„უკრაინელებს შედარებით წარმატება ხერსონში აქვთ, დნეპრზე პლაცდარმი ჩამოაყალიბეს“ – ინტერვიუ

„ყირიმიდან ოჩამჩირემდე 700 კილომეტრია, უკრაინელებს აქვთ უპილოტოები, რომელიც 1200 კილომეტრამდე დაფრინავს“ – ზელენსკის ნათქვამი რეალურად ეჩვენება გადამდგარ გენერალს, ვახტანგ კაპანაძეს, თუმცა მიაჩნია, რომ რუსებს სამხედრო ბაზის მოსაწყობად ოჩამჩირეში დიდი დრო დასჭირდებათ.

„მნიშვნელოვანია, საქართველო რამდენად იაქტიურებს ამ მიმართულებით, მით უმეტეს, ასეთ პირობებში, როცა რუსეთი ოჩამჩირეში აპირებს სამხედრო ხომალდების განლაგებას – რაც შეიძლება მეტი ნატოს ხომალდი უნდა გამოჩნდეს შავ ზღვაში,“ – ამბობს ვახტანგ კაპანაძე.

გადამდგარი გენერლის დაკვირვებით, უკრაინელებს წარმატება ხერსონში აქვთ. ისინი დნეპრის მარცხენა სანაპიროზე გამაგრებულან. „…შეძლეს გარკვეული პლაცდარმების ჩამოყალიბება, რასაც ისინი შემდგომში გამოიყენებენ შეტევისთვის. ეს ფორსირებისთვის ძალიან გამოადგებათ. მდინარის პირზე, მდინარის კალაპოტში არსებულ კუნძულებზეა საუბარი – უკრაინელები დნეპრის კალაპოტში არიან გამაგრებულები მარცხენა სანაპიროზე,“ – გვიყვება გადამდგარი გენერალი.

„ბათუმელებმა“ ვახტანგ კაპანაძესთან ინტერვიუ ჩაწერა. ის სამხედრო მეცნიერებათა დოქტორია და საქართველოს გენერალური შტაბის უფროსი ორჯერ იყო. ვახტანგ კაპანაძე ანალიტიკური ორგანიზაცია „ჯეოქეისის“ მრჩეველია.

• ბატონო ვახტანგ, რა სიახლეა ფრონტია ხაზზე? ომის კვლევის ამერიკული ინსტიტუტის მონაცემებით, უკრაინელები ოდნავ დაწინაურდნენ დასავლეთ ზაპოროჟიეს ოლქში და განაგრძეს შეტევითი ოპერაციები ბახმუტის მახლობლად. ეს რა მასშტაბის დაწინაურებაა?

ლოკალურ წინსვლაზეა საუბარი, პოზიციიდან პოზიციამდე ბრძოლებია: ოცეულის პოზიცია, ათეულის საცეცხლე წერტილი, ასეთი წინსვლაა.

მე უფრო მნიშვნელოვნად ჩავთვლიდი უკრაინელების შედარებით წარმატებას ხერსონის რაიონში, სადაც მათ შეძლეს დნეპრის მარცხენა ნაპირზე გარკვეული პლაცდარმების ჩამოყალიბება, რასაც ისინი შემდგომში გამოიყენებენ შეტევისთვის. ეს ფორსირებისთვის ძალიან გამოადგებათ და უკრაინელები მაგრდებიან უკვე ამ პოზიციაზე. უშუალოდ მდინარის პირზე, მდინარის კალაპოტში არსებულ კუნძულებზეა საუბარი – უკრაინელები დნეპრის კალაპოტში არიან გამაგრებულები მარცხენა სანაპიროზე.

• რაც შეეხება დანაკარგებს ავდიივკასთან – პერიოდულად ვრცელდება ინფორმაცია რუსეთის მცირე წინსვლის და ძალიან დიდი დანაკარგების შესახებ. რა მდგომარეობაა ფრონტის ამ წერტილში?

დანაკარგები აქვთ რუსებს ისეთი, როგორიც აქვთ უკრაინელებს. გასაგებიცაა: ვინც შეტევაშია, მას მეტი დანაკარგი აქვს. რუსებმა შეძლეს ცნობილი ტერიკონის აღება. ეს მაღაროებიდან გამოტანილი მიწისგან შექმნილი გორაკია და გაბატონებულია ჩრდილოეთ რაიონში, ავდიივკის ჩრდილოეთით. ამ გორაკზე მაღალი მხოლოდ ავდიივკას ქარხნის მილებია. აქედან უკრაინელები ახორციელებენ თვალთვალს.

ასე რომ, ჩრდილოეთის მიმართულებით რუსები მიდიან წინ, ცდილობენ ავდიივკას შვერილის მოკვეთას, უკრაინელები კი, სამხრეთით ცდილობენ წინსვლის საშუალება არ მისცენ რუსებს. დიდი წინსვლა არ არის არც იქიდან, არც – აქედან. რუსების უპირატესობა იკვეთება ჩრდილოეთით, უკრაინელების უპირატესობა – ავდიივკის სამხრეთით ჩანს.

• უკრაინის დღევანდელი მონაცემებით, რუსეთმა უკვე დაკარგა 297 680  სამხედრო. სავარაუდოდ დაახლოებით ამდენივე სამხედრო დაკარგა უკრაინამაც. რას ნიშნავს ეს მხარეებისთვის?

ეს ნიშნავს იმას, რომ უკრაინელები არასწორად არიან ჩაბმულები რუსეთთან გამომფიტავ ომში: რუსებს მეტი ადამიანური რესურსი გააჩნიათ. უკრაინელებისგან განსხვავებით რუსებს ასევე ნაკლები მგრძნობელობა აქვთ ადამიანური დანაკარგის მიმართ. ამიტომაც, ასეთი გაჭიანურება და ხორცსაკეპი მანქანის მოწყობა ნამდვილად არ აწყობს უკრაინას.

• რამდენად ჩანს თქვენთვის რუსეთში ქვეითების მომზადების პრობლემა? ბრიტანეთის დაზვერვის ინფორმაციით, 2023 წლის გაზაფხულიდან Shtorm –Z ფაქტობრივად იქცა დანაყოფად, რომელიც მსჯავრდებულებით და რეგულარული ჯარის იმ მებრძოლებითაა დაკომპლექტებული, რომლებსაც დისციპლინური გადაცდენა აქვთ. 

გასაგებია, რომ რუსებს აქვთ ეს პრობლემა, მაგრამ ერთი ფაქტორიც არის გასათვალისწინებელი: რუსები არიან თავდაცვაში. თავდაცვაში  რუსეთს არ უჭირს ხალხის რაოდენობა, რადგან თავდაცვაში მოუმზადებელი ხალხიც კი, მარტივად შეიძლება გამოიყენო, ვიდრე შეტევაში. თავდაცვისთვის რუსებს საკმარისი ხალხი ჰყავთ, რომ წინააღმდეგობა გაუწიონ გარკვეულ შემოტევებს. რუსეთს, რა თქმა უნდა, ექნება პრობლემები მომზადებაში, თუმცა რუსული წყაროების მიხედვით, მოხალისეები არ აკლიათ და გაწვევაც არ ჩავარდნიათ – 160 ათასი კაცი გაიწვიეს.

• ისევ აქტიურობენ რუსები ხარკოვის ოლქში? რამდენად შეიძლება მოახერხონ ისევ ფართომასშტაბიანი შეტევა? 

რუსები ძირითადად ავდიივკაზე არიან კონცენტრირებული ამ ეტაპზე, კუპიანსკიზე უტევდნენ და ახლა შეჩერებული არიან. შესაძლოა, გარკვეული გადაჯგუფება ხდება, ან როტაცია. როცა სიწყნარეა, ყველაზე მეტად შემაშფოთებელი ეს არის. არაა გამორიცხული, რომ რაღაცას ამზადებდნენ. ნიშნები არის, თითქოს რაღაც გადაჯგუფება ხდება კიდეც რუსებთან, მაგრამ აქედან მეტს ვერაფერს გეტყვით.

ამ ეტაპზე არ ჩანს ფართომასშტაბიანი შეტევის შესაძლებლობა არც რუსებისგან და არც უკრაინელებისგან, თანაც, იწყება „რასპუტიცა“. ეს დრო, ჩემი აზრით, უკრაინამ უნდა გამოიყენოს ოპერატიული პაუზისთვის და დააგროვოს შესაძლებლობები ზამთრის და გაზაფხულის კამპანიისთვის.

• ომიდან თითქმის 2 წელში ამ ომმა რა მისცა რუსეთის თავდაცვით ძალებს, ის მსოფლიოს მეორე არმიად იქცა?

