ავტორი: აკაკი ბერიძე, საერთაშორისო სამართლის მკვლევარი
დონალდ ტრამპის მიერ 25 მარტს ხელმოწერილ საპრეზიდენტო გადაწყვეტილებას, რომ ისრაელის სუვერენიტეტს აღიარებს სირიის გოლანის მაღლობებზე, დიდი უარყოფითი გამოხმაურებები მოჰყვა მთელს მსოფლიოში.
ევროკავშირის პრესსპიკერმა განაცხადა: “ჩვენ არ ვაღიარებთ ისრაელის სუვერენიტეტს არც 1967 წლიდან ოკუპირებულ მიწებზე და არც გოლანის მაღლობზე”.
გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალური მდივნის პრესსპიკერის, სტეფანე დუჟარიჩის განცხადებით კი, “გოლანის მაღლობის სტატუსი არ შეცვლილა და გაერო-ს გოლანის პოლიტიკა, უშიშროების საბჭოს შესაბამის გადაწყვეტილებებშია მითითებული”.
ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ წერილობით განაცხადა, რომ გოლანის მაღლობს ისრაელის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიად თვლიან და არ აპირებენ მისი ანექსიის აღიარებას.
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელი მარია ზახაროვა ასე გამოეხმაურა ტრამპის გადაწყვეტილებას: “ეს გადაწყვეტილება, საერთაშორისო სამართლის პრინციპებს ეწინააღმდეგება და სამწუხაროდ, მხოლოდ ახლო აღმოსავლეთში დაძაბულობის გაზრდას შეუწყობს ხელს”.
არსებობს სიტყვათაშეთანხმება, რომელსაც ხშირად იყენებს ყველა მედია: „ოკუპირებული ტერიტორია“. ეს დეფინიცია განსაზღვრავს, პირდაპირი გაგებით, მთელი მსოფლიოს დამოკიდებულებას და პერსპექტივას კონკრეტული გეოგრაფიული ადგილის მიმართ.
იეშუას ყოველმა მიმდევარმა უნდა იცოდეს ფაქტები ისრაელის თანამედროვე სახელმწიფოს წარმოქმნის შესახებ.
აკაკი ბერიძე
3500 წელზე მეტი ხნის წინ ერთი ადამიანი, თავისი ოჯახით გამოვიდა ქალდეველთა ურიდან (თანამედროვე ერაყი) და მოვიდა მიწაზე, რომელსაც მაშინ ქანაანი ეწოდებოდა. ღმერთმა მას აღუთქვა, რომ ეს მიწა მისი და მის შთამომავალთა მემკვიდრეობა იქნებოდა სამუდამოდ.
თავისი პირდაპირი და ჭეშმარიტი მნიშვნელობით „ისრაელის მიერ ოკუპირებული ტერიტორიები” ნიშნავს, რომ ისრაელი უკანონოდ ახდენს სხვისი კუთვნილი მიწის ოკუპირებას. სხვა სიტყვებით, ისრაელი არღვევს საერთაშორის სამართალს. ისრაელს არ აქვს რაიმე უფლება იმ ტერიტორიაზე, რომელიც დაკავებული აქვს და თავად მწვანე ზოლში მოქცეული ისრაელის ტერიტორიაც კი საეჭვოა.
[red_box]ოთხი ასპექტი, რაც გოლანის მაღლობზე ისრაელის ინტერესს განაპირობებს[/red_box]
სამხედრო ასპექტი – ებრაელი პოლიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ გოლანის რელიეფი აღმოსავლეთის საზღვარზე ისრაელის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად იდეალურია;
ეკონომიკური ასპექტი – გოლანი ისრაელის მინერალური წყლის 50%-ზე მეტს აწარმოებს. მეღვინეობის პროდუქციის 40% ექსპორტზე გადის და ქვეყნისთვის საჭირო ხილისა და ბოსტნეულის 30%- 50% მოჰყავთ. ასევე ცნობილია, ტურისტული ბიზნესითაც;
წყლით მომარაგების ასპექტი – მდინარე იორდანე ჰერმონის მთის მისადგომებიდან იღებს სათავეს, გაედინება კინერეთის ტბაზე და უერთდება მკვდარ ზღვას, რომელიც ქვეყანაში მტკნარი წყლის მთავარ რეზერვუარს წარმოადგენს. დღესდღეობით ისრაელის სასმელი წყლის 30% გოლანის მაღლობის ტერიტორიის გავლით მოდის;
სოციალური ასპექტი – დასავლეთის სანაპიროსა და ღაზას სექტორის ტერიტორიებისგან განსხვავებით, გოლანში არალეგალი მოსახლეობის რაოდენობა მცირეა და ჰერმონის მთაზე მცხოვრები დრუზები საკმაოდ ლოიალურად არიან განწყობილი ისრაელისა და მისი პოლიტიკის მიმართ. ბოლო პირდაპირი სამშვიდობო მოლაპარაკებები, აშშ-ის შუამავლობით, 2000 წელს ჩაიშალა, თუმცა არაპირდაპირი მოლაპარაკებები თურქეთის მედიატორობით 2008 წელს შედგა.
სირია მუდმივად აცხადებს, რომ მანამ არ დადებს სამშვიდობო შეთანხმებას ისრაელთან, სანამ ისრაელი სრულად არ დატოვებს გოლანის ტერიტორიას.
ისრაელმა მიიღო გაეროს 181-ე და 273-ე რეზოლუცია და მამა-დამფუძნებელმა დავიდ ბენ-გურიონმა ისრაელი გამოაცხადა თავისუფალ და დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ 1948 წლის 14 მაისს.
დამოუკიდებლობისთვის ომში დაიღუპა 4000 ებრაელი. ისრაელის არარეგულარული ჯარის რიცხვი მხოლოდ 20-30 ათასი ადამიანი გახლდათ. ბევრი მათგანი ახალი ჩასული იყო ისრაელში და ივრითზე გაცემული ბრძანებების გაგებაც კი არ შეეძლო, მაშინ, როცა არაბებს მრავალრიცხოვანი რეგულარული ჯარი ჰყავდათ. ისრაელის გამარჯვება სასწაული გახლდათ.
[red_box]ექვსდღიანი ომი[/red_box]
1967 წელს 19 წელზე მეტი გავიდა და არაბებმა კვლავ დაიწყეს მუქარა იმის შესახებ, რომ ისრაელს ზღვაში ჩააგდებდნენ და საომარ მოქმედებათა შედეგად, ჩაკეტეს მეწამული ზღვისკენ ისრაელის გასასვლელი. 1967 წელს ექვსდღიანი ომის მსვლელობისას გოლანის მაღლობების დასავლეთ ნაწილი ისრაელმა სირიას წაართვა და რეგიონზე კონტროლის დაბრუნების შესაძლებლობა 1973 წლამდე არ მისცა. 1974 წლის 31 მაისს ხელი მოეწერა დოკუმენტს, რომლის პარაგრაფში ჩაწერილი იყო მოთხოვნა, რომ აღმოსავლეთ ტერიტორია სირიის ადმინისტრაციას დაექვემდებარებოდა და იქ, სირიის მოქალაქეები დაბრუნდებოდნენ. ეს ყველაფერი კი ექვს დღეში მოხდა. ეს იყო წარმოუდგენელი სასწაული.
[yellow_box]საზღვრების ურღვევობის პრინციპი და გოლანის მაღლობები[/yellow_box]
აშშ-ის მიერ ერთიანი იერუსალიმის ისრაელის ნაწილად აღიარებით შესაძლოა მთლიანად შეიცვალოს საერთაშორისო სამართალში ჩამოყალიბებული ტერიტორიული მთლიანობისა და საზღვრების ურღვევობის პრინციპი, რადგან საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ გოლანის მაღლობები მოიაზრება სირიის ამჟამინდელი სახელმწიფოს ტერიტორიად. ამერიკის მიერ გოლანის მაღლობების ისრაელის სუვერენის ქვეშ აღიარება კი სწორედ ასეთი ქმედების ლეგიტიმაციას ისახავს მიზნად. აქვე აღსანიშნავია, რომ წარსულში აშშ-მა ანალოგიურად უკვე იმოქმედა კოსოვოსთან მიმართებით, როდესაც კოსოვოს მიერ ცალმხრივად გამოცხადებული დამოუკიდებლობა კანონიერად აღიარა და ეს ამ ტერიტორიული ერთეულის (კოსოვოს) sui generis ხასიათით ახსნა. ესეც ტერიტორიული მთლიანობის პრინციპის უხეში დარღვევა იყო – საერთაშორისო სამართლის მიხედვით, სერბეთის საზღვრების გადახედვის უფლება ცალმხრივად, სერბეთის თანხმობის გარეშე, არცერთ სახელმწიფოს თუ სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციას არ აქვს, რაც არ უნდა უპრეცედენტო და საგამონაკლისო იყოს მოვლენები, რომლებმაც განაპირობეს კოსოვოს სესეცია.
ისრაელის მიერ გოლანის მაღლობების ოკუპაცია, როგორც XX და XXI საუკუნეში ყველაზე ხანგრძლივი ოკუპაცია, ფაქტია უკვე ისრაელის სასარგებლოდ „გადაიხარა“. აშშ-ის ლობირებით დიდი სახელმწიფოები დელიკატური დიპლომატიური ტექსტებით „ხელებს იმშრალებენ“ არსებული უსამართლობის მიმართ. ეს იმ ორმაგი სტანდარტის გაგრძელებაა, რომელიც უარესს პირობებში აყენებს სხვა არსებულ ოკუპაციებს მსოფლიოში, ყირიმს, ქერჩის სრუტეს, აფხაზეთსა და ოსეთს (რუსეთის მიერ), კვიპროსის ნაწილის ოკუპაციას ( თურქეთის მიერ), მთიანი ყარაბახის ოკუპაციას (სომხეთის მიერ) და ასე შემდეგ.
სიტყვათა შეთანხმება „ოკუპაცია“ ისევ უსამართლობად რჩება, დიდი სახელმწიფოები ამ ტერმინს და ფენომენს თავიანთი ინტერესებით იყენებენ, რის შედეგადაც საერთაშორისო სამართალი მხოლოდ და მხოლოდ ზიანდება.
