განათლება,მთავარი,სიახლეები

სწავლა ონლაინ, როცა სმენადაქვეითებული ხარ და არ გესმის – 16 წლის ლანას ისტორია

31.01.2021 • 2433
სწავლა ონლაინ, როცა სმენადაქვეითებული ხარ და არ გესმის – 16 წლის ლანას ისტორია

16 წლის ლანა დობორჯგინიძეს სმენის მეოთხე ანუ მძიმე ხარისხის დაქვეითება აქვს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას, ფაქტობრივად, არ ესმის.

ლანა ბათუმის მე-10 საჯარო სკოლის მე-10 კლასის მოსწავლეა, თუმცა ჟესტური ენის მასწავლებელი ამ სკოლაში მხოლოდ შარშან გამოჩნდა. ჟესტური ენის გაკვეთილების დაწყებიდან მალევე პანდემია დაიწყო და სწავლა, მთელი ქვეყნის მასშტაბით, ონლაინრეჟიმზე გადავიდა.

„იქამდე ისე ესწრებოდა გაკვეთილებს, ვერ იგებდა, ლანასთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო და არის მის თანატოლებთან კომუნიკაცია, ძალიან ბევრი რამ ისწავლა მათგან, მაგრამ პანდემიის გამო მთელი წლით მოუწია იზოლირება,“ – ამბობს ლანას დედა, გულთამზე ქუთიძე.

მიუხედავად იმისა, რომ პირველი თებერვლიდან მოსწავლეები ვირტუალური გაკვეთილებიდან რეალურ საკლასო ოთახებს დაუბრუნდებიან, ლანა ერთხანს კვლავ ონლაინსწავლების რეჟიმში დარჩება. ეს იმიტომ, რომ სმენის დარღვევის გარდა, ლანას ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებიც აქვს – ცერებრალური დამბლის დიაგნოზი და დაბალი იმუნიტეტი, რის გამოც ის კორონავირუსის რისკჯგუფშია, ამიტომაც ლანას დედა შიშობს, რომ თებერვალში ლანა თავის კლასელებთან ერთად სკოლას ვერ დაუბრუნდება.

„ჯერ ვერ  გავუშვებ… ლანას ძალიან დაბალი იმუნიტეტი აქვს. აქამდეც ხშირი გაცდენა გვქონდა ლანას ავადობის გამო, მაგრამ საპატიოდ ეთვლება, შესაბამისი ცნობაც გვაქვს. ახლა კიდევ ახალი შტამია ვირუსის, ვერანაირად ვერ გავუშვებ სკოლაში, მიუხედავად იმისა, რომ ლანასაც ძალიან უნდა და მეც. მირჩევნია კვლავ ონლაინრეჟიმში გავაგრძელოთ ჟესტური ენის გაკვეთილები. დავაკვირდებით როგორი ვითარება იქნება… ცოტას კიდევ დავიცდით,“ – ამბობს გულთამზე.

ლანასთვის ონლაინრეჟიმზე გადასვლა ბევრად უფრო მძიმე გამოდგა, ვიდრე დანარჩენი მოსწავლეებისთვის, რომლებიც ერთმანეთისგან ფიზიკურად კი დისტანცირდნენ, მაგრამ ონლაინგაკვეთილებზე მაინც ერთ ჯგუფად იყრიდნენ თავს, ლანა კი მისთვის გაუგებარი საგაკვეთილო პროგრამის გამო თავისი კლასის ონლაინგაკვეთილებზე არ ჩართულა. 

ნაცვლად ამისა, ლანა დღემდე ყოველდღიურად ერთვება ონლაინგაკვეთილზე თავისი ჟესტური ენის მასწავლებელს, გულო ამაღლობელს, რომელიც ამბობს, რომ შედეგი ნამდვილად აქვთ, მაგრამ ონლაინფორმატის გამო გაკვეთილები ძალიან გართულდა.

ლანა

ჟესტების ენა ონლაინ – როგორ გაართულა პროცესი პანდემიამ

არასამთავრობო ორგანიზაცია „სმენის არმქონე ბავშვთა და მშობელთა უფლებების დაცვის“ ხელმძღვანელი მზია მელაძე ამბობს, რომ პანდემია განსაკუთრებით მძიმედ აისახა სხვადასხვა საჭიროების მქონე ბავშვებზე, რადგან მათი განვითარებისთვის პირისპირ კომუნიკაციასა და სოციალიზაციას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს.

„პანდემიამ ძალიან გაართულა ამ ბავშვების სასწავლო პროცესში ჩართულობა, მათ ისედაც უამრავი ბარიერი აქვთ სოციალიზაციისთვის, პანდემიამ და სახლში ყოფნამ მათი სოციალურ-ემოციური მდგომარეობა კიდევ უფრო დაამძიმა, ვიდრე ადრე იყო,” – ამბობს მზია მელაძე.

მასწავლებელი გულო ამაღლობელი ამბობს, რომ ჟესტურ ენაზე გაკვეთილის თარგმნა ონლაინ, პირველ რიგში, მოსწავლისთვის არის ძალიან რთული, სწორედ ამიტომ გადაწყვიტეს ლანას შემთხვევაში დრო ფუჭად არ დაეხარჯათ და მისთვის ინდივიდუალური გაკვეთილები ჩაეტარებინათ უშუალოდ ჟესტურ ენაში:

„სულ რაღაც ორი თვე იყო, რაც რესურსოთახში ვამზადებდი ცალკე, ინდივიდუალურად. ისე კი, რამდენიმე გაკვეთილს დავესწარით საერთოს, ძალიან მოეწონა, რაღაც ელემენტარული ჟესტები იცოდა და იმით ვუხსნიდი, მაგრამ ეს დროის ფუჭად კარგვა იყო და გადავწყვიტეთ ინდივიდუალურად გვემეცადინა“.

თავიდან, როცა ჟესტური ენის გაკვეთილი სკოლის რესურსოთახში ტარდებოდა, ჟესტების ახსნა და დამახსოვრება ნახატებისა და ილუსტრაციების გამოყენებით დაიწყეს. საგნის მოქმედებისა თუ მდგომარეობის აღმნიშვნელი ჟესტების სწავლა ცოტა რთული აღმოჩნდა, რადგან მოსწავლემ ჟესტის დასასწავლად სწორედ მოქმედება უნდა დაინახოს, რაც პირისპირ ურთიერთობისას მეტ-ნაკლებად ხერხდებოდა, ონლაინრეჟიმში კი ეს რთული აღმოჩნდა.

ლანას სწავლის პროცესში ილუსტრაციები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ, ფერად ნახატებს თავადაც ხშირად ქმნის.

„ხშირად ვიმეორებდით ერთსა და იმავე ჟესტებს, რომ კარგად გაეგო მნიშვნელობა და დაემახსოვრებინა. ასე, ეტაპობრივად მივდიოდით ძალიან ნელი ნაბიჯებით, შემდეგ ძალიან კარგად აუღო ალღო, მაგრამ პანდემიამ ძალიან შეგვაფერხა.

კარგი იქნებოდა, გაგრძელებულიყო რესურსოთახში მეცადინეობა, იმიტომ, რომ რასაც ვუხსნიდი, ვახვედრებდი ხელის მოძრაობით, მიმყავდა ნახატთან ან ვეუბნებოდი მომიტანე რაღაც. ონლაინსწავლება ძალიან რთულია. როგორია ადამიანს, რომელსაც არ ესმის, კომპიუტერით აჩვენო ის, რისი თქმაც გინდა, თუმცა მაინც ვახერხებთ. კომუნიკაციაში სმს-ებიც გვეხმარება, მისთვის ასე უფრო კომფორტულია,” – ამბობს მასწავლებელი. 

მასწავლებელი გულო ამაღლობელი. ლანას ონლაინკაკვეთილი

ფასადური განათლება

რეალურად, სმენის არმქონე და სმენადაქვეითებულ ბავშვებს საჯარო სკოლებში, თუნდაც ინკლუზიური სწავლების ჯგუფში, ჟესტურ ენაზე სწავლა არ შეუძლიათ, რადგან სკოლის სპეცმასწავლებლები ჟესტურ ენას არ ფლობენ. როგორც განათლების სამინისტროში დაგვიდასტურეს, ჟესტური ენის ცოდნას სპეცმასწავლებლებს არც სახელმწიფო სტანდარტი ავალდებულებს.

„რა თქმა უნდა, ლანას პირველი კლასიდან რომ დაეწყო ჟესტურის სწავლა, ახლა ჩვეულებრივი კომუნიკაცია ექნებოდა სმენის არმქონე ბავშვებთან, ასევე  სხვებთანაც და შედეგიც გაცილებით უკეთესი იქნებოდა იმ მხრივ, რომ საგაკვეთილო პროცესსაც დაესწრებოდა და წარმოდგენა ექნებოდა საგანზეც, თუ რას შეისწავლის ესა თუ ის საგანი და რას წარმოადგენს ის მისი მომავლისთვის. ახლა ვართ პირველი კლასის პროგრამაზე. ჯერ არც ჟესტი ვიცით სრულად, რომ დავსვა მეათე კლასის ქიმიის გაკვეთილზე და გავაგებინო, მე ავუხსნი, მაგრამ მისთვის გაუგებარი იქნება,“ – ამბობს ჟესტური ენის სპეციალისტი გულო ამაღლობელი.

ლანას მშობლები მიიჩნევენ, რომ ბათუმში სპეცსკოლის არსებობა, სადაც სმენის არმქონე ბავშვები ჟესტურ ენას შეისწავლიდნენ, ბევრ პრობლემას მოაგვარებდა, შესაძლებელი იქნებოდა ასეთი მოსწავლეების კომუნიკაციის უნარების განვითარებაზე ზრუნვა ადრეული ასაკიდანვე.

დღეს ასეთი სკოლა საქართველოში მხოლოდ თბილისსა და ქუთაისშია, სადაც დაახლოებით ათასამდე სმენადაქვეითებული ბავშვი სწავლობს, ლანას დიაგნოზის მქონე მოსწავლეებს კი მშობლებისგან შორს, დამოუკიდებლად ცხოვრება უჭირთ.

„ცერებრალური დამბლის გამო ჩვენ ძალიან ძნელად ვისწავლეთ თავის მოვლა და ჯერ კიდევ ვსწავლობთ,” – ამბობს ლანას დედა, გულთამზე ქუთიძე.

ორგანიზაცია „სმენის არმქონე ბავშვთა და მშობელთა უფლებების დაცვის“ ხელმძღვანელი მზია მელაძე მიიჩნევს, რომ სპეცსკოლაზე უკეთესი ალტერნატივა სმენის არმქონე ბავშვებისთვის ის იქნება, რომ სახელმწიფომ უზრუნველყოს მათთვის სასწავლო პროცესის ადაპტაცია ადგილზე.

„მე პრიორიტეტს ვანიჭებ იმას, რომ იყოს ბევრი სპეციალისტი და ყველა მოსწავლემ იქ მიიღოს განათლება, სადაც მას სურს, მისი ინკლუზია მოხდეს იმ გარემოში, სადაც ის ცხოვრობს, სადაც მისი მეგობრები სწავლობენ,” – ამბობს მზია მელაძე.

 

რეალური გამოსავალი და სპეციალისტების დეფიციტი

იმ შემთხვევაში, თუ სმენადაქვეითებული ან სმენის არმქონე მოსწავლეები აჭარაში ლანას მსგავსად მოითხოვენ, რომ არაინკლუზიურ კლასებში სურდო-თარჯიმნის დახმარებით მოხდეს მათთვის სასკოლო პროგრამის ადაპტირება, შესაძლოა სპეციალისტების დეფიციტის გამო ეს ვერ მოხერხდეს.

აჭარაში ჟესტური ენის პედაგოგი არ არსებობს, მათ ფუნქციას ძირითადად ჟესტური ენის თარჯიმნები ითავსებენ, აჭარაში კი სულ სამი სურდო-თარჯიმანია – ამბობს  მზია მელაძე, რომელიც თავადაც სურდო-თარჯიმანია.

„ჟესტური ენის სწავლება სხვა სპეციფიკაა, სხვა პედაგოგიურ უნარებს მოითხოვს, სხვა მიდგომებს და ა.შ. საქმე ის არის, რომ მოტივაცია უნდა ჰქონდეს პედაგოგს, ჟესტური ენის თარჯიმანს თუ სხვას, რომ სწავლა დაიწყოს. თუ შესაბამისი მოტივაცია მექნება იმ დარგში, დავიწყებ იმ განხრით განვითარებას. ძალიან დიდ დროს და ენერგიას მოითხოვს ჟესტური ენის სპეციალისტად ჩამოყალიბება. მოთხოვნადი არის, მაგრამ ანაზღაურება ძალიან დაბალია და შესაბამისად, დაინტერესება ამ სპეციალობით ნაკლებად ხდება,” – ამბობს მზია მელაძე.

16 წლის ლანას დედა, გულთამზე ამბობს, რომ სახელმწიფოს მხრიდან შესაბამისი ხელშეწყობის არარსებობის გამო, ლანა და სხვა სმენადაქვეითებული ბავშვები ვერ იღებენ სრულყოფილ განათლებას.

„კარგია, რომ ნებისმიერი დარღვევისა თუ საჭიროების მქონე ბავშვს მისცეს საშუალება ნებისმიერ სკოლაში ესწავლა, მაგრამ რა შედეგი აქვს ამას მათთვის? არაფერი. აჯობებდა სმენის არმქონე ბავშვებისთვის ცალკე სკოლა ყოფილიყო. ერთი ჯგუფი მაინც რომ ჩამოყალიბდეს და რომ ჰყავდეთ სურდო-ლოგოპედი, ეს სპეციალისტი ვერ ვიშოვე რეგიონში,” – ამბობს ლანას დედა. 

„მე ვერ ვმუშაობ, ჩემი ყველა დრო ლანასთვის დახმარების აღმოჩენაში იხარჯება, ასეთი მშობლებისთვის რაიმე შეღავათები ხომ უნდა ჰქონდეს სახელმწიფოს? კი, ახლა ლანას მამა და ძმა მუშაობენ, მაგრამ ყოველთვის ასე არ იყო, იყო პერიოდები, როცა ძალიან გვიჭირდა,” – ამბობს ის.

მზია მელაძე ამბობს, რომ მანამ, სანამ სპეცმასწავლებლებს ჟესტური ენის ცოდნის მოთხოვნას წაუყენებენ, საჭიროა შემუშავდეს გადამზადების პროგრამები და მოხდეს ჟესტური ენის კურსების პოპულარიზაცია.

„თუ მსგავსი ნაბიჯები არ გადაიდგა, ვერ შეიტან ცვლილებას კვალიფიკაციის მოთხოვნაში, შესაბამისად ჯერ უნდა გადაიდგას ნაბიჯები ჟესტური ენის შემსწავლელი კურსების ორგანიზებისთვის, არა მარტო თბილისში, არამედ ყველა რეგიონში,” – მიიჩნევს ის.

 

 

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: