„უკრაინელები იუმჯობესებენ პოზიციებს, რუსები კი, ვეღარ ახერხებენ კონცენტრაციას,“ – ამბობს გადამდგარი გენერალ-მაიორი ვახტანგ კაპანაძე. მას ხარკოვის მიმართულებით უკრაინის კონტრშეტევის შეფასება ვთხოვეთ: რა ხდება ხარკოვთან და რამდენად გამოჩნდა იმის ნიშნები, რომ უკრაინამ ფართომასშტაბიანი კონტრშეტევა შეძლოს?
ვახტანგ კაპანაძე სამხედრო მეცნიერებათა დოქტორია და საქართველოს გენერალური შტაბის უფროსი ორჯერ იყო. ვახტანგ კაპანაძე ანალიტიკური ორგანიზაცია „ჯეოქეისის“ მრჩეველია.
- ბატონო ვახტანგ, რა სახის წარმატებას მიაღწიეს უკრაინელებმა ხარკოვის მიმართულებით და რა ტაქტიკით მოქმედებენ ახლა ისინი, ეს იყო მოულოდნელობის ეფექტი, რადგან რუსებს ძირითადად დარტყმის მოლოდინი ჰქონდათ ხერსონთან?
დიახ, მოულოდნელობის ეფექტი იყო… გარდა ამისა, იზიუმი ნახევარკუნძულივითაა შეჭრილი და მისი ფლანგები ღრმად არის უკრაინელების დარტყმის ქვეშ, უკრაინელების თავდაცვაში. ეს მომენტი წარმატებით გამოიყენეს უკრაინელებმა. ისინი მოქმედებენ შიდა საოპერაციო ხაზებით, რაც აძლევთ საშუალებას, რომ სწრაფად მოახდინონ რეაგირება ნებისმიერი მიმართულებით. უკრაინელები იყენებენ ამ მეთოდს: როგორც კი რუსები გაძლიერდებიან კონკრეტულ მიმართულებაზე, უკრაინელები საპირისპირო მიმართულებაზე გააქტიურდებიან და აიძულებენ რუსებს გადააწყონ თავიანთი დანაყოფები, მუდმივად აქეთ-იქეთ მოძრაობაში ჰყავთ.
თუ გახსოვთ, ლუგანსკი-დონეცკში როცა იყო აქტიური შეტევები, უკრაინელებმა მაშინ გააქტიურეს ხერსონის მიმართულება და რუსები იძულებული გახდნენ გაეძლიერებინათ იქ თავისი ძალები. ახლა უკრაინელებმა 180 გრადუსით სხვა მიმართულებაზე გადაისროლეს ძალები, უკვე ხარკოვის მიმართულებით.
- რა ეფექტი შეიძლება ჰქონდეს ამ მიდგომას?
წარმოიდგინეთ, წრის ნებისმიერ წერტილში უკრაინელებს შეუძლიათ უფრო სწრაფად მისვლა, ვიდრე რუსებს, რომლებიც ამ წრესთან უნდა მივიდნენ გარე საოპერაციო ხაზებით. თუმცა რუსებისთვის ამას აქვს ის უპირატესობა, რომ შეუძლიათ შემოვლა და შემორტყმა. უკრაინელებს პარტნიორების მხარდაჭერით აქვთ კარგი დაზვერვა, რაც მათ საშუალებას აძლევს დროულად დაარტყან კოლონებს და არ მისცეს გადაადგილების შესაძლებლობა.
ასეთი მოულოდნელი დარტყმებით უკრაინელები მუდმივად არეულობაში ამყოფებს რუსებს, არ აძლევს მათ ერთ მიმართულებაზე ძალების კონცენტრაციის საშუალებას, ძალების მასირება კი, საბჭოთა კავშირის, ახლა კი რუსული სამხედრო ხელოვნების მთავარი პრინციპია.
- უკრაინელებმა დაიბრუნეს გარკვეული დასახლებული ადგილები ხარკოვის მიმართულებით. რამდენად ჩანს იმის ნიშნები, რომ უკრაინა მოახერხებს ფართომასშტაბიან კონტრშეტევას?
უკრაინა იუმჯობესებს პოზიციებს, მაგრამ მას ჯერ კიდევ ბევრი აკლია ოპერატიული, ფართომასშტაბიანი კონტრშეტევებისთვის, ამას თავისი პირობები სჭირდება. უკრაინამ ჯერ კიდევ უნდა მიიღოს შესაბამისი აღჭურვილობა.
უკრაინული წყაროების მიხედვით, უკრაინამ ასევე დაიბრუნა ლუგანსკიში დასახლებული პუნქტი, ლუგანსკის თითქმის 99 პროცენტი ოკუპირებული ჰქონდათ რუსებს, თუმცა მთავარია არა ტერიტორიების დასახელება, არამედ სიღრმე – რამდენად ოპერატიული გეგმის ნაწილია ეს? უკრაინელებს ამჯერად ხარკოვის მიმართულებით მუდმივი საცეცხლე დარტყმის ქვეშ ჰყავთ რუსები და არ აძლევენ მათ თავისუფლად გადაადგილების საშუალებას.
- დიდი ბრიტანეთის დაზვერვის შეფასებით, რუსებს ორი არჩევანი აქვთ: ბახმუტში შეტევა განაგრძონ, სადაც არ აქვთ არანაირი წინსვლა, თუ ძალები მიახმარონ თავდაცვის ორგანიზებას. თქვენ რა მოლოდინი გაქვთ?
რუსებისთვის ხერსონის დაცვა ძალიან მნიშვნელოვანია და იქ არიან გადაწყობილი, მათ შეტევა არ შეუწყვეტიათ, თუმცა წინ ვერ მიდიან. უკრაინელებმა აირჩიეს ტაქტიკა, რომ აღარ აკეთებენ დანაყოფებით შეტევას, რადგან დანაკარგების მიმართ მათი მგრძნობელობა მაღალია, რუსებისგან განსხვავებით. უკრაინელებმა მოახერხეს და ხერსონი, ასევე ხერსონის რაიონი იზოლირებული გახადეს საცეცხლე საშუალებებით, დაბომბვებს ხიდები და საცეცხლე ზემოქმედებით ახორციელებენ დარტყმებს იქ განლაგებულ დანაყოფებზე. რუსული ტერმინოლოგიით შეიძლება ეს იყოს ოპერატიული დონის „ცეცხლის ტომარა“, ნატოს ტერმინოლოგიით კი, ეს არის ოპერატიული დონის „სიკვდილის ზონა“.
- ანუ გარდამტეხ ეტაპზეა უკრაინა ხერსონის მიმართულებით?
უკრაინას ისევ სჭირდება მომზადება ოპერატიული დონის კონტრშეტევისთვის. უკრაინამ მიიღო აღჭურვილობა, რასაც აქვს შედეგი, იგივე რადარსაწინააღმდეგო რაკეტები, როცა MIG 29-ზე ადაპტირება მოახდინეს და უნადგურებენ რუსების ჰაერსაწინააღმდეგო საშუალებებს, ეს ასევე ბაირახტრებს საშუალებას აძლევს თავისუფლად იფრინონ და განახორციელონ დარტყმები. გამოჩნდა M-777 ჰაუბიცები დამატებითი ზუსტი სროლის სამიზნეებით, რაც ნიშნავს იმას, რომ უკრაინელებმა მიიღოს ესკალიბური მართვადი ჭურვები, რომლებსაც ქვემეხებიდან და ჰაუბიცებიდან ისვრიან.
- ომის კვლევის ინსტიტუტის ISW-ის მონაცემებით, რუსები აფეთქებენ ხიდებს ხარკოვის ოლქში – ეს რა მასშტაბის პრობლემას შეუქმნის უკრაინას?
მუდმივად ხორციელდება საცეცხლე დარტყმები მომარაგების ხაზები, ხიდები კი, ყველაზე მოწყვლადი ადგილია.
ფაქტია, რომ ასეთი კონტრშეტევით, როგორიც არის ხარკოვის მიმართულებაზე, რუსები კარგავენ ძალებს, დროს, შეტევის პოტენციალს, თუ ჰქონდათ კიდევ რამე დარჩენილი… რუსები ვეღარ ახერხებენ კონცენტრირებას კონკრეტულ მიმართულებაზე. ერთადერთი, რაც უშველის რუსეთს, როგორც წინა ინტერვიუებში გითხარით, ეს ზამთარია, როცა უკვე ევროპასთან ენერგოდამოკიდებულების თემაზე ვაჭრობით ეცდება მოლაპარაკებას.
