შინაგან საქმეთა და ინფრასტრუქტურის მინისტრებმა, ერთობლივი ბრძანებით, საავტომობილო გზებზე შავი წერტილების აღმოფხვრისა და გადაადგილების უსაფრთხოების მიზნით გასატარებელი ღონისძიებების წესი დაამტკიცეს.
ღონისძიებების მიზანი, გზის შავ წერტილებად მიჩნეულ მონაკვეთებში საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევების თავიდან აცილებაა.
ამ ახალი წესის მოქმედება ვრცელდება მხოლოდ საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მართვაში არსებულ საერთაშორისო და შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზებზე. მინისტრების ერთობლივი ბრძანება 2020 წლის 24 დეკემბრიდან ამოქმედდა.
„შავი წერტილი არის საერთო სარგებლობის საავტომობილო გზის არაუმეტეს 300-მეტრიანი მონაკვეთი, რომლის ფარგლებში 3 კალენდარული წლის განმავლობაში დაფიქსირებულია ერთ-ერთი შემდეგი შემთხვევა:
ადამიანის დაღუპვით დასრულებული არანაკლებ 4 საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევა;
ადამიანის ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანებით ან/და ადამიანის დაღუპვით დასრულებული ჯამში არანაკლებ 10 საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევა“.
შსს ახდენს შავი წერტილების იდენტიფიცირებას და ინფორმაციას აწვდის საავტომობილო გზების დეპარტამენტს. შსს-მ და დეპარტამენტმა კოორდინირებულად უნდა დაგეგმონ დამტკიცებული წესის შესაბამისად გასატარებელი ღონისძიებები და მოამზადონ სათანადო წინადადებები.
ბრძანებით განისაზღვრა საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების ინსპექტირების წესიც – „საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების ინსპექტირების მექანიზმი არის დამხმარე მექანიზმი, რომლის მიზანია წინასწარ აღმოაჩინოს საფრთხეები, ვიდრე ეს საფრთხე იქცევა „შავ წერტილებად“.
ინსპექტირება მოიცავს – საავტომობილ გზის ვიდეოგადაღებას ან/და ადგილის ვიზუალურ ინსპექტირებას.
„ადგილის ვიზუალური ინსპექტირების მიზანია საავტომობილო გზის მოვლა-შენახვის ხარვეზების დადგენა და ისეთი მონაკვეთების იდენტიფიცირება, სადაც საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების გაუმჯობესების მიზნით, უნდა გატარდეს უსაფრთხოების ხარჯთეფექტური ღონისძიებები“.
დამტკიცებული წესის მიხედვით, საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევების [სსშ] თავიდან ასაცილებლად ტარდება შემდეგი მოქმედებები:
საგზაო შემთხვევების მონაცემების შესწავლა;
ამ შემთხვევების გამომწვევი მიზეზების განსაზღვრა;
შემთხვევითი ფაქტორების განსაზღვრა;
ისეთი ღონისძიებების შერჩევა, რომლებიც, სავარაუდოდ, ეფექტიანი იქნება აღმოჩენილი დეფექტების გამოსასწორებლად.
საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევების სახეებისა და ახალი წესით დამტკიცებული განსახორციოელებელი ღონისძიებების რამდენიმე მაგალითი შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე:
საგზაო-სატრანსპორტო შემთხვევების [სსშ] სახეები, განსახორციოელებელი ღონისძიებები და მიზანი:
შეჯახება გზაჯვარედინზე (განსაკუთრებით ისეთ შემთხვევებში, როდესაც მძღოლი მოძრაობს მაღალი სიჩქარით, არ ხდება გზის დათმობა და მძღოლები ცდილობენ უმოკლესი მანძილის გავლას მანევრირების წესების დარღვევით). ღონისძიება: გზაჯვარედინთან მოძრაობის ზოლებად დაყოფა. მიზანი: გზამკვლევი მძღოლისათვის, თუ როგორ იმოძრაოს გზაჯვარედინზე, დაბნეულობის რისკის შემცირება და საკონფლიქტო წერტილების განცალკევება.
გზაჯვარედინზე სატრანსპორტო საშუალების მოხვევის დროს უკნიდან სხვა სატრანსპორტო საშუალების შეჯახება. ღონისძიება: გზაჯვარედინზე მოსახვევი ზოლების მოწყობა. მიზანი: განაცალკევოს და დაიცვას მომხვევი ტრანსპორტი საგზაო მოძრაობის დროს.
სსშ გადამკვეთ გზებზე ან T ტიპის გზაჯვარედინზე, რომელიც გამოწვეულია მაღალი სიჩქარით, გავლის უპირატესობის შესახებ დაბნეულობით ან დიდი ხნის ლოდინის გამო რისკის გაწევით, მთავარ გზაზე შერწყმის განხორციელების მოლოდინში. ღონისძიება: გზაჯვარედინის გარდაქმნა წრიულ მოძრაობად. მიზანი: შემცირდეს საკონფლიქტო წერტილებისა და საგზაო შემთხვევების რაოდენობა.
შეჯახება გზაჯვარედინზე, სადაც მეორეხარისხოვან საავტომობილო გზაზე სატრანსპორტო საშუალებამ არ დაუთმო გზა მთავარ გზაზე მიმავალ სატრანსპორტო საშუალებას. ღონისძიება: ხილვადობის გაუმჯობესება და საგზაო ნიშნების მოწყობა. მიზანი: მიეცეს მძღოლს საშუალება, გზაჯვარედინთან მიახლოებისას დაინახოს, უსაფრთხოა თუ არა გზაზე მოძრაობის გაგრძელება.
სატრანსპორტო საშუალება, რომელიც აჭარბებს მოძრაობის სიჩქარის ზღვარს, ეჯახება ქვეითს ან საავტომობილო გზის სხვა მოსარგებლეს ქალაქში ან სოფელში. ღონისძიება: ა) სიჩქარის მართვა – შესასვლელი; ბ) სიჩქარის მართვა – უსაფრთხოების კუნძული (ქვეითთა გადასასვლელით ან მის გარეშე); გ) სიჩქარის მართვა – ამაღლებული ტროტუარი და საზიარო ბილიკი ქვეითთა/ველობილიკები. მიზანი: ა) გასაგები გახდეს მძღოლისთვის, რომ ის შედის ქალაქში ან სოფელში, სადაც მან აუცილებლად უნდა შეზღუდოს სიჩქარე და მეტი სიფრთხილით იმოძრაოს; ბ) აიძულოს მძღოლი დაიცვას სიჩქარის ზღვარი; გ) დაიცვას ქვეითი და გზის სხვა მოსარგებლე და წაახალისოს მძღოლი, რათა დაიცვას დასაშვები მოძრაობის სიჩქარის ზღვარი.
სსშ: ქვეითად მოსიარულეებს ეჯახება სატრანსპორტო საშუალება, როდესაც ისინი კვეთენ საავტომობილო გზას ქალაქში. ღონისძიება: მოძრაობის სიჩქარის მართვა – უსაფრთხოების კუნძული. მიზანი: მისცეს ქვეითებს შესაძლებლობა ორ ეტაპად გადაკვეთონ საავტომობილო გზა.
სიჩქარის არშემცირებით ან გაუფრთხილებლობით გამოწვეული სსშ. ღონისძიება: განივი ვიბროხმაურიანი მოწყობილობის განთავსება. მიზანი: მძღოლების გაფრთხილება საფრთხის შემთხვევაში ან/და სიჩქარის მნიშვნელოვნად შემცირების საჭიროებისას.
ვიბროხმაურიანი მოწყობილობა იწვევს ხმაურს და ვიბრაციას, როდესაც სატრანსპორტო საშუალება გადაუვლის მას. იგი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მძღოლების გასაფრთხილებლად, რომ შეამცირონ მოძრაობის სიჩქარე და მეტად მობილიზდნენ.
სსშ: სატრანსპორტო საშუალება გადადის საავტომობილო გზიდან და ეჯახება გზისპირა ობიექტს, გორდება დაღმართზე და ა.შ. ღონისძიება: ა) საფრთხის მოცილება; ბ) უსაფრთხოების ბარიერის მოწყობა. მიზანი: უსაფრთხო გზისპირის შექმნა. ამ შემთხვევაში, თუ მძღოლი დაკარგავს კონტროლს და გადავა საავტომობილო გზიდან, მას შეეძლება კონტროლის აღდგენა და საავტომობილო გზაზე უსაფრთხოდ დაბრუნება.
შეჯახება, გამოწვეული დამუხრუჭებული სატრანსპორტო საშუალების მოცურების ან დროულად ვერგაჩერების შედეგად. ღონისძიება: მოცურების საწინააღმდეგო ზედაპირის მოწყობა. მიზანი: მძღოლმა შეძლოს სატრანსპორტო საშუალების მოცურების ან დროულად ვერგაჩერების თავიდან არიდება.
შავი წერტილების იდენტიფიცირებასა და აღმოფხვრაზე ჩანაწერი საავტომობილო გზების შესახებ კანონში 2020 წლის ზაფხულში შეიტანეს.
კანონში აღნიშნულია, რომ შავი წერტილების აღმოსაფხვრელად შესაბამისი წესები მუნიციპალიტეტებმაც უნდა შეიმუშაონ: „ავტონომიური რესპუბლიკების ორგანოები და მუნიციპალიტეტების ორგანოები მათ მართვაში არსებული საერთო სარგებლობის საავტომობილო გზების მიხედვით შავი წერტილების აღმოფხვრისა და ამ გზებზე უსაფრთხო გადაადგილების უზრუნველყოფის მიზნით შესაბამისი ღონისძიებების განსახორციელებლად შეიმუშავებენ წესებს“.
მიმდინარე წლის იანვარში, საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტმა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ევროპის საინვესტიციო ბანკისგან (EIB) მიღებული გრანტიდან 600 000 ევრო აღმოსავლეთ-დასავლეთის ჩქაროსნული ავტომაგისტრალის სიახლოვეს მდებარე „შავი წერტილების“ შერჩევას მოხმარდება.
