ავტორი: (მოქალაქე ჟურნალისტი) დავით გოგიტიძე
ყველა ერს განსხვავებული ტრადიცია აქვს, რომელიც არ გააჩნია ყველა ქვეყანას და რომელიც წარმოადგენს უპირატესობას სხვა ერისადმი. ტრადიცია ისტორიულად ჩამოყალიბებული და თაობიდან თაობაზე გადაცემული ადათები, წესები და ყოფაქცევის ნორმებია, მისი მაგალითია ადამიანის მოპყრობის, მოქცევის ან მისალმების განსხვავებული ფორმები სხვადასხვა საზოგადოებაში. ტრადიცია შესაძლოა გავრცელებული იყოს გარკვეული სოციალურიჯგუფის (ერის) შიგნითანთაობაში. მსგავსი ტრადიციების მქონესოციალური ჯგუფები აყალიბებენ კულტურას. ინსტიქტისაგან განსხვავებით ტრადიცია თანდაყოლილი არაა, ის იქმნება გარკვეული ხნის განმავლობაში.
მოდით განვიხილოთ სხვადასხვა ქვეყნებისთვის დამახასიათებელი ტრადიციები რომლებიც ხაზს უსვამენ თავიანთ განსაკუთრებულობას.
ვინაიდან და რადგანაც ქართველები ვართ დავიწყოთ ქართული ტრადიციით. მოგეხსენებათ საქართველო უძველესი და უმდიდრესი ტრადიციის მატარებელი ქვეყანაა რომელსაც საუკუნეების განმავლობაში უხდებოდა უამრავი ომის გადატანა თავის მტრებთან, სწორედ ეს ომები არის ერთ-ერთი (და არა ერთადერთი) მიზეზი იმისა რომ დღეს ჩვენს საქართველოში შემოგვრჩა ისეთი ტრადიცია როგორებიცაა ქართული ტრადიციული სუფრა, ფარიკაობა და სხვა. ქართულ სუფრაში თამადა სუფრის გამძღოლია რომელსაც მასპინძელი ან სუფრის თანამეინახეები ირჩევენ და რომელიც სუფრის თადარიგს მჭერმეტყველურად გაუძღვის. სუფრის დანიშნულების მიხედვით თამადას ევალება ტრადიციული სადრეგრძელოები წარმოთქვას, თამადის ძირითადი მოვალეობაა მოახდინოს ლხინის მსვლელობა და ორგანიზება გაუწიოს სუფრას, ამისათვის მისი მთავარი ინსტრუმენტი არის სადღეგრძელო მისი შინაარსი და სადღეგრძელოთა თანმიმდევრობა. მოკლედ რომ ვთქვა ძალიან ბევრი ადგილი გვჭირდება რომ ის ყველა ტრადიცია და ფასეულობა რაც გაგვაჩნია ერთდროულად დავატიოთ ამ პატარა სტატიაში.
რაც შეეხება უცხოურ ტრადიციებს, მათაც არანაკლებ საინტერესო ტრადიციები აქვთ და მოკლედ მიმოვიხილოთ.
მექსიკაში და ბოლივიაში ადამიანები ახალ წელს ფერადი ტრუსებით ხვდებიან, ყველა ფერს აქვს თავისი შინაარსობრივი დატვირთვა, მაგალითად თუ მექსიკელ ახალგაზრდას სურს მომავალ წელს იპოვოს საბედო ის აუცილებლად იცვამს წითელ ტრუსს თუ სურს რომ უბრალოდ ბედნიერი წელი ქონდეს იცვამს ყვითელს, რაც შეეხება ბოლივიელებს მათ სჯერათ რომ 12 საათის დადგომისთანავე თუ სწრაფად გაიქცევიან და გამოიცვლიან თავიანთ ტრუსებს მათ უფრო კარგი ახალი წელი ექნებათ.
ელკოლაჩო ეს არის ესპანურიტრადიცია, რომლისარსიმდგომარეობსიმაში, რომბოროტისულისფორმაშიგამოწყობილიპიროვნებამეძუძურბავშვებსზემოდანახტება, რათამათიპირველიცოდვამოიტაცოსდაწაიღოს.
ინდოეთი რა თქმა უნდა გამოირჩევა საქორწინო წეს-ჩვეულებებით, დღევანდელი ინდური რიტუალები თითქმის იდენტურია როგორც ეს იყო მრავალი წლის წინ, ქორწინების გადაწყვეტილება მთლიანადაა დამოკიდებული სასიძოს მშობლებზე ისინიეძებენშესაფერისსაცოლესთავიანთივაჟისთვისდამისმშობლებთანაწარმოებენმოლაპარაკებებსმომავალისაქორწინოკავშირისთაობაზე. საპატარძლოს კი არავინ არ ეკიტხება არაფერს მის მშობლებს შეუძლიათ უბრძანონ უბრალოდ გაყვეს სრულიად უცნობ ახალგაზრდას და გასაოცარი კი ის არის რომ გოგონა ვალდებულია დათანხმდეს ამ ყველაფერს.
ინგლისში იმისათვის რომ დედოფალი იყოს წარმატებული მას ქორწილის დგეს პატარა ბავშვი გზადაგზა აბნევს ყვავილებს, დედოფლის მეგობრები კი ზუსტად იგივე კაბებს იცვამენ როგორიც დედოფალს აცვია, იმისათვის რომ არაკეთილმოსურნეებმა ვერ გამოარჩიონ დედოფალი მათ შორის.
სან-სან_კუდო ეს არის იაპონური ტრადიცია, რომელიც სიტყვასიტყვით ნიშნავს სამჯერ სამი ცხრა. ჩოლ-ქმარი სამი ჭიქიდან სვამს სამ-სამ ყლუპ საკეს (საკე ეს არის იაპონური არაყი) ამ ჭიქას კი ეძახიან საკაზუკის, მთავარი აზრი ამ ტრადიციის არის ის რომ საკე ყოველტვის გემრიელი არაა, როგორც ცხოვრება, მაგრამ ცოლ-ქმარმა ეს ყველაფერი უნდა გადალახოს.
დანიაში კერძოდ კუნძულ ფეროეზე რატომგაც ადამიანები ყოველწლიურად ათასობით დელფინს კლავენ ამ პროცესში კი აქტიურად მონაწილეობენ ახალგაზრდები, რომელიც ერტგვარი სანახაობაა ხალხისატვის და რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს ისინი ერთობიან ამ “სასაკლაოს” ყურებით
კორეაში ქორწილის შემდეგ სიძის (მეუღლის) მეგობრები იხდიან ნასკებს, ფეხის კოჭებზე იხვევენ თოკს და ფეხის გულებზე ირტყამენ მშრალ ყვითელ თევზს რომელსაც კორვინატი ქვია, ასე იქცევიან იმიტომ, რომ სწამთ ქმარი უფრო ძლიერი და მტკიცე იქნება.
იაპონურ ტრადიციას რომელსაც ჰარაკირის უწოდებენ სიტყვასიტყვით მუცლის გაჭრას ნიშნავს, რომელიც გულისხმობს ადამიანის სასტიკ დასჯას თავისი ხელით, ამ დროს პროცესში მონაწილე ადამიანი მარჯვენა ხელში იღებს დანას ირჭობს მარცხენა ფერდზე და ატარებედნენ ჭიპის ქვემოთ რომელსაც გააჩნია უამრავი რიტუალი სანამ სულს განუტევებს.ესტრადიცია 1868 წელსოფიციალურადაიკრძალა, მაგრამმასდღემდეარაოფიციალურადმიმართავენიაპონელები.
საბოლოოდ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დღესდღეობიით არსებობს უამრავი ტრადიცია რომელთაც გააჩნიათ თავიანთი უარყოფითი მხარეები, მაგრამ ამ ყველაფერს მაინც “ტრადიციის” ფორმა და სახელი აქვთ, ჩვენ მას იმიტომ ვინახავთ რომ ეს შემდეგ გადავცეთ ახალ თაობას ყოველგვარი ახლის შემატების გარეშე, აი სწორედ ეს არის ტრადიცია როცა ეცდები შეინარჩუნო ის და არა შესძინო მას რაიმე ახალი.
ავტორი: (მოქალაქე ჟურნალისტი) დავით გოგიტიძე
ყველა ერს განსხვავებული ტრადიცია აქვს, რომელიც არ გააჩნია ყველა ქვეყანას და რომელიც წარმოადგენს უპირატესობას სხვა ერისადმი. ტრადიცია ისტორიულად ჩამოყალიბებული და თაობიდან თაობაზე გადაცემული ადათები, წესები და ყოფაქცევის ნორმებია, მისი მაგალითია ადამიანის მოპყრობის, მოქცევის ან მისალმების განსხვავებული ფორმები სხვადასხვა საზოგადოებაში. ტრადიცია შესაძლოა გავრცელებული იყოს გარკვეული სოციალურიჯგუფის (ერის) შიგნითანთაობაში. მსგავსი ტრადიციების მქონესოციალური ჯგუფები აყალიბებენ კულტურას. ინსტიქტისაგან განსხვავებით ტრადიცია თანდაყოლილი არაა, ის იქმნება გარკვეული ხნის განმავლობაში.
მოდით განვიხილოთ სხვადასხვა ქვეყნებისთვის დამახასიათებელი ტრადიციები რომლებიც ხაზს უსვამენ თავიანთ განსაკუთრებულობას.
ვინაიდან და რადგანაც ქართველები ვართ დავიწყოთ ქართული ტრადიციით. მოგეხსენებათ საქართველო უძველესი და უმდიდრესი ტრადიციის მატარებელი ქვეყანაა რომელსაც საუკუნეების განმავლობაში უხდებოდა უამრავი ომის გადატანა თავის მტრებთან, სწორედ ეს ომები არის ერთ-ერთი (და არა ერთადერთი) მიზეზი იმისა რომ დღეს ჩვენს საქართველოში შემოგვრჩა ისეთი ტრადიცია როგორებიცაა ქართული ტრადიციული სუფრა, ფარიკაობა და სხვა. ქართულ სუფრაში თამადა სუფრის გამძღოლია რომელსაც მასპინძელი ან სუფრის თანამეინახეები ირჩევენ და რომელიც სუფრის თადარიგს მჭერმეტყველურად გაუძღვის. სუფრის დანიშნულების მიხედვით თამადას ევალება ტრადიციული სადრეგრძელოები წარმოთქვას, თამადის ძირითადი მოვალეობაა მოახდინოს ლხინის მსვლელობა და ორგანიზება გაუწიოს სუფრას, ამისათვის მისი მთავარი ინსტრუმენტი არის სადღეგრძელო მისი შინაარსი და სადღეგრძელოთა თანმიმდევრობა. მოკლედ რომ ვთქვა ძალიან ბევრი ადგილი გვჭირდება რომ ის ყველა ტრადიცია და ფასეულობა რაც გაგვაჩნია ერთდროულად დავატიოთ ამ პატარა სტატიაში.
რაც შეეხება უცხოურ ტრადიციებს, მათაც არანაკლებ საინტერესო ტრადიციები აქვთ და მოკლედ მიმოვიხილოთ.
მექსიკაში და ბოლივიაში ადამიანები ახალ წელს ფერადი ტრუსებით ხვდებიან, ყველა ფერს აქვს თავისი შინაარსობრივი დატვირთვა, მაგალითად თუ მექსიკელ ახალგაზრდას სურს მომავალ წელს იპოვოს საბედო ის აუცილებლად იცვამს წითელ ტრუსს თუ სურს რომ უბრალოდ ბედნიერი წელი ქონდეს იცვამს ყვითელს, რაც შეეხება ბოლივიელებს მათ სჯერათ რომ 12 საათის დადგომისთანავე თუ სწრაფად გაიქცევიან და გამოიცვლიან თავიანთ ტრუსებს მათ უფრო კარგი ახალი წელი ექნებათ.
ელკოლაჩო ეს არის ესპანურიტრადიცია, რომლისარსიმდგომარეობსიმაში, რომბოროტისულისფორმაშიგამოწყობილიპიროვნებამეძუძურბავშვებსზემოდანახტება, რათამათიპირველიცოდვამოიტაცოსდაწაიღოს.
ინდოეთი რა თქმა უნდა გამოირჩევა საქორწინო წეს-ჩვეულებებით, დღევანდელი ინდური რიტუალები თითქმის იდენტურია როგორც ეს იყო მრავალი წლის წინ, ქორწინების გადაწყვეტილება მთლიანადაა დამოკიდებული სასიძოს მშობლებზე ისინიეძებენშესაფერისსაცოლესთავიანთივაჟისთვისდამისმშობლებთანაწარმოებენმოლაპარაკებებსმომავალისაქორწინოკავშირისთაობაზე. საპატარძლოს კი არავინ არ ეკიტხება არაფერს მის მშობლებს შეუძლიათ უბრძანონ უბრალოდ გაყვეს სრულიად უცნობ ახალგაზრდას და გასაოცარი კი ის არის რომ გოგონა ვალდებულია დათანხმდეს ამ ყველაფერს.
ინგლისში იმისათვის რომ დედოფალი იყოს წარმატებული მას ქორწილის დგეს პატარა ბავშვი გზადაგზა აბნევს ყვავილებს, დედოფლის მეგობრები კი ზუსტად იგივე კაბებს იცვამენ როგორიც დედოფალს აცვია, იმისათვის რომ არაკეთილმოსურნეებმა ვერ გამოარჩიონ დედოფალი მათ შორის.
სან-სან_კუდო ეს არის იაპონური ტრადიცია, რომელიც სიტყვასიტყვით ნიშნავს სამჯერ სამი ცხრა. ჩოლ-ქმარი სამი ჭიქიდან სვამს სამ-სამ ყლუპ საკეს (საკე ეს არის იაპონური არაყი) ამ ჭიქას კი ეძახიან საკაზუკის, მთავარი აზრი ამ ტრადიციის არის ის რომ საკე ყოველტვის გემრიელი არაა, როგორც ცხოვრება, მაგრამ ცოლ-ქმარმა ეს ყველაფერი უნდა გადალახოს.
დანიაში კერძოდ კუნძულ ფეროეზე რატომგაც ადამიანები ყოველწლიურად ათასობით დელფინს კლავენ ამ პროცესში კი აქტიურად მონაწილეობენ ახალგაზრდები, რომელიც ერტგვარი სანახაობაა ხალხისატვის და რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს ისინი ერთობიან ამ “სასაკლაოს” ყურებით
კორეაში ქორწილის შემდეგ სიძის (მეუღლის) მეგობრები იხდიან ნასკებს, ფეხის კოჭებზე იხვევენ თოკს და ფეხის გულებზე ირტყამენ მშრალ ყვითელ თევზს რომელსაც კორვინატი ქვია, ასე იქცევიან იმიტომ, რომ სწამთ ქმარი უფრო ძლიერი და მტკიცე იქნება.
იაპონურ ტრადიციას რომელსაც ჰარაკირის უწოდებენ სიტყვასიტყვით მუცლის გაჭრას ნიშნავს, რომელიც გულისხმობს ადამიანის სასტიკ დასჯას თავისი ხელით, ამ დროს პროცესში მონაწილე ადამიანი მარჯვენა ხელში იღებს დანას ირჭობს მარცხენა ფერდზე და ატარებედნენ ჭიპის ქვემოთ რომელსაც გააჩნია უამრავი რიტუალი სანამ სულს განუტევებს.ესტრადიცია 1868 წელსოფიციალურადაიკრძალა, მაგრამმასდღემდეარაოფიციალურადმიმართავენიაპონელები.
საბოლოოდ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დღესდღეობიით არსებობს უამრავი ტრადიცია რომელთაც გააჩნიათ თავიანთი უარყოფითი მხარეები, მაგრამ ამ ყველაფერს მაინც “ტრადიციის” ფორმა და სახელი აქვთ, ჩვენ მას იმიტომ ვინახავთ რომ ეს შემდეგ გადავცეთ ახალ თაობას ყოველგვარი ახლის შემატების გარეშე, აი სწორედ ეს არის ტრადიცია როცა ეცდები შეინარჩუნო ის და არა შესძინო მას რაიმე ახალი.
