„აქ სულ ცარიელი სახლებია. დაცარიელდა, მინდა, რომ აქ იცხოვრონ, ფუტი აადინონ,“ – მწვანებალახიან ეზოში გამოდის ნელი ბეჟანიძე, ხის ღობეს უახლოვდება და ხელით გვანიშნებს სოფელ ქიძინიძეებში რამდენიმე სახლს, რომელიც ჯერ კიდევ არ გამოუკეტავთ.
შუახევის სოფლები დღვანი და ქიძინიძეები ბოლო წლებია აქტიურად იცლება. აქ აღარც საზოგადოებრივი ტრანსპორტი დადის. სოფელში დარჩენილები ამბობენ, რომ სოფელი შემოსავლის გარეშე დარჩა, მოსავალს ვერ ჰყიდიან და ისინიც წასვლაზე ფიქრობენ.
„100 კილო თამბაქო მაქვს დაკიდებული, 2 წელია ვერ ჩავაბარე, არავინ მოსულა. დაგვპირდნენ, მაგრამ ასეა,“ – იმ მიზეზებზე გვიყვება ნელი ბეჟანიძე, რის გამოც იგი მეზობლების გარეშე დარჩა.
„პირუტყვიც გამოწყვიტა ხალხმა. მე მყავს, მაგრამ მეც ვაპირებ გაყიდვას. მთა-ბარობა პრობლემაა. ადრე მოხუცები მიდიოდნენ [იალაღებზე, სადაც საზაფხულო საძოვრებია] და დაჰყავდათ, ახლა რომ გაატანო ვინმეს, 400 ლარი ჯდება ერთი ძროხა“, – ამბობს ნელი ბეჟანიძე
ნელი ბეჟანიძე, სოფელი ქიძინიძეები
ნელი ბეჟანიძე სოფელ ქიძინიძეებში ქმართან ერთად ცხოვრობს. იგი გვიყვება, რომ „მარშუტკა“ ჰყავდათ, მაგრამ გაყიდეს, რადგან მგზავრების რაოდენობა ბოლო 2 წელია მკვეთრად შემცირდა.
უკვე 2 წელია სოფელ ქიძინიძეებსა და დღვანში საზოგადოებრივი ტრანსპორტი საერთოდ არ მოძრაობს.
„აქედან გადავალ ჯაბნიძეებში, 2 კილომეტრია და იქიდან გავყვები. თუ ამოსატანი მაქვს პროდუქტები, მაშინ უნდა დაურეკო „მარშუტკას“ და მოგაკითხავს. ერთი ტომარა პურის ფქვილის სოფელში ამოტანის ფასი 2 – 3 ლარი ლარია. 10 ლარი ჯდება აქედან ბათუმში ჩასვლა, 10 ლარი – ამოსვლა,“ – გვითხრა ნელი ბეჟანიძემ.
„ხშირად მიწევს ქალაქში ჩასვლა და პრობლემაა, ტაქსებით დავდივართ,“ – ამბობს ჯემალ ფუტკარაძე. იგი დღვანის საჯარო სკოლაში მასწავლებლად მუშაობს.
როგორ შეუძლია ამ პრობლემის მოგვარება ადგილობრივ მუნიციპალიტეტს და მიუმართავთ თუ არა მოქალაქეებს მერიისთვის?
„რაღაც რომ დაურიცხონ ამ მძღოლებს, შეიძლებოდა, შეღავათი უნდა ჰქონდეთ, დაფინანსება,“ – შუახევის მერიისგან განსხვავებით გამოსავალს პოულობს მოქალაქე, შემდეგ კი, გვიყვება, როგორ დაცარიელდა დღვანის სკოლაც, 300 მოსწავლეზე რომ ყოფილა გათვლილი, ახლა კი სულ 27 მოსწავლეა.
„10 წლის წინ 100 მოსწავლე იყო, ახლა არის 27,“ – ჯემალ ფუტკარაძე ხაზს უსვამს იმას, რომ სოფლის დაცარიელების ტენდენცია ახლაც გრძელდება.
ჯემალ ფუტკარაძე, სოფელი დღვანი
დაცლილ სოფელში პრობლემაა შეშით მომარაგებაც. ეს სოფლის ცენტრში შეკრებილებმა გვითხრეს.
„ბილეთებს გასცემენ ნოემბერში და დეკემბერში, შეშაზე და მასალაზეც, როცა დღეც პატარავდება, თოვლია და ავდარი, ბილეთები უნდა გაიცეს მაისში, ივნისში, წვალებით გავდივართ ტყეში… აქ უკვე სექტემბერ-ოქტომბერშიც კი მანქანებს უჭირთ გადაადგილება,“ – უთხრა მერაბ ფუტკარაძემ „ბათუმელებს“.
დღვანში დარჩენილი ადამიანები ამბობენ, რომ მთავარი პრობლემა სამუშაო ადგილებია.
„კარტოფილი იმდენი მოგვყავს, რომ ჩვენ გვყოფნის, გასაყიდი არა, აღარ ღირს,“ – გვითხრეს აქ.
ფანჩატური სოფელ დღვანში
ადგილობრივების თქმით, სოფელ დღვანში 120 კომლიდან დაახლოებით 45 ოჯახში დარჩა.
„მისთვის ანჯახ ]ძლივს] არის მთავრობა,“ – აივანზე გამოდის და ნახევრად შეღებულ კართან ჩერდება მერი ფუტკარაძე, მასაც ყველაზე მეტად სოფლის დაცარიელება აწუხებს.
მერი ფუტკარაძე
„დაცლილია ჩემი სოფელი, ასე გახედავ, ვინმე აღარ არის, ბავშვებიც აღარ არიან… რა უნდა გააკეთო? ყველა მის სკამს ცავს, რომ არ გამოუძვრეთ და არ წაიქცნენ,“ – დაