როცა წერა ნევროზს ემსგავსება – ანა კორძაია-სამადაშვილის ბოლო წიგნი

სამუშაო დღეებში ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტთან თუ ჩაივლით და ვერანდას ახედავთ, აუცილებლად დაინახავთ ქალს, რომელსაც სტუდენტები შემოუკრებია მაგიდის გარშემო და მაგარ, ძალიან მაგარ ამბებს უყვება. ეს ქალი ანა კორძაია-სამადაშვილია, რომელიც მალე მეხუთე წიგნს, ამჯერადაც რომანს შესთავაზებს ერთგულ მკითხველს. ანა ერთ-ერთი პირველი ქალი ავტორია, რომელმაც ფსევდონიმით, სოფიო კირვალიძის სახელით დაიწყო მოთხრობების გამოქვეყნება, მისი თქმით, ძალიან მაგარ გოგოებზე, ქალებზე, რომლებიც საუბრობენ თავიან სექსუალობაზე, სურვილზე, რომ ვიღაცას უყვარდეთ ან ვიღაც მაგრად უყვარდეთ. მოთხრობების კრებულის შემდეგ, რომელმაც პირველი „საბა“ დაიმსახურა საუკეთესო ლიტერატურული დებიუტისთვის 2003 წელს, ანა აქტიურად აგრძელებს წერას.

როგორც ვიცი, მუშაობ ახალ რომანზე, რა ეტაპზე ხარ ახლა?

ამ ეტაპს ჰქვია რომანი დამთავრდა, იწყება წვალება. ვფიქრობ, არ არის ავტორი, რომელსაც ეს ეტაპი გავლილი არ ჰქონდეს. პირველი წიგნი ძალიან ადვილი დასაწერი იყო, მეორე წიგნზე ცოტა ვიწვალე და ვიღელვე, მესამეზე ბევრი ვიწვალე და მაგრად ვიღელვე, მეოთხეზე უფრო მეტი ვიწვალე და ძალიან ვიღელვე, ამჯერად არ ვღელავ, უბრალოდ, ვწვალობ ძალიან – ეს არის ჩემთვის ყველაზე საპასუხისმგებლო წიგნი, რაც კი ოდესმე დამიწერია. თუ ნაწარმოები გარკვეულწილად არ არის ექსჰიბიციონისტური, ის არავის არაფერში სჭირდება. ოდნავ ქალწულები და შედარებით ორსულები არ არიან საინტერესოები. არის ერთი ამბავი, რომელიც მიჰყვება ყველა ჩემს მოთხრობას, ყველა ჩემს რომანს, ყველა ჩემს თარგმანსაც კი გარკვეულწილად, ეს არის ადგილი, რომელსაც ჰქვია ქალაქი თბილისი, კალინინის მოედანი ნომერი პირველი, მე იქ დავიბადე, იქ გავიზარდე და იქ ვიყავი ყველაზე ბედნიერი. ამ ადგილს ჰქონდა ერთი არაჩვეულებრივი თვისება, იქ არ ჰქონდა მნიშვნელობა, ვინ რა ხნისა იყო, ვის რა შეძლება ჰქონდა, ვინ რა სქესისა იყო და ვის როგორი გოგოები ან ბიჭები მოსწონდა. რევოლუციონერის მოედანი ნომერი პირველი იყო ადგილი, სადაც ყველა იყო თანატოლი და ჰქონდათ ერთი საარსებო გარემო, ერთი ეზო და იმის გათვალისწინებით, რომ ერთხელ დავთვალე და აღმოჩნდა, რომ შვიდი ეროვნების ადამიანი ვცხოვრობდით ერთად, სულ იყო ზეიმი, ვიღაცის დღესასწაული. შეიძლება იმიტომ ვფიქრობ ასე, რომ იქ ვიყავი პატარა, მაგრამ სწორედ ამით იწყება ჩემი გმირის ამბავი, ის ერთხელ იყო პატარა და იყო ძალიან ბედნიერი რევოლუციონერის მოედნის პირველ ნომერში.

რამდენიმე წლის წინ ვთარგმნე რიუდიგერ საფრანსკის წიგნი „ბოროტება, ანუ თავისუფლების დრამა“. საფრანსკიმ დაწერა ის, რასაც მე დიდი ხანია ვფიქრობ და ფიქრობს ყველა, რომ სამოთხიდან განდევნა ერთხელ მაინც გვაქვს გამოვლილი ყველას, ეს მოხდა იმ დღეს, როცა მივხვდით, რომ ჩვენი ბავშვობა დამთავრდა და მე ვეცადე ამ რომანში გამეკეთებინა ამბავი სამოთხისა და დამეწერა იმაზე, როგორი სიმწარეა, როცა სამოთხიდან გაძევებენ არა 4 წლისას, არა 10 წლისას, არამედ ორმოცს მიტანებულ ასაკში, როდესაც შენი ბავშვობა, შენი სამოთხე დამთავრდება მაშინ, როცა წესით, სხვების სამოთხეზე უნდა ზრუნავდე. ეს არის ბაბუის და შვილიშვილის უზარმაზარი სიყვარულის ამბავი.

რითი იქნება ეს ახალი რომანი სხვა შენი წიგნებისგან განსხვავებული?

ვფიქრობ, ეს იქნება ჩემი ბოლო რომანი, რადგან ჩემს გადასარევ, საყვარელ თავს მივეცი პირობა, რომ 50 წლის ასაკს როცა მივაღწევ, იმის მერე აღარაფერს გავაკეთებ, შევირგებ იმას, რაც ვაკეთე 50 წლამდე. რომანის წერა წვალება და დიდი შრომაა, მე ამ შრომის გაწევა აღარ მინდა.

შენ ხარ ერთ-ერთი პირველი ქართველი მწერალი ქალი, რომელიც თავისი ტექსტებით ალაპარაკდა ქალის სექსუალობაზე და შემოიყვანა სხვა ტიპის ქალი პერსონაჟები…

გულწრფელად რომ გითხრა, მე ბუნდოვანი წარმოდგენაც კი არ მაქვს, რატომ აღმოჩნდნენ ჩემი ქალი პერსონაჟები განხილვის საგანი, არა იმიტომ, რომ ახლა თავმდაბლობ, ან რაღაცას ვმასხარაობ. ასეთ ქალებს იცნობს ყველა, ჩვეულებრივი ქალები არიან, ესენი არიან გოგოები, რომლებიც იბრძვიან გადარჩენისთვის, რომლებსაც უყვართ, რომლებსაც ძალიან უნდათ, ვინმეს უყვარდეთ და თუ კი იმათაც არ შეიყვარეს, მაშინ ამ გოგოებსაც არ ეყვარებათ. ამ გოგოებს იცნობს ყველა ამ ქვეყანაზე, რატომ არ წერდნენ მათ შესახებ, არ ვიცი, შეიძლება იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ რაღაც უფრო დიდზე ჰქონდათ საწერი.

მე დიდი თემები არასოდეს მაინტერესებდა. ვერასოდეს დავწერდი ომზე და მშვიდობაზე, ვერასოდეს დავწერდი გლობალურ დათბობაზე, ვერასოდეს დავწერდი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანის ტრაგედიაზე, იმიტომ, რომ მე ეს არ მეხება… შეიძლება მეხება, როგორც ადამიანს, მაგრამ მე ეს არ ვიცი, არ გამომივლია, მე არასოდეს ვმჯდარვარ სანგარში, ამიტომ ვერ გეტყვი, რას გრძნობს ახალგაზრდა ბიჭი, როდესაც ის სანგარშია და ზუსტად იცის, რომ მოკლავენ. არ ვიცი და ამაზე ინტერვიუს ვერავის ჩამოვართმევდი და ინტერვიუთი გაკეთებული ლიტერატურის არ მწამს. მე, უბრალოდ, ძალიან კარგად ვიცნობ გოგოებს, რომლებმაც დანამდვილებით იციან, რომ ყველაზე კარგი ბიჭი არის მისი ბიჭი და ამ ბიჭის გამო ცეცხლში შევლენ. კარგად ვიცნობ გოგოებს, რომლებმაც ზუსტად იციან – იმისთვის, რომ ვინმემ შეიყვაროს, ისინი გადაივლიან ცხრა მთას, ფეხშიშველები, გაგიჟებულები.

ყოფილა შემთხვევები, როცა მწე¬რლები წერდნენ იმაზე, რაც ნანახი არ ჰქონდათ საერთოდ?

ყოფილა და იმიტომ, რომ ისინი დიდი ადამიანები იყვნენ. ერთმა მაგარმა მწერალმა დაწერა, მე ვარ მადამ ბოვარიო. ეს რომ თქვა, ფლობერი უნდა იყო, მე არა ვარ ფლობერი, მე ანა კორძაია-სამადაშვილი ვარ. მე მამაკაცის მონოლოგი არ დამიწერია, თუ ის ზეპირად არ მახსოვს. ჩემი პერსონაჟების ყოველი სიტყვა ან ზეპირად ვიცი, ან დანამდვილებით ვიცი, როგორ ლაპარაკობენ ჩემი მეგობრები, ამიტომაცაა, რომ ჩემს მოთხრობებში თუ რომანებში მამაკაცები ცოტათი გაბლარული არსებები არიან. მე სინამდვილეში არ ვიცი, რას ფიქრობს მამაკაცი, ეს რომ ვიცოდე, მაშინ რა მიშავს. მე ვფიქრობ, რომ ადამიანი უნდა წერდეს იმაზე, რაც იცის კარგად.

ამბობენ, რომ ლიტერატურაში ყველაფერი დაიშვება, არა, ლიტერატურაში ტყუილი არ დაიშვება. შეიძლება დავუშვათ ფანტაზია, გამოგონება, მაგრამ ტყუილს ლიტერატურა ვერ იტანს. რეალურ ცხოვრებაში ადამიანები ბევრად იოლად იტანენ ტყუილს, ვიდრე ლიტერატურულ ნაწარმოებში. წიგნებს, რომლებშიც წერია ტყუილი, არ შემოინახავს საუკუნეები, ხოლო წიგნები, რომლებშიც წერია მაგარი გამოგონილი ამბები, როგორიცაა „ათას ერთი ღამე“, იქნება მანამ, სანამ დედამიწა იტრიალებს.

შენს შემოქმედებაში იყო ორი ეტაპი, პირველი, როცა მო¬თხრობებს წერდი და იყავი მოთხრობების ავტორი და მე¬ორე, როცა რომანების წერა და¬იწყე. შენ რომელს მიაკუთვნებ თა¬ვს, უფრო რომანების ავტორი ხარ თუ მოთხრობების?

რა თქმა უნდა, უფრო მოთხრობების ავტორი ვარ. ჩემი პირველი რომანი არის ერთი რომანის სცენარი, ჩაიკას შემთხვევაში, უბრალოდ, ვერ ჩავაკვეტებდი ყველაფერ იმას, რისი თქმაც მინდოდა ერთ მოთხრობაში. ამ ჩემს ბოლო წიგნში, ვფიქრობ, უნდა ყოფილიყო დიდი ციკლი – მე არ ვარ ჩალზ ბუკოვსკი, რომელსაც შეუძლია მრავალი პატარა მოთხრობა ერთ დიდ წიგნად შეკრას, ამიტომ ვინაიდან რომანის თეორიას ყველაზე მაგარი ბიჭი მასწავლიდა, ბატონი ბუბა ყარალაშვილი, ის მაინც ვიცი, როგორ უნდა ავაგო რომანი. როცა გამოვა ახალი რომანი, მიხვდებით, რომ ამ რომანის დაჩეხვა შეიძლებოდა სამი მოთხრობის კრებულად.

 რომანების წერას ითხოვს თანამედროვე სამყარო, მო¬თხ¬რობების კრებული არ აკმაყოფილებს მკითხველს. რა აზრის ხარ ამაზე?

აი, აქ რაღაცას ვიტყვი და თუ გინდათ მესროლეთ დიდი ქვა, რა ვქნა, მე მაინც დარწმუნებულზე მეტი ვარ, რომ სამყაროს რა უნდა – ეს არის სამყაროს პრობლემა და მე რა მინდა – ეს არის ჩემი პრობლემა. მე არ ვწერ რომანს იმიტომ, რომ ეს რომანი ბრწყინვალედ გაიყიდება, ნურას უკაცრავად, მე ვიცი, რამდენი ფულიც მომივა გაყიდული რომანიდან, ზუსტად იმდენივე, რამდენიც გაყიდული მოთხრობების კრებულიდან. ისიც ვიცი, რომ ალის მანრომ ნობელის პრემია მოთხრობების კრებულებში აიღო. ამას პრინციპული მნიშვნელობა არა აქვს სინამდვილეში და ავტორი, რომელიც მიზნად ისახავს დააკმაყოფილოს მსოფლიო მკითხველის წარმოდგენები, იმაზე როგორი უნდა იყოს რომანი, მე ვფიქრობ, რომ ცოტათი ცოდოა. ვფიქრობ, როცა XX-XXI საუკუნის ქართული ლიტერატურა შევა ისტორიაში, იქ აუცილებლად იქნება კოტე ჯანდიერი, ამაში დარწმუნებული ვარ. კოტეს არასდროს დაუწერია რომანი, კოტე წერს მოთხრობებს და ვისაც მიაჩნია, რომ „დაპატიჟება კინოში“ რომელიმე ქართულ რომანზე ნაკლები ნაწარმოებია, პირველმა მესროლოს ქვა. ვისაც ჰგონია, რომ „ქელეხი ქარში“, რომელიც ახლახან გამოქვეყნდა, რომელიმე ტრილოგიაზე ნაკლებია, ახლავე მესროლოს ქვა. აუ, რამდენი ქვა მომხვდება მე საწყალს, მაგრამ მაინც, არანაირი მნიშვნელობა არა აქვს გარემოს დაკვეთას.

შენი წიგნებიდან რომელიმე თუ გიყვარს გამორჩეულად?

ყველაზე მეტად მიყვარს „შუშანიკის შვილები“ და შემიძლია ავხსნა რატომაც. „შუშანიკის შვილები“ დავწერე მაშინ, როცა ვიყავი ბედნიერი ქალი, უთავბოლოდ ბედნიერი. ძალიან მაგარია შეგრძნება იმისა, რომ წიგნი არის შენი ბედნიერების ნაყოფი.

თუ შეგიძლია გაიხსენო ყველაზე უსამართლო შეფასება შენი შემოქმედების მიმართ?

ძალიან მეწყინა-თქო, ვერ ვიტყვი, მაგრამ ძალიან უსამართლო შეფასებად მომეჩვენა ის, რომ, „ვინ მოკლა ჩაიკას“ პერსონაჟები უეცრად ჩათვალეს მარგინალებად. გამიკვირდა, ოღონდ მაშინ მივხვდი, რომ მე მარტო არ ვარ, ძალიან მაგარია, იგივე განცდები თავის დროზე ჰქონდა დავით კლდიაშვილს და იგივე განცდები ჰქონდა ჯონ სტაინბეკს, იმის მერე, რაც დაწერა „ტორტილა ფლეტი“. ჩემი გმირები არ არიან მარგინალები, ჩემი გმირები არიან რეალურები, ძალიან ორ ფეხზე მდგომი ადამიანები, რომლებიც საკუთარი შრომით, საკუთარი ძალისხმევით გადიან ფონს. ისინი არიან ადამიანები, რომელთაც აქვთ შეიძლება უფრო დიდი მორალური ფასეულობები, ვიდრე ვინმეს. ამ შეფასებას ალბათ იმით ავხსნი, რომ სათანადოდ ვერ დავწერე.

როგორ ფიქრობ, რით არის შენი ლიტერატურა გამორჩეული და მნიშვნელოვანი?

მე არ ვიცი, გამორჩეულია თუ მნიშვნელოვანი, ერთადერთი ვიცი, რომ აბსოლუტურად გულწრფელია. ოდესღაც, უხსოვარ დროს, ერთმა ძალიან მაგარმა ბიჭმა მიამბო, რატომ არის სრულიად გადასარევი როკენროლი, სანამ საბაზრო ეკონომიკის პრინციპებს დაექვემდებარება. გადასარევი არის იმის გამო, რომ არის ძალიან გულწრფელი, ძალიან მარტივი და მიდის, როგორც იტყვიან, ქალაქ თბილისში, „სემიჩკასავით“ და თუ ხარ ამ განწყობაზე, აგაგდებს, თუ არა ხარ ამ განწყობაზე – არ აგაგდებს. ვფიქრობ, თუ რამეში ვარგა ჩემი ტექსტები, არის ის, რომ არის სრულიად გულწრფელი და თუ ვინმეს მოსწონს, მოსწონს, თუ არა, არავის არაფერს არ აძალებს ჩემი ტექსტი. მე არა მაქვს ფილოსოფიური წიაღსვლები, მე არა მაქვს განსჯების პასაჟები და სხვადასხვა. მე ჩემს აზრებს არავის ვახვევ თავს, რა თქმა უნდა, ეს არ არის ჩემი დამსახურება, ეს არის ჩემი დიდი მასწავლებლების დამსახურება, რომლებმაც მითხრეს, რომ თავის დროზე თავიანთი აზრი დედამიწას ძალიან დიდმა არსებებმა მოახვიეს და, შესაბამისად, მათი ჩრდილის ანარეკლს მე არ მეკადრება, რომ ვიკადრო და ვთქვა, რომ იცი რა, ბოროტება, აი, მაგარი ცუდია და სიკეთე მაგარი კარგია. მე, უბრალოდ, მინდოდა მომეყოლა, რომ ვიღაცას უნდა ვინმეს ძალიან უყვარდეს, ეს არის და ეს.

