გამომცემლობა „ინტელექტმა“ ცოტა ხნის წინ „აკრძალული წიგნების თაროს“ სერიაში ბერძენი მწერლის, ნიკოს კაზანძაკისის „ქრისტეს უკანასკნელი ცდუნება“ გამოსცა.
„ჯერ კიდევ ბერძნული გამოცემის გამოჩენამდე, საბერძნეთის სინოდი მწერლის განკვეთასა და ანათემაზე გადაცემას ითხოვდა, რის გამოც კაზანძაკისი იძულებული შეიქნა, საბერძნეთიდან გადასახლებულიყო, თუმცა აკრძალვის მიუხედავად, რომანმა გამოცემისთანავე მიიპყრო მთელი მსოფლიოს ყურადღება და დღემდე დიდი პოპულარობით სარგებლობს,“ – ვკითხულობთ წიგნის ანოტაციაში.
გამომცემლობა „ინტელექტის“ „აკრძალული წიგნების თაროს“ სერიაში გარდა კაზანძაკისის ტექსტისა, შედის ნათანიელ ჰოთორნის „ალისფერი დამღა“, ვენედიქტ ეროფეევის „მოსკოვი პეტუშკი“, ელის უოკერის „იისფერი“, მაია ენჯელოუს „ვიცი რად გალობს გალიის ჩიტი“ და სხვა.
კაზანძაკისის „ქრისტეს უკანასკნელი ცდუნება“ მარნეულისა და ჰუჯაბის ეპისკოპოს გიორგი ჯამდელიანის განკიცხვის ობიექტად იქცა.
„ეს წიგნი არის ღვთის მგმობელი და მკრეხელური შინაარსის, რომელიც შეურაცხყოფს როგორც ჭეშმარიტ ქრისტიანულ სწავლებას, ისე მორწმუნე ადამიანს. დაე, ნუ დაიდებს ბინას ჩვენს სახლებში ეს სატანის სულით გაჟღენთილი წიგნი, რომელსაც შეუძლია ჩვენს მოზარდებს დაუმახინჯოს ცნობიერება და ცოდნა, ჭეშმარიტი მესიის- ქრისტეს შესახებ,“ – მიიჩნევს ეპისკოპოსი. პოსტს სოციალურ ქსელში ბევრი გაზიარება და კომენტარი მოჰყვა.
კაზანძაკისის „ქრისტეს უკანასკნელი ცდუნება“ ახალი ბერძნულიდან თათია მთვარელიძემ თარგმნა. „ბათუმელებს“ წიგნის მთარგმნელი აკრძალული წიგნების ბედზე, ტექსტების აკრძალვის მიზეზებზე ესაუბრა.
თათია მთვარელიძე, მთარგმნელი: „საეკლესიო წრეების მიერ გაკიცხული წიგნები ყოველთვის იწვევს საზოგადოების დიდ ინტერესს. ბევრი მწერს მეუფე გიორგის სტატუსის შემდეგ და მეკითხებიან, სად იყიდონ წიგნი ან მისი ელექტრონული ვარიანტი.
მე მხოლოდ მთარგმნელი ვარ ამ წიგნის. აგრესია უფრო მძიმე და აუტანელია ხოლმე, როცა ქართველი მწერლები წერენ ეკლესიისთვის მიუღებელ ტექსტებს. გავიხსენოთ ლაშა ბუღაძის, ზაზა ბურჭულაძის, ერეკლე დეისაძის ან სხვა ავტორების წიგნები.
50-იანი წლების მერე აღარავის მოსვლია თავში აზრად, რომ კაზანძაკისის „ქრისტეს უკანასკნელი ცდუნება“ აეკრძალა, საერთოდაც ეს ტექსტი, როგორც აკრძალული ლიტერატურა აქტუალური აღარც ყოფილა 1950-იანი წლების შემდეგ. ერთადერთი საპროტესტო ტალღა აგორდა 1990-იან წლებში, საბერძნეთში, მარტინ სკორსეზეს ფილმის ჩვენებისას, რომელიც ამ ტექსტის მიხედვით გადაიღეს.
მეუფის სტატუსის მიხედვით, რომელსაც ხალხი აზიარებდა, მივხვდი, რომ მას ტექსტი არ აქვს წაკითხული და ციტატები, რაც მოჰყავს, ჩემ მიერ დაწერილი ანოტაციიდანაა ამოკრეფილი. წიგნის გაკიცხვისას მეუფის მყარი არგუმენტი იყო, ის, რომ ტექსტი საბერძნეთის ეკლესიამ ანათემას გადასცა.
