საინიციატივო ჯგუფს, რომელიც ბათუმში მეჩეთის მშენებლობის ნებართვის მიღებას უკვე სასამართლოს გზით ცდილობს, მერია ისევ სთავაზობს სამშენებლოდ გამიზნული ტერიტორიის მუსლიმთა სამმართველოსთვის დათმობას. რატომ უნდა გადასცეს ჯგუფმა საკუთრებაში არსებული ნაკვეთი სამმართველოს და როგორ შეუწყობს ეს ხელს მშენებლობის ნებართვის მიღებას, ან შეუწყობს თუ არა? – მერის წარმომადგენელმა მოსამართლეს, რომელიც ამ საქმეს განიხილავს, ბოლო სასამართლო სხდომაზე შეატყობინა, რომ ლაშა კომახიძე მეჩეთის მშენებლობის საინიციატივო ჯგუფს 8 ივლისს შეხვდება. რას ეტყვის მერი მოქალაქეთა ჯგუფს, რომლებიც მის უწყებას სასამართლოში უჩივიან – „ბათუმელების“ კითხვებს ლაშა კომახიძე პასუხობს.
- ბატონო ლაშა, მინდა გკითხოთ მერიის შეთავაზებაზე მეჩეთის მშენებლობის საინიციატივო ჯგუფთან, რომელიც საკუთარ მიწაზე მეჩეთის მშენებლობის ნებართვას ითხოვს. თქვენ მათ ისევ სთავაზობთ, რომ მათ თავიანთი საკუთრება გადასცენ მუსლიმთა სამმართველოს და ამ საკითხზე მერია სამმართველოს დაელაპარაკება, რატომ?
მე შევთავაზე მათ, რომ დიალოგი სასამართლო დარბაზიდან მოლაპარაკების მაგიდასთან გადაგვეტანა. გვქონდა შეხვედრა საინიციატივო ჯგუფის წარმომადგენლებთან, პირველ შეხვედრას ვიხსენებ, რა დროსაც მე გავაჟღერე, რომ მერიას აქვს პრეტენზიები ლოკაციასთან დაკავშირებით, რომ იქ უნდა გაიაროს გზამ, ეს არის ერთგვაროვანი ზონა, სადაც არ არის დასაშვები მშენებლობა. ვიცით კონტრარგუმენტებიც, რომ, მაგალითად, ეკლესიებია აშენებული ასეთ ადგილებში და ასე შემდეგ. ვხვდები და ვიაზრებ ამ ყველაფერს ბრწყინვალედ. ჩვენ დავიწყეთ საუბარი იმ მოცემულობიდან, როდესაც მერიას და საინიციატივო ჯგუფს უკვე ჰქონდა სასამართლო დავა, შევთავაზეთ დასრულებულიყო ეს პროცესი, გამოეხმოთ სარჩელი და მხარედ გამოსულიყო სამუფტო სამმართველო, როგორც მუსლიმთა ორგანიზაცია, რომელიც სამართლებრივ ურთიერთობებშია სახელმწიფოსთან. ამის უპირატესობაზე ბევრი დეტალი მოვიყვანე მაშინ, მაგალითად, რამდენი მეჩეთია მუსლიმთა სამმართველოზე გადაცემული, თუ რა სიკეთეებია და რა ნაბიჯებია გადადგმული სახელმწიფოს მიერ.
ჩვენ მხარედ გვევლინება კერძო საინიციატივო ჯგუფი, რომელიც გამოდის მუსლიმი თემის სახელით. სწორედ იმ პირველ შეხვედრაზე მე და ჩემმა თანამშრომლებმა მოვისმინეთ უკიდურესად რადიკალური გამონათქვამები მუსლიმთა სამმართველოს მიმართ საინიციატივო ჯგუფის მხრიდან. მაგალითად, მოიხსენიეს, როგორც კაკებეს აგენტები, უმაქნისები, მუსლიმთა მტრები და ასე შემდეგ. ჩემთვის, როგორც მერისთვის, ძალიან საგანგაშო გახდა ის ფატი, რომ მელაპარკება ჯგუფი ადამიანებისა, რომლებიც არ მალავენ თავიანთ ნეგატიურ და რადიკალურ დამოკიდებულებას მუსლიმთა სამმართველოს მიმართ, რომელიც არის მუსლიმთა თემის ერთ-ერთი ძირითადი წარმომადგენელი საქართველოში. შეურაცხმყოფელი გამოთქმების პარალელურად საინიციატივო ჯგუფი მუსლიმთა თემის სახელით ლაპარაკობს და პრეტენზიებს წარმოადგენს მუსლიმთა თემის სახელით.
მუსლიმთა სამმართველოში ათობით ათასი ადამიანია გაერთიანებული და საინიციატივო ჯგუფი, რამდენიმე ათეული ადამიანით, რომელიც არ მალავს თავის რადიკალურ დამოკიდებულებას სამმართველოს მიმართ, საზიზღარი სიტყვებით მოიხსენიებს და შეურაცხყოფს მათ. ვგულისხმობ არამხოლოდ ხელმძღვანელობას, არამედ ჩვეულებრივ მრევლსაც. რას ვაკეთებთ ამ შემთხვევაში ჩვენ? – ეს არის შეკითხვა, არა როგორც მერის, უბრალოდ კითხვაა. ხვალ ეს საინიციატივო ჯგუფი რომ გამოვიდეს ისევ მუსლიმი თემის სახელით… რამდენად აქვს მას უფლება ისაუბროს მუსლიმი თემის სახელით… ხვალ რომ გამოვიდეს უფრო რადიკალური ტიპის გამონათქვამებით ჩვენ რის წინაშე დავდგებით? კიდევ ერთ კითხვას დავსვამ, ამ საინიციატივო ჯგუფის ნებისმიერი ნაბიჯი, რომელიც ასე უარყოფითად და რადიკალურადაა განწყობილი მუსლიმთა სამმართველოს მიმართ, ხომ არ წაახალისებს მუსლიმი თემის გახლეჩას, წახალისება იმისა, რომ სამმართველოს დაუპირისპირდეს, რომ მას აქვს რაღაცა ტიპის მხარდაჭერა და ეს მხარდაჭერა ბოროტად იქნას გამოყენებული. ზოგადად, ძალიან ბევრი კითხვის ნიშნები ისმება.
მე ეს ნიუანსები არ გამიჟღერებია. ყოველთვის ვაცხადებდი, რომ თემა არის სენსიტიური და უნდა მოვეპყროთ ფაქიზად. ეს ყველაფერი, რაც ახლა ჩემგან გესმით, მე მათთან დაფიქსირებული მაქვს პირველივე შეხვედრაზე. სწორედ ამ რისკების მაგიდაზე დალაგებით, ყოველგვარი გასაჯაროების გარეშე, მე მათ ვთხოვე, რომ გადაეხედათ ამ პოზიციებზე და სწორედ აქედან გამომდინარე განეხილათ შესაძლებლობა, მუსლიმთა სამმართველო გამოვიდეს მხარედ მერიასთან სასაუბროდ და არა კონკრეტული საინიციატივო ჯგუფი, რომელიც ამბობს, რომ ის წარმოადგენს აჭარაში მუსლიმი თემის ინტერესებს.
საინიციატივო ჯგუფი არის სამართლებრივ დავაში მერიასთან, მერიისთვის მნიშვნელოვანია მუსლიმთა სამმართველო გამოვიდეს მხარედ, ერთი მხრივ იმისათვის, რომ პრობლემაზე საუბარი გავაგრძელოთ და დავიწყოთ გადაწყვეტაზე მუშაობა და მეორე იმისთვის, რომ მოვხსნათ ყველა კითხვის ნიშანი. მუსლიმთა სამმართველოს მხრიდან მე არ გამიგია ასეთი ნეგატიური დამოკიდებულება, მაგრამ აი ამ მხარეების რადიკალიზმი ჩამოვაშოროთ იმიტომ, რომ მე ვგრძნობ იმის პასუხისმგებლობას, რომ ხვალ შეიძლება მე დამისვან კითხვა, თუ სად მიიყვანა გარკვეულმა ტიპის ქმედებამ, ეს საკითხი კი არა და უფრო გლობალური საკითხი შესაძლოა.
- საინიციატივო ჯგუფის ერთ-ერთი არგუმენტი ის არის, რომ სამმართველო ასრულებს ხელისუფლების დაკვეთას. ჩვენ გვახსოვს ფაქტი, როცა სამმართველოს მუფტებმა წერილობით დაადასტურეს, რომ ახალი მეჩეთის აშენება ბათუმს არ სჭირდება. ითქვა ისიც, რომ მათ ეს განცხადება სუს-ის ზეწოლის პირობებში გააკეთეს. ანუ სამმართველო ვერ არის პრინციპული ახალი მეჩეთის მშენებლობის მოთხოვნაში.
რაც შეეხება ხელმოწრას, არ ვიცი ამის შესახებ, ალბათ თავად სამმართველომ უნდა უპასუხოს. მე შემიძლია გითხრათ, რომ არის ალბათ ერთი-ორი ადამიანი, რომელიც ამას თქვენს წინაშე ასე, ლამაზად აყალიბებს, მაგრამ მეორე არის შეხვედრა, რომელსაც ესწრებოდა ბევრი ადამიანი, მათ შორის მერიის თანამშრომლებიც, სადაც ისინი ასეთი რბილი ახსნა-განმარტებითი წინადადებებით არ ხსნიან სამმართველოს როლს. ეს არის უკიდურესად შეურაცხმყოფელი გამონათქვამები, მუსლიმთა სამმართველოს მიმართ, ეს არის რადიკალური განწყობების დემონსტრირება. ამოიღეთ ჩანაწერების არქივი და დაინახავთ სახელმწიფოს მიმართაც კი საკმაოდ მწვავე გამონათქვამებს, რომ სახელმწიფო ჩიხშია…
- როგორია სამმართველოს პოზიცია ამ საკითხზე, იცნობთ მათ პოზიციას?
დიახ, ჩვენ გვქონდა მათთან საუბარი და ამ საუბრის შედეგად ჩემთვის ნათელი გახდა, რომ მათთვის ეს რადიკალიზმი, რომელიც მოდის საინიციატივო ჯგუფიდან, არის ძალიან სამწუხარო და მიუღებელი. მოდით გავაიგივოთ ეს მართლმადიდებლურ რელიგიასთან. არის საპატრიარქო, რომელსაც ჰყავს მრევლი, საპატრიარქო ხელმძღვანელობს მათ, კი ბატონო არის რაღაც დაპირისპირებები, მაგრამ ხომ არ არის ძირითად პრინციპებში, ვთქვათ ეკლესია ვისი იურისდიქციის ქვეშაა და ასე შემდეგ. წარმოიდგინეთ, რომ ჩნდება ადამიანების ჯგუფი, რომელსაც უნდა ეკლესიის მშენებლობა და ამავე დროს ამბობს, რომ პატრიარქი, მეუფე და ასე შემდეგ… და მიდის ლანძღვა, მიწასთან გასწორება ამ ადამიანების. ესენი კი ამბობენ, რომ ჩვენ გვინდა ცალკე ეკლესიის აშენება. ხედავთ გახლეჩის საფრთხეებს?
- თქვენ, როგორც ქალაქის მერი, ამას როგორ დაარეგულირებთ, თქვენ ხომ ამ შემთხვევაში მხოლოდ ნებართვის გამცემი ორგანო ხართ?
დიახ, რა კარგ წერტილზე მიხვედით. პირველ რიგში, ნებართვის გაცემას, ტექნიკურ ნაწილს რაც ეხება, მერია არის დავაში. მერიას აქვს მისი არგუმენტები, მაგრამ ამის პარალელურად ვამბობ, რომ მე ძალიან მეშინია და არ მინდა გავხდე ინსტრუმენტი გარკვეული ტიპის მოთამაშისა შიდა დაპირისპირებებში.
- მთავრობის მხრიდან მეჩეთის აშენებაზე წლების განმავლობაში შექმნილი ხელოვნური ბარიერები ხომ არ არის ამ დაპირისპირების მიზეზი?
არა, არა. არ მოტყუვდეთ, მთავრობა ყოველთვის საუბრობს საინიციატივო ჯგუფთან და მთავრობა ყოველთვის აი ამ პასუხებს აძლევს საინიციატივო ჯგუფს, რასაც ახლა მე თქვენ გეუბნებით.
- სანამ ეს საინიციატივო ჯგუფი გაჩნდებოდა, ისინი ერთად ძალიან დიდხანს ითხოვდნენ მეჩეთის აშენების უფლებას. მთავრობა მათ წლების განმავლობაში დუმილით პასუხობდა. ეს ხომ არ არის სინამდვილეში მათ შორის დაპირისპირების მიზეზი?
მე თქვენ ამაზე პასუხს ვერ გაგცემთ, ეს ისეთი ტიპის შეკითხვაა, რომელსაც ორი მხარე აქვს, გააჩნია საიდან შევხედავთ. თუ ჩვენ ვლაპარაკობთ ეჭვების დონეზე, მაშინ ნებისმიერი რაღაც შეგვიძლია გავხადოთ ეჭვის საგნად. ამ შემთხვევაში მე გეუბნებით ტექნიკურ საკითხებთან დაკავშირებით – მერიას აქვს დავა. მერია უნდა გაემიჯნოს ნებისმიერი ტიპის შიდა დაპირისპირების პროცესს, მაქსიმალურად უფრთხილდება რა მუსლიმთა სამმართველოს ავტორიტეტს, მუსლიმი თემის ინტერესებს და იმათ გრძნობებს, რომლებიც სამმართველოში არიან გაერთიანებულნი. მუსლიმ თემი ამბობს, რომ მუსლიმთა სამმართველო გამოვიდეს მხარედ და არა კონკრეტული საინიციატივო ჯგუფი.
- თქვენ ახლა მაინც პოლიტიკურ ასპექტზე საუბრობთ. რატომ?
იმიტომ, რომ ეს ორი მხარე ერთმანეთთან პოლიტიკურ ასპექტშიც ძალიან დაკავშირებულია. ამიტომ, როცა ჩვენ ვლაპარაკობთ, თუ როგორ უნდა გადაწყდეს ეს საკითხი, ჩვენ ვამბობთ – ის ფაქტი, რომ საინიციატივო ჯგუფი არც კი განიხილავს იმას, რომ მუსლიმთა სამმართველო წარმოადგენდეს მხარეს, კიდევ უფრო ამძაფრებს [სიტუაციას]…
- თქვენი ინფორმაციით, მუსლიმთა სამმართველო ითხოვს მეჩეთის მშენებლობას?
ვინ თქვა, რომ არ ითხოვს. მე მათთანაც მქონდა შეხვედრა, მათთვის ეს თავშეუკავებელი და რადიკალური გამონათქვამი იყო მიუღებელი. აბსოლუტურად ნათელი გახდა ერთი რამ, რომ ჩვენ გვერდით უნდა გავდგეთ, რომ რელიგიურ თემებში ზედმეტი ჩარევა ძალიან საზიანოა და უპატიებელი შეიძლება იყოს ჩვენთვის, ამიტომაც გამოვიწიეთ გვერდით. ამიტომაც ვითხოვთ, მოდი წინადადება წარმოადგინოს მუსლიმთა სამმართველომ და არა კონკრეტულმა ჯგუფმა. თუკი კანონი ითვალისწინებს, რომ საინიციატივო ჯგუფს შეუძლია მოითხოვოს გარკვეული ტიპის პოზიციების შექმნა და დაფიქსირება, ჩვენ ამ მიდგომით ხვალ სად მივალთ არავინ იცის.
- თუ სამმართველო მოვა იგივე მოთხოვნით იგივე ნაკვეთზე, სხვაგვარად განიხილავთ ამ საკითხს?
ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ სამმართველოსთან დავიწყოთ, როგორც მხარესთან საუბარი. როცა ინტერესი არის ჯანსაღი, მე ვერ ვხედავ იმ მხრიდან რატომ უნდა იყოს წინააღმდეგობა. ჩემთვის გაუგებარია ასეთი თავგამოდება – ჩვენ, ჩვენ ჩვენ… ხომ არ არის ეს ვიღაცის კონკრეტული ინტერესების გატარების მცდელობა. პიროვნებებს ვგულისხმობ მე და სხვას არაფერს.
- რა კონკრეტული ინტერესზე საუბრობთ?
არ ვიცი. მე ვგულისხმობ შიდა დაპირისპირებებს, ვიღაცის უფრო ძლიერად წარმოჩენას… აქ მილიონი კითხვა შეიძლება დაიბადოს და ეს პოლიტიკური ასპექტის თანმხლებია.
- თქვენ, როგორც ნებართვის გამცემმა, როგორ უნდა დაასაბუთოთ, გადაწყვეტილების ეს პოლიტიკური საფუძველი?
პოლიტიკურ საფუძველს მე არ ვიყენებ ნებართვის გაცემის დროს, ამ საფუძველს მე ვაჟღერებ იმის პასუხად, რატომ უნდა გამოვიდეს მუსლიმთა სამმართველო მხარედ, რადგან თქვენ ასე მკითხეთ.
მუსლიმები ემზადებიან რამადანის ლოცვისთვის
ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები
- სახელმწიფოს კონკრეტული ჯგუფი გედავებათ ევროსასამართლოში რელიგიურ დისკრიმინაციის მუხლით.
გასაგებია, მაგრამ დისკრიმინაცია რაშია და რითი განისაზღვრება, ეს არის წმინდა სამართლებრივი მხარე ამ საკითხის. მერიის გადაწყვეტილებები მე მიმაჩნია სამართალუნარიანად, რომ აწარმოოს ამ საკითხზე დავა. მაგრამ პოლიტიკური ნაწილი არის ის ნაწილი, რომელსაც მე ჩემს ინტერვიუებში ყოველთვის ვუწოდებ სენსიტიურ მხარეს, ვცდილობ ნაკლები ვისაუბრო და ვისაუბრო მხოლოდ დახურული შეხვედრების დროს ამ ჯგუფებთან.
- თუნდაც წლების შემდეგ თუ დაგა შედეგი, რომ დადგინდა რელიგიური დისკრიმინაცია, ეს იქნება ძალიან ცუდი ფაქტი ქვეყნისთვის, იღებთ ამაზე პასუხისმგებლობას?
ჩვენ ყველას ჩვენი წილი პასუხიმგებლობა გვაქვს.
- მართლა გაუგებარია, რატომ უნდა გაარკვიოს მერიამ ამ ორ ჯგუფს შორის ურთიერთობა…
მერი არაფრის გარკვევას არ ცდილობს, ჩემმა მსჯელობამ რაიმე არასწორი მიმართულება არ მოგცეთ. ჩვენ გვაქვს დავა, სადაც ვითხოვეთ, რომ სამმართველო გამოვიდეს მხარედ – სამმართველო არის საქართველოში მუსლიმი თემის გამაერთიანებელ ორგანიზაცია, რომელიც არის სამართლებრივ ურთიერთობებში სახელმწიფოსთან.
- ანუ ამ საინიციატივო ჯგუფის წევრი მოქალაქეების უფლებები არაფერს ნიშნავს?
შეხვედრაზე, რომელსაც მე არ ვესწრებოდი, მაგრამ ჩემი თანამშრომლები ესწრებოდნენ, განმეორდა საინიციატივო ჯგუფის მხრიდან სამმართველოს მიმართ შეურაცხმყოფელი განცხადებები. შესაბამისად, ვემიჯნებით რა ამ პროცესს და არ გვინდა ვიყოთ რაიმე ტიპის შიდა პროცესების ბიძგის საფუძველი, ვამბობთ, რომ საკულტო რელიგიურ ნაგებობებთან დაკავშირებით გაცილებით უფრო სწორია გამოვიდეს სამმართველო, რომელიც წარმოადგენს ოფიციალურ ორგანიზაციას. ის, რომ ნებისმიერ ჯგუფს შეუძლია გამოვიდეს ამ ინიციატივით, შესაძლოა ხვალ, რომელიმე არამუსლიმმა ადამიანებმა ძალიან ცუდი მიზნებით, პარალელებს არ გავავლებ, ვახდენ შესაძლებლობის კონსტატაციას, შეიძლება გამოვიდნენ ინიციატივით მეჩეთის ან ეკლესიის…
- თუ არსებობს რაიმე შეფარული მიზანი, თქვენ ეს როგორ უნდა განსაზღვროთ, როცა მე სრულუფლებიანი მოქალაქე ვითხოვ მშენებლობის უფლებას კანონის ფარგლებში?
მე განვსაზღვრავ რისკებს და მე მაქვს პოლიტიკური პასუხისმგებლობა, ეს რისკები ან შევამცირო ან მოვხსნა. მე ხომ არ ვამბობ, რომ მე უფლებამოსილი ვარ პოლიტიკური უფლებამოსილებით გარკვეული გადაწყვეტილება გამოვიტანო, ამისთვის არსებობს სასამართლო.
- ხვალ თუ მოვალთ და გეტყვით, რომ გვინდა, მაგალითად, ეკლესიის აშენება, როგორ გამოიცნობთ კეთილი მიზნები გვაქვს თუ არა?
მნიშვნელოვანია თქვენს მხარეს გამოდის თუ არა საპატრიარქო, თუ ეს არის თქვენი ინიციატივა.
ღია ცის ქვეშ ილოცა ორთა ჯამეში მისული მუსლიმების ნაწილმაც. ბათუმის ძველი მეჩეთი მლოცველებს ვერ იტევდა
