38 წლის თამარ ხაჯიშვილი 5 შვილის დედაა. მეუღლესთან და შვილებთან ერთად ლანჩხუთში ბინადრობს. ოჯახს არ აქვს სახლი და ქირით ცხოვრობს. თამარი ეძებს გზებს საქართველოდან წასასვლელად, რომელიმე ქვეყანაში ოჯახთან ერთად ლტოლვილად რომ ჩაბარდეს. მან ქალების ჯგუფს მიმართა დასახმარებლად და იმის გასაგებად, თუ სად და როგორ შეძლებს ევროპის რომელიმე ქვეყანას თავი შეაფაროს.
თამარ ხაჯიშვილი:
ჩემი ყველა შვილი არასრულწლოვანია. 3 ბიჭი მყავს და 2 გოგო, 14 წლის ბიჭი, 12 წლის ბიჭი, 7 წლის გოგონა და გოგო-ბიჭი ტყუპები – 3 წლის.
დიდი ხანია მაფიქრებს რა იქნება ხვალ, ზეგ…
დავიწყებ იმით, რომ ჩვენს ოჯახს არ აქვს სახლი, აქამდე ბათუმში ხან ვინ გვიფარებდა და ხან ვინ, ახლა ქირით ვცხოვრობთ ლანჩხუთში.
სახლი რატომ არ გვაქვს? ჩემი მეუღლე ქობულეთიდანაა. ბებია-ბაბუამ გაზარდა, დედის მშობლებმა, ჩემი მეუღლის მშობლები კი დაშორდნენ ერთმანეთს და თავთავისი გზით წავიდნენ. ბებია-ბაბუას სახლი ჩემს მეუღლეს არ ეკუთვნოდა, რახან გოგოსგან იყო შვილიშვილი. ბებია-ბაბუა გარდაიცვალა და დარჩა მარტო, უსახლკაროდ. იმ სახლში მისი ნათესავები ცხოვრობენ.
15 წელია ცოლ-ქმარი ვართ და მთელი ეს წლები ერთსა და იმავეზე ვფიქრობთ, ვოცნებობთ თუნდაც რამე პატარა ეზოს, მიწის ნაკვეთს ერქვას „ჩვენი”, ერთოთახიანი ქოხი მაინც რომ ჩაგვედგა. ამის საშუალება სახელმწიფომ არა და არ მოგვცა. წლებია დავდივარ ლანჩხუთის სოციალურ სამსახურში, მერიაში და ერთი და იგივე პასუხია სულ: რომ მე არ ვარ ამ მუნიციპალიტეტში რეგისტრირებული და მათ არ აქვთ უფლება რამით დამეხმარონ.
ლანჩხუთში უამრავი ახლობელი მყავს, მაგრამ ჩაწერა პრობლემაა, ერთი ახლობელი თანახმა იყო ჩავეწერე თავისთან, განაცხადიც გავაკეთეთ იუსტიციის სახლში, მაგრამ უარი მომივიდა განმარტების გარეშე. ჰაერში ვარ, ასე გამოდის.
მარტო ვერ გავზრდიდი 5 შვილს რომ არა მეგობრები და კეთილი ადამიანები. ტანსაცმელიც კი, რომელიც გვაცვია რომ გავთბეთ, მეგობრების გამონაცვალია.
ლუკმა პურის მიტანას შვილებისთვის როგორმე მოვახერხებთ მე და ჩემი ქმარი, მაგრამ ხუთშვილიან ოჯახს სახლი არ გაქვს, მეშინია მომავლის 5 შვილით.
ათასობით ჩემნაირი ჰყავს სახელმწიფოს. ვიცი, მაგრამ რა ვქნა. გამოსავალს ვხედავ იმაში, რომ ჩავბარდე ლტოლვილად რომელიმე ქვეყანას ჩემი შვილებით. ვეძებ გზებს, გამოსავალს…
ვიცი, რომ ბევრმა ქალმა ოჯახი დატოვა და ემიგრაციაში წავიდა, ყველას წინაშე ქედს ვიხრი, ისინი ძალიან ძლიერები აღმოჩნდნენ. მე ვერ შევძელი 5 შვილი, მეუღლე დამეტოვებინა და სადმე წავსულიყავი.
სტაბილური სამსახური არ მაქვს. რომ მქონდეს არ შემეშინდებოდა. დღეს ერთგან ვალაგებ სახლს, ხვალ სხვაგან. ჩემმა მეუღლემაც ვიღაცას ეზო გაუცელა, ვიღაცას შეშა დაუხერხა და ასე გაგვაქვს თავი.
ეს ყოველდღიური პურის ფულია. დღეს გაზი გათიშული გვქონდა, ამ წამს შემოვედი, ვისესხე ფული და გადავიხადე. ესაა ჩემი ყოფა: ხვალინდელი დღის შიში, რომ გათენდება და ჩემს შვილებს რაღაც არ ექნებათ, ამ შიშით ცხოვრება საშინელებაა, მინდა ელემენტარული გარანტიები მქონდეს მრავალშვილიან დედას, ეს ელემენტარული გარანტიები მაინც მინდა რომ გავუჩინო მათ: ჭერი, სითბო და საჭმელი.
არ ვაგრძნობინებ ბავშვებს რომ გვიჭირს, მაგრამ მე ხომ ვხვდები, რაც გვჭირს. 38 წლის ვარ.
ბათუმში გვაცხოვრა ერთმა ღვთისნიერმა მეგობარმა 6 წელი ქირის გარეშე, თავისი მეორე ბინა დაგვითმო. მეორე ოჯახმა სამი წლით მოგვცა ბინა და ასე ვცხოვრობდით მომთაბარედ. ახლა ქირით ვცხოვრობთ ლანჩხუთში, როგორც გითხარით.
გვაქვს სოციალური დახმარება 880 ლარი, მაგრამ ქირა, გადასახადები, საჭმელი…
დიდი თანხა ჩანს, მაგრამ კვირაში 3, 4 დღე ვმუშაობ – ბავშვებთანვე ვტოვებ ბავშვებს, რომ ვიმუშაო, მაგრამ ეს მაინც საშინელი, სულის გასატანად ცხოვრებაა, მრავალშვილიანის დახმარებას ვერ ვიღებ, არ აქვს ლანჩხუთს ეს.
თავად მე წალენჯიხაში დავიბადე. სახლიდან ამოწერილი ვარ, ჰაერში ვარ, მაგრამ ხომ ვარ საქართველოს მოქალაქე. მაშინ მითხრას საქართველომ, რომ არ ვარ მისი მოქალაქე და არ აქვს ჩემზე, როგორც მრავალშვილიან დედაზე არანაირი ვალდებულება.
კულინარიის რამდენიმეთვიანი კურსები მაქვს ბათუმში გავლილი, ვარ კარგი მცხობელი, მაგრამ ლანჩხუთში ვერსად დავსაქმდი , აქ დიდი გასაქანი არ არის მცხობლისთვის, ვერც ვერაფერი მოგვყავს – ბინაში ვცხოვრობთ ქირით. დაქორწინებამდე ვსწავლობდი ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე, მეოთხე კურსი ვერ დავასრულე და ვერც დიპლომი ავიღე. უცოდინარი არ მეთქმის… მაგრამ სამსახურს ვერ ვპოულობ.
ჩემს მეუღლეს სამშენებლო სამუშაოების შესრულება შეუძლია, ლესვა, ღებვა და ა.შ. ფეხი ფეხზე გადადებული არ არის, გამოვიტანეთ განვადებით მოტობლოკი, საცელი აპარატი, სახერხი და შეშას უხერხავდა ხალხს, უხნავდა მიწას ამ მოტობლოკით, ბალახს უცელავდა, არაფერს თაკილობდა, მაგრამ შეიძინა ხალხმა ეს ყველაფერი და აღარავის სჭირდება შენი დახმარება, გაქრა სამუშაო.
შევიტანე განცხადება ყველგან – ლანჩხუთის მერიში, სოციალურ სამსახურში, იქნებ დააწყებინოთ მუშაობა ახალგაზრდა ბიჭია, 5 შვილით-მეთქი. ჩვენ ხომ არ ვთაკილობთ არანაირ სამსახურს, თუნდაც დამლაგებლისას, მაგრამ არაფერი გამოჩნდა, არსად გვასაქმებენ.
იანვრის თვეში სოციალური დახმარების 880 ლარიდან გადავიხადე ბინის ქირა 200 ლარი, 250 ლარით მაღაზიის ნისიები გადავიხადე, 100 ლარით გაზი, წყალი და შუქი გადავიხადე. 100 ლარი ფქვილში მივეცი, ხილი ვიყიდე ბავშვებისთვის და დამრჩა ორასრაღაცა ლარი თავის გასატანად.
რამდენი რვეული, რამდენი პასტა, ფეხსაცმელი, რამდენი სხვა რამ სჭირდებათ ბავშვებს…
რამდენ ბავშვს გადავუნაწილო ეს 200 ლარი, მეყოფა? ისევ ნისიად ავიღებ… ეს არის ჩვენი ცხოვრება… ამიტომ ვერ ამოვისუნთქებ ვერასდროს და ამიტომ ვეძებ ქვეყანას, რომელსაც ლტოლვილად ჩავბარდები.
განა მინდა აქედან წასვლა. შვილებს კარგად ვზრდი, ცრემლები მდის ამის წარმოდგენაზეც კი. ბავშვები ნიჭიერები არიან და მტკივა ყველაფერი საქართველოდან წასვლაზე რომ ვსაუბრობ, მაგრამ იმაში მაინც რომ წამომწეოდა სახელმწიფო, რომ როგორც ლტოლვილებს მისცეს ჭერი, ასე მოეცათ ხუთშვილიანი ოჯახისთვისაც, რა მოხდებოდა…
ვოცნებობთ მიწა მაინც გვქონდეს ჩვენი, ნათესავებს დავიხმარებდით: ხეს მოვატანინებდით, ქოხს მაინც ავაშენებდით ჩვენი რომ რქმეოდა, ერთ ქოხს როგორ ვერ დავდგამდი, არ მინდა სიმდიდრე, ჭერი მინდა, მინდა სადღაც მისამართი მქონდეს ჩემს ქვეყანაში, რომ ვიცოდე: აი, აქ არიან ჩემი შვილები, ჩემთან ერთად. მინდა ჩემს ქვეყანაში მისამართი მქონდეს და 5 შვილით არ მჭირდებოდეს ლტოლვილად ჩაბარება“.
