მაშინ, როცა აჭარაში წითელას ეპიდემიაა და დაავადების ახალი შემთხვევები მატულობს საქართველოს სხვა კუთხეებშიც, ფეისბუქის ჯგუფებში მცირეწლოვანი ბავშვების დედები აცრებს კვლავ ეჭვით უყურებენ.
წითელათი დაავადების 300-მდე შემთხვევიდან 222 შემთხვევა აჭარაშია რეგისტრირებული. აჭარის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრის განყოფილების უფროსი იმუნოპროფილაქტიკისა და ეპიდზედამხედველობის დარგში ნანა ჯინჭარაძე ამბობს, რომ შემთხვევები, როცა მშობლები კატეგორიულ უარს ამბობენ ბავშვის აცრაზე იშვიათია, თუმცა დღემდე არსებობს:
„ერთეულები რჩებიან კვლავ, ვინც სასტიკად წინააღმდეგია აცრის. ახლა, ეპიდემიის დროს, ასეთი მშობელი აცხადებს, რომ მის შვილს ნამდვილად გადატანილი აქვს წითელა. საქმე ის არის, რომ წითელა და წითურა იმდენად ჰგავს ერთმანეთს, თუ ლაბორატორიული კვლევა არ ხდება, ძალიან რთულია ამის დიფერენცირება დღეს”, – ამბობს ნანა ჯინჭარაძე.
FB კომენტარები წითელაზე აცრის შესახებ
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრში განმარტავენ, რომ წითელათი დაავადებული პაციენტების 50 პროცენტი ერთ წლამდე და 16 წლის ასაკის ზემოთ ადამიანები არიან.
„ფაქტია, იმუნური ფონი არსებობს საქართველოში, რომ ყოფილიყო მისი დეფიციტი, უფრო მძიმედ წავიდოდა ეს დაავადება. წითელა ყოველთვის არ მიმდინარეობს მსუბუქად. წითელა იმით არის საშიში, რომ მას ძლიერი გართულება ახასიათებს სხვა მართვად დაავადებებთან შედარებით. წითელათი დაავადებულ 16 ადამიანს, რომლებიც ახლა წვანან სტაციონარში, უმეტესად წითელას მსუბუქი ფორმა აქვთ, ძალიან ცოტას – საშუალო სიმძიმის ფორმა. იმუნური ფონი არსებობს, განსაკუთრებით 1-წლიდან 15-წლამდე ასაკის ადამიანებში იმიტომ, რომ ამ ასაკში [თუ აცრილია სრულყოფილად] დაავადებულები ფაქტობრივად არ არსებობენ, არ გვყავს”, – ამბობს ნანა ჯინჭარაძე.
წითელა მწვავე დაავადებაა, რომლის გამომწვევი ვირუსიც ადამიანიდან ადამიანს ჰაერით გადაეცემა. წითელა სახიფათოა ყველა ასაკში, მაგრამ 5-წლამდე ასაკის და 20 წელს გადაცილებულ ადამიანებში შესაძლოა სერიოზული გართულებების მიზეზი გახდეს. წითელას მყარი იმუნიტეტი ახასიათებს, ამიტომ იგი განმეორებით არ ემართება ადამიანს, მისგან თავის დაცვის ყველაზე კარგი საშუალება კი აცრაა.
წითელა ცნობილ ინფექციურ დაავადებათაგან ერთ-ერთი ყველაზე გადამდებია. თითქმის ყველა, ვინც არ არის აცრილი წითელაზე, მასთან შეხების დროს – ავადდება. ნანა ჯინჭარაძე ამბობს, რომ წითელას ვირუსის შემოსვლისას, პირველ რიგში, ვირუსი ემართება აუცრელ ჯგუფს, მერე თუ ძალიან გავრცელდა – არასრულად (ანუ ორიდან მხოლოდ ერთხელ) აცრილ ჯგუფს და ასე ეტაპობრივად. “რა თქმა უნდა, ახლაც ასე იმიტომ გავრცელდა, რომ დახვდა აუცრელი ფონი. ჩვენთან რომ ყოფილიყო 90%-ი აცრილი, რა თქმა უნდა, არ გავრცელდებოდა ეს დაავადება”.
[gray_box]რატომ ეშინიათ აცრის?[/gray_box]
ნანა ჯინჭარაძე განმარტავს, რომ აცრასთან დაკავშირებული შიშები და ეჭვები მშობლებში, ინფორმაციის ნაკლებობით არის გამოწვეული. მისივე თქმით, ვაქცინაციის შემდეგ ყველაზე მძიმე რეაქცია რაც კი დადასტურებულა, ანაფილაქსიური შოკია [ალერგიული რეაქცია] და “ამ შოკიდან ბავშვის გამოყვანა შეიძლება. წითელას გართულების შემდეგ დატოვებული დაზიანება კი მთელი ცხოვრება მიჰყვება ბავშვს. თუ აცრა სამედიცინო დაწესებულებაში ტარდება, ბავშვი სრულიად დაზღვეულია“.
წითელა-წითურას ვაქცინა, რომელიც ჩვენთან გამოიყენება, ბელგიურია და მას არანაირი უკუჩვენება არ აქვს. ადრე გვქონდა ვაქცინა, რომელიც მცირე რაოდენობით კვერცხის ცილას შეიცავდა და ვისაც ალერგია ჰქონდა კვერცხზე, მასთან უკუჩვენება იყო. ბოლო 10 წლის განმავლობაში არ გვინახავს არანაირი გართულება ამ აცრის შემდეგ”, – ამბობს ნანა ჯინჭარაძე.
