დღეს, 5 ივლისს, პრაიდთან დაკავშირებით პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა საგანგებო განცხადება გააკეთა. მან პირდაპირ განაცხადა, რომ პრაიდის ჩატარება მიზანშეწონილად არ მიაჩნია და არა ძალადობრივ ჯგუფებს, არამედ პრაიდის მონაწილეებს მოუწოდა „მოსალოდნელი რისკები“ გაითვალისწინონ. რამდენად ადეკვატურია პრემიერ ღარიბაშვილის განცხადება და ახალისებს თუ არა ეს ჰომოფობიურ ჯგუფებს ქვეყანაში? – ამ საკითხზე „ბათუმელები“ადამიანის უფლებებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაციის – Human Rights Watch-ის ევროპისა და ცენტრალური აზიის განყოფილების ასოცირებულ დირექტორს, გიორგი გოგიას ესაუბრა.
- ბატონო გიორგი, დღეს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა თავის გამოსვლაში განაცხადა, რომ ამ ქვეყანაში ყველა ადამიანის უფლება დაცულია. თუმცა დასძინა, „უნდა გვესმოდეს, რომ ჩვენ გვაქვს ტრადიციები და წესები“. არის თუ რა ეს ძალადობის წახალისება პრემიერის მხრიდან?
ეს არის სრულიად უპასუხისმგებლო განცხადება, ეს არ არის კონსტიტუციაზე, კანონმდებლობაზე დაფუძნებული განცხადება, ეს არის ძალადობის წაქეზება, რადგან ხელისუფლებას გააჩნია არა მარტო იმის ვალდებულება, რომ დაიცვას ყველა ადამიანის გამოხატვის თავისუფლება, არამედ პოზიტიური ვალდებულებაც, ხელი შეუწყოს გამოხატვის და შეკრების თავისუფლებას. სამწუხაროდ, მისი მოწოდება უგულებელყოფდა ამ ვალდებულებებსაც. ეს იყო პოპულისტური განცხადება.
- ღარიბაშვილი ამბობს: „მივმართავთ მათ (პრაიდის მონაწილეებს), რომ გაითვალისწინონ რისკები“. ხომ არ არის ეს ერთგვარი ზეწოლა პრაიდის ორგანიზატორებზე, რომ უარი თქვან საკუთარ უფლებებზე?
ფაქტობრივად, ეს თქვა. როცა ასეთი დაძაბული სიტუაციაა, პრემიერი უნდა გამოსულიყო და ეთქვა, რომ ყველა მოქალაქე კანონის წინაშე თანასწორია. მიუხედავად სექსუალური ორიენტაციისა, რასისა და ასე შემდეგ. ყველას აქვს მშვიდობიანი გამოხატვის უფლება. ის, რაც დღეს პარლამენტის წინ ხდება, ეს არ არის მშვიდობიანი გამოხატულება. როდესაც დასდევენ ჟურნალისტებს, აგინებენ, ართმევენ ტექნიკას, ხელს უშლიან პროფესიული საქმიანობის განხორციელებას, ეს არ არის მშვიდობიანი აქცია. ამ დროს ტოლობის ნიშანი დასვა მოძალადეებსა და მშვიდობიანი პრაიდის მონაწილეებს შორის, რომლებიც ცდილობენ არ იყვნენ დაჩაგრული და ელემენტარული უფლებები ჰქონდეთ, ასეთ დროს პრემიერის განცხადება არის ბრიყვული და პოპულისტური. სხვანაირი შეფასება შეუძლებელია.
ეს არ არის სახელმწიფოებრივი განცხადება და შეფასება. პრემიერს არ უნდა დაავიწყდეს, რომ ის არის ყველაზე მაღალი რანგის მოხელე და მას აქვს ვალდებულება დაიცვას ყველა მისი მოქალაქე. არც ერთი სიტყვა, არც ერთი ნაბიჯი, არც ერთი წინადადება არ უნდა გადადგას, რაც შეიძლება აღქმული იყოს, როგორც ძალადობის წახალისება.
- პრემიერი ამბობს: „უმრავლესობისთვის აღნიშნული პრაიდის ჩატარება მიუღებელია“- რამდენად სამართლიანია მისი მხრიდან მსგავსი განცხადება?
მან დააფიქსირა პოზიცია, რომ მისთვის მიუღებელია პრაიდი, როგორც უმრავლესობის წარმომადგენელისთვის. ეს არის ყოვლად წარმოუდგენელი. ეს არის კანონი, კონსტიტუციის, საერთაშორისო ვალდებულებების უგულებელჰყოფა და მისი როგორც ხელისუფლების ძალიან უპასუხისმგებლო განცხადება.
ასეთ დროს ტრადიციებზე საუბარი საერთოდ არ არის მიზანშეწონილი. ეს იყო დისკრიმინაციული განცხადება უმცირესობების წინააღმდეგ, ეს რიტორიკა კარგად არის ნაცნობი რუსეთისგან და სხვა არადემოკრატიული ქვეყნებისგან, ამიტომ ტრადიციების მოშველიება სხვა არაფერია თუ არა ძალადობის წახალისება, რაც ყოვლად მიუღებელია.
- როგორ ფიქრობთ, ჰომოფობიური ჯგუფები გრძნობენ ხელისუფლების მხარდაჭერას? სხვა შემთხვევაში თუ იქნებოდნენ ასეთი რადიკალურები?
ფაქტია, რომ ხელისუფლების განცხადება არ განმუხტავს ძალადობას. ის არ მოუწოდებს ამისკენ და ყველა ადამიანის უფლებების დაცვისკენ. იქ არ არის საკმარისი პოლიცია, რომელიც დაიცავს ადამიანის უფლებებს, როცა რეალური ძალადობა ხდება ადამიანებზე. იმის მაგივრად, რომ ხელისუფლება დადგეს მოწოდების სიმაღლეზე. მაშინ, როცა ვიცით, რომ ხდება დანაშაული, ხელისუფლებას აქვს ვალდებულება აღკვეთოს ეს ძალადობა.
- თქვენ აღნიშნეთ, რომ პოლიციის რაოდენობა არის ცოტა და ეს ჩანს კადრებშიც. მაშინ, როცა დაანონსებული იყო ჰომოფობების მხრიდან ფართომასშტაბიანი აქცია, რატომ არ მიიღო შსს-მ შესაბამისი ზომები? რატომ გაჰყავთ ჟურნალისტები პროცესებიდან და არა მოძალადეები?
ფაქტია, რომ პოლიციის კონტინგენტი რაც გამოყვანილია, თავს ვერ ართმევს მოვალეობებს. ის არ იცავს ჟურნალისტებს, ვერ აღკვეთს ძალადობას, ვერ განმუხტავს სიტუაციას. ჟურნალისტების განრიდება ეს არ არის პასუხი იმ გამოწვევაზე, რომელიც რუსთაველზეა. ეს არის სახელმწიფო ინსტიტუტების სისუსტის მაჩვენებელი.
პრემიერის განცხადებამ ნათლად აჩვენა, რომ არ ესმის საკუთარი პასუხისმგებლობის ტვირთი. მისი განცხადება არ იყო ძალადობის განმუხტვისკენ მოწოდება, მისი განცხადება იყო ფაქტობრივად ტოლობის ნიშანი მოძალადეებსა და ხელისუფლებას შორის. საბოლოოდ ეს შეიძლება ცუდად დასრულდეს ხელისუფლებისთვის, საზოგადოებისთვის და სახელმწიფოსთვის, რადგან თავზე გვენგრევა სახელმწიფო. ის მნიშვნელოვანი ინსტიტუტები, რომლებმაც უნდა უზრუნველყონ წესრიგის დაცვა ქვეყანაში და ყველა ადამიანის თანასწორობის უზრუნველყოფა ქვეყანაში, რაც სამწუხაროდ დღეს არ ხდება.
- ღარიბაშვილმა დღეს თქვა, რომ „პრაიდის უკან დგანან რევანშისტული ჯგუფები, კერძოდ, რადიკალური ოპოზიცია სააკაშვილის მეთაურობით. ისინი უკეთებენ ორგანიზებას და მათი მიზანია სამოქალაქო არეულობა და ქაოსის შემოტანა, რასაც არ დავუშვებთ“. ამ საკითხის პოლიტიკურ ჭრილში გადატანით რის მიღწევას ცდილობს ხელისუფლება?
რა სახითაც არ უნდა იყოს სააკაშვილი ამ პროცესებში ჩართული, ის არაფერ შუაში არ არის გამოხატვის და შეკრების თავისუფლების და ღირსების მარშთან. ეს არის პოლიტიკური განცხადება პოლიტიკური დივიდენდებისთვის. ცალსახაა, რომ ეს არის მოთრეული არგუმენტი, რომელსაც საფუძველი არ გააჩნია და საერთო რეალობასთან არ აქვს. ეს არის გასამიჯნი ერთმანეთისგან, რადგან ყველა ადამიანს აქვს უფლება გამოხატოს თავისი კონსტიტუციური უფლება. ყველა ადამიანი არის თანასწორი შეიკრიბოს და გამოხატოს თავისი აზრი, რაც დღეს ვერ ხორციელდება.
- პრემიერს მიაჩნია, რომ ამ ქვეყანაში სექსუალური უმცირესობების უფლებები დაცულია. ასევე ხაზს უსვამს, რომ ამ ტიპის მარშით, ახდენენ დისკრიმინაციას საკუთარი თავის. რა შეფასება შეიძლება მივცეთ ამას?
სამარცხვინოა, სხვა შეფასებას ვერ ვპოულობ. ძალიან არასწორი, ძალიან არასახელმწიფოებრივი განცხადებაა, რომელიც არ უწყობს ხელს თანასწორობას ქვეყანაში.
