იმისთვის, რომ ნაწარმოების ამ კუთხით შესწავლა ბევრად უფრო ნაყოფიერი იყოს და დროშიც არ გაიწელოს, გადავწყვიტეთ შეგვექმნა რუკა, სადაც მოვნიშნეთ ყველა მნიშვნელოვანი გეოგრაფიული პუნქტი, ციხე თუ ეკლესია-მონასტრები.
თანამედროვე ტექნოლოგიები გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ კოსმოსიდან გადაღებულ რუკაზე მოვძებნოთ ეს ადგილები, ზემოდან შევხედოთ და რეალურად აღვიქვათ გამსახურდიას გეოგრაფიული სივრცე.თემაზე მუშაობა დავიწყე იმით, რომ ამოვიწერე ყველა ის გეოგრაფიული ადგილი, რომელიც ნახსენებია ნაწარმოებში. რა თქმა უნდა, შესაბამის კონტექტსთან ერთად. შემდეგ მოვიძიე ინფორმაცია თითოეულ მათგანზე ვიკიპედიის, ენციკლოპედიები სა და ქართულ ტოპონიმთა განმარტებით ეტიმოლოგიური ლექსიკონის დახმარებით. შევკრიბე დღემდე შემორჩენილი ციხეებისა თუ ეკლესიების სურათები და გეოგრაფიულ ადგილთა მცირე რუკები. ამის შემდეგ გადავიტანე თითოეული გეოგრაფიული პუნქტი ინტერნე ტრუკაზე scribble maps-ის საშუალებით.
მივიჩნიე, რომ ასევე საინტერესო იქნებო და ხელით შექმნილი რუკა და გეოგრაფიის მასწავლებლის დახმარებით შევასრულე ეს სამუშაო. ჩემი მიზანია, რომ ჩემ მიერ მოძიებული მასალა, სურათები და რაც მთავარია, შექმნილი რუკები გახდეს ყველა დაინტერესებული პირისთვის ხელმისაწვდომი. ამიტომაც, გადავწყვიტე, შემექმნა სპეციალური ბლოგი იმავე სათაურით www.didodtatismarjvena.wordpres.com, სადაც განთავსდა ეს მასალები. ინტერნეტსივრცის მეშვეობით ჩვენი ნამუშევარი ყველასთვის გახდება ხელმისაწვდომი და ამ მშვენიერი ნაწარმოების სწავლებაში შეუწყობს ხელს მოსწავლესა თუ მასწავლებელს.
ნაწილი II
გარდა ცალკეული გეოგრაფიული ადგილებისა, ასევე შევეცადეთ ელექტრონულ რუკაზე შეძლებისდაგვარად აღგვენიშნა ძელიცხოვლის ისტორია, რომელიც X თავში (გვ. 52-54) საკმაოდ საინტერესოდაა წარმოდგენილი. თუმცა, ისტორია იმდენად ჩახლართულია, ძნელია, ფეხდაფეხ მიჰყვე, ამიტომაც აღნიშნული გეოგრაფიული პუნქტები მიახლოებითია და არა უზუსტესი. ჩვენ პირობითად დავნომრეთ თითოეული ცნობა და ნომრების მიხედვით გადავიტანეთ რუკაზე:
1. პირველი ცნობა ძელიცხოვლის შესახებ. ვახტანგ გორგასალს ჰქონდა იგი, როგორც ,,საომარი ჯვარი”;
2. ძელიცხოველი დაიკარგა 628 წელს, როცა ხაზარებმა ჯიბღუ-ხაკანის მეთაურობით პირველად აიღეს თბილისი.
3. ,,აშოტ კურაპალატს უტარებია სარკინოზების წინააღმდეგ ომებში ძელიცხოველი” – ,,და შეიბნეს ქსანსა ზედა აშოტ და გრიგოლ”. გრიგოლი იყო კახეთის მთავარი, რომელსაც ამ ბრძოლაში სარკინოზები ეხმარებოდნენ.
4. ძელიცხოველი ბუღა თურქს ჩაუვარდა ხელთ: ,,853 წელს, როცა სარკინოზებმა ტფილისი აიღეს, კახაი და ტარხოჯი მოკლეს. ჯვარი ბუღა თურქს ჩავარდნია ხელში “.
5. ბუღა თურქმა ძელიცხოველი დაკარგა. ბუღა თურქმა მთიულეთში გაილაშქრა. ცხავატამდე მიაღწია, სადაც ,,მთიულებმა და ზვავებმა მოუჭრეს გზა… ერთმა მთიელმა მონადირემ არაგვის პირად დახოცილ სარკინოზების გვამთა შორის დიდძალი ნაალაფარი და ერთი ვაშკარანი იპოვნა, ვაშკარანში სავსებით გაძარცვულიძელიცხოველი და ბაგრატ კურაპალატს მიუტანა უფლისციხეში “.
6. ,, იმ ბნელ ეპოქიდან სულ მცირე ცნობები მოღწეულა ჩვენ დრომდის; მესხური ერთი დავითნის მინაწერიდან ირკვევა; კიდევ ერთი ტაოსკარში – გიორგი I-ის ბასილ II-თან დამაომი მოუგია ბაგრატ კურაპალატს ,, მეოხებითა ძელისა ჭეშმარიტისათა “. ადგილი უცნობია.
7.,,’ბარდას სკლიაროსის შემუსვრისას ძელიცხოველი წინ უძღოდა თურმე თორნიკე ერისთავის ლაშქარს”- ამორიუმის ჩრდილო აღმოსავლეთით იყო ბარდა ფოკასა და ბარდა სკლიაროსის გადამწყვეტი ბრძოლა, რომელშიც მონაწილეობდა თორნიკე ერისთავი 12 ათასიანი ლაშქრით.
8. ზორაკერტი. ბაგრატ III-მ და გაგიკ სომეხთა მეფემ შემუსრეს განძელი ამირა ფადლონი. ეს გამარჯვება ძელიცხოველს მიაწერეს.
9. ძელიცხოველი ერთმა ბერმა ნახა ტაოსკარში- გიორგი I-ის ბასილ II-თან დამარცხების შემდეგ ძელიცხოველი ისევ დაიკარგა. ორი წლის შემდეგტაოსკარში ერთმა ბერმა იპოვა ეს ჯვარი და მაწყვერელ ეპისკოპოსს მიუტანა, მაწყვერელმა მელქისედეკ კათალიკოსს, ხოლო ,,ახალ წელს მეფეს უკვლია მელქისედეკმა იგი ” . ეს ის გეოგრაფიული პუნქტებია, რომელიც მოხსენიებულია ძელიცხოველთან დაკავშირებით. რუკა იხილეთ ბლოგზე: www.didostatismarjvena.wordpres.com
იმედია, ჩვენ მიერ შექმნილი ბლოგი და რუკა გაუადვილებს ყველა მკითხველს, რეალურად წარმოიდგინოს კონსტანტინე გამსახურდიას შესანიშნავ რომანში ასახული საინტერესო და მრავალფეროვანი გეოგრაფიული სივრცე.
ხელმძღვანელები: შპს განათლება – სკოლა ,, იმედის”
ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი მაია მენაბდე,
გეოგრაფიის მასწავლებელი მიხეილ ჟორჟოლიანი
