„ბავშვის თანდასწრებით“ – ბევრგან შეხვდებით ამ ფრაზას, თუ ოჯახში ძალადობის საქმეებს გადახედავთ. ოჯახში ძალადობის სასტიკი ამბები ხშირად ოჯახურ გარემოში, მათ შორის, მცირეწლოვანი ბავშვების თანდასწრებით, მათ თვალწინ ხდება.
ფსიქოლოგები განმარტავენ, რომ ეს მომენტი განსაკუთრებით რთული და მტკივნეული ბავშვებისთვისაა. მათთვის ამ ქვეყანაში შესაბამისი და ხელმისაწვდომი სერვისი რომ პრობლემაა, ეს სახალხო დამცველმაც აღნიშნა დღეს, პირველ ივნისს გავრცელებულ განცხადებაში. ლევან იოსელიანმა რუსული კანონი ამ ჭრილში გააკრიტიკა.
„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის მიღება, რომელიც ქვეყანაში ისედაც არასაკმარისი სერვისების კიდევ უფრო შემცირების რისკს ქმნის, რაც უარყოფითად შეიძლება აისახოს საქართველოში ბავშვთა უფლებრივ მდგომარეობაზე,“ – აღნიშნა სახალხო დამცველმა.
პირველი ივნისი ბავშვთა უფლებების დაცვის საერთაშორისო დღეა. „ბათუმელები“ უზენაესი სასამართლოს 3 განჩინებას გაეცნო ოჯახში ძალადობაზე ჩანაწერით: „ბავშვის თანდასწრებით“.
- საქმე პირველი: „დანის ტარი ორჯერ დაარტყა ნეკნებში… ყოველივეს შეესწრო მათი არასრულწლოვანი შვილი“
გამოძიების ვერსიით, განქორწინებამდე დავითი სისტემატურად ძალადობდა ფიზიკურად და ფსიქოლოგიურად ცოლზე – ნინოზე, მათ შორის, ორსულობის დროს.
„…ბავშვის თანდასწრებით ჩხუბი, ნივთების დამტვრევა და ყვირილი ნ.-ს აყენებდა მორალურ ზიანს, იგი ზემოაღნიშნული ქმედებებით განიცდიდა ტანჯვას… ჩხუბი დაუწყო ნ.-ს იმის გამო, რომ იგი სახლს კარგად ვერ ალაგებდა, ხოლო როდესაც დაზარალებულმა აუხსნა, რომ ორსულობის გამო უჭირდა სახლის დალაგება, დ. შ-მა სახეში ძლიერად დაარტყა ხელი, შემდგომ ჟაკეტის საყელოში მოჰკიდა ხელი და მისაღები ოთახის კარს მიანარცხა.
…აგრესიული ტონით მიმართა, რომ მას, როგორც ქალს, არ ჰქონდა უფლება, საკუთარი აზრი გამოეხატა და ქმარს შეპასუხებოდა. ამის შემდეგ, დ.-მ ჯერ დალეწა ირგვლივ არსებული ნივთები, რის შემდგომაც დაიწყო ნ. უ-ზე ფიზიკური ძალადობა. კერძოდ, ძლიერად ურტყამდა ხელს სახეში, ტანზე, ძალადობდა ფეხითაც, მერე სამზარეულოს მოზრდილი დანის ტარი ორჯერ დაარტყა ნეკნებში და ერთხელ მარცხენა ფეხის ბარძაყში.
შედეგად ნ.-მ განიცადა ძლიერი ფიზიკური ტკივილი, ტირილით ევედრებოდა მეუღლეს, შეეწყვიტა ძალადობრივი ქმედებები, თუმცა უშედეგოდ. ყოველივეს შეესწრო მათი არასრულწლოვანი შვილი დ.,“ – ეწერა პროკურატურის დადგენილებაში.
თბილისის საქალაქო სასამართლომ დავითს 1 წლით და 6 თვით თავისუფლების აღკვეთა შეუფარდა, მას ასევე 2 წლით შეეზღუდა იარაღთან დაკავშირებული უფლებები. განაჩენი უცვლელი დატოვეს ზემდგომმა ინსტანციებმა.
- საქმე მეორე: უზენაესი სასამართლო დასაბუთებაში ახსენებს ბავშვსაც, რომელიც ძალადობას შეესწრო
ირაკლი თათიაზე 2 წლის შვილის თანდასწრებით ძალადობდა.
„არასრულწლოვანი შვილის თანდასწრებით, გენდერის ნიშნით შეუწყნარებლობის მოტივით, კერძოდ, იმ მოტივით, რომ ქალს არ აქვს სხვა მამაკაცთან ურთიერთობის უფლება და ამ თემაზე წარმოშობილი ურთიერთშელაპარაკების დროს, ჯანმრთელობა განზრახ მსუბუქად დაუზიანა, რამაც მისი ხანმოკლე მოშლა გამოიწვია, კერძოდ, ლარნაკი ჩაარტყა თავში, ხოლო მობილური ტელეფონი – მტევნისა და თავის არეში, ასევე, ხელებისა და ფეხების გამოყენებით აყენებდა დაზიანებებს სხეულის სხვადასხვა არეში,“ – ვკითხულობთ უზენაესი სასამართლოს განჩინებაში.
ირაკლი ი.-ს ოჯახში ძალადობის გარდა, მუქარის და ჯანმრთელობის განზრახ მსუბუქი დაზიანების მუხლებითაც წარუდგინეს ბრალი. თბილისის საქალაქო სასამართლომ მას 4 წლით თავისუფლების აღკვეთა შეუფარდა, რაც ჩაეთვალა პირობით, 4 წლის გამოსაცდელი ვადით. მასვე 3 წლით შეეზღუდა იარაღთან დაკავშირებული უფლებები.
განჩინებაში ასევე ვკითხულობთ, რომ ირაკლი ი.-ს, როგორც ოჯახური დანაშაულის ჩამდენ პირს, დაევალა ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსის გავლა.
ამ საქმეზე პროკურორს სასჯელის გამკაცრება მოუთხოვია:
„საკასაციო სასამართლო არ ეთანხმება პროკურორ დავით ხვედელიძის საკასაციო საჩივრის მოთხოვნას მსჯავრდებულ ი. ა.-ს მიმართ შეფარდებული სასჯელის გამკაცრების თაობაზე და მიაჩნია, რომ ქვემდგომი ინსტანციის სასამართლოებმა სასჯელის განსაზღვრისას გაითვალისწინეს საქართველოს სსკ-ის 53-ე და 39-ე მუხლების მოთხოვნები, კერძოდ, ჩადენილი ქმედების ხასიათი და სიმძიმე – ჩადენილია ნაკლებად მძიმე კატეგორიის დანაშაულები, პირის ინდივიდუალური მახასიათებლები – მსჯავრდებულის წარსული ცხოვრება, ნასამართლობის არქონა, დანაშაულის აღიარება და მონანიება, ჩადენილი ქმედების საზოგადოებრივი საშიშროება და ხასიათი
ი. ა.-მ ოჯახის წევრის – მეუღლის მიმართ ჩაიდინა დანაშაულები, მის ქმედებაში გამოვლენილი მართლსაწინააღმდეგო ნება, დანაშაულის ჩადენის მოტივი/მიზანი, სასჯელის მიზნების მიღწევის შესაძლებლობანი, რისი მხედველობაში მიღებითაც, მსჯავრდებულ ი. ა-ს დანაშაულთა ერთობლიობით, შთანთქმის პრინციპის გამოყენებით, საბოლოოდ, საქართველოს სსკ-ის 111,120-ე მუხლის მე-2 ნაწილის ,,ბ“ ქვეპუნქტით [2022 წლის 24 მაისამდე მოქმედი რედაქცია] გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენისათვის კანონიერი და სამართლიანი სასჯელი – 4 წლით თავისუფლების აღკვეთა – შეუფარდეს (საქართველოს სსკ-ის 1261-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი (2022 წლის 24 მაისამდე მოქმედი რედაქცია) ისჯება ორიდან ოთხ წლამდე, იარაღთან დაკავშირებული უფლებების შეზღუდვით ან უამისოდ). თუმცა შემდეგ დადგენილი სასჯელი, საქართველოს სსკ-ის 63-64-ე მუხლების შესაბამისად, ჩაუთვალეს პირობით მსჯავრად.
პირობითად ჩათვლილი თავისუფლების აღკვეთა კი, თავისი თანმდევი შედეგების გათვალისწინებით, არ წარმოადგენს მსუბუქი სახის სასჯელს; პირობითი მსჯავრით მასზე დაკისრებული მოვალეობა და მისი დარღვევის შემთხვევაში მოსალოდნელი შედეგები, პენიტენციურ დაწესებულებაში მოსახდელ სასჯელთან ერთად, საკასაციო სასამართლოს აზრით, უზრუნველყოფს საქართველოს სსკ-ის 39-ე მუხლით გათვალისწინებული მიზნების განხორციელებას, როგორიცაა სამართლიანობის აღდგენა, ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის რესოციალიზაცია“.
უზენაესი სასამართლო ახსენებს ბავშვსაც, რომელიც მამისგან დედაზე ძალადობას შეესწრო:
„ის ფაქტი, რომ ი. ა.-მ ძალადობრივი ქმედებები ჩაიდინა მცირეწლოვანი ბავშვის თანდასწრებით, ასევე – ლარნაკისა და ტელეფონის გამოყენებით, გათვალისწინებულია მის მიმართ სასჯელის სახისა და ზომის განსაზღვრისას, კერძოდ, ი. ა-ს სამივე შემთხვევაში შეფარდებული აქვს სასჯელის ყველაზე მკაცრი სახე – თავისუფლების აღკვეთა, ასევე, დაკისრებული აქვს მოვალეობა, გაიაროს ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო სწავლების კურსი.
აქვე გასათვალისწინებელია დაზარალებულის პოზიცია, რომელსაც არ აქვს პრეტენზია მსჯავრდებულის მიმართ და შერიგებულია მასთან,“ – ვკითხულობთ განჩინებაში.
- საქმე მესამე: „ხელს ძლიერად უჭერდა და თანდათან სუნთქვა უჭირდა… იმავე ოთახში იმყოფებოდნენ მათი შვილები, ხმას ვერ იღებდნენ, ჩანდნენ შეშინებულები“
ერთ-ერთი განჩინების მიხედვით, მოძალადე კაცმა 6 და 7 წლის ბავშვების თანდასწრებით იძალადა ცოლზე.
„დაზარალებულის გამოკითხვის ოქმით დადგენილია, რომ 2022 წლის 9 ივლისს მეუღლე შვილებთან ერთად, ყურბან ბაირამის დღესასწაულთან დაკავშირებით, წასული იყო ს-ს რაიონის სოფელ მ-ში, საიდანაც ასევე ბავშვებთან ერთად დაბრუნდა გაბრაზებული. სახლში შემოსვლისთანავე შეიყვანა იგი ბავშვების ოთახში და დაუწყო ყვირილი, თუ რატომ არ უნდოდათ მათ შვილებს მასთან ყოფნა.
როდესაც დაზარალებულმა უთხრა, რომ ბავშვის სწორად აღზრდისათვის საჭირო იყო შენიშვნის მიცემა და გაწყრომა, მისი მეუღლე უფრო გაბრაზდა და დაუწყო ცემა, კერძოდ, უკან გაუწია და დაუჭირა ორივე ხელი, რის შემდეგაც მარცხენა მხარეს საფეთქელთან ძლიერად დაარტყა მუშტი…
ცდილობდა მის დახრჩობას, ეძახდა, რომ ყელში ამოუვიდა და მოკლავდა. მან მუქარა რეალურად აღიქვა, რადგან ხელს ძლიერად უჭერდა და თანდათან სუნთქვა უჭირდა, შეეშინდა მართლა არ მოეკლა. თავდაპირველად ყვიროდა და შველას ითხოვდა, თუმცა მას შემდეგ, რაც ყელში წაუჭირა და ახრჩობდა, დასუსტდა და ყვირილიც აღარ შეეძლო. ამ დროს იმავე ოთახში იმყოფებოდნენ მათი შვილები, რომლებიც ამ ყველაფერს უყურებდნენ, ხმას ვერ იღებდნენ და ჩანდნენ შეშინებულები.
როდესაც მისმა მეუღლემ – ნ. ა-მა დაინახა, რომ მართლა იხრჩობოდა, ხელი გაუშვა. იმ დღეს სასწრაფო დახმარება არ გამოუძახებია, რადგან ქართული არ იცოდა. მომდევნო ორი დღის განმავლობაში მეუღლე აკონტროლებდა, რომ სახლიდან არ გასულიყო და პოლიციისათვის არ მიემართა. როდესაც მეუღლეს ეძინა, ჩუმად გამოვიდა სახლიდან, მივიდა მათი საცხოვრებელი კორპუსის ტერიტორიაზე მდებარე ერთ-ერთ მაღაზიაში, გამყიდველს უამბო მომხდარის შესახებ და სთხოვა სასწრაფო დახმარების გამოძახება, რადგან თავს კვლავ ცუდად გრძნობდა,“ – ვკითხულობთ განჩინებაში.
მსჯავრდებულს თბილისის საქალაქო სასამართლოში 2 წლით თავისუფლების აღკვეთა შეუფარდეს, რაც პირობითად ჩაეთვალა 2 წლის გამოსაცდელი ვადით. განაჩენი აღარ შეცვლილა.
„მსჯავრდებულმა ნ. ა-მა პირველი ინსტანციის სასამართლოში საქმის განხილვისას აღიარა და მოინანია ჩადენილი ქმედებები, მტკიცებულებები გახადა უდავოდ, დაეთანხმა მათში გადმოცემულ ინფორმაციას. საკასაციო სასამართლო აქვე მიუთითებს, რომ მუქარის ფაქტი არც საკასაციო საჩივარშია უარყოფილი,“ – ვკითხულობთ განჩინებაში.
___
ამ თემაზე:
როგორ იქცევა სასამართლო, როცა გასამართლებული კაცი ხელახლა ძალადობს ოჯახში