[gray_box]როგორ მუშაობს ვაქცინა?[/gray_box]
ორგანიზმს აქვს ინფექციის წინააღმდეგ მებრძოლი ბუნებრივი დაცვის – იმუნური სისტემა. იგი წარმოშობს ანტისხეულებს, რომლებიც ებრძვიან ინფექციებს და იცავენ ორგანიზმს მათგან. თუმცა, არსებობს ინფექციური დაავადებები, რომლებსაც ბავშვის ორგანიზმი ბუნებრივი გზით ადვილად ვერ უმკლავდება, მათი გართულებები კი სიცოცხლისათვის საშიშია. სწორედ ასეთი გართულებების თავიდან ასაცილებლად ტარდება იმუნიზაცია [იმუნიტეტის გაძლიერება აცრების გზით].
ისევე როგორც წითელას გადატანის შემდეგ გამომუშავდება ანტისხეულები, რომელსაც ახასიათებს მუდმივი იმუნიტეტი, ასევეა ვაქცინაც – ორგანიზმში შედის ვაქცინა ანტიგენით [ორგანიზმისთვის უცხო ნივთიერება], მის საწინააღმდეგოდ ორგანიზმი გამოიმუშავებს სპეციფიკურ ანტისხეულებს, რომელიც მთელი ცხოვრება რჩება ორგანიზმში „და მომავალში ვირუსთან კონტაქტისას, თუ ანტისხეული აქვს ადამიანს ორგანიზმში, იგი იგნორს უკეთებს ანტიგენს და დაავადება აღარ იწყება“, – განმარტავს სპეციალისტი.
ასოციაცია „გენეზისი“: ვაქცინები იმუნობიოლოგიური პრეპარატებია, რომლებიც შეიცავენ ინფექციური დაავადების გამომწვევი ბაქტერიის ან ვირუსის ცოცხალ ან დახოცილ ფორმებს ან იმ ნივთიერების მცირე ნაწილს, რომელსაც ბაქტერია ან ვირუსი გამოიმუშავებს (ანატოქსინს). ვაქცინა იწვევს ორგანიზმის დამცველობით იმუნურ რეაქციას კონკრეტული ინფექციური დაავადების წინააღმდეგ. ორგანიზმში გარედან ხელოვნურად შეყვანილ, იმუნური რეაქციის გამომწვევ, ამ ფაქტორებს ანტიგენები ეწოდება. ვაქცინა აიძულებს ბავშვის ორგანიზმის იმუნურ სისტემას გამოიმუშავოს ანტისხეულები – ნივთიერება, რომლებიც ებრძვის ინფექციას. თუ ბავშვის ორგანიზმში ინფექცია შეიჭრება, ვაქცინაციის შედეგად უკვე წარმოქმნილი ანტისხეულები ამოიცნობენ მას და ბავშვის ორგანიზმს დაიცავენ დაავადებისაგან.
როგორც აჭარის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრში განმარტავენ, ბოლო 10 წლის განმავლობაში იმუნიზაციის მხრივ, საქართველოს კარგი მაჩვენებელი ჰქონდა. კარგ მაჩვენებლად ითვლება 95%. თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, წითელას მასობრივ გავრცელებაში მნიშვნელოვანი წვლილი სწორედ ყოველწლიურად აცრის გარეშე დარჩენილმა იმ 5%-მა და იმუნიზაციის მხრივ გაურკვეველი სტატუსის მქონე 40 წლის ასაკის ზემოთ მოსახლეობამ (ადრე მხოლოდ მონოვაქცინა იყო წითელა) შეიტანა.
ჯანმოს წევრი სხვა ქვეყნების მსგავსად, საქართველოც წითელას ელიმინაციას ცდილობს, ანუ შემთხვევების ნულამდე დაყვანას. „როცა არ იქნება წითელა, აღარ იქნება ვაქცინა საჭირო, ისევე როგორც გაქრა „ყვავილი“, აღარ გვაქვს ყვავილის შემთხვევები. საქართველოს პოლიტიკა არის პოლიომილიტის და წითელას ვირუსების აღმოფხვრა. წითელას ელიმინაცია ბევრად უფრო ადრე უნდა მომხდარიყო, მაგრამ სამწუხაროდ, გაგვიგრძელდა. როცა წითელას შემთხვევები ნულამდე დავა, შეგვეძლება წითელას ვაქცინა ამოვიღოთ, ამას ალბათ კიდევ 10 წელი დასჭირდება”, – ამბობს ნანა ჯინჭარაძე.
ახლახან ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ [ჯანმო] ინფორმაცია გაავრცელა, რომლის მიხედვითაც 2017 წელს წითელას შემთხვევები ევროპაში ოთხჯერ გაიზარდა, წინა წელთან შედარებით, კერძოდ:
ჯანმოს ცნობით, წითელას შემთხვევების მკვეთრი ზრდა ევროპის რეგიონის ყოველ მეოთხე ქვეყანას შეეხო. შემთხვევების მკვეთრი ზრდა, მათ შორის ეპიდაფეთქებები [100-ზე მეტი შემთხვევა], რეგიონის 53 წევრი-ქვეყნიდან 15-ში დაფიქსირდა. ყველაზე მეტად რუმინეთი დაზარალდა [5 562 შემთხვევა], შემდეგ იტალია [5 006 შემთხვევა] და უკრაინა [4 767 შემთხვევა].
ჯანმოს ცნობით ამის მიზეზი, საყოველთაო გეგმიურ იმუნიზაციასთან დაკავშირებული პრობლემები გახდა. მათივე ანგარიშის მიხედვით, მიუხედავად ბოლო წლის მაჩვენებლისა, წითელას შემთხვევების შემცირების მხრივ, მთლიანობაში პროგრესი მაინც შეინიშნება.
ამავე თემაზე:
