მაკა კანდელაკი, ადვოკატი
მოსაზრებები, ფაქტები და დაუსრულებელი არგუმენტები მთავრდება დოკუმენტში, რომელსაც სასამართლო გადაწყვეტილება ეწოდება. ფაქტია, რომ ბათუმის საქალაქო სასამართლოში, ერთი წლის განმავლობაში, 87 პირის მიმართ დადგა გამამტყუნებელი განაჩენი – პოლიციის მიმართ წინაღმდეგობის გაწევაზე.
ეს პროცესი ასე იწყება – ბრალდება წარადგენს სასამართლოში დაზარალებულ პოლიციელებს, მოწმე პოლიციელებს, დახეულ მაისურებს, სამხარაულის ექპერტებს. არის შემთხვევები, როცა ერთ მაისურს სამი ექსპერტი ჰყავს. რეალურად კი დაზარალებული ბრალდებულია.
დაცვის მხარეს არ აქვს შესაძლებლობა მტკიცებულება მოიპოვოს, ადგილი აქვს მოწმის დაშინებას (სასამართლოში ამ მოწმის ჩვენება შეიძლება ბრალდებულის სასარგებლოდ გამოდგეს)… რაღა რჩება სასამართლოს, უნდა გაიზიაროს მხარის (პოლიციელის) მიერ წარდგენილი ჩვენებები და შედეგიც სახეზეა: გამამტყუნებელი განაჩენი 87 პირის მიმართ…
პოლიციელების თავშესაფრად ქცეული 353-ე მუხლის მაღალი სტატისტიკა აკნინებს და აზარალებს სახელმწიფოს იმიჯს, მაგრამ ეს გააზრებული არ აქვს ბრალდების მხარეს (სსკ 353-ე მუხლი პოლიციის წინაღმდეგ ჩადენილი დანაშაული). „ნაცემი“ პოლიციელი იგივეა, რაც ნაცემი სახელმწიფო. საინტერესოა, ვინ იძლევა 353-ე მუხლის ფალსიფიკაციის დირექტივას?!
ამ ნორმის ასე ხშირად გამოყენება არის ქვეყნის პოლიტიკური საზომი. არ შეიძლება კანონიერების დაპირისპირება მიზანშეწონილობასთან, როცა სამართალდამცავი ამართლებს მართლსაწინაღმდეგებო ქმედებას ადგილობრივი ან ინდივიდუალური მიზანშეწონილობით. მათი აზრით, ეს უფრო სასარგებლოა კონკრეტულ სიტუაციაში.
სამართლებრივ სახელმწიფოში კანონის ჩარჩოებში უნდა იქნეს მიღებული ის ზომა, რომელიც მიზანშეწონილია კონკრეტული შემთხვევისთვის და ეს არ უნდა გახდეს პოლიციელის თვითნებურად გადასაწყვეტი. საწინააღმდეგო მიდგომა აკნინებს სახელმწიფოს.
იმ შემთხვევაში, როცა პოლიციელი, მაგალითად, დაკავებულ ქორიძეზე იმის გამო ძალადობს, რომ ის ხელს არ აწერს დაკავების ოქმს, სახელწიფო თავს ვერ მოიწონებს დემოკრატიულობით. დემოკრატიულ ქვეყანაში სახელმწიფო ვერ გამოვა სუფლიორის როლში – სახელმწიფო ხომ ადამიანის უფლებათა დასაცავად იქმნება და არ პირიქით. ეს იყო მთავარი მესიჯი ამერიკელებისთვის, რა აზრიც ჩადო ჯეფერსონმა ამერიკის დამოუკიდებლობის დეკლარაციაში.
ჩემი აზრით, პოლიციელების „წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულთა სიმრავლეს“ აქვს რამდენიმე მიზეზი და ერთი მძიმე შედეგი.
პოლიცია ცდილობს შიში ჩაუნერგოს ადამიანებს და ის არჩევანის გარეშე დატოვოს. მაგრამ რაც არ უნდა ეცადო, ადამიანს მექანიკურ არსებად ვერ აქცევ.
პროკურატურა, სადაც მუშაობენ ამპარტავნობას აყოლილი ადამიანები, წინასწარ დადგენილი წესით აგრძელებს საქმიანობას. სწორედ ეს არის მიზეზი სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენების.
პროკურატურას არ სურს აღიაროს თავისი შეცდომები საკუთარ თავთან მაინც. ეს რომ შეძლონ, მომდევნო შეცდომებს არ ექნება ადგილი. ამერიკის ფედერალურ სასამართლოებში საქმის 70% საპროცესო შეთანხმებით იმ მოტივით სრულდება, რომ მხარეს არ აქვს საკმარისი უტყუარი მტკიცებულება, გონივრულ ეჭვს მიღმა სტანდარტი არსებობდეს გამამტყუნებელი განაჩენისთვის. სწორედ ამ მოტივით ხდება გარიგება სამართლებრივ სახელმწიფოში და არა იმ მოტივით, რომ პროკურორს დაკავებულის ოჯახის წევრი შეეცოდა ან კიდევ მას ასე სურს.
ამ მიზეზთა ერთობლიობით ვიღებთ თვითნება პოლიციელების მდინარეს და ამ მდინარეს კალაპოტი არ აქვს.
ვიცი, ჩემი კოლეგებს უმეტესობას ფინანსურად უჭირს, მაგრამ პროფესიული ღირსება არ ღირს არანაირი თანხა… როცა გამომძიებლის მიერ შემოთავაზებულ საქმეს იღებ, ბრალდებულის ინტერესზე უფრო ბრალდების მხარის ინტერესს ემსახურები, რადგან ამ გარიგებაში დამკვეთი გამომძიებელია და არა ბრალდებული.
353-ე მუხლის გამოყენებას კიდევ ერთი მიზეზი აქვს – დაკავებულს პოლიცია სცემს და შემდგომ საპროცესო შეთანხმებას სთავაზობენ… ბრალდებული კი აღიარებს დანაშაულს და უარყოფს პოლიციელის მხრიდან ძალადობას. შედეგად პიროვნული ღირსება ფეხქვეშ ითელება, რაც თავის მხრივ სამართლიანობის იდეას ასამარებს.
ყველაზე დიდი სიბრძნე, რაც მოიტანა დღემდე კაცობრიობამ, არის მოქალაქეობა და ადამიანთა სიყვარული – ეს უნარი მომეტებულად უნდა გააჩნდეს პატარა ერს, რომ გადარჩეს…
მაგრამ, როცა მსჯავრდებულ ქოქოლაძეს სუიციდის მცდელობა ჰქონდა, სად იყვენენ უფლებადამცველები, სად იყვნენ პროკურორები და სად იდგა სახელწიფო?! უფლებადამცველთა ინტერესს გახმაურებული საქმეები იზიდავს, პროკურატურას დროულად დახურული საქმე (ხარისხი ნაკლებ მნიშვნელოვანია), ხელისუფლებას, თავის ოცნებაში, ბაბილონის გოდოლის აშენება გადაუწყვეტია, უბრალოდ, სხვა ენაზე მოსაუბრე „ნაციონალები“ უშლიან ხელს (საზოგადოების ასეთი გამიჯვნა ცინიკური გონების პროდუქტია), ყველას ერთად კი ნაკლებად აღელვებს უდანაშაულო ადამიანი, რომელიც ტყუილად ისჯება.
თქვენ, ვინც ადამიანთა ბედს წყვეტთ და კაბინეტებში დაბრძანებული ხატებით ფიქრობთ უფალთან დაახლოებას, ჯობი მას საკუთარი სულის ამპარტავნობისგან დახსნა თხოვოთ. ამას თუ შეძლებთ, უფრო კარგად დაინახავთ საგნებს და სწორ არჩევნსაც გააკეთებათ.
მინდა მივმართო პოლიციას – სანამ დაკავებულს დაარტყამთ ხელს, იქნებ ერთი წუთით დაფიქრდეთ, ღირს ადამიანზე ხელის აღება საკუთარი სიცრუის გასაფორმებლად? ან დანაშაულთან ბრძოლის სტატისტიკა ღირს ამად?