ჩვენთვის საყვარელი და საამაყო „ვეფხისტყაოსანიც“ გარკვეული პერიოდის განმავლობაში სწორედ სასულიერო პირების მიერ იდევნებოდა.
ვფიქრობ ზედაპირული დამოკიდებულებაა, მხოლოდ ანოტაციის მიხედვით გსურდეს შექმნა ტექსტის მიმართ უარყოფითი განწყობები.
თათია მთვარელიძე, მთარგმნელი / ფოტო: რადიო თავისუფლება
წიგნი არის იმაზე, რომ ქრისტეს ჰქონდა ადამიანური ბუნებაც და კაზანძაკისი უღრმავდება ამ საკითხს. გვაჩვენებს, რა გზას გადის იესო ადამიანობიდან ღმერთობამდე, როგორ განიღმრთობა ეტაპობრივად. ავტორი არ ხედავს საკითხს ისე, რომ იესო ღმერთად დაიბადა დედამიწაზე და მისი დაბადების ფაქტით ღმერთად უკვე შედგა, არა – ავტორი გვიჩვენებს რთულ და წინააღმდეგობრივ გზას, რომლის ბოლოსაც არის ჯვარი, როგორც განღმრთობის მწვერვალი.
რა გზას გადის, რამხელა საცდურებია, როგორი მსხვერპლის გაღება უწევს წიგნის პერსონჟს გზაზე, ამაზეა ტექსტი. თითოეულმა მკითხველმა შესაძლოა კაზანძაკისის ქრისტეში საკუთარი თავი, საკუთარი ტკივილი აღმოაჩინოს. წიგნს ფანტასტიკური შესავალი აქვს, რომელშიც კაზანძაკისი ამბობს, რომ მან დაწერა მებრძოლი ადამიანის აღსარება, ამბობს იმასაც, რომ იმედი აქვს წიგნის წაკითხვის შემდეგ ადამიანები კიდევ უფრო შეიყვარებენ ქრისტეს, რადგან დაინახავენ, როგორ იბრძვის ის ზუსტად ისე, როგორც იბრძვიან ადამიანები. მკითხველები დაინახავენ, რომ ქრისტე იმარჯვებს ცდუნებებზე, რაც ნიშნავს, ადამიანსაც აქვს შანსი იყოს გამარჯვებული, მივიდეს უფრო ახლოს ღმერთთან.
ეს ყველაფერი დოგმატურ აზროვნებასთან წინააღმდეგობაშია, მაგრამ ლიტერატურას არ ევალება ფეხდაფეხ მისდევდეს კანონიკურ ლიტერატურას.
ეკლესიას, რელიგიებს, ეშინიათ ქრისტეს ინტერპრეტაციული, ინდივიდუალური გადააზრების, მასის მოაზროვნე ადამიანებად გარდაქმნის ეშინია არა მხოლოდ მართლმადიდებლობას, არამედ ზოგადად, რელიგიებს.
ესქილე, როცა აღწერს, რატომ დასაჯა პრომეთე ზევსმა, ამბობს, რომ დასჯის მთავარი მოტივი იყო არა ცეცხლის მოტაცება, არამედ ის, რომ მან ადამიანებს ცოდნა მისცა ცეცხლის სახით, გააგებინა, რომ ადამიანები თავად არიან პატარა ღმერთები და შეუძლიათ გააკეთონ ყველაფერი თუ არა, ბევრი რამ მაინც.
ცოდნა ეხმარება ადამიანს, რომ აღმოაჩინოს საკუთარი ძლიერება. ქრისტიანობაც გვასწავლის, რომ ღმერთმა ადამიანი ხატად და მსგავსად თვისა შექმნა, მაგრამ ამავე დროს ამის გამცნობიერებელი ადამიანი საშიშიცაა რელიგიისთვის.
ქრისტიანობა არის ერთ-ერთი ყველაზე თავისუფალი რელიგია, ამაში მარწმუნებს ყველა ის სასულიერო ტექსტი, რასთანაც მიწევს შეხება პროფესიული საქმიანობის გამო. თუმცა ქრისტიანობა იქცა ადამიანის შემზღუდველ, მართვის საუკეთესო ინსტრუმენტად. მარტივია მიაწოდო ადამიანებს მხოლოდ ფორმულები და უთხრა, რომ ამ ფორმულებს მიღმა არ იაზროვნო, რადგან ასე უფრო კარგად შეგიძლია მართო მასა. ეს ხელს აძლევს სახელმწიფოებს, ხელს აძლევს რელიგიას“.
