდ პატივს ვცემ.
[yellow_box] „ლელო“: როგორც კი 31 ოქტომბერს „ლელო“ გავიმარჯვებთ, პირველ-ორში ჩვენს საარჩევნო პროგრამას დაემატება ეკომიგრანტების ნაწილი [/yellow_box]
კითხვებს ჯამბულ ხოზრევანიძე პასუხობს, „ლელოს“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატი ხულოში, შუახევში, ქედასა და ხელვაჩაურში. ჯამბულ ხოზრევანიძე ასევე არის „ლელოს“ საპარლამენტო სიის 25-ე ნომერი.
- ბატონო ჯამბულ, როგორია „ლელოს“ ხედვა, როგორ უნდა მოგვარდეს ეკომიგრანტების პრობლემები და რა პოლიტიკა უნდა გატარდეს პრევენციისთვის?
მე ვიყავი ოკუპირებული ტერიტორიების, დევნილთა და განსახლების მინისტრის მოადგილე, ასევე ხულოს საკრებულოს თავმჯდომარე. შესაბამისად, ეკომიგრანტების პრობლემები ჩემთვის არახალია. ეს პრობლემა დღეს და გუშინ არ დაწყებულა და ვერც ერთმა ხელისუფლებამ მწყობრი პროგრამა ვერ შეიმუშავა, რომ ერთხელ და სამუდამოდ გადაიჭრას ეს პრობლემა.
- არც თქვენს პროგრამაშია ნახსენები ეკომიგრანტების პრობლემები.
როდესაც ეკომიგრანტების თემატიკა დავამუშავეთ, ეს ცოტა გვიან მოხდა, პროგრამა უკვე დაბეჭდილი იყო, ვერ მოხდა დეტალური განხილვა და შეტანა პროგრამაში. ჩვენ ეს პრობლემები დეტალურად ვიცით: საქართველოში 31 ათასზე მეტი ეკომიგრანტია, აქედან დაკმაყოფილებულია მხოლოდ 11 ათასი. იქაც მთელი რიგი პრობლემებია, სადაც ჩაასახლეს. ეს ადამიანები ძირითადად პრობლემებთან მარტოდ არიან. ესენი არიან გასული საუკუნის 90-იან წლებში გადასახლებულები, რომლებსაც დღესაც არ აქვთ დაკანონებულ სახლები. ზოგიერთი ეკომიგრანტი იქ 2000 წლის შემდეგ გადავიდა და ახლა სთხოვენ შესაბამის დოკუმენტაციას, გეოლოგიის დასკვნებს. ზოგჯერ მათ ნასახლარებზე ბალახია ამოსული, აღარაფერია… ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ერთიანი სისტემა უნდა შეიქმნას და ისე მოგვარდეს პრობლემა.
აქამდე იყო მთავარი პრობლემა ფინანსების ნაკლებობა და ზედაპირული, ზერელე დამოკიდებულება. როგორც იცით, ეკომიგრანტები იყოფიან კატეგორიებად. ჩვენ თუ დროულად არ მივაქციეთ ყურადღება, მაგალითად, მესამე და მეოთხე კატეგორიის ადამიანებს, მალე შესაძლოა, ისინიც პირველი კატეგორიაში შევიდნენ, ანუ საშიში გახდეს მათთვის კონკრეტულ ადგილზე ცხოვრება. ამიტომაც, სასწრაფოდ არის დასაწყები სამუშაოები, ეს იქნება ფერდსამაგრი, თუ სახურავებიდან ჩამონადენი წყლებისთვის სწორი მიმართულების მიცემა, რაც იწვევს ასევე ეროზიას.
მეორე პრობლემაა ეკომიგრანტები, რომლებიც სხვაგან ჩავასახლეთ. მათ აქვთ სახლების და მიწების რეგისტრაციის პრობლემა. არ აქვთ სახნავ-სათესი მიწა და ამიტომაც ჩამოვიდნენ „ოცნების ქალაქში“, ეს არის არასწორი პოლიტიკის შედეგი.
ჯამბულ ხოზრევანიძე
- თქვენც იყავით მინისტრის მოადგილე. რატომ არ გადაეცით ეკომიგრანტებს მიწა და სახლი საკუთრებაში?
მე როდესაც ვიყავი ლტოლვილთა და განსახლების მინისტრის მოადგილე, ზუსტად 7 თვეში შევიძინეთ 184 სახლი. ეს იყო 2004 და 2005 წლებში. დღემდე წალკაში შეძენილია სულ 500-მდე სახლი, ანუ ფაქტობრივად შემდეგი 16 წლის განმავლობაში, რაც მე იქ არ ვარ, შეძენილია 316 სახლი.
საკუთრებაში გადაცემის შესახებ მე შევადგინე, იქ იყო გაწერილი კრიტერიუმები და ჩვენ ავტომატურ რეჟიმში გადავცემდით ოჯახს სახლს. იქ გვეწერა, რომ შიდამიგრაცია არ უნდა მომხდარიყო და მეპატრონეს არ ჰქონდა ამ სახლის გაყიდვის ან გასხვისების უფლება, ვიდრე შვილები სრულწლოვანი არ გახდებოდნენ, ეს იყო მიზეზი… მიწების გაფორმებაზეც, როგორც ვიცი, პრობლემაა გადაფარვა, რადგან ამ დრომდე მიწების ერთიანი რეესტრი არ არსებობდა.
- გაქვთ თუ არა დათვლილი – რამდენი ფული იქნება საჭირო ამ პრობლემის მოსაგვარებლად ყოველწლიურად და რა დროში შეძლებთ მის მოგვარებას?
ჩვენ ვფიქრობთ, რომ საბაზრო ღირებულებიდან გამომდინარე უნდა მივცეთ ადამიანს ფული, როცა ეუბნები, რომ უნდა დატოვოს მამაპაპისეული ქონება, იმ მოცემულ მომენტში რაც ეღირება, ის უნდა მივცეთ. ჩვენ ყოველწლიურად დაახლოებით 500 ოჯახის დაკმაყოფილება უნდა შევძლოთ, რომ 4 წელიწადში მეტწილად გადავწყვიტოთ ეკომიგარანტების პრობლემა. რაც შეეხება თანხებს, ჩვენ ძალიან დიდ დანაზოგს მოვიზიდავთ. მაგალითად, პროგრამაში გვიწერია, რომ სათამაშო ბიზნესი უნდა დაიბეგროს უფრო მეტად და შემოსული თანხა მოხმარდეს განათლებას.
- ეკომიგრანტებისთვის სად ნახავთ ფულს და რამდენი იქნება ამისთვის საჭირო ყოველწლიურად?
თუ ჩვენ გვეყოლება მცირე და ეფექტური მთავრობა, რამდენიმე ათეულ მილიონს დავზოგავთ. ჩვენ გვაქვს მარეგულირებელი კომისიები, რომლის თავმჯდომარეებსაც 24 ათას ლარზე ნაკლები ხელფასი არ აქვთ, ამათ ეკონომიის ხარჯზე დაიზოგება თანხა. ახლა მე რომ ვთქვა ერთი ან მეორე თანხა, ეს იქნება არასწორი. ვფიქრობთ, რომ 25 ათას დოლარზე ნაკლები არ უნდა მიიღოს ეკომიგრანტმა, რომ სრულფასოვნად შეძლოს მისთვის მისაღები სახლის შეძენა. 25 ათასი ლარი, რასაც დღეს ვაძლევთ ეკომიგრანტებს, არის სადღაც 7-8 ათასი დოლარი და ამ ფასად ვერ იყიდი სახლს. ეს არის ზედაპირული დამოკიდებულება და პრობლემა რჩება პრობლემად.
- რატომ უნდა დაიჯეროს ამომრჩეველმა, რომ ამას შეძლებთ? თქვენ იყავით სააკაშვილის და „ოცნების“ ხელისუფლებაშიც გადაწყვეტილების მიმღები პირი.
შეგიძლიათ ნახოთ არქივში – 2005 წელს, როცა ჩავთვალე, რომ არ მომწონდა იმდროინდელი პოლიტიკა, დავაფიქსირე ჩემი პროტესტი გადაცემა „დროებაში“ და წამოვედი. ამ ხელისუფლებაშიც მე არ ვემსახურებოდი „ოცნებას“. მე ვიყავი საჯარო მოხელე და ვემსახურებოდი ქვეყანას. ორივეჯერ მე წამოვედი მოქმედი ხელისუფლებიდან და არა გადამდგარ ხელისუფლებიდან. როცა სახლებს ვერ ვუფორმებდით ადამიანებს, ეს იყო ჩვენი დაპირისპირების რეალური მიზეზი მაღალჩინოსნებთან. ჩემი ოჯახი თავად იყო ეკომიგრანტი, ჩვენ 1981 წელს გადაგვასახლეს ასპინძაში… ამიტომაც, მე ეს პრობლემები კარგად ვიცი, მესმის ამ ადამიანების, ვიცი, რამდენად რთულია, როცა ცხოვრება გიწევს ახლიდან, როცა პრობლემების წინაშე რჩები მარტო.
- რა გამორიცხავს, რომ იგივე არ მოხდება ახლაც, მით უმეტეს, „ლელო“ საარჩევნო პროგრამით არავითარ პასუხისმგებლობას არ იღებს ეკომიგრანტებთან?
გაძლევთ პირობას, რომ როგორც კი 31 ოქტომბერს „ლელო“ გაიმარჯვებს, პირველ-ორში ჩვენს პროგრამაში დაემატება ეს ნაწილი. პრეზენტაციის დროს გვქონდა მსჯელობა, მაგრამ ვერ მოესწრო ეკომიგრანტებზე დამატება, უბრალოდ კი არ დაემატება, არამედ შეივსება.
„ლელოში“ არიან ენერგიული ახალგაზრდები, რომლებსაც აქვთ რეპუტაცია, ისინი არ არიან გარეული პოლიტიკურ სიბინძურეში, რასაც ამდენი ხანია ვუყურებთ. ჩემი მიზანია, ამ ახალგაზრდებთან ერთად ჩემი იდეები განვიხილოთ. იმედი მაქვს, 4 წლის თავზე ეკომიგრანტების რაოდენობა იქნება მკვეთრად შემცირებული. ვერ ვიტყვი, რომ აღარ იქნება პრობლემა, მაგრამ ვიპოვით გამოსავალს.
[red_box] „პატრიოტთა ალიანსი“: მარჩიელობა რომ არ დავიწყო, ახალ წლამდე მეცოდინება ყველაფერი [/red_box]
კითხვებს პასუხობს ზორბეგ ბერიძე, „პატრიოტთა ალიანსის“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატი ხულოში, შუახევში, ქედასა და ხელვაჩაურში
- ბატონო ზორბეგ, რას უნდა ელოდნენ ეკომიგრანტები თქვენგან? წინასაარჩევნო პროგრამაში თქვენც არაფერი გიწერიათ ამ ადამიანების შესახებ.
ყველაფერი უნდა გაკეთდეს, რომ ადამიანმა აქ ცხოვრება შეძლოს. აქ მინიმუმ ისეთი გზებია, ტანკით უნდა იარო. სოფელს ვერ ნახავ, სადაც წყლის პრობლემა არაა… ეკომიგრანტებს რაც შეეხება, წალკაში მცხოვრები ადამიანების შესახებ მაქვს ინფორმაცია, მაგრამ მათი იქ დამაგრების შესახებ, რა უნდა გაკეთდეს, ჩემთვის უცნობია. მიწები რომ ჰქონდეთ, აი ერთი ჰექტარი მიწა რომ ჰქონდეს ხულოელი გლეხს, ის არსადაც არ წავა. იქედან თუ ვინმე აქ ჩამოვიდა, ეს არის უმიწობის პრობლემა. როგორც ვიცი, სახელმწიფოს დაწყებული აქვს ბინების მშენებლობა, თუმცა როგორ მიმდინარეობს ეს მშენებლობები, ჩემთვის უცნობია. ჩემი აზრით, ძალიან ცოტაა 25 ათასი ლარი, რითაც ეკომიგრანტებს ეხმარებიან, ყველაზე ცოტა 30 ათასი დოლარი უნდა იყოს.
- საიდან მოიტანთ თქვენ ამ თანხას?
შესწავლა უნდა ამ ყველაფერს. მოსახლეობა ამბობს იმასაც, რომ ფული გაცემულია ისეთ ოჯახებზე, რომლებიც საერთოდ არ არიან დაზარალებული, მაგრამ ფული აიღეს და ისევ იქ ცხოვრობენ. ასე, ზეპირად რომ გაგცე პასუხი, არ ვიქნები მე მართალი. ჩვენ ეს ინფორმაცია გვაქვს, მაგრამ სიღრმისეული შესწავლის შემდეგ მივიღებთ გადაწყვეტილებას.
ჩვენს პოლიტიკურ გუნდს აქვს გადაწყვეტილება, რომ პირველი რამდენიმე წელი არ ავიღებთ არც პრემიას და არც დანამატს. ამ გზით დაახლოებით 300 მილიონი დაიზოგება წლის განმავლობაში. ეს სავსებით საკმარისია ეკომიგრანტებისთვის.
- მხოლოდ ეკომიგრანტებისთვის აპირებთ ფულის დახარჯვას? სხვა დაპირებები?
რა თქმა უნდა, ბიუჯეტში არის ცალკე თანხა, მაგალითად, სოციალური დახმარებისთვის, ესეც შესასწავლია. გაუგებარია, ოჯახს როცა ორი ავტომანქანა აქვს და იღებს სოციალურ დახმარებას და მეორე ოჯახს, ახლობელმა რომ გამონაცვალი სარეცხი მანქანა აჩუქა და დახმარება მოუხსნეს…
- იქნებ კონკრეტულად გვითხრათ, რას უნდა ელოდოს თქვენგან ეკომიგრანტი?
მარჩიელობა რომ არ დავიწყოთ, მოდით, შევისწავლით და შემდეგ გაგცემთ პასუხს. მე არ ვიცი, რამდენი ადამიანია ეკომიგრანტი, რომელი კატეგორიის ზონებში ცხოვრობენ. რა თქმა უნდა, პირველ ეტაპზე მაღალი საფრთხის შემცველი რაიონებიდან უნდა მოხდეს მოსახლეობის გამოყვანა. არ ვიცი, ამას რა თანხა დასჭირდება, არ ვენდობი ამათ შესწავლას.
- რატომ არ შეისწავლეთ ეს პრობლემა, როგორც ოპოზიციონერმა?
მე სულ ორი თვე მქონდა ვადა, როცა მაჟორიტარობის კანდიდატად დამისახელეს. ორ თვეში ამას როგორ შევისწავლიდი? საარჩევნო კამპანია ვაწარმოო, თუ ეს გავაკეთო? მე ვიძლევი პირობას, რომ ახალ წლამდე შედეგს დავდებ, ახალ წლამდე მეცოდინება ყველაფერი.
- რა შეგიძლიათ გვითხრათ, მაგალითად, „ოცნების ქალაქზე“, სადაც ეკომიგრანტებიც ცხოვრობენ. თქვენ როგორ მოაგვარებდით ამ პრობლემას?
ეს პრობლემა უნდა მოგვარებულიყო მაშინ, როცა იქ ცხოვრობდა 200 ოჯახი და ეს 2 ათასი, ან 3 ათასი არ გახდებოდა. 200 ოჯახის დახმარებას ნამდვილად შეძლებდა სახელმწფო, დროულად რომ მიეხედა ამ პრობლემისთვის.
ზორბეგ ბერიძე
„ევროპული საქართველო“: „ოცნების ქალაქში“ მცხოვრებთ სახელმწიფომ ქონება უნდა გადასცეს
კითხვებს ეკომიგრანტების პრობლემებზე „ევროპული საქართველოს“ ერთ-ერთი ლიდერი, სერგი კაპანაძე პასუხობს
- ბატონო სერგი, თქვენს წინასაარჩევნო პროგრამაში არაფერი წერია ეკომიგრანტების შესახებ. რას უნდა ელოდონ ეს ადამიანები თქვენგან?
პროგრამაში ყველაფერს ვერ გავწერთ, ჩვენ გვაქვს საერთო ხედვა სოციალურად მოწყვლად ჯგუფებზე, მათ შორის, ეკომიგრანტებზე… ეკომიგრაცია არის ძალიან სერიოზული პრობლემა აჭარაში და არა მხოლოდ აჭარაში. მნიშვნელოვანი და მთავარია ამ ადამიანების სტატუსის განსაზღვრა და შემდეგ კონკრეტული გადაწყვეტილების მიღება სტატუსის შესაბამისად. ჩვენი მთავარი პრობლემა არის ის, რომ ეკომიგრანტების ბაზებიც კი არ არსებობს. არც ის ვიცით, ზუსტად რამდენი ასეთი ადამიანია, სად ცხოვრობენ და ასე შემდეგ.
სერიოზული პრობლემაა ასევე საკუთრების ნაწილი. ჩვენი მიდგომაა ზოგადად, რომ სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული ქონება გადაეცეთ ადამიანებს, თემებს და მუნიციპალიტეტებს. ვფიქრობ, რომ ეკომიგრანტებსაც უნდა გადასცენ საკუთრებაში ქონება, სადაც ისინი ცხოვრობენ.
- არგადაცემის არგუმენტი არის ის, რომ ეკომიგრანტმა ვერ შეძლოს სახელმწიფოსგან გადაცემული სახლის გასხვისება და იმავე პრობლემის წინაშე ისევ არ აღმოჩნდეს.
ვფიქრობ, ეს არის პიროვნული თავისუფლების ამბავი. თუ აძლევ მას საკუთრებას, უნდა მისცე. რაც თქვენ დაასახელეთ, ეს არის ბუნებრივია პრობლემა, მაგრამ ჩვენ არ გვგონია, რომ მსგავსი ირიბი შეზღუდვები უნდა არსებობდეს. ეს არასწორია.
ეკომიგრანტები ერთ-ერთი ყველაზე მოწყვლადი ჯგუფია. შესაბამისად, ვფიქრობთ, ბიუროკრატიული ხარჯების მაქსიმალური შემცირებით, უნდა მოხდეს ყველა მოწყვლადი ჯგუფის, მათ შორის, ეკომიგრანტების სოციალური დახმარებების გაორმაგება. რაც მთავარია, ისინი უნდა იყვნენ ჩართული ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღების პროცესში.
სერგი კაპანაძე
- გაქვთ თუ არა მიახლოებით მაინც დათვლილი, რა დაჯდება დახმარების გაორმაგება და რის ხარჯზე შეძლებთ ამ დაპირების შესრულებას?
მარტო ეკომიგრანტების ციფრი არ მახსოვს, ჯამურად ჩვენი სოციალური პაკეტი, პენსიონერები, შშმ პირები და ასევე ეკომიგრანტები, მოიცავს 3.8 მლრდ ლარს. ამ ციფრში ეკომიგრანტების კომპონენტი ძალიან მცირეა, მაგრამ ჩვენი ხედვა არის მასშტაბური. ჩვენ ამ დახმარებების გაორმაგებას შევძლებთ ბიუროკრატიული და არასაჭირო თანხების შემცირებით. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ მცირე კომპენსაცია, რომელიც ეკომიგრანტებს არ უკმაყოფილებს ინტერესს, არ უნდა იყოს შეთავაზებული, როგორც ალტერნატივა იმ საცხოვრებელი სახლისა, სადაც აღარ აქვთ ცხოვრების პირობები.
ჩვენ გავაორმაგებთ არსებულ კომპენსაციებს და დახმარებებს რამდენიმე კომპონენტის გათვალისწინებით: ვამბობ ბიუროკრატიულ და არასაჭირო ხარჯებს, რადგან ვინმეს არ ეგონოს, საჯარო სამსახურის შემცირებას ვაპირებთ. აქ იგულისხმება ძირითადად ავტოპარკით დაწყებული, რბილი ავეჯით დასრულებული შესყიდვების შემცირებას, ასევე იმ პროგრამების შეჩერება, რომელთა შესრულებაც არ ქმნის არანაირ დოვლათს და გამოიყენება იმისთვის, რომ მთავრობამ მასთან დაახლოებულ ჯგუფებს, ბიზნესებს მისცეს ფული. ამგვარი პროგრამების შეჩერება გამოიწვევს სოციალური პროგრამების გაზრდას.
- როგორია თქვენი პარტიის მიდგომა ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობაზე? ზოგიერთი სპეციალისტის აზრით, მეწყერსაშიშ ზონებში ჰესების მშენებლობამ, თანაც შესაბამისი კვლევების გარეშე, კიდევ უფრო გაამძაფრა ეკომიგრანტების პრობლემები.
საქართველო, რაც დრო გადის, მოიხმარს უფრო და უფრო მეტ ელექტროენერგიას და გვაქვს ფუნდამენტური ეროვნული ინტერესი, რომ არ ვიყოთ ენერგეტიკის მხრივ რუსეთზე დამოკიდებული, საკუთარი რესურსების გამოყენება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. თუმცა მიმაჩნია, რომ ჰესების მშენებლობა პირდაპირ უნდა იყოს შეთანხმებული ადგილობრივ მცხოვრებლებთან იმ ადგილებში, სადაც ეს ჰესები შენდება და სადაც ის პოტენციურად პრობლემებს უქმნის თემებს. თუ ამის წინააღმდეგია მოსახლეობა, მაშინ იქ ჰესი არ უნდა აშენდეს, მაგრამ სახელმწიფოს ამოცანა უნდა იყოს, რომ ჰესი აშენდეს. არ შეიძლება, სახელმწიფომ უარი თქვას მასშტაბურ ჰესებზე.
- ბათუმში, ე.წ. ოცნების ქალაქში ცხოვრობს არაერთი ეკომიგრანტი. უმრავლესობით რომ მოხვიდეთ, რას შეცვლიდით მათთვის?
ეგ არის პრობლემა, რომელიც სპეციფიკურია, ერთი კონკრეტული დასახლებაა. აქ მნიშვნელოვანია ადგილობრივი ხელისუფლების დამოკიდებულება, ვისთვისაც პრიორიტეტი უნდა იყოს ამის მოგვარება. ჩემი აზრით, კერძო საკუთრებაში სახელმწიფო ქონების გადაცემა არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი. უნდა გადავცეთ პირდაპირ… უნდა მივყიდოთ თუ სხვა ფორმით, ეს არ ვიცი ზუსტად, მაგრამ სახელმწიფო მფლობელობაში არსებული ქონება არ არის დოვლათის შემქმნელი, ის უნდა გადავიდეს კერძო საკუთრებაში.
- მაგრამ „ოცნების ქალაქის“ შემთხვევაში საუბარია თვითნებურად შეჭრაზე, ზოგიერთი მათგანი ეკომიგრანტიც არ არის… არ ფიქრობთ, რომ თქვენი ეს მიდგომა წაახალისებს სახელმწიფო ქონების თვითნებურად მისაკუთრებას?
არა, აქ საუბარია ფორსმაჟორზე. შესაბამისად, ვისაც ამ ნაბიჯის გადადგმა მოუწია, ის უნდა იქნას დაკმაყოფილებული, მას ალტერნატიული ფართობი უნდა შესთავაზონ… ჯობია, კონკრეტულმა მოქალაქემ იხეიროს, ვიდრე მთავრობამ და მერე უაზროდ დახარჯოს ეს ფული. მერე ის მოქალაქე გაყიდის ქონებას, რაც კერძო საკუთრებაში გადავა. მაინცა და მაინც სახელმწიფომ რატომ უნდა იხეიროს ამ საკუთრებით?
[red_box] „ნაციონალური მოძრაობა“: „იფიქრეს, რომ მილიარდერი ივანიშვილი დაეხმარებოდათ“ [/red_box]
კითხვებს მიშა ბოლქვაძე პასუხობს, გაერთიანებული ოპოზიციის მაჟორიტარობის კანდიდატი ხულოში, შუახევში, ქედასა და ხელვაჩაურში
- ბატონო მიშა, „ოცნების“ ხელისუფლება ამაყობს იმით, რომ ახალი საცხოვრებელი კორპუსები აუშენეს ეკომიგრანტებს. თქვენ რის გაკეთება შეძელით ეკომიგრანტებისთვის?
ჩვენი ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში აშენდა ეს ბინები და მერე აქციები დასჭირდათ. კარგია, რომ არაერთი ოჯახი დაკმაყოფილდა… ჩვენ, სამწუხაროდ, ვერ მოვასწარით ყველა ოჯახის დაკმაყოფილება, ხოლო „ქართული ოცნებისგან“ პირობის შესრულება საერთოდ ვერ ვნახეთ. ჩვენს დროს ბევრ ადგილას იყვნენ შესახლებულები და გადაეცათ ბინა საკუთრებაში აჭარისწყალზე, მაჭახლისპირში… შემდეგ გაჩნდა „ოცნების ქალაქი“ და რვა წელია ხელისუფლებისგან ისმის მხოლოდ დაპირება, ერთი ნაბიჯიც არაა გადადგმული.
- „ნაციონალური მოძრაობის“ აჭარის საარჩევნო პროგრამაში წერია, რომ „საცხოვრებელი ბინები გადაეცემათ ეკომიგრანტებს, ბარაკებში და ოცნების დასახლებაში მცხოვრებ ოჯახებს“. რომელი კატეგორიის ეკომიგრანტები მიიღებენ საცხოვრებელს და რა დაჯდება ეს?
პირველ რიგში, აქ მოვიაზრებთ „ოცნების ქალაქში“ მცხოვრებ 1800 ოჯახს, მათ შორის, იმ ოჯახებს, რომლებიც ეკომიგრანტები არ არიან, მაგრამ ძალიან უჭირთ… ჩვენ ასევე ვაპირებთ საცხოვრებლით დავაკმაყოფილოთ კიდევ 1000 ოჯახი, რომელიც მეწყერსაშიშ ზონაში ცხოვრობს და აქვს გეოლოგის დასკვნა. თითოეული ოჯახისთვის ვაპირებთ 50 ათასი ლარის დახარჯვას. აშენდება საცხოვრებელი კორპუსი და გადაეცემათ საცხოვრებელი ბინები. აქ საუბარია ასევე მრავალშვილიან ოჯახებზე, ბარაკებში მცხოვრებ ადამიანებზე. გარდა ამისა, პერიოდულად უნდა მოხდეს თანხის გამოყოფა იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც სჭირდებათ ფერდსამაგრი სამუშაოები, დამცავი კედლები და ასე შემდეგ.
- მაგრამ ეკომიგრანტი დაახლოებით 30 ათასია ქვეყანაში. რას უნდა ელოდონ ისინი და რაც ჩამოთვალეთ, ამისთვის ფულს სად ნახავთ?
ჩვენ უნდა მოვსპოთ კორუფცია და პირადი კომფორტისთვის ბიუჯეტის ხარჯვა. მაგალითად, თუკი უმაღლეს საბჭოს ახლა ემსახურება 14 ავტომანქანა, უნდა მოემსახუროს მხოლოდ ერთი ავტომანქანა, ისიც მხოლოდ სტუმრის გადასაადგილებლად. მილიონები დაიხარჯა წყლის სისტემებში მუნიციპალიტეტებში და წყალი არ აქვს მოსახლეობას.
- ამომრჩეველი არ გეუბნებათ, გუშინ იყავით ხელისუფლებაში და გაგეკეთებინათ იგივე, რასაც ახლა ამბობთო? „ოცნების ქალაქის“ ბათუმში გაჩენაც ხომ ამას აჩვენებს, რომ თქვენ თავის დროზე ვერ მოაგვარეთ ეკომიგრანტების პრობლემები?
ხელვაჩაურის მაგალითზე გეტყვით, რომ არაერთ ოჯახს გადავეცით თანხა 10-15 ათასი ლარი, მაგრამ ალბათ ეს არ იყო საკმარისი ან არამიზნობრივად ხარჯავდნენ. ფაქტია, რომ მათ ეს პრობლემა არ მოუგვარდათ.
რაც ვერ მოაგვარა „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, მაგის პასუხისმგებლობა აიღო 2012 წელს „ქართულმა ოცნებამ“. რვა წელია გასული და რა შეიცვალა? ჩვენ ამ რვა წლის განმავლობაში გავაანალიზეთ, დავთვალეთ და პასუხისმგებლობა გვაქვს აღებული, რომ ყველა დავაკმაყოფილოთ, რაც ვერ მოვასწარით 2012 წლამდე. ჩვენ ხომ იგივე არ უნდა ვიმეოროთ, რომ „ოცნება“ იყო ხელისუფლებაში და რატომ არ დაგაკმაყოფილათო. ჩვენ მოვაგვარებთ ამ პრობლემას. ჩვენ ერთხელ ჩვენი მოსახლეობა ჭაობიდან ამოვიყვანეთ და სამწუხაროდ, ბევრი კარგი და კეთილი საქმე ვერ მოვასწარით, მათ შორის, ყველა ეკომიგრანტის დაკმაყოფილება. მათ უნდოდათ უკეთესობა და გადაწყვიტეს, რომ მილიარდერი ბიძინა ივანიშვილი დაეხმარებოდა ხალხს, მაგრამ 8 წლის ბოლოს ყველა დარწმუნდა, რომ ასე არ მოხდა.
მიშა ბოლქვაძე
მთავარი ფოტო: თედორაძეების ოჯახი, რომელიც მეწყრის შედეგად ცოცხლად დაიმარხა საკუთარ სახლში