რუსების მთავარი ძალაა მისი რესურსები. რუსული არმია ანგარიშგასაწევი ძალაა, მაგრამ ის ნამდვილად არ არის მეორე არმია მსოფლიოში. რატომ შეიძლება ჩავთვალოთ ის მეორე არმიად? – ტექნოლოგია აქვს, შეიარაღება, საბრძოლო მოქმედებებში აჩვენა თავისი წარმატება, თუ რატომ? როცა ყველაზე ძლიერი იყო რუსული არმია, მაშინ არ აღმოჩნდა მეორე არმია მსოფლიოში და ამხელა ომის შემდეგ როგორ იქნება მეორე არმია, მით უმეტეს, სანგრებშია ამდენი ხანი და თავს იცავს უკრაინელებისგან.

რა თქმა უნდა, არმია ამ ომში გამოიბრძმედა, ამაღლდა მათი საბრძოლო გამოცდილება, გააუმჯობესეს კიდეც ტაქტიკური მეთოდები, ასევე საჰაერო მხარდაჭერა და დრონების გამოყენება, საარტილერიო ცეცხლის მართვა, მაგრამ არა იმ დონეზე, რომ ნახტომისებური წინსვლა ჰქონდეთ.

• აქვე რუსეთის სამხედრო ხომალდებზეც გვითხარით. დღეს, 27 ოქტომბერს, კიდევ ერთი რუსული გემის აფეთქებაზე იუწყებიან. რა ძალაა ეს რუსეთისთვის ამ ომში?

ნებისმიერი სამხედრო საზღვაო ძალები ნამდვილად არის ძალა ომში, გააჩნია, როგორ იყენებ ამ ძალას. ფაქტია, რომ რუსები ვერ იყენებენ ეფექტურად ამ ძალას. სამხედრო ხომალდი წარმოადგენს საკმაოდ რთულ პლატფორმას, რომელიც კარგადაა აღჭურვილი და რაკეტებსაც ამ პლატფორმიდან უშვებენ. ამ პლატფორმიდან შეიძლება შესაბამისი მანევრირების განხორციელებაც საჭირო დროს…

რუსების საზღვაო ძალებზე დიდი წარმოდგენა არ მაქვს და არც არასდროს მქონია, მით უმეტეს, შავი ზღვის ფლოტზე. რუსების საზღვაო ძალების მიერ ყველაზე დიდი საზღვაო გამარჯვება 1853 წელს იყო, როცა სინოპში დაამარცხეს თურქეთის ფლოტი, ამის შემდეგ გამარჯვებისთვის არ მიუღწევიათ რუსებს საზღვაო სივრცეში. არ მესმის, რატომ ითლებოდა უძლეველად რუსეთის საზღვაო ძალები.

რაც შეეხება ხომალდის აფეთქებას, მხოლოდ უკრაინის დაზვერვის მონაცემებზე დაყრდნობით რთულია საუბარი: ააფეთქეს, თუ დააზიანეს, ან რამდენ ხანში არის შესაძლებელი მისი აღდგენა. ინფორმაცია ხომალდის ჩაძირვის შესახებ ცოტა არარეალურია.

• ზელენსკიმ თქვა, რომ ენერგოობიექტების დაბომბვას უპასუხებენ. მან თქვა ისიც, რომ რუსულ ფლოტს ოჩამჩირეშიც მისწვდებიან. რამდენ ხანშია შესაძლებელი ამ ბაზის მშენებლობა, რაც უკვე დაიწყო? 

ბაზის მშენებლობას დიდი დრო სჭირდება, მარტივი არ არის. გააჩნია, რა ამოცანის და რა ზომის ბაზას ამზადებ: ეს იქნება ოპერატიული, ოპერატიულ-ტაქტიკური, თუ სტრატეგიულ-ოპერატიული ბაზა. ჯერჯერობით რა ინფორმაციაც მაქვს, არ ჩანს, რომ აქტიურად დაიწყეს ბაზის მშენებლობა რუსებმა ოჩამჩირეში. ისიც არ მესმის, რატომ იძახიან საქართველოში, რომ თუ უკრაინა დაარტყამს რუსეთს აფხაზეთში, ეს იქნება საქართველოს ომში ჩათრევა. პირიქით, მივესალმები – რაც უფრო მეტს დაარტყამს უკრაინა რუსეთს გინდა აფხაზეთში და თუნდაც ოკუპირებული სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე, მით უკეთესი.

• რამდენად აქვს ამის რესურსი ამ ეტაპზე უკრაინას, რომ მისწვდეს ოჩამჩირეში რუსების ბაზას? 

ყირიმიდან ოჩამჩირემდე არის 700 კილომეტრი. როგორც ვიცი, აქვთ უკრაინელებს უპილოტოები, რომელიც 1200 კილომეტრამდე დაფრინავს. შესაბამისად, ეს შესაძლებელია.

• გააქტიურდა შავი ზღვის უსაფრთხოების თემაზე დისკუსია დასავლეთში. რა პოზიცია უნდა ჰქონდეს საქართველოს? 

შავი ზღვის უსაფრთხოების განმტკიცებაზეა საუბარი და ძალიან მნიშვნელოვანია თურქეთის პოზიცია: რამდენად აქტიურად ჩაერთვება იგი ნატოს წევრი ქვეყნების აქტიურობაში. როგორც ჩანს, რუმინეთია მოწადინებული შავი ზღვის უსაფრთხოების ახალი მოდელის შემუშავებაში. მნიშვნელოვანია, საქართველო რამდენად იაქტიურებს ამ მიმართულებით. საქართველოსთვის აუცილებელია, მით უმეტეს, ასეთ პირობებში, როცა რუსეთი ოჩამჩირეში აპირებს სამხედრო ხომალდების განლაგებას, რაც შეიძლება მეტი ნატოს ხომალდი გამოჩნდეს შავ ზღვაში.

• დიდი ბრიტანეთის დაზვერვა ამბობს, რომ ჩრდილოეთ კორეა სავარაუდოდ რუსეთისთვის იარაღის ერთ-ერთი მთავარი მიმწოდებელი ხდება. თქვენი ინფორმაციით, რა იარაღზეა საუბარი?

საკმაოდ დიდი რაოდენობა აქვს ჩრდილოეთ კორეას საბჭოთა კალიბრის იარაღის. ჩრდილოეთ კორეა თუ რამეს უშვებს, უშვებს საბჭოთა იარაღის კლონს. საუბარია ჭურვებსა და რეაქტიულ ჭურვებზე. არა მგონია, ტექნოლოგიურად განვითარებული თვითმფრინავები ჰქონდეთ, ან სხვა ტექნიკა.

• ირანი ვეღარ მიაწვდის დრონებს რუსებს, რადგან, როგორც ჩანს, ეს აღჭურვილობა ღაზას სექტორში დასჭირდება? 

არა მგონია. ირანს საბრძოლო მოქმედებების შესაძლებლობები არ აქვს. ის შეიძლება დაეხმაროს „ჰამასს“, მიაწოდოს გარკვეული იარაღი, მაგრამ თვითმფრინავებით იფრინოს ღაზას თავზე, ან უპილოტოები აგზავნოს, წარმოუდგენელია.

• რა მოცემულობაა უკრაინისთვის სამხედრო აღჭურვილობის მიწოდების კუთხით? სლოვაკეთი აღარ მიაწვდის იარაღს უკრაინას. რა მასშტაბის დახმარებას უწევდა ეს ქვეყანა უკრაინას? 

სლოვაკეთიდან ძირითადი იყო „ზუზანას“ მიწოდება, რომელიც თვითმავალი, საარტილერიო დანადგარია , „დანას გაუმჯობესებული
ვარიანტი“, 155 მმ ნატოს კალიბრი, წუთში 5 გასროლას ახორციელებს 40 კმ-მდე. სლოვაკეთს საკუთარი იარაღის საკმაოდ კარგი წარმოება ჰქონდა, საბჭოთა პერიოდიდან იქ ტანკსაშენი ქარხანაც იყო და უშვებს ჯავშანტექნიკას.

არჩევნები მოდის ბევრ ქვეყანაში და, სამწუხაროდ, ომით გადაღლის ტენდენციაც ჩანს. ნებისმიერი ასეთი მოქმედება, ისევე, როგორც ბელგიამ როცა განაცხადი უარი უკრაინისთვის სამხედრო დახმარების რაოდენობის გაზრდაზე, პოლიტიკურად არასასიამოვნო ფაქტია.

• რასაც აწვდიან უკრაინას, ან დაანონსებულია, რომ მიაწვდიან, ეს იქნება საკმარისი ფართომასშტაბიანი შეტევისთვის, თუ ამით მხოლოდ მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებში აღჭურვილობის განახლებაა შესაძლებელი? 

ეს რაოდენობა, რასაც უკრაინას აწვდიან, ძირითადად არის შესავსებად… თუ უკრაინა მოახერხებს, რომ დასავლეთს გააზრდევინებს აღჭურვილობის რაოდენობა, ასევე მოახდენს როგორმე მიწოდებული აღჭურვილობის აკუმულირებას, ეს, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანი იქნება ამ დაპირისპირებაში.