რა ელის სამყაროს, თუ პუტინს უკრაინაში გამარჯვების საშუალება მიეცემა – იუვალ ნოახ ჰარარი 

იუვალ ნოახ ჰარარი, ისტორიკოსი, ფილოსოფოსი

ტექსტი გამოაქვეყნა The Economist-მა.

___

ჩვენ მუხლებს მაშინ ვაფასებთ, როცა ისინი მუშაობას წყვეტენ. ეს ფრაზა ასევე მართებულია გლობალური წყობის შესახებაც: მისი სარგებელი ცხადი ხდება მხოლოდ ნგრევისას და როდესაც წყობა იშლება, სუსტი ჩვეულებრივ ყველაზე მეტად ზარალდება. ისტორიის ეს კანონი მსოფლიოს ყველა ლიდერის გონებაში უნდა ფეთქავდეს. კატასტროფული შედეგები გლობალურად იქნება საგრძნობი თუ მშვიდობის აღდგენა ვერ მოხერხდა და საერთაშორისო წესებზე დაფუძნებული წესრიგი რღვევას განაგრძობს.

როდესაც საერთაშორისო კანონები აზრს კარგავს, ქვეყნები ცდილობენ უსაფრთხოების ძიებას შეიარაღებასა და სამხედრო ალიანსებში. უკრაინაში მიმდინარე პროცესების ფონზე ვერავინ დაადანაშაულებს პოლონეთს ჯარისა და სამხედრო ბიუჯეტის გაორმაგებაში, ფინეთს – ნატოში გაწევრიანებაში ან საუდის არაბეთს – აშშ-თან თავდაცვის ხელშეკრულების გაფორმებაში.

სამწუხაროდ, სამხედრო ბიუჯეტი იზრდება სოციუმის ყველაზე სუსტი წევრების ხარჯზე, როდესაც სკოლებსა და კლინიკებზე გათვლილი თანხები ხმარდება ტანკებისა და რაკეტების შეძენას. თვით სამხედრო ალიანსებშიც კი იქმნება უთანასწორობა. მათი დამცავი ფარის გარეთ დარჩენილი სუსტი ქვეყნები მარტივი სამიზნეები ხდებიან. მსოფლიოს გარშემო სამხედრო ბლოკების ზრდასა და გაფართოებასთან ერთად მნიშვნელოვანი სავაჭრო გზებიც იძაბება, რასაც თან ახლავს ვაჭრობის კლება, სადაც ღარიბი ფენა იძულებულია გადაიხადოს ყველაზე მაღალი ფასები.

სამხედრო ბლოკებს შორის დაძაბულობის ზრდასთან ერთად იზრდება იმის რისკიც, რომ პატარა ნაპერწკალი მსოფლიოს შორეულ კუთხეში გახდება გლობალურ ხანძრის გაჩენის მიზეზი. ვინაიდან ალიანსები ნდობას ემყარება, ყველაზე პატარა გამოწვევაც კი მსოფლიოს ერთ-ერთ უმნიშვნელო ლოკაციაზე, შეიძლება მესამე მსოფლიო ომის „კაზუს ბელი“ [casus belli – გამომწვევი მიზეზი] გახდეს.

კაცობრიობას ამის მაგალითები ადრეც უნახავს. დაახლოებით 2000 წლის წინ სუნ ძიმ, ჩანაკიამ და თუკიდიდემ აჩვენეს, თუ როგორ აქცევს უკანანო სამყაროში უსაფრთხოების ძიება ყველას ნაკლებად უსაფრთხოდ. ისეთი წარსულის გამოცდილებებმა, როგორიცაა მეორე მსოფლიო ომი და ცივი ომი მრავალჯერ გვასწავლა, რომ გლობალურ კონფლიქტებში არაპროპორციულად იტანჯება ის, ვინც სუსტია.

მეორე მსოფლიო ომის დროს, მაგალითად, ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მსხვერპლის მაჩვენებელი იყო ჰოლანდიის ოსტინდოეთში, დღევანდელ ინდონეზიაში. იავას ბრინჯის ფერმერებისთვის 1939 წელს აღმოსავლეთ ევროპაში დაწყებული ომი ძალიან შორეული და ყურადსაღები ამბავი არ იყო, მაგრამ პოლონეთში მომხდარი მოვლენებით გამოწვეულ ჯაჭვურ რეაქციას თან ახლდა 3,5-4 მილიონი ადამიანის სიკვდილი ინდონეზიაში, რისი ძირითადი გამომწვევი მიზეზიც იყო იაპონელი ოკუპანტების მიერ იძულებითი შრომა და შიმშილი.

ეს შეადგენდა ინდონეზიის მოსახლეობის 5%-ს, რაც უფრო მაღალი მსხვერპლის მაჩვენებელია იმ ქვეყნებთან შედარებით, რომლებიც მთავარ მეომარ მხარეებს შეადგენდნენ, მათ შორის იყვნენ შეერთებული შტატები (0,3%), ბრიტანეთი (0,9%) და იაპონია (3,9%).

ცივი ომი შეიძლება ყოფილიყო ცივი ბერლინში, მაგრამ იყო მცხუნვარე ჯოჯოხეთი ჯაკარტაში. 1965-66 წლებში დაახლოებით 500 000-დან 1 მილიონამდე ინდონეზიელი დაიღუპა კომუნისტებსა და ანტიკომუნისტებს შორის დაძაბულობის შედეგად გამოწვეული ხოცვა-ჟლეტის დროს.

სიტუაცია დღეს პოტენციურად უარესია, ვიდრე 1939 ან 1965 წელს. ეს არ ეხება მხოლოდ იმას, რომ ბირთვულმა ომმა ნეიტრალურ ქვეყნებში შეიძლება ასობით მილიონი ადამიანი საფრთხის ქვეშ დააყენოს. კაცობრიობას ასევე ემუქრება კლიმატის ცვლილებებისა და უკონტროლო ხელოვნური ინტელექტის დამატებითი ეგზისტენციალური საფრთხეები.

სამხედრო ბიუჯეტის ზრდასთან ერთად, თანხა, რომელიც შეიძლებოდა მოხმარებოდა გლობალური დათბობის პრობლემებთან ბრძოლას, აძლიერებს გლობალურ შეიარაღებას. ზრდადი დაძაბულობა ასევე ანადგურებს ხელოვნური ინტელექტის შეზღუდვის შესახებ შეთანხმების მიღწევის შანსს.

სამხედრო შეჯიბრი უფრო ინტენსიური ხდება, კეთილგანწყობა კი, რომელიც კლიმატის ცვლილებების შესახებ შეთანხმებისთვისაა საჭიროა, ნელ-ნელა ორთქლდება. განსაკუთრებით საჰაერო ომი [დრონებით] სწრაფი სვლით ვითარდება. მსოფლიომ უკრაინის ცაზე შეიძლება მალე იხილოს ერთმანეთთან მებრძოლი სრულიად ავტონომიური დრონები, რომლებიც მოკლავენ ათასობით ადამიანს ხმელეთზე.

მკვლელი რობოტები ვითარდებიან მაშინ, როცა ადამიანები უთანხმოებებით არიან პარალიზებული. თუ უკრაინაში არ დამყარდა მშვიდობა, ყველას მოუწევს შედეგებსა და ზარალზე თვალის გასწორება იმის მიუხედავად, რამდენ ათას კილომეტრში იქნებიან კიევიდან და იფიქრებენ, რომ ამ ომს არაფერი საერთო არ აქვთ მათთან.

მშვიდობის დამყარება არასდროსაა მარტივი. ამბობენ, რომ ნაციები ომში ბეღლის კარიდან ერთვებიან, მაგრამ ერთადერთი გასასვლელი მხოლოდ თაგვის ხვრელია. როცა არსებობს კონფლიქტური პრეტენზიები და ინტერესები, ძნელია ვინმეს დადანაშაულება და გონივრული კომპრომისის პოვნა. მიუხედავად ამისა, ამ თვალსაზრისით რუსეთ-უკრაინის ომი განსაკუთრებით მარტივი შემთხვევაა.

1991 წელს, საბჭოთა კავშირის დანგრევის შემდეგ, უკრაინის დამოუკიდებლობა და საზღვრები საყოველთაოდ იქნა აღიარებული. ქვეყანამ საკუთარი თავი ისე უსაფრთხოდ ჩათვალა, რომ უარი თქვა ბირთვულ არსენალზე, რომელიც საბჭოთა კავშირისგან მემკვიდრეობით მიიღო, იმის მოთხოვნის გარეშე, რომ რუსეთს ან სხვა სახელმწიფოებს იგივე გაეკეთებინათ.

სანაცვლოდ, 1994 წელს რუსეთმა [როგორც აშშ-მ და ბრიტანეთმა] ხელი მოაწერეს ბუდაპეშტის მემორანდუმს, რითაც დადეს პირობა, რომ უკრაინის მიმართ „თავს შეიკავებდნენ ტერიტორიული მთლიანობის ან პოლიტიკური დამოუკიდებლობის წინააღმდეგ მუქარის ან ძალის გამოყენებისგან“. ეს იყო ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ცალმხრივი განიარაღების აქტი. 1994 წელს, მაშინ როცა ძლიერი იყო საერთაშორისო წესებისა და შეთანხმებებისადმი ნდობა, ბირთვული ბომბების ქაღალდზე დაწერილ დაპირებებში გაცვლა უკრაინელებს ბრძნულ ნაბიჯად მიაჩნდათ.

20 წლის შემდეგ, 2014 წელს რუსეთ-უკრაინის ომი დაიწყო, როდესაც რუსულმა ძალებმა მოახდინეს ყირიმის ოკუპაცია და ხელი შეუწყვეს სეპარატისტულ მოძრაობებს აღმოსავლეთ უკრაინაში. ომი ნელ-ნელა ვითარდებოდა მომდევნო 8 წლის განმავლობაში, სანამ 2022 წლის თებერვალში რუსეთმა უკრაინის მთელი ტერიტორიის დაპყრობის მიზნით არ წამოიწყო სრულმასშტაბიანი შეიარაღებული თავდასხმა.

რუსეთმა თავისი ქმედებების გასამართლებლად უამრავი მიზეზი თუ საბაბი დაასახელა, რომელთაგანაც აღსანიშნავია – რუსეთზე დასავლეთის თავდასხმის პრევენცია. თუმცა, არც 2014 და არც 2022 წელს არსებობდა ამგვარი შეიარაღებული თავდასხმის საფრთხე. ბუნდოვანი საუბარი „დასავლურ იმპერიალიზმსა“ და „კულტურულ კოკა-კოლონიალიზმზე [Coca-Colonialism]“ შეიძლება საკმარისი საბაბი იყოს დებატების წამოსაწყებად, მაგრამ მას არ შეუძლია ბუჩას მკვიდრთა ამოხოცვის ან მარიუპოლის ნანგრევებამდე დაბომბვის გამართლება.

ისტორიის დიდი პერიოდის განმავლობაში ტერმინი „იმპერიალიზმი“ აღნიშნავდა ისეთ შემთხვევებს, როდესაც ძლიერი სახელმწიფოები – რომი, ბრიტანეთი ან მეფის რუსეთი [რუსეთის იმპერია], იპყრობდნენ უცხოურ მიწებს და აქცევდნენ მათ პროვინციებად. ასეთი იმპერიალიზმი თანდათანობით ტაბუდ იქცა 1945 წლის შემდეგ. იმის მიუხედავად, რომ ნამდვილად არ ყოფილა ომების ნაკლებობა მე-20 საუკუნეში და 21-ე საუკუნის დასაწყისში – პალესტინასა და ისრაელს შორის, სუდანში, მიანმარში ან სადმე სხვაგან – ჯერჯერობით არასდროს ყოფილა შემთხვევა, როდესაც საერთაშორისოდ აღიარებული ქვეყანა ძლიერი დამპყრობლისგან ანექსიის გამო ამოშლილიყო მსოფლიო რუკიდან. როდესაც ერაყმა 1990-91 წლებში იმავეს გაკეთება სცადა ქუვეითში, საერთაშორისო კოალიციამ აღადგინა ქუვეითის დამოუკიდებლობა და ტერიტორიული მთლიანობა. როდესაც აშშ შეიჭრა ერაყში 2003 წელს, არასდროს დამდგარა საკითხი ქვეყნის ან ქვეყნის რომელიმე ნაწილის ანექსიის შესახებ.

რუსეთმა უკვე მოახდინა არამხოლოდ ყირიმის ანექსირება, არამედ იმ სხვა ტერიტორიებისაც, სადაც დღეს რუსეთის ჯარი დგას. ვლადიმირ პუტინი მიჰყვება იმპერიულ პრინციპს – რუსეთის ჯარის მიერ დაპყრობილი ნებისმიერი ტერიტორია ანექსირებულია რუსეთის სახელმწიფოს მიერ. მართლაც, რუსეთმა შეძლო რამდენიმე რეგიონის ანექსირება, სადაც მის სამხედრო ძალებს არ აქვთ სრული კონტროლი. ასეთი რეგიონებია განსაკუთრებით ხერსონის არაოკუპირებული ნაწილი, ზაპოროჟიე და დონეცკის ოლქები, რომლებიც ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე ოკუპირებული, მაგრამ რუსეთის მიერ ანექსირებულადაა გამოცხადებული.

ბატონ პუტინს არ უცდია თავისი იმპერიული ინიციატივების დამალვა. 2005 წლის შემდეგ მან მრავალჯერ ისაუბრა საბჭოთა კავშირის და იმის შესახებ, რომ ეს [დაშლა] იყო „საუკუნის ყველაზე დიდი გეოპოლიტიკური კატასტროფა“. მან დადო პირობა, რომ თავიდან ააშენებდა დანგრეულ იმპერიას. ის ასევე ამტკიცებდა, რომ უკრაინელი ერი რეალურად არ არსებობს და რომ რუსეთს ისტორიული უფლება აქვს უკრაინის მთლიანი ტერიტორიის მისაკუთრებაზე.

თუ ბატონ პუტინს უკრაინაში გამარჯვების საშუალება მიეცემა, ასეთი ტიპის იმპერიალიზმი მთელ მსოფლიოში უკან დაბრუნდება.

ვენესუელას ამ შემთხვევაში რა შეუშლის ხელს გაიანას ან ირანს – არაბთა გაერთიანებული საამიროების დაპყრობაში? ან თვით რუსეთს რა შეაჩერებს ესტონეთის, ყაზახეთის დაპყრობაში? ვერც ერთი სახელმწიფო ვერ მოიპოვებს სიმშვიდეს, თუ არ შეიარაღდება ან გაწევრიანდება ალიანსებში. თუ ტაბუ იმპერიული დაპყრობების შესახებ დაირღვევა, თვით იმ სახელმწიფოებს, რომელთა საზღვრები და დამოუკიდებლობაც დიდი ხნის წინ საერთაშორისოდ იქნა აღიარებული, შეექმნებათ სხვა ქვეყნებისგან შემოჭრის მზარდი ან კვლავ იმპერიულ პროვინციებად გახდომის რისკი.

დამკვირვებლები ყოფილი იმპერიული კოლონიებიდან კარგად აცნობიერებენ ამ საფრთხეს. 2022 წლის თებერვალში გაეროს კენიის წარმომადგენელი, მარტინ კიმანი სიტყვით გამოვიდა. მან ახსნა, რომ ევროპული იმპერიების დაშლის შემდეგ ახლად გათავისუფლებული ადამიანები აფრიკაში და სხვა ტერიტორიებზე საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებს ხელშეუხებლად თვლიდნენ, რადგან ესმოდათ, რომ ამის ალტერნატივა სასტიკი და გაუთავებელი ომები იქნებოდა.

აფრიკულმა ქვეყნებმა იმპერიული წარსულიდან მემკვიდრეობით მიიღეს ბევრი პოტენციურად სადავო საზღვრები. მიუხედავად ამისა, ახსნა მარტინ კიმანიმა, „ჩვენ შევთანხმდით, რომ შევეგუებოდით და მივიღებდით იმ საზღვრებს, რომლებიც მემკვიდრეობით გვერგო, იმის ნაცვლად, რომ შეგვექმნა ერები, რომლებიც გააგრძელებდნენ სახიფათო ნოსტალგიით წარსულის გახსენებას. ჩვენ გადავწყვიტეთ შევინარჩუნოთ ის სიდიადე, რომელიც არცერთმა ჩვენმა ერმა და ხალხმა არ იცოდა აქამდე“.

ბატონი პუტინის საბჭოთა იმპერიის აღდგენის მცდელობაზე კიმანიმ თქვა, რომ იმპერიული ნგრევა, როგორც წესი, ბევრ განუხორციელებელ სურვილს ტოვებს და მათი განხორციელება არასდროს უნდა გაგრძელდეს ძალის გამოყენებით: „ჩვენ უნდა შევწყვიტოთ მკვდარი იმპერიების ფერფლისგან აღდგენა“.

როგორც ბატონმა კიმანიმა მიანიშნა, უკრაინაზე რუსეთის შეიარაღებული თავდასხმის მამოძრავებელი ძალა იმპერიული ნოსტალგიაა. საერთაშორისო სამართალში რუსეთის ტერიტორიულ მოთხოვნებს უკრაინაში არანაირი საფუძველი არ აქვს. რა თქმა უნდა, როგორც ყველა ქვეყანას, რუსეთსაც აქვს უსაფრთხოების შესახებ ლეგიტიმური საზრუნავი, რაც ნებისმიერმა სამშვიდობო ხელშეკრულებამ უნდა გაითვალისწინოს.

გასული საუკუნის განმავლობაში რუსეთმა განიცადა მრავალი თავდასხმა, რომელმაც რუსეთის მილიონობით მოქალაქის სიცოცხლე შეიწირა. რუსები იმსახურებენ, რომ იგრძნონ თავი უსაფრთხოდ, მაგრამ არცერთი რუსეთის ასეთი საზრუნავი არ ამართლებს უკრაინული ეროვნების განადგურებას.

არც ჩვენ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ უკრაინასაც აქვს საკუთარ უსაფრთხოებაზე საზრუნავი. გასული ათწლეულის მოვლენების გათვალისწინებით უკრაინას მკაფიო გარანტიები სჭირდება რუსეთის მომავალი აგრესიის წინააღმდეგ, უფრო მტკიცე გარანტიები, ვიდრე 2014-15 წლების ბუდაპეშტის მემორანდუმი ან მინსკის ხელშეკრულება.

საკუთარ უსაფრთხოებაზე უპირატესობის მინიჭებით იმპერიები ყოველთვის იმართლებდნენ თავს, რაც უფრო იზრდებოდნენ მით უფრო იზრდებოდა საზრუნავი უსაფრთხოების საკითხებზე. ანტიკურმა რომმა პირველად თავისი იმპერიული პროექტი ცენტრალურ იტალიაში საკუთარი უსაფრთხოების გარანტიის ძიებისთვის დაიწყო, რასაც ამავე მიზეზების გამო მოჰყვა სასტიკი ომები იტალიიდან ათასობით კილომეტრში დაშორებულ დუნაისა და ევფრატის სანაპიროებთან. თუ რუსეთის უსაფრთხოების საკითხები საერთაშორისო დონეზე დაპყრობის ლეგიტიმურ საფუძვლად იქნა აღიარებული, შეიძლება ეს ფაქტი მალევე იქნას დუნაისა და ევფრატზე დაპყრობების გასამართლებლადაც გამოყენებული.

• კაცობრიობის მომავალი ლიდერები

სხვადასხვა მხრიდან ხელმძღვანელობაა საჭირო იმპერიალიზმის ახალი ეპოქის თავიდან ასაცილებლად.

პირველ რიგში, ევროპის ქვეყნებმა, მათ შორის მათ, რომლებიც შესაძლოა რუსეთის იმპერიალიზმის მორიგი სამიზნეები აღმოჩნდნენ, უკრაინას უნდა გაუწიონ მტკიცე მხარდაჭერა, იმის მიუხედავად კიდევ რამდენი ხანი გაგრძელდება ომი. მაშინ როცა რუსეთი აძლიერებს კამპანიას უკრაინის ენერგეტიკული ინფრასტრუქტურის გასანადგურებლად, მაგალითად, ევროპამ უნდა უზრუნველყოს უკრაინის ენერგომომარაგება ნატოს ქვეყნების ელექტროსადგურებიდან, იმის მიუხედავად, თუ რა მოხდება ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნებზე ნოემბერში.

ევროპამ უნდა გააგრძელოს უკრაინის ფულით და იარაღით მომარაგებაც. რესპუბლიკური პარტიისა და ამერიკელი საზოგადოების სხვა სეგმენტების იზოლაციონისტური ტენდენციების გათვალისწინებით, ევროპას არ ექნება საშუალება, რომ სრულიად დაეყრდნოს შეერთებულ შტატებს.

ასეთი ტიპის ქმედებები ერთადერთი გამოსავალია, რომელიც აიძულებს რუსეთს მშვიდობის დამყარებაზე საუბარი სერიოზულად დაიწყოს. ხანგრძლივი ომისგან რუსეთს ბევრი რამ აქვს დასაკარგი. ყოველთვის, როცა ომი კიდევ ერთი თვით იწელება, ქრება ბატონი პუტინის ოცნება, თავისი ქვეყანა ისევ იმპერიად აქციოს.

ვინაიდან უკრაინის მტრობა რუსეთის მიმართ დღითი დღე კიდევ უფრო ღრმავდება, რუსეთის დამოკიდებულება სხვა ძალებზე იზრდება და უკანასკნელი ვეღარ ახერხებს ძირითად ტექნოლოგიურ რბოლაში კონკურენციის გაწევას. ხანგრძლივი ომი რუსეთს ჩინეთის ვასალად გახდომის საშიშროებასაც უქმნის. მიუხედავად ამისა, თუ ბატონი პუტინი იფიქრებს, რომ ევროპელები იღლებიან უკრაინის მხარდაჭერით, ის შეეცდება კიდევ უფრო დიდხანს გაწელოს ომი, იმის იმედით, რომ საბოლოოდ შეძლებს უკრაინის დაპყრობას. მხოლოდ მაშინ, როდესაც ევროპის მხრიდან მკვეთრად გამოჩნდება ის სულისკვეთება, რომ ისინი მზად არიან გრძელვადიან პერსპექტივაში მხარი დაუჭირონ უკრაინას, სწორედ მაშინ დაიწყება სერიოზული სამშვიდობო მოლაპარაკებები.

მეორე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი უნდა გადადგან არაევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა. მზარდი სახელმწიფოები, როგორებიცაა ბრაზილია, ინდონეზია, ინდოეთი და კენია, ხშირად აკრიტიკებენ დასავლურ ძალებს წარსული იმპერიალისტური დანაშაულებისთვის და დღევანდელი არაკომპეტენტურობისა და ფავორიტიზმისთვის. მართლაც, აქ ბევრი რამაა გასაკრიტიკებელი.

მიუხედავად ამისა, უფრო ეფექტურია მოირგო ცენტრალური როლი და მართო, ვიდრე გადგე გვერდზე. არადასავლურმა სახელმწიფოებმა უნდა იმოქმედონ, რომ დაიცვან საერთაშორისო წყობა არა დაღმავალი დასავლეთის წინაშე ვალდებულების გამო, არამედ საკუთარი სარგებლისთვის. ამისთვის საჭირო იქნება ისეთი სახელმწიფოების, როგორიცაა ბრაზილია და ინდოეთი, პოლიტიკური კაპიტალის დახარჯვა, რისკების აღება და თუ ეს ყველაფერი არ იმუშავებს, საერთაშორისო წესების მტკიცედ დაცვა. ეს არ იქნება იაფი, მაგრამ არაფრის კეთების ფასი უფრო ძვირი დაჯდება.

2022 წლის სექტემბერში ინდოეთის მინისტრმა ნარენდრა მოდიმ უთხრა ბატონ პუტინს, რომ „დღევანდელი ეპოქა არ არის ომის ეპოქა“. როდესაც ბატონმა მოდიმ მოგვიანებით გაიხსენა მათი საუბარი, მან დაამატა, რომ დღევანდელი ეპოქა არის „დიალოგის და დიპლომატიის ეპოქა და ჩვენ აუცილებლად უნდა შევწყვიტოთ სისხლისღვრა და ადამიანების ტანჯვა“. ბევრი თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც ბატონმა მოდიმ ეს სენტიმენტები გამოხატა. თუ მსოფლიო ლიდერები არ მიიღებენ გადამწყვეტ ზომებს, როგორც ჩანს, დიალოგის ეპოქა დასრულდება და შეუზღუდავი ომების ახალი ეპოქა დადგება.

მსოფლიო ლიდერებმა ერთად უნდა იმუშაონ ომის სამართლიან დასასრულზე. უკრაინაში მშვიდობის უზრუნველყოფა ამ ლიდერებისთვის, როგორც გლობალური გზამკვლევებისთვის, კიდევ ერთი შანსია იმის დასამტკიცებლად, რომ მათ სხვა კონფლიქტების მოგვარებაშიც შეიძლება ვანდოთ, ასევე კლიმატის ცვლილების, შეუზღუდავი ხელოვნური ინტელექტის რეგულაციები ქაოსულ 21-ე საუკუნეში რომ წარმართონ.