„მართლა მინდა გამოვიკვლიო, ამდენი ჟურნალისტი ერთად ომის დროს, ერთ დღეში, ბოლო საუკუნის განმავლობაში თუ დაზარალებულა სადმე,“ – გვითხრა პოლიტოლოგმა ლევან ცუცქირიძემ, აღმოსავლეთ ევროპის მრავალპარტიული დემოკრატიის ცენტრის – EECMD – ის აღმასრულებელმა დირექტორმა. მას „ბათუმელები“ ესაუბრა თემაზე – რა მოიგო და წააგო ხელისუფლებამ 5 ივლისს ჟურნალისტებზე თავდასხმის შედეგად.
ლევან ცუცქირიძის აზრით, ხელისუფლებამ მოძალადეებისთვის მწვანე შუქის ანთებით ვერაფერი მოიგო, თუმცა ახლა სასწორზეა – ქვეყნის მომავალი ბრბოს ხელში აღმოჩნდება, თუ ლიბერალური დემოკრატიის შექმნას შევძლებთ.
- ბატონო ლევან, თქვენი დაკვირვებით, რა მიზანი ჰქონდა ჟურნალისტებზე თავდასხმას?
გუშინდელ აქციაზე სამიზნე აშკარად იყვნენ ჟურნალისტები, რადგან ისინი არიან კრიტიკულები, საუბრობენ საკითხებზე, რომლებიც არ მოსწონთ ხელისუფლებას და არ აქვთ პასუხები. ჟურნალისტები არიან კრიტიკულები ანტიდემოკრატიული ჯგუფების მიმართაც და სვამენ უხერხულ კითხვებს. შესაბამისად, ჟურნალისტები მოხვდნენ ამ აგრესიის ფოკუსში.
ჩვენ ვნახეთ, რომ აგრესიული ჯგუფები თავს ესხმოდნენ პროდემოკრატიული ორგანიზაციების ოფისებს, უბრალოდ განსხვავებულ ადამიანებს ქუჩაში, ვისაც კი დაინახავდნენ. ეს იყო ველური ძალადობის ორგანიზებული გამოვლენა ქუჩებში. ისინი მტრად მიიჩნევდნენ ნებისმიერს, ვინც არ იყო მათნაირი, ვინც არ იდგა მათთან ერთად.
ჩვენ გუშინ ფუნდამენტალისტური ორგანიზაციის ძალადობის მომსწრე გავხდით. არაფრით არ განსხვავდებოდა გუშინდელი ძალადობა რადიკალი ისლამისტი ტერორისტების ძალადობისგან, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ ვინც არ იზიარებს მათ ფუნდამენტალისტურ მოსაზრებებს, არის მათი და მათი რწმენის მოღალატე. ეს იყო საპატრიარქოს საბურველში გახვეული.
ვნახეთ, როგორ უვარდებოდა ადამიანებს მოძალადე კაცი მოპედით, როგორ ძალადობდნენ ფიზიკურად… არაფერი გუშინდელი ძალადობის შემსრულებლებს თუ ორგანიზატორებს არ განასხვავებდა „ალქაიდასგან“ და „თალიბანისგან“.
- აშკარაა თქვენთვის, რომ ხელისუფლება იყო ამ ძალადობის ორგანიზატორი?
ხელისუფლების უმოქმედობა ნიშნავდა მოქმედებას ძალადობის წასახალისებლად.
კარგად ვიცით, რომ როდესაც ხელისუფლებას სურს, ის ძალიან ორგანიზებულად იყენებს საპოლიციო ძალებს იმისათვის, რომ გააკონტროლოს ხალხი, დაშალოს მიტინგები.
ჩვენ ვნახეთ, იანვარშიც კი, როგორ ასხამდნენ წყლის ჭავლს მომიტინგეებს ქუჩაში. ის, რომ ხელისუფლებამ ეს არ გააკეთა, ნიშნავდა იმას, რომ ის იყო მნიშვნელოვანი წამხალისებელი ამ ძალადობის.
რა თქმა უნდა, ასევე საპატრიარქო იყო ორგანიზატორი ამ ბრბოსი, რომელიც, დარწმუნებული ვარ, შეთანხმებულად მუშაობდა ხელისუფლების, საპატრიარქოს და უსაფრთხოების სამსახურებთან. ეს იყო ძალიან ორგანიზებული და მიზანმიმართული ძალადობა სამოქალაქო სექტორზე, განსხვავებულ ადამიანებსა და ჟურნალისტებზე. მინდა კიდევ ერთხელ გამოვხატო ჟურნალისტების მიმართ მხარდაჭერა და სოლიდარობა.
- რა მოიგო და რა წააგო ჟურნალისტების ცემით ხელისუფლებამ?
მართლა მინდა გამოვიკვლიო, ამდენი ჟურნალისტი ერთად, ომის დროს, ერთ დღეში, ბოლო საუკუნის განმავლობაში თუ დაზარალებულა სადმე.
ამას შესაძლოა რამდენიმენაირად შევხედოთ.
ერთი მხრივ, უნდა ვიცოდეთ, რომ ირაციონალური ზიზღი საკმარისი ფაქტორი და მოტივი იყო, როგორც ჩანს, მათ შორის სახელისუფლებო წრეებში. როგორც ჩანს ეს საკმარისი აღმოჩნდა ხელისუფლებისთვის, რომ ხელსაყრელ მომენტში ჟურნალისტებისთვის შეესია მოძალადე ჯგუფები.
არ მგონია, რომ პრაქტიკული, ელექტორალური, პოლიტიკური და მით უფრო დიპლომატიური თვალსაზრისით ამით ხელისუფლებამ რაიმე მოიგო. ამით ხელისუფლებამ ბევრი დაკარგა, მან აჩვენა, რომ აშკარად დადგა ანტიდემოკრატიული, ფანატიკოსი ჯგუფების გვერდით და მწვანე შუქი აუნთო მოძალადეებს.
ვფიქრობ, რომ პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილი თავისი განცხადებებით და შემდეგ სხვა თანამდებობის პირები, ღიად თუ ფარულად, თანამშრომლობდნენ ამ ჯგუფებთან და დარბევის პროცესს კოორდინირებას უწევდნენ. ამიტომ აქ მოგებული არ არის. ერთადერთი ხელისუფლებამ საშუალება მისცა მოძალადე, ანტიდემოკრატიულ ჯგუფებს ეთქვათ, რომ მათ გვერდით ხელისუფლებაა.
ფართო მასშტაბით კი ხელისუფლებამ წააგო. მან აჩვენა, რომ ის არ არის მზად ცივილური პოლიტიკური პროცესის შესანარჩუნებლად და ამ შავბნელი მოძალადეების წინაშე უფრო გრძნობს თავს ანგარიშვალდებულად, მათი თანამზრახველია და „ასავალ-დასავალს“ კითხულობს.
- ხომ არ ჰქონდა ხელისუფლებას მიზანი, რომ ამით გააჩენდა შიშს?
არა მგონია, რომ ვინმეს შეეშინდა, სამოქალაქო სექტორს ან ჟურნალისტებს.
მიუხედავად იმისა, რომ ხშირად ვაკრიტიკებთ მედიას კომპეტენციის ნაკლებობის თუ არაპროფესიონალიზმის გამო, ჩვენ გუშინ ვნახეთ მკაფიოდ, რომ ძალიან თამამი და გაბედული ჟურნალისტების თაობა გვყავს, როგორც ვეტერანი ჟურნალისტები, ასევე ახალი თაობა. პირიქით, ჩვენ ახლა ვნახავთ კონსოლიდაციას პროდემოკრატიული სამოქალაქო ძალების, სადაც მმართველი პარტიის წევრებიც იქნებიან, რადგან ვიღაც მიხვდება, რომ აქ უკვე სასწორზე დევს ქვეყნის მომავალი: ან გვექნება ბრბოს დემოკრატია, ან თანამედროვე, ცივილური, ლიბერალური დემოკრატია.
- რატომ აწყობდა მოძალადეების მხარეს დადგომა ხელისუფლებას?
ისეთი საკითხები, როგორიცაა ქალისა და მამაკაცის თანასწორობა, სექსუალური უმცირესობების უფლებები, არის ნიშნული, რომელიც ყველაფერს აჩვენებს. ვიღაც შესაძლოა ეფექტურად თამაშობდეს დემოკრატიულობის იმიჯს, მაგრამ როდესაც ამ საკითხებზე მიდგება საქმე, კონტროლს კარგავს. ამ დროს ეს ადამიანები ავლენენ იმას, თუ სინამდვილეში რა ფასეულობებზე დგანან, რეალურად რას იზიარებენ და რას ლაპარაკობენ საერთაშორისო შეხვედრებზე, მაგალითად, ბრიუსელში, სადაც ძალიან დიდი სკანდალია „ქართული ოცნების“ გამო დღეს.
ვფიქრობ, რომ „ოცნებაში“ ვიღაცებმა იმოქმედეს ამ ნიშნით, რეალურად ასე ხედავენ, რომ ეს მოძალადე ჯგუფები არიან მათი თანამოაზრეები და არა ვიღაც არასამთავრობოები და უცხოელები.
ვიღაცას „ოცნებაში“ შესაძლოა ჰგონია ისიც, რომ ეს მოძალადეები ძალიან დიდი ჯგუფია საზოგადოების, სინამდვილეში გუშინ ვნახეთ, რომ იდეების ბრძოლაში დამარცხდნენ ეს ძალები.
გუშინ გამოჩნდა, რომ მათ სხვა და მეტი შესაძლებლობა აღარ დარჩათ, გარდა იმისა, რომ პირდაპირი და უხეში ძალადობა გამოევლინათ საზოგადოების მიმართ. ეს აჩვენებს იმას, რომ მათ არ აქვთ არგუმენტები, იდეები, ისინი დამარცხდნენ იდეების ჭიდილში და ახლა არის ბოლო გამოსავალი, რომ აი, მუშტი-კრივში ვინ გაიმარჯვებს.
არა მგონია, რომ ამის მხარდამჭერი საქართველოს მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი იყოს. უახლოეს მომავალში ეს ძალიან კარგად გამოჩნდება.
- ელოდებით სამოქალაქო ძალების გაერთიანებას, მაგრამ რამდენად რთულდება ბრძოლა დემოკრატიისთვის, როცა პოლიციელების თვალწინ ჩაგრავენ ადამიანებს და სახელმწიფო მოძალადის მხარეს დგას?
მე მგონია, რომ პოლიციის რიგებშიც დიდი უკმაყოფილება არის იმის გამო, რაც მოხდა, რადგან ეს ყველაფერი ძალიან ურტყამს ჩვენი სამართალდამცველების იმიჯს და ღირსებას. არ ვგულისხმობ კონკრეტულ პოლიციელებს, რომლებიც შესაძლოა კონსოლიდაციაში არიან მოძალადე ჯგუფებთან, მაგრამ იქაც არიან ჩვენნაირი მოქალაქეები, შესაძლოა ვიღაცის ოჯახის წევრებიც იყვნენ იქ, ვისაც სცემეს. გუშინ პოლიციელებსაც მიაყენეს შეურაცხყოფა, რადგან ისინი ჩააყენეს უმწეო მდგომარეობაში გავეშებული ბრბოს წინაშე.
ვფიქრობ, გადამწყვეტი ბრძოლის ეტაპზე ვართ ჩვენი ქვეყნისთვის. ამას მოჰყვება სოლიდური საშინაო რეაქცია, საგარეო რეაქცია, რომელიც შესაძლოა ბევრს არ ადარდებდეს, მაგრამ ამას ექნება საგრძნობი შედეგები იგივე პრესტიჟის თვალსაზრისით.
გუშინ „ქართულმა ოცნებამ“ რეალურად აჩვენა საკუთარი სახე. ილუზიები აღარავის აქვს, თუ ვინმეს ეს ჰქონდა, რაზე დგას, რაზეა წამსვლელი ეს ძალა.
- ხელისუფლებას დღეს აქვს აქტიური მცდელობა გუშინდელი ამბები „ნაცმოძრაობას“ დაუკავშიროს. თქვენი აზრით, მუშაობს ეს მიდგომა?
მე მაინტერესებს, სანამ ეს მოიფიქრეს, მანამდე რა ვერსიები თქვეს, რომ ეს ჭკვიანურად ჩათვალეს… როგორც ჩანს, ვიღაცას ჰგონია, რომ ხალხი არის სულელი, მაგრამ ხალხი არ არის სულელი. ეს საზოგადოება ბევრად უფრო წინაა, ვიდრე თუნდაც მთლიანად აღებული ქართული პოლიტიკური ელიტა.
დღეს ბევრი ჩვენგანი არის გულდაწყვეტილი, იმედგაცრუებული, ბევრისგან მესმის: საერთოდ ღირს ამ ქვეყანაში შრომა? ეს გასაგები ემოციაა, მაგრამ გუშინ ამ მოძალადეებმა და ანტიდემოკრატიულმა ძალებმა იდეების ბრძოლა პირწმინდად წააგეს, დარჩათ მხოლოდ მუშტების ქნევა, რაც დიდხანს ვერ გაგრძელდება. შესაძლოა, გუშინ ეს გაუვიდათ, მაგრამ ეს ქვეყანა არ არის მხოლოდ მთავრობის ცალკეული წევრების, ხოლო მოქალაქეების დიდი ნაწილისთვის ეს არ არის მისაღები. ეს მალე ძალიან უფრო საგრძნობი გახდება.