დღეს ძალიან ბევრ ადამიანს უყვარს შენი ლიტერატურა. რო¬¬გორ ფიქრობ, რა არის ამ ად¬ამიანების არსებობის მიზეზი?

ამის მიზეზი ალბათ არის ის, რომ ადამიანები, მიუხედავად იმისა, რომ მათზე შეგვიძლია ვილაპარაკოთ ბევრი ბოროტება, არიან უზომოდ მოწყალენი და უზომოდ კეთილგანწყობილნი. მე ვარ გათამამებული მწერალი, რომელსაც ბევრად მეტ კარგს ეუბნებიან, ვიდრე ცუდს და ამისთვის მე ვარ ენით უთქმელად მადლობელი. მადლობელი ვარ ყოველი მკითხველის, რომელმაც ერთხელ მაინც ან მომწერა, ან ვიღაცისგან გავიგე, ან გულში გაიფიქრა და ამის გამო ჩემი დღე დღესასწაულად გადაიქცა და იფიქრა, რომ, ბიჭო, ეს ანა კორძაია-სამადაშვილი არ არის ცუდი გოგო, მე მგონი, კარგი გოგოა და მე ეს ძალიან მიხარია, უზომოდ. ყოველი მკითხველი, რომელიც გაქაჩავს და ჩემი წიგნის ორმოცდაათ გვერდს წაიკითხავს, ჩემი მარადიული მეგობარია.

შენ როგორი ლიტერატურა გიყვარს, რა ტიპის ავტორები?

მე გამოვედი იმ ასაკიდან, როდესაც ლიტერატურას კითხულობენ განათლების მისაღებად. მიმაჩნია, რომ ლიტერატურას განათლების გამო არ უნდა კითხულობდნენ. თუ არა გაქვს წაკითხული მარკესი, გაუნათლებელი ხარ – ჩემთვის არის სულელური სენტენცია. ვფიქრობ, წიგნის წინა ყდიდან უკანა ყდამდე არის სამყარო, რომელშიც თუ შეხვალ და გაგიხარდა იქ ყოფნა, მაგას რა სჯობია. მე ძალიან მიყვარს სათავგადასავლო ლიტერატურა, მიყვარს ფენტეზი, მე თავდავიწყებით მიყვარს დეტექტივები, ოღონდ მე მიყვარს კარგი დეტექტივები. საერთოდ, მე მიყვარს ლიტერატურა, რომელიც მეუბნება, რომ ცხოვრება მშვენიერია. ჰემინგუეი ამბობდა, რომ მოთხრობა უნდა იყოს საშინელი და ის იყო აბსოლუტურად მართალი. თუ ვინმე მკითხავს ლიტერატურულ სამყაროში რომელი ბიჭი გიყვარს ყველაზე მეტადო, მე ვეტყვი მიყვარს ჰემი, მაგაზე არ არის ლაპარაკი, მაგრამ ამ საშინელი მოთხრობების ფონზე ის სულ მეუბნებოდა, რომ მზე ამოდის, იცი, ამოდის, ნათდება, ეგრე არ არის საქმე. მე ძალიან მიყვარს წიგნები, რომლებიც მეუბნებიან, იცი, ანა, შენ არა ხარ მარტო, არავინ არ არის მარტო, ჩვენ აქა ვართ, გოგოები და ბიჭები, ჩვენი ხმები ყოველთვის გაისმება, როგორც კი გადაშლი, აი, ამ ჯადოსნურ ერთ გარეკანს. მე მიყვარს სათავგადასავლო ლიტერატურა, და თუ ოდესმე გავიკეთებ სვირინგს, დავიწერ, „ნატვრამც აგხდენია ბილი ბოუნზს“, რადგან სამყაროში ყველაზე მაგარი წიგნი არის „განძის კუნძული“.

არის თუ არა რომელიმე წიგნი, რომლის ავტორიც სიამოვნებით იქნებოდი?

მე სულ მინდოდა ვყოფილიყავი მელვილი და დამეწერა „მობი დიკი“, დამეწერა არა მარტო იმისთვის, რომ ვყოფილიყავი დიდი მწერალი, არამედ იმიტომ, რომ დამეწერა ყველაზე დიდი ამბავი ვნებისა და სიყვარულისა. მე მაინც მგონია, რომ „მობი დიკი“ არის რომანების რომანი. ასევე მინდა ვიყო ჯორჯ რ. რ. მარტინი, მე მინდა სამი შვილი დრაკონი და ჩემი საყვარელი კაცი იყოს ჯონ სნოუ, აი, ეგ მინდა, მე მინდა, რომ ვიყო ჯორჯ მარტინი. თომას მანობა არ მინდა, ნერვი არა მაქვს.

შეგიძლია თუ არა ისაუბრო გავლენებზე, რომლებიც ან ახლა გაქვს, ან აქამდე გქონია და შენს წიგნებში თუ იგრძნობა ეს გავლენები?

აუცილებლად იგრძნობა. თუ არ იგრძნობა, ესე იგი, ვერ გავქაჩე. მე მაქვს დიდი გავლენა გერმანულენოვანი ლიტერატურის, მაქვს გავლენა ავსტრიელი მწერალი ქალებისა, ბახმანიდან დაწყებული, იელინეკით დამთავრებული და თუ მკითხველი ამას ვერ ხედავს, დავიღუპე. მე მაქვს გავლენა ყოველი ადამიანისა, რომელმაც მაგარი ისტორია მიამბო, ყოველი წიგნის, რომელიც წავიკითხე, ყოველი ადამიანის, რომელიც შემხვდა, ყოველი თავგადასავლის, რომელიც თავს გადამხდა და, რა თქმა უნდა, ყველაზე დიდი გავლენა მაქვს ლიტერატურის. არის რაღაც მოთხრობები, რომლებიც არ მახსოვს ვინ დაწერა და როდის წავიკითხე, სადღაც, რა ვიცი, რუმინეთში, ჰოსტელში, მაგრამ მაქვს გავლენა და არ მახსოვს ავტორი. ბოდიში ავტორს, მაგრამ მეორეა, რომ გავლენების გარეშე არ გამოდის. თუ კი მავანი მეუბნება, რომ წიგნს არ კითხულობს იმის გამო, რომ გავლენა არ ჰქონდეს, მაშინ დახუჭოს თვალები, დაიცოს ყურები და დაწეროს იმის შესახებ, რაც ხდება მის კუჭ-ნაწლავში. კარგი არაფერი.

არის თუ არა რამე ისეთი თემა, რაზეც გინდა დაწერო, მაგრამ არაფრით გამოდის?

კი, რა თქმა უნდა. ძალიან მინდა, რომ დავწერო სასიყვარულო ისტორია „ჰეფი ენდით“, ოღონდ მე ამას ვერ დავწერ, ვერც აქამდე დავწერე და აწი არც ვეცდები. წარმოიდგინე, როცა ორი ადამიანი რჩება მარტო, ორი ადამიანი ერთმანეთს ეუბნება სისულელეებს, რომელიც რომ დაწერო, არის გულისამრევი. ჩემო ვარსკვლავო, ჩემო გოჭუნია, ჩემო თაფლო… ამიტომაც ჰქვია ამას ინტიმური ამბავი, რომელიც არავინ არასოდეს უნდა იცოდეს და ეს უნდა იცოდეს ორმა ადამიანმა. რომ ვიყო დიდი მწერალი, რომელიც კაცობრიობის ისტორიაში ამას გააკეთებს პირველად, მე თანახმა ვარ, რომ დავწერო, მეორე დღეს გადავტრიალდე და აღარ ვიყო. ამას ვერავინ გააკეთებს, რადგან ამისთვის საჭიროა დიდი სიყვარული იმის მიმართ, ვინც გეუბნება ამას და ვისაც ეუბნები. ეს დიდი საიდუმლოა, მე მინდა დავწერო რომანი სიყვარულის შესახებ, დიდი სიყვარულის შესახებ, როდესაც ისინი შეხვდნენ ერთმანეთს შეუყვარდათ, ყველაფერი კარგად იყო და ისინი მოკვდნენ ერთ დღეს. „შუშანიკის შვილები“ იყო ამის მცდელობა, მე მინდოდა დამეწერა ორი ადამიანის შესახებ, არა ქალისა და კაცის, არამედ ორი ადამიანის შესახებ, რომლებსაც თავდავიწყებით უყვართ ერთმანეთი და რომლებსაც ისე გაუმართლათ, რომ ერთ დღესაც ერთად მოკვდნენ, მაგრამ არ გამომივიდა. მითხრეს, რომ ტრაგიკული რომანია. ეს არის ჩემი ხინჯი, ვერ გავაკეთე, ამიტომ ამაზე ფიქრს თავს დავანებებ.

რატომ წერ?

იმის გათვალისწინებით, რომ ბოლო დროს ცოტას ვწერ, ცოტა ძნელი სათქმელია. წარმოიდგინე, რომ გკიდია დიდი ზურგჩანთა, რომელიც სავსეა ქვით, თითო-თითოდ ქვების ამოლაგებას აზრი არა აქვს, ამიტომ მაგარია, წიგნი გამოდის და ქვები აღარ არის. მართლა ასეა, ზუსტად ვიცი, რომ ბოლო წიგნს ვწერ, არა იმიტომ, რომ 50 წლის ასაკში ვაპირებ გადაპორჭიკებას, ან გარდაცვალებას, რას ლაპარაკობ, უბრალოდ, მეტი აღარ მინდა, ასეთი დიდი ამბები, როგორიც 50 წლის ასაკამდე იყო, მეტი აღარ იქნება და თუ იქნება, ჩემთვის შევინახავ.

რატომ მაინც და მაინც მწერლობა და არა რამე სხვა?

ათასი წელი, არ ვაპირებდი მწერლობას, არც უნივერსიტეტის პროფესორობას, არც ვთარგმნიდი, უბრალოდ, ასე მოხდა. სანამ წერას დავიწყებდი, მდივანი ვიყავი კინოსტუდიაში, ვიყავი მდივანი ჩინეთის სავაჭრო ეკონომიკის წარმომადგენლობაში, მე ვიცოდი, რომ ვიქნებოდი სლავისტიკის პროფესორი, დავიცავი დისერტაცია 27 წლის ასაკში, ვიცოდი, რომ ვიყავი რუსული ენის სპეციალისტი, ლინგვისტი და ასე შემდეგ, უბრალოდ, ცხოვრება ამოყირავდა და ყველაფერი სხვანაირად წავიდა. ყველაზე ძალიან რაც მინდოდა, რაც თავი მახსოვს, იყო პროფესია, რომელიც მე-19 საუკუნეში მოკვდა – მე მინდოდა ვყოფილიყავი მოგზაური. არ გამოვიდა. ძალიან მინდოდა ვყოფილიყავი ბალერინა, უბრალოდ, არაარტისტული ვარ. საშინლად მინდა დღემდე და მესიზმრება, რომ მაგრად ვმღერი, მე მინდოდა, რომ ვყოფილიყავი ნინა სიმონე, არა, არ გამოვიდა. რაღაცები, რაც მინდოდა, არ გამოვიდა. რაც გამომდის, ეს არის ენა, ამისთვის დიდი მადლობა ჩემს არაჩვეულებრივ ფოლკლორისტს და ენის მცოდნე მამას, რომელიც წითელი პასტით მისწორებდა გრამატიკულ შეცდომებს. არ ვიცი, ვისაც რა შეუძლია, იმას აკეთებს ალბათ.

ქართულ ლიტერატურაში თუ არის რამე ტენდენცია, რაც გაღიზიანებს?

კი. ეს არის მეინსტრიმული თემები. არ მომწონს ცვლილებები, რაც ხდება ქართულ ენაში, როდესაც მეუბნებიან, რომ ამა თუ იმ სიტყვის ხმარება არ შეიძლება იმიტომ, რომ ის არ არის კორექტული. ყოველი რეალია ასახულია რაღაც სიტყვით და ყოველ სიტყვას აქვს სრული უფლება იარსებოს. მე ვიცი, რომ თუ ადამიანი არის დეგენერატი, არ უნდა ვუწოდო დეგენერატი, მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ მონათმფლობელობა საქართველოში არ ყოფილა, ჯიმი ზანგია, იცი, თუ გინდა მომკალი, ჰეკლბერი ფინის ჯიმი ზანგია, იგი არ არის აფროამერიკელი და მისი მთელი ტრაგედია არის იმაში, რომ ის ზანგია, ის რომ ზანგი არ ყოფილიყო და ყოფილიყო აფროამერიკელი, მას ტრაგედია არ ექნებოდა.

რომ გადავხედოთ შენს გზას მწერლობაში, რამეს თუ შეცვლიდი?

საერთოდ არ დავწერდი. არც ვაპირებდი წერას, უბრალოდ, როცა დავწერე პირველად ოთხი მოთხრობა კრებულისთვის, მივიღე პრემია „საბა“ და უცებ გადავწყვიტე, ვაუ, როგორ ასწორებს. ბევრი, ძალიან ბევრი წლის წინ ერთმა გადასარევმა ადამიანმა, ოთარ ყარალაშვილმა პასუხად ჩემს კითხვაზე – ნევროტიკია თუ არა ის პოეტი კაცი – მიპასუხა, რომ ნევროტიკია, სხვა შემთხვევაში რატომ დაწერდა. ბედნიერი ადამიანები არ წერენ, ეს ზუსტად ვიცი. როცა ადამიანი არის გლობალურად ბედნიერი, ყველაფრით კმაყოფილი, რატომ უნდა დაწეროს, ორი მიზეზი მითხარი. წარმოიდგინე, ყველაზე მაგარი კაცი მეუბნება, რომ ხვალ დილით მივდივართ ჩვენს სახლში, სოხუმში, სოხუმის ომი არ ყოფილა, არაფერი არ ყოფილა, გოეთეს აქვს ერთი ლექსი, იცი ის მხარე, სადაც ლიმონი ყვავის, აი, იმ მხარეში, ჩემს გადასარევ სოხუმში `მაიაკზე~ მივდივარ ხვალ. როგორ წარმოგიდგენია, დაძინებამდე გავქანდები და დავწერ „ჩაიკას~ ერთ თავს? წერა ნევროზია, არა ხარ კარგად, შეიძლება თავს იკატუნებ, რომ ყველაფერი კარგადაა და მაგრად ხარ, მაგრამ ესე იგი რაღაც გღრღნის, ამბიცია ან სურვილი იმისა, რომ ვიღაცას უთხრა, მარტო არა ხარ, მეც აქა ვარ, სურვილი იმისა, რომ ვიღაცას ჰკითხო, ხო მოგწონვარ, მე ხომ კარგი გოგო ვარ ან კარგი ბიჭი?! შეიძლება სადმე, დიდ ბრიტანეთში ვიღაც ამით ცოცხლობს და ცხოვრობს და დენის ჩაჭრის არ ეშინია და ისვენებს ბარბადოსზე, ჩვენ ვერა, ქართულ ლიტერატურაში ეს არ არის. წერა არ არის კარგად ყოფნის შედეგი, წერა არის შედეგი იმისა, რომ მე შემიძლია გიამბო იმაზე, რომ მე ცოტათი მომეხაზა და მოდი, ერთად ვიყოთ რა.

მუშაობ სტუდენტებთან, აკვირდები მათ, კითხულობ მათ ნაწერებს, რა განსხვავებაა შენს თაობასა და ახლანდელ ახალგაზრდებს შორის?

მე ვიყავი საბჭოთა ბავშვი, დავიბადე 1968 წელს, ანუ ის ხანა, რაც მათ აქვთ დღეს, მე მქონდა საბჭოთა კავშირის დროს. ჩვენ ბევრად ნაკლები კომპლექსი, ბევრად ნაკლები საკუთარ თავთან ჯაჯგური, ბევრად ნაკლები თავსმოხვეული იდიოტური ამბები გვქონდა, ვიდრე თანამედროვე ახალგაზრდებს. ჩვენ არ ვიყავით წარმატებაზე ორიენტირებული ბავშვები, დღევანდელი ახალგაზრდები ასეთები არიან და ეს ძალიან ცუდია. წარმატება არის ლურჯი ფრინველივით და კარგია თუ არა ეს, საერთოდ სხვა საკითხია. მათ, ვინც 80-იანებში დაამთავრეს უნივერსიტეტი, ჰქონდათ ერთი მიზანი, რომ ყოფილიყვნენ ბედნიერები. მათ, ვინც დღეს ჩემთან სწავლობენ, აქვთ მიზანი, რომ იყვნენ წარმატებულები. მე რატომღაც მგონია, რომ ბევრად უფრო კარგია იყო ბედნიერი, ვიდრე წარმატებული.

გამოქვეყნდა ჟურნალ „ბათუმელებში“