მერიისთვის „ბათუმის წყლის“ მართვის უფლების ჩამორთმევის მორიგი მცდელობა

„ბათუმის წყლის“ მართვის უფლება ბათუმის მერიას შესაძლოა თავისივე „ნებით“ ჩამოერთვას და აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს გადაეცეს. ასეთია იმ კომპანიის წინადადება, რომელიც აჭარაში წყალმომარაგების სფეროში მორიგ პროექტს აფინანსებს. სასმელი წყლით მოსახლეობის წყალმომარაგება მუნიციპალიტეტების ექსკლუზიური უფლებამოსილებაა. დათმობს თუ არა ბათუმის მერია [და შესაბამისად საკრებულო] ამ უფლებამოსილებას? – კითხვაზე კონკრეტული პასუხი მერიაში და საკრებულოში ამ ეტაპზე არ აქვთ.

ბათუმის მერიისთვის წყალმომარაგების განხორციელების უფლების ჩამორთმევის პირველი მცდელობა 2014 წლის აპრილში ჰქონდათ – მაშინდელი პრემიერის, ირაკლი ღარიბაშვილის გადაწყვეტილებით, „ბათუმის წყალი“ მუნიციპალიტეტს „ნებაყოფლობით“ უნდა გადაეცა „საქართველოს გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანიისთვის“. მაშინ ამის წინააღმდეგ, ფაქტობრივად, გერმანიის განვითარების ბანკი [KFW] წავიდა, სისტემის რეაბილიტაციას სწორედ ეს ბანკი აფინანსებს.

დღეს კი, ამ კომპანიის მიერ დაქირავებული კონსულტანტის წინადადებაა „ბათუმის წყალი“ მართვაში ახალ სააქციო საზოგადოებას – „აჭარის გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანიას“ გადაეცეს, რომელიც ჯერ შექმნილი არ არის.

სამუშაო შეხვედრა წყალმომარაგების სისტემის რეაბილიტაციის ახალ პროექტთან დაკავშირებით. ფოტო: adjara.gov.ge

KFW-ის დაფინანსებით საკონსულტაციო კომპანია IGR AG-ი „აჭარის სადაბო და სასოფლო თემებში წყალმომარაგებისა და წყალანირების სისტემის რეაბილიტაციის“ პროექტის ფარგლებში წინასწარ კვლევას ახორციელებს. კონსულტანტმა განსახილველად უკვე წარმოადგინა „პირველადი ანგარიში“ და „ინსტიტუციური განვითარების სტრატეგია“, რომელშიც კონსულტანტი აღნიშნავს, რომ აუცილებელია გაერთიანებული კომპანიის შექმნა, რათა წყალმომარაგების სისტემის რეაბილიტაციის პროცესი უფრო ეფექტურად წარიმართოს.

KFW-ის მოსაზრებით, გაერთიანებული კომპანიის შექმნის გარეშე წარმოუდგენელია სამომავლო გეგმებზე საუბარი. შესაბამისად, კონსულტანტის შემოთავაზებაა „აჭარის გაერთიანებული წყლის კომპანიის“ სააქციო საზოგადოების ფორმით ჩამოყალიბება, „როცა ინფრასტრუქტურული აქტივები დარჩება მუნიციპალიტეტების საკუთრებაში, ხოლო ექსპლუატაციისა და შენახვისთვის საჭირო აქტივები იქნება გაერთიანებული სააქციო საზოგადოების საკუთრებაში“.

აღსანიშნავია, რომ ეს პროცესი ახლა არ დაწყებულა. კონსულტანტი კომპანიის მონაცემებით, 2012 წელს გაფორმებული მემორანდუმი ითვალისწინებდა ახალ კომპანიაში შემდეგი სახის წილობრივ მონაწილეობას: ბათუმი – 37%, აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო – 26%, ქობულეთი – 13%, ხელვაჩაური – 8%, ხულო – 7%, შუახევი – 5% და ქედა – 4%.

კონსულტანტი კომპანია აცხადებს, რომ ამჯერად შემუშავებული „ინსტიტუციური სტრატეგია“ წარმოადგენს დაინტერესებულ მხარეებს შორის ახალი ურთიერთგაგების მემორანდუმზე შეთანხმების მიღწევის ნაწილს და აჭარის მთავრობასა და მუნიციპალიტეტებს შემდეგ მოდელს სთავაზობს: აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო – წარმომადგენელი სამეთვალყურეო საბჭოში [გადამწყვეტი ხმის უფლებით], ბათუმი – 46%, ქობულეთი – 22%, ხელვაჩაური – 15%, ხულო – 7%, შუახევი – 5% და ქედა – 5%.

კონსულტანტი კომპანია ასევე მიიჩნევს, რომ ოპერირების გამარტივების მიზნით, ბათუმმა და ხუთმა მუნიციპალიტეტმა ხელი უნდა მოაწერონ მართვის კონტრაქტს აჭარის გაერთიანებულ წყალმომარაგების კომპანიასთან, „რომლის მიხედვითაც კომპანია ექსპლუატაციას გაუწევს წყალმომარაგებისა და წყალარინების სისტემებს, ასევე ლოკალური სერვისცენტრების მეშვეობით განახორციელებს სამომავლო ინვესტიციების დაგეგმარებას, რაიონების მიხედვით სატარიფო პოლიტიკის განსაზღვრას და სხვადასხვა პროექტის იმპლემენტაციას“.

შპს ბათუმის წყალი

კომპანია „IGR AG“-ის რეკომენდაციაა შპს „ბათუმის წყალი“ გამოყენებული იყოს, როგორც ფუნდამენტი „აჭარის წყალმომარაგების კომპანიის“ შექმნისთვის. ამასთან, „ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრომ დაამონიტორინგოს კომპანიის საქმიანობა, გადამწყვეტი ხმის უფლებით კი სამინისტრო შეძლებს კომპანიის საქმიანობის ოპერატიულ კონტროლს“.

ეს ბათუმის მერიის დაქვემდებარებაში მყოფი შპს „ბათუმის წყლის“ გაუქმებას ნიშნავს, შესაბამისად, ვერც სასმელი წყლის ტარიფებს დაადგენს ბათუმის საკრებულო. საბოლოო ჯამში მუნიციპალიტეტი დაკარგავს ორგანიზაციას, რომელსაც 100%-ით აკონტროლებს, ქალაქის ბიუჯეტი კი დაკარგავს შემოსავლის მნიშვნელოვან წყაროს. „ბათუმის წყლის“ ფულადი შემოსავლები, ბოლო მონაცემებით, 14 მილიონზე მეტი ლარია წელიწადში, ორგანიზაციაში კი 400-მდე ადამიანია დასაქმებული.

ბათუმის საკრებულოს პრესსამსახურის ინფორმაციით, ამ ეტაპზე „ბათუმის წყალთან“ დაკავშირებით რაიმე საკითხი არ განიხილება და იმ შემთხვევაში იმსჯელებენ, თუ მერიისგან რაიმე პროექტი შევა.

მერიის პრესსამსახურში კი აცხადებენ, რომ მერიის ჩართულობა, დიდი ალბათობით, იქნება მხოლოდ გამოცდილების გაზიარების კუთხით: „უნდა მოხდეს ბათუმის გამოცდილების გაზიარება აჭარის ხუთივე მუნიციპალიტეტისთვის – ახალი პროექტის განხორციელებისა და შესაბამისი კვალიფიკაციით მართვის მიზნით. ამ ეტაპზე მიმდინარეობს განხილვა, თუ რა სახით იქნება ეს თანამშრომლობა“.

კონსულტანტი მიიჩნევს, რომ „ინსტიტუციური განვითარების სტრატეგიის“ დოკუმენტი მნიშვნელოვანი ეტაპია KFW-ის მხრიდან სამომავლო პროექტების დაგეგმვის თვალსაზრისით: „ეს არის სამუშაო დოკუმენტი. კონსულტანტი საბოლოო ვერსიას წარმოადგენს ყველა დაინტერესებული მხარის შენიშვნების, მოსაზრებებისა და შეჯერებული პოზიციის გათვალისწინებით“.

აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს პრესსამსახურის ინფორმაციით, კონსულტანტ კომპანიას საბოლოო ვარიანტის წარმოსადგენად ვადა 2017 წლის თებერვლამდე აქვს: „გაერთიანებული კომპანიის შექმნა და მუნიციპალიტეტების მიერ მართვის კონტრაქტის ხელმოწერა არის იდეა. მიმდინარეობს დაზუსტება, მსჯელობა, თუ რამდენად აუცილებელია ეს. კონსულტანტი კომპანიის, აჭარის მთავრობისა და მუნიციპალიტეტების წარმომადგენელთა შეხვედრები გაგრძელდება, რის შემდეგაც მიიღებენ გადაწყვეტილებას – გაფორმდეს თუ არა ასეთი კონტრაქტი. ბუნებრივია, მხოლოდ ამის შემდეგ გვეცოდინება კონკრეტული დეტალები“.

სამინისტროს ინფორმაციით, „საქართველო-გერმანიის ფინანსური თანამშრომლობის ჩარჩო-ხელშეკრულების ფარგლებში და KFW-ის მხარდაჭერით, აჭარის მთავრობა ახორციელებს რეგიონის მოსახლეობისთვის წყალმომარაგებისა და წყალარინების სისტემების რეაბილიტაციის პროექტს. პროექტის საინვესტიციო ბიუჯეტია 20 მილიონი ევრო, ხოლო პროექტის განხორციელების პერიოდი: 2013-2020 წლები“.

„ბათუმელების“ ინფორმაციით, პროექტის განხორციელება 2015 წლის შემოდგომისთვის დაწყებული არ იყო. რაც შეეხება მუნიციპალიტეტში მოქმედ ხუთივე მუნიციპალურ დაქვემდებარებაში მყოფ წყალმომარაგების კომპანიას, მათ, გასულ წელს საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელმა ეროვნულმა კომისიამ [სემეკი] შესაბამისი ლიცენზიები გაუუქმა. თვითმმართველობის შესახებ კანონით კი, მუნიციპალიტეტი ექსკლუზიურ უფლებამოსილებას – წყალმომარაგებას, სწორედ ლიცენზიანტი კომპანიის საშუალებით ახორციელებს.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ბათუმის მუნიციპალიტეტს სრული უფლება აქვს დამოუკიდებლად მართოს შპს „ბათუმის წყალი“ და ამ კომპანიის [ის შესაბამისი ლიცენზიის მქონეა] მეშვეობით განახორციელოს ბათუმის მოსახლეობის წყალმომარაგება და დაადგინოს ტარიფი. ბუნებრივია, თუ ისევ პოლიტიკური გადაწყვეტილება არ იქნება მიღებული.

ამავე თემაზე: