მხოლოდ 2023 წელს საქართველო 163 480-მა ადამიანმა დატოვა. ამავე წელს, საქართველოში რუსეთიდან 52 627 ადამიანი შემოვიდა. ეს საქართველოდან ემიგრაციაში წასული საქართველოს მოქალაქეების რაოდენობის თითქმის მესამედია. საქართველოში მიგრირებული უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს შორის კი, ლიდერი ოკუპანტი რუსეთია.
რას ნიშნავს საქართველოსთვის ის, რასაც ოფიციალური სტატისტიკის ბოლო მონაცემები აჩვენებს? – როცა 95 პროცენტით გაიზარდა საქართველოდან ემიგრანტების რაოდენობა 2022 წელთან შედარებით და როცა უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს შორის ყველაზე დიდი ოდენობით – ოკუპანტი რუსეთიდან შემოსული ხალხით ივსება საქართველო?
ბათუმში სურსათის რამდენიმე მაღაზიის მოვაჭრეს ვესაუბრეთ ამ მაჩვენებელზე.
„ივანიშვილი რომ რუსის კაცია, იმიტომ შემოდიან ამდენი რუსები, რუსი ოკუპანტებისაა ჩვენი მთავრობა“, – მპასუხობს დალი სურმანიძე, მას ბათუმში, ჰაიდარ აბაშიძის ქუჩაზე მდებარე სურსათის მაღაზიაში შევხდით.
დალი სურმანიძე პირდაპირ ქვეყნის დამოუკიდებლობას უკავშირებს მიგრაციის ბოლო მაჩვენებლებს, მალე ქვეყანა აღარ გვექნება და რუსი იბატონებს აქო. დალი მაღაზიაში შესულ რუსებს არ პასუხობს. მისი არგუმენტები ასეთია:
„არ ვიცი რუსული, მაგრამ რომც ვიცოდე, მაინც არ დაველაპარაკები. რატომ უნდა დაველაპარაკო? რუსს არ აქვს აქ უფლება, რომ შემოვიდეს და თავის ენაზე მელაპარაკოს. ეს ჩემი საქართველოა, გაერთიანებული და ძლიერი მინდა იყოს.
როცა რამეს მეკითხებიან რუსულად? – მე ქართულად ვპასუხობ, ქართულად დამელაპარაკეთ-მეთქი.
დალი სურმანიძე
საფრთხეა ამდენი რუსი, აბა, რა არის? დამოუკიდებელი საქართველო ვიყავით აქამდე და აღარ ვიქნებით – რუსი შემოვა და იბატონებს. ოდითგანვე ასე იყო, ჩვეულებრივი მუშახელი ვიყავით, რაღა ვართ დარჩენილი? მე მგონი, მალე ჩვენი ენაც აღარ გვეცოდინება.
ნახევარი საქართველო უკვე დაკარგულია, ხომ ხედავთ რამდენი ტერიტორია წაგვართვეს რუსებმა? ერთი მუჭა ვართ დარჩენილი ისედაც.
არ გვინდა რუსეთი. საერთოდ დატოვონ რუსებმა საქართველო,“ – კატეგორიულია მაღაზიაში დასაქმებული მოვაჭრე. ის თავის მოსაზრებას გვიზიარებს იმაზეც, თუ რატომ იმატა საქართველოდან ემიგრაციაში წამსვლელთა რაოდენობამ.
„არ გვაქვს ძლიერი ქვეყანა და იმიტომ ტოვებენ საქართველოს. სადღაც იტალიაში რომ წავა ქალი მომვლელად და 1000 ევრო აქვს ხელფასი მინიმუმ, აგერ 9-დან 9-მდე ვმუშაობ და 800 ლარი მაქვს, ეს არ ყოფნის ოჯახს.
ჩვენ რომ წავალთ სხვა ქვეყანაში, 3 თვე შეგვიძლია გავჩერდეთ, რუსები კი, აქ ჩვეულებრივად ჩამოდიან და მიდიან, ვითომც არაფერი, არ უნდა რუსეთს იმის უფლება, რომ აქ იბატონოს, მთელი ხალხი უნდა დავდგეთ ფეხზე,“ – მიიჩნევს დალი სურმანიძე.
„ვრუსდებით?“ – პირველი რეაქცია ასეთი აქვს ჯაბა ცისკარაძეს, მას ბათუმში, ფარნავაზ მეფის ქუჩაზე მდებარე სურსათის მაღაზიაში შევხდით. მას უჭირს იმის დაჯერება, რომ საქართველო 163 ათასმა მოქალაქემ მარტო გასულ წელს დატოვა და იმავე წელს რუსეთის 52 ათასი მოქალაქე შემოვიდა საქართველოში.
„ეს ძალიან ცუდია, მაგრამ შემოსვლა პრობლემა არ არის, გასვლაა პრობლემა ძალიან დიდი,“ – გვპასუხობს იგი პაუზის შემდეგ.
„ბათუმელები“ გუშინ, 31 ივლისს, ბათუმში, სურსათის 10-მდე მაღაზიაში მოისმინა კონსულტანტების მოსაზრებები მიგრაციის მაჩვენებლებზე. მათი დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ როცა ქვეყანას წელიწადში 160 ათასი ტოვებს, ეს ქვეყნისთვის სერიოზული რისკია.
თუმცა ყველა მათგანი ანალოგიურად საფრთხის შემცველად არ აღიქვამს რუსეთის მოქალაქეების საქართველოში დამკვიდრების მაჩვენებელს.
„ოკუპაცია პოლიტიკური თემაა… ეს ხალხი აქ, მე რასაც ვუყურებ, არაფერს აშავებს, ცუდი არაფერი არ გაუკეთებიათ. ვფიქრობ, უნდა შემოვიდნენ რუსები და სხვებიც.
რუსულადაც ველაპარაკები აქ შემომსვლელს და ინგლისურადაც, ეს რა შუაშია ოკუპაციასთან? მაშინ არ შემოვუშვათ საერთოდ და სკოლაშიც არ უნდა ისწავლებოდეს რუსული ენა,“ – გვითხრა ჯაბა ცისკარაძემ.
„ჩვენი მთავრობის ბრალია ეს ყველაფერი. „ოცნებამ“ ხელი უნდა შეუწყოს საქართველოს მოქალაქეს, რომ მან დაიწყოს ბიზნესი, აქ გაჩერდეს… საკუთარი შვილები დატოვებული ჰყავთ დედებს, შვილები ენატრებათ.
რუსები უნდა შემოვუშვათ ტურისტულად, ასე მუდმივად საცხოვრებლად არა,“ – გვიყვება მოვაჭრე ქალი ვახტანგ გორგასლის ქუჩიდან და ვინაობის გამხელაზე უარს ამბობს.
„საფრთხე არაფერი არ არის, არაფერს აშავებენ, მაგრამ მაინც არ გვინდა,“ – დიალოგში იქვე მყოფი სიმინდებით მოვაჭრეც ერთვება.
„საფრთხეც დიდია, თანაც, რუსული კანონი უკვე მიღებულია საქართველოში,“ – ამბობს მოვაჭრე და მორიგ კლიენტს ხელიდან ართმევს ხილით სავსე პარკს, სასწორზე რომ შემოდგას.
„ქართველი ქალები რომ გადაიკარგნენ საქართველოდან და მოსამსახურედ წავიდნენ საზღვარგარეთ, ეს ძალიან ცუდია,“ – წუხს გორგასლის ქუჩაზე მოვაჭრე მაყვალა მახარაძეც.
მაყვალა მახარაძე
„აქ უნდა შეიქმნას ისეთი საცხოვრებელი პირობები, რომ ქართველებმა არ დატოვონ საქართველო. ის რუსი რომ მოდის საქართველოში, ესე იგი, კარგია აქ ყველაფერი, ჰაერია თუ საკვები, საქართველოდან ქართველები გადაიკარგნენ, ეს ძალიან ცუდია.
ხელფასები ძალიან ცუდია საქართველოში, ადამიანებს უნდათ, რომ ოჯახები არჩინონ.
მე რუსებისგან უკმაყოფილო არ ვარ, შემოვიდნენ, პოლიტიკაში არ ვერევი,“ – გვითხრა დალი მახარაძემ.
„ეს ციფრები არასწორიაო,“ – ოფიციალურ სტატისტიკაზე იუმორით მიგვითითა ზურაბ თავდგირიძემ. – „საქართველოში 100-დან 90 პროცენტია ემიგრაციაშია,“ – გვითხრა მან და განმარტა, რომ რუსი მიგრანტების სიმრავლეში ვერ ხედავს პრობლემას:
„საფრთხე არ არის, სტუმართმოყვარეა საქართველო და როგორც სტუმარს, ისე ვექცევით, აბა, რა ვქნათ?… ცოტა ქართულს თუ ისწავლიან, კარგი იქნება,“ – ამატებს ზურაბ თავდგირიძე.
„ხალხის აზრით უნდა ხდებოდეს ჩვენი ქვეყნის მართვა, ხალხის უმრავლესობის აზრით უნდა კეთდებოდეს ყველაფერი,“ – მიიჩნევს დავით გორგაძე მელიქიშვილის ქუჩიდან და იმ შემთხვევას იხსენებს, როცა ხილის ჩირებს წარწერა რუსულ ენაზე გაუკეთა, ეს კი, ერთ-ერთ მომხმარებელს გაუპროტესტებია:
„რა თქმა უნდა, მალევე ავიღეთ ის წარწერა, არ მინდოდა, სალაპარაკო ყოფილიყო, მაგრამ იგივე ხალხი რუსებზე ბინებს აქირავებენ. ჩემთვის ერთი ადამიანის აზრიც გასათვალისწინებელია,“ – გვითხრა დავით გორგაძემ.
- სოციოლოგი: „ქვეყანას ადამიანები მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გამო ტოვებენ“
ოჩი კონცელიძე, „სოციალური კვლევის და ანალიზის ინსტიტუტის“ სოციოლოგი არამხოლოდ საკუთარი დაკვირვებით, სოციოლოგიურ კვლევებზე დაყრდნობით გვიზიარებს დასკვნას, რომ საქართველოს, პირველ რიგში, ადამიანები სიღარიბის გამო ტოვებენ.
310-ბინიანი კორპუსი ბათუმში, სადაც საქართველოს მოქალაქეები მხოლოდ 69 ბინას ფლობენ, დანარჩენი უძრავი ქონება ამ კორპუსში უცხო ქვეყნის მოქალაქეების საკუთრებაა.
იგი მოსახლეობის სიმცირის გათვალისწინებით იმაზეც ამახვილებს ყურადღებას, თუ ვინ ტოვებს ქვეყანას.
„მიდის სამუშაო ძალა, ნიჭიერი ადამიანები აქტიური იდეებით, შრომისმოყვარე და შრომისუნარიანი ადამიანები მიდიან, რომლებმაც აქ წარმატებას ვერ მიაღწიეს, ვერ იღებენ განათლებას, მათ შორის, პროფესიულ განათლებას… ადგილზე კი რჩებიან საპენსიო ასაკის ადამიანები, ან ადამიანები, რომლებსაც ნაკლებად შეუძლია თავის რჩენა. ქვეყანა კარგავს ადამიანურ კაპიტალს,“ – მიიჩნევს სოციოლოგი ოჩი კონცელიძე.
თუ ემიგრაციის ეს ტემპი გაგრძელდა, მაგალითად, 10 წელში რა სურათი გვექნება, რა ხნითაც ივანიშვილი აპირებს ხელისუფლებაში დარჩენას და ღიად გვეუბნება, თუ არ მოგწონვართ, დატოვეთ საქართველო, წადით ემიგრაციაშიო?
„ემიგრაცია ხელს უშლის ეკონომიკურ განვითარებას და წინსვლას, ემიგრაციის ამ ფონის შენარჩუნება აისახება ქვეყნის განვითარებაზე, ყველა სფეროზე აისახება ეს,“ – ამბობს ოჩი კონცელიძე. მას ვახსენებთ, რომ წლებია საქართველო მეტწილად ემიგრაციიდან გამოგზავნილი ფულით ცხოვრობს, ადამიანები განათლებას იღებენ, შვილებს არჩენენ, ბინებს ყიდულობენ…
„რასაკვირველია, ემიგრანტების მიერ გამოგზავნილი თანხა მნიშვნელოვანია, მაგრამ ქვეყნის ეკონომიკა თავიდან ბოლომდე ვერ იქნება ემიგრაციიდან გამოგზავნილ ფულზე დამოკიდებული. მე არ გამიგია არცერთი ქვეყნის მოდელი, რომელიც ემიგრაციით არის წარმატებული შესაბამისი წარმოების და ეკონომიკური წარმატების გარეშე.
პირველ რიგში, ეს აისახება დემოგრაფიაზე, მოსახლეობის რაოდენობა კი არ იზრდება, მცირდება. ეს ჩანს საყოველთაო აღწერითაც და რაც მთავარია – ტენდენცია ნარჩუნდება,“ – გვიყვება ოჩი კონცელიძე.
სოციოლოგი შენიშნავს იმასაც, თუ როგორ მძიმედ აისახება მშობლის, ან მშობლების ემიგრაციაში წასვლა საქართველოში დარჩენილ შვილებზე – „ბათუმელები“ 2023 წლის დეკემბერში წერდა პროკურატურის სტატისტიკის შესახებ, რომლის მიხედვითაც საქართველოში კანონთან კონფლიქტში მყოფი, განრიდებული 585 მოზარდიდან ყოველი მეხუთეს მშობელი ემიგრანტია.
სოციოლოგის, ოჩი კონცელიძის დაკვირვებით, მოსახლეობის დამოკიდებულება საქართველოში რუსეთის მიმართ მკვეთრად უარყოფითია, თუმცა ეკონომიკურ ურთიერთობებზე საუბრის დროს წინა პლანზე პრაგმატული ინტერესი ინაცვლებს.
რამდენად ლოგიკურია საფრთხის განცდა, როცა ემიგრაციაში წასული ქართველებს რუსები ანაცვლებენ? – ვეკითხებით სოციოლოგს და პარალელს აშშ-სთანაც ვავლებთ, სადაც ემიგრანტები ნომერ პირველი საარჩევნო თემაა.
„საქართველოში ყველაზე მეტი მიგრანტი ოკუპანტი რუსეთიდან შემოდის, რას აჩვენებს საზოგადოების დამოკიდებულება?“ – ვკითხეთ ოჩი კონცელიძეს.
„ეს უნდა იყოს სახელმწიფო პოლიტიკის საკითხი და არა ინდივიდუალურად გადასაწყვეტი. ეს არის პირდაპირ უსაფრთხოების თემა იმ კონტექსტის გათვალისწინებით, რომ საქართველოს ტერიტორიები ოკუპირებული აქვს რუსეთს და ასევე იმის გათვალისწინებით, რაც ახლა უკრაინაში ხდება.
სახელმწიფო უნდა ფლობდეს ინფორმაციას და უნდა იცოდეს: ეს მოქალაქეები, რომლებიც აქ რუსეთიდან ჩამოდიან, რამდენად კეთილგანწყობილი არიან საქართველოს მიმართ, აღიარებენ საქართველოს სუვერენიტეტს? ამ ინფორმაციის შესაბამისად უნდა იღებდეს ხელისუფლება გადაწყვეტილებებს.
საჯაროდ არ არის ცნობილი რუსეთის მოქალაქეების პოზიციის შესახებ, რომლებიც გრძელვადიანად განიხილავენ აქ ცხოვრებას. გრძელვადიან პერსპექტივაში შეიძლება დავინახოთ ეს, როგორც საფრთხე, რადგან შესაძლებელია, რუსეთმა შექმნას სიტუაცია და თავისი მოქალაქეების „უსაფრთხოების დაცვის“ მიზნით აწარმოოს გარკვეული პოლიტიკა, მათ შორის, სამხედრო. ამის წარმოდგენა ნამდვილად შეიძლება იგივე უკრაინის მაგალითზე, იქაც ხომ იგივე ნარატივია, რომ რუსეთი რუსულ სამყაროს, რუსებს იცავს უკრაინაში?
გარკვეულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით შემიძლია გითხრათ, რომ ვინც რუსეთიდან გრძელვადიანად ჩამოდის საქართველოში, ისინი არ ცდილობენ საქართველოში ინტეგრაციას, ისინი ცდილობენ საკუთარი, მიკროგარემოს შექმნას: სკოლამდელი დაწესებულებები, არაფორმალური განათლების სივრცეები, სადაც რუსული ენაა წამყვანი, სხვა კულტურული და სოციალური ადგილები, რაც რუსულენოვანი ადამიანების შეკრების ადგილებია. ასე რომ, ისინი არ ცდილობენ არც ქართული ენის შესწავლას…
ეს გარკვეულ პრობლემას ქმნის გრძელვადიანად, რადგან შეიძლება იყოს დაძაბულობის, დაპირისპირების და უსაფრთხოების პრობლემა,“ – უთხრა სოციოლოგმა ოჩი კონცელიძემ „ბათუმელებს“.
მთავარი ფოტო: რიგები ზემო ლარსში, ფოტო რუსული ტელგრამარხიდან
