გასული წლის აპრილის შემდეგ სასამართლოების ერთიან პორტალზე, კანონის მოთხოვნის მიუხედავად, სასამართლოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები აღარ ქვეყნდება.
რატომ აღარ ქვეყნდება სასამართლოს გადაწყვეტილებები საჯაროდ ერთიან პორტალზე, რომელიც 2019 წელს შეიქმნა და არსებობს კანონის მოთხოვნა, რომ ეს გადაწყვეტილებები უნდა იყოს საჯარო და გამოქვეყნდეს?
„კანონის მოთხოვნა არ სრულდება… ასევე საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებას პარლამენტი არ ასრულებს და არც საერთო სასამართლოები“, – ასეთია ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის IDFI-ის კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების მიმართულების ხელმძღვანელის – ქეთევან კუკავას შეფასება. ეს ორგანიზაცია ამ საკითხზე მუშაობს და არ გამორიცხავს საერთო სასამართლოებს და პარლამენტს, რომელიც საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებას არ ასრულებს, ისევ საკონსტიტუციოში უჩივლოს.
სასამართლოს ღია სხდომებზე მიღებული გადაწყვეტილებები რომ უნდა გამოქვეყნდეს, ეს „საერთო სასამართლოების შესახებ“ კანონში 2017 წელს ჩაიწერა სასამართლო რეფორმის მესამე ტალღის ფარგლებში. ამ პროცესს დღემდე დასავლელი პარტნიორები უჭერენ მხარს. საკანონმდებლო ცვლილების შემდეგ შეიქმნა ერთიანი პორტალიც, სადაც გადაწყვეტილებების გამოქვეყნება დაიწყეს, თუმცა დაშტრიხული ფორმით, ანუ გადაწყვეტილებებში პერსონალური მონაცემები დაფარული იყო.
პერსონალური მონაცემების დაფარვის კუთხით არსებული სამართლებრივი ნორმები საკონსტიტუციო სასამართლოში „მედიის განვითარების ფონდმა“ და „ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა“ გაასაჩივრეს. სარჩელი 2019 წლის 7 ივნისს საკონსტიტუციო სასამართლომ დააკმაყოფილა.
„ამავე დროს საკონსტიტუციო სასამართლომ პარლამენტს განუსაზღვრა საკანონმდებლო ცვლილებებისთვის ვადა – 2020 წლის პირველი მაისი. ამ პერიოდამდე პარლამენტს უნდა განესაზღვრა გამონაკლისი შემთხვევები, როცა პერსონალური მონაცემები შესაძლოა ისევ დაეფარა სასამართლოს. პარლამენტს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ამ დრომდე არ შეუსრულებია,“ – განმარტავს ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის IDFI-ის კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების მიმართულების ხელმძღვანელი ქეთევან კუკავა.
იურისტი მიიჩნევს, რომ ამის მიუხედავად, სასამართლოებს შეეძლოთ და ახლაც შეუძლიათ კონსტიტუციური სტანდარტით იხელმძღვანელონ და გამოაქვეყნონ ღია სხდომებზე მიღებული გადაწყვეტილებები.
„მაგრამ საკონსტიტუციო სასამართლოს ამ გადაწყვეტილების შემდეგ, მაგალითად, ჩვენ თბილისის საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოებიდან გადაწყვეტილებების მიღებაზე მივიღეთ უარი, გავასაჩივრეთ ეს უარი, მაგრამ არ დააკმაყოფილეს სწორედ იმ მოტივით, რომ პარლამენტს არ აქვს საკანონმდებლო ცვლილება მიღებული… რეალურად 2020 წლის მაისიდან ძალადაკარგულია ის სამართლებრივი ნორმები, რომელიც კრძალავდა პერსონალური მონაცემების გასაჯაროებას და არსებობს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელიც არ სრულდება,“ – აღნიშნავს ქეთევან კუკავა „ბათუმელებთან“.
როგორ განესაზღვრა ცალკეულ სასამართლოს, რა შემთხვევაში დაეფარა პერსონალური მონაცემები, როცა პარლამენტს საგამონაკლისო შემთხვევები არ დაუდგენია? – ქეთევან კუკავა მიიჩნევს, რომ ეს თითოეულმა სასამართლომ უნდა განსაზღვროს „პირად ცხოვრებაზე გავლენის მოხდენის“ კუთხით.
„საკონსტიტუციო სასამართლომ ასევე თქვა თავის გადაწყვეტილებაში, რომ გარკვეული კატეგორიის მონაცემები არ გაიცემა და მაგალითის სახით მიუთითა არასრულწლოვანები, ასევე პირის ჯანმრთელობის თუ მისი ცხოვრების ინტიმური დეტალის შესახებ ინფორმაცია… ის ფაქტი, რომ პარლამენტმა არ შეასრულა თავისი ვალდებულება და რეგულაცია არ მიიღო, რა თქმა უნდა, ვერ გაათავისუფლებს სასამართლოს გადაწყვეტილებების საჯაროდ გამოქვეყნების ვალდებულებისგან“, – გვითხრა ქეთევან კუკავამ.
რატომ აღარ ქვეყნდება სასამართლოს გადაწყვეტილებები? – იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს პრესცენტრის განმარტებით, შეფერხება გამოიწვია იმან, რომ პარლამენტმა შესაბამისი რეგულაციები არ მიიღო. პრესცენტრს ვთხოვეთ დამატებით განემარტა, საერთო სასამართლოებს გადაწყვეტილების გამოქვეყნებაში პარლამენტის უმოქმედობა როგორ უშლის ხელს? – უწყებიდან დამატებითი განმარტება ამ დრომდე არ მიგვიღია.
