ცირა ჯგერენაია, იურისტი
საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, ჩვენი ქვეყნის მმართველობის ფორმა დემოკრატიულია, ხელისუფლების წყარო არის ხალხი. ის ეყრდნობა კანონის წინაშე თანასწორობის, დისკრიმინაციის ყველა ფორმის დაუშვებლობის, ადამიანთა უფლებების დაცვისა და პატივისცემის პრინციპებს. ყველა ეს ფასეულობა ევროპული ღირებულებებიცაა, რომელიც ჩვენ საერთო გვაქვს.
მეორე მსოფლიო ომის მწარე გამოცდილებამ ცხადყო, რომ საჭირო იყო შექმნილიყო ევროპის სხელმწიფოთა შეთანხმებისა და კომუნიკაციის გარკვეული ფორმა, რომელიც სათავეს დაუდებდა ამ ქვეყნების ეკონომიკურ გაძლიერებას და არ დაუშვებდა ისეთი კაცობრიობისა და ადამიანურობის წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულებების განმეორებას ევროპის კონტინეტზე, როგორსაც ადგილი ქონდა 1939-1945 წლებში. ამჯერად სამოქმედო პრინციპები სწორად იქნა შერჩეული და გაერთიანების წევრმა სახელმწიფოებმა შეძლეს ეკონომიკურად ძლიერ, დემოკრატიულ, ტოლერანტულ ქვეყნებად ჩამოყალიბება. შექმნის დღიდან ევროკავშირმა გაფართოებს 7 ტალღა გამოიარა და ის დღემდე აგრძელებს ლიბერალურ სამეზობლო პოლიტიკას, რაც გულისხმობს შესაძლებლობის შექმნას არაწევრი ქვეყნებისათვის გაიზიარონ მიღწეული წარმატება და გახდნენ გაერთიანების წევრები.
თანამედროვე გეო-პოლიტიკური და ეკონომიკური ფაქტორები, მიმდინარე გლობალიზაციის პროცესი, უბიძგებს თითოეულ სახელმწიფოს ეძებოს და იყოლიოს მტკიცე და მეგობრული მოკავშირეები საერთაშორისო ასპარეზზე. საქართველოს სახელმწიფოსთვის, ამ კუთხით ევროკავშირის წევრობაზე უკეთესი ალტერნატივა ალბათ ძნელი წარმოსადგენია. ჩვენი ქვეყანა, მისი თითოეული მოქალაქე, თავისი ფასეულობების, კულტურის, მიღწევებისა და მიზნების გათვალისწინებით იმსახურებს გახდეს ევროკავშირის წევრი და გაინაწილოს ის სიკეთეები, რომლის მოტანაც ამ გაერთიანების წევრობას შეუძლია. ამ შეუქცევადი ინტეგრაციის პროცესშიც არსებობს გარკვეული კითხვები და მათ შორის ლეგიტიმურიც, თუმცა მოსახლეობის გარკვეულ ნაწილში გავრცელებული უარყოფითი დამოკიდებულება ამ პროცესებისადმი, ძირითადად ნაკლებ ინფორმირებულობას ან მათთვის განგებ არასწორი ინფორმაციის მიწოდებას ეფუძნება.
საზოგადოების ნაწილი ფიქრობს, რომ ევროპულ სახელმწიფოებთან მჭიდრო კომუნიკაცია, გარკვეულ საფრთხეებს შეუქმნის ჩვენი ქვეყნის თვითმყოფადობას, დააზიანებს ეროვნულ ღირებულებებს და ტრადიციებს. მსგავსი დამოკიდებულებების წარმოშობა სხვადასხვა ფაქტორითაა განპირობებული. როგორც ცნობილია, საქართველო რამდენიმე ათეული წლის მანძილზე საბჭოთა კავშირის ნაწილი იყო, რომლის დაშლის პროცესი ამ დრომდე მიმდინარეობს, რასაც თან ახლავს სახელმწიფოებრიობის შეგნებისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჩამოყალიბების, რეალური ეროვნული ღირებულებებისა და დრომოჭმული ტრადიციების ურთიერთგამიჯვნისა და გადაფასების პროცესი. ვინაიდან მრავალი წლის მანძილზე მკაცრად იდევნებოდა ნებსმიერი ეროვნული კუთვნილებისადმი, თვითმყოფადობისა და სახელმწიფოთა დამოუკიდბლობის იდეებისადმი უმცირესი სიმპათიაც, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდგომ ყველაფერი, რაც ასე თუ ისე დაკავშირებული იყო ქართულთან, ტრადიციულთან, განურჩევლად და განუსჯელად თითქმის ეროვნულ სიწმინდედ იქნა მიჩნეული და ხელშეუვალად გამოცხადდა. ამ გზით არაერთ მახინჯ და დრომოჭმულ ტრადიციას ეროვნულის დაუმსახურებელი სტატუსი მიენიჭა.
ამით შესაძლებელია აიხნას საზოგადოების ნაწილში გავრცელებული სხვადასხვა ფობია, რაც მკვეთრ წინააღმდეგობაში მოდის ნამდვილ, ქართულ ღირებულებებთან, მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის მქონე ტოლერანტობისა და თანასწორობის იდეებთან. მნიშვნელოვანია პროცესში, რომელიც რეალურად ფასეული ღირებულებების ყალბისაგან გამიჯვნას გულისხმობს, თავისი როლი შეასრულოს როგორც სახელმწიფომ, ასევე საზოგადოების მეტად პროგრესულმა ნაწილმა და მაქსიმალურად იქნეს უზრუნველყოფილი, ფაქტებზე დაფუძნებული ინფორმაციის მიწოდება საზოგადოების თითოეული წევრისათვის.
ევროკავშირის საქმიანობის მომწესრიგებელი არც ერთი ნორმატიული ჩანაწერი, არც ერთი ინსტიტუცია, ორგანო არც პირდაპირი და არც ირიბი ფორმით არ მოითხოვს მისი რომელიმე წევრისაგან ეროვნული მახასიათებლების უარყოფას, არ ახდენს რაიმე სახის ჩარევას შიდა პოლიტიკის განსაზღვრასა და წარმართვაში. ყველა სახის რეგულაცია წარმოადგენს მხოლოდ სახელმწიფოთა შეთანხმების ნაყოფს. რა თქმა უნდა, იგივე პრინციპები ვრცელდება გაერთიანების სამეზობლო პოლიტიკაზე, რომელიც პოტენციურ წევრებთან ურთიერთობის ფორმებს და მიმართულებებსაც განსაზღვრავს.
დამოუკიდებელი ქვეყნის სტატუსით, საქართველოს რესპუბლიკასა და ევროკავშირს შორის პირველი კომუნიკაცია შედგა 1992 წელს და ამ დროიდან მოყოლებული საქართველო მუდმივად იღებს მხარდაჭერას ევროკავშირისგან დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების, ეკონომიკური გაძლიერების და ადამიანთა უფლებების დაცვის ხარისხის გასაზრდელად. 2017 წლისთვის ევროკავშირის მიერ საქართველოს ბიუჯეტში ჩარიცხულმა საგრანტო დახმარებამ 500 მილიონი ევრო შეადგინა. 2008 წელს, რუსეთის აგრესიის შედეგად მიყენებული ზარალის აღმოსაფხვრელად, გაერთიანებამ საქარველოს 500 მილიონი ევროს ოდენობის ფინანსური დახმარება გაუწია, აღნიშნული დაფინანსების ნაწილი მოხმარდა საომარი მოქმედებების შედეგად დაზიანებული კულტურის და ისტორიული ძეგლების რეაბილიტაციას. ამავე გაერთიანების მიერ დაფინანსდა 2500-ზე მეტი სტუდენტისა და აკადემიური პერსონალის სწავლა და კვალიფიკაციის ამაღლება ევროპის სხვადასხვა უნივერსიტეტებში.
საქართველო აქტიურად არის ჩართული ევროკავშირის პროგრამაში ERASMUS+ და 131 პარტნიორ ქვეყანას შორის პირველ ათეულშია, მე-8 ადგილით. 2017 წლის პირველი ნახევრის მონაცემებით, საერთაშორისო კრედიტ მობილობის მიმართულებით მიღებული სტიპენდიების რაოდენობა შეადგინა 1333. 2016 წელს ევროკომისიის განათლების, აუდიოვიზუალური და კულტურის მმართველი სააგენტოს მიერ საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსთვის სხვადასხვა ქართული კულტურული ძეგლის აღდგენისა და რეაბილიტაციისათვის, ქართული კულტურის საზღვარგარეთ პოპულარიზაციის და მხარდაჭერისთვის გაწეულმა ფინანსურმა დახმარებამ 120 ათას ლარზე მეტი შეადგინა. ევროკავშირი მუდმივად მხარს უჭერს ქართული კულტურის სხვადასხვა მიმართულების განვითარებას და პოპულარიზაციას, 2017 წლის პირველ ნახევარში, პროგრამის „შემოქმედებითი ევროპა“ ფარგლებში დაფინანსდა 5 პროექტი საქართველოდან: CineDoc-თბილისის საერთაშორისო დოკუმენტური კინოს ფესტივალი 2017 – Nosferav Foundation NNLE; Brave Kids Artistic Instructor Training and Practical Dissemination Project – საქველმოქმედო ფონდი “Caritas Georgia” და სამცხე-ჯავახეთის რეგიონული ასოციაცია „ტოლერანტი“; School of Film Agents – დემოკრატიული ცვლილებების ინსტიტუტი; Mosaïque de la littérature Européenne – გამომცემლობა „აგორა“; First time in Georgia: 10 EU Literature Prize winners – „ელფის“ გამომცემლობა.
ასოცირების შესახებ შეთანხმებისა და საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების დღის წესრიგის განხორციელების ფარგლებში კულტურის სექტორში შემუშავდა თემატური და დარგობრივი სტრატეგიული ხასიათის შემდეგი დოკუმენტები: კულტურულ და შემოქმედებით ცხოვრებაში შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა თანაბარი მონაწილეობის უზრუნველყოფის გზამკვლევი; საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობისა და ფასეულობების დაცვის/პოპულარიზაციის სამოქმედო გეგმა; საგანგებო სიტუაციების დროს კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი და მოძრავი ობიექტების დაცვისა და საგანგებო მართვის სამოქმედო გეგმა; საზღვარგარეთ არსებული ქართული კულტურული მემკვიდრეობისა და ქვეყანაში არსებული ე.წ. „ზიარი“ კულტურული მემკვიდრეობის მოვლა-პატრონობასთან, შესწავლასა და პოპულარიზაციასთან დაკავშირებულ საკითხებზე მომუშავე უწყებათაშორისი სამუშაო ჯგუფის სამოქმედო გეგმა. შეთანხმება ასოცირების შესახებ ასევე ითვალისწინებს თავისუფალ ევროპულ ბაზარს ქართული პროდუქციისთვის. 2017 წლის იანვარ-ივნისში საქართველოს საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ ევროკავშირის ქვეყნებთან 1304.1 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, შემუშავებული იქნა არაერთი საკანონმდებლო რეგულაცია, რაც ხელს შეუწყობს ქართული პროდუქციის ევროპულ ბაზარზე გატანას.
აქედან გამომდინარე ნათელია, რომ ევროკავშირის წევრობას არაერთი სიკეთის მოტანა შეუძლია საქართველოსთვის, ეს არის გზა ახალი შესაძლებლობებისკენ და თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენი სამშობლოს ბუნებრივი ადგილი თანამედროვე მსოფლიოს რუკაზე.
ესეი მომზადებულია კონკურსის ფარგლებში – რატომ ევროპა. პროექტის შემსრულებელი: „თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლი“. პროექტს ახორციელებს აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტი (EWM) ACCESS-ის მხარდაჭერით. პროექტის ფინანსური მხარდამჭერია აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტო (USAID)
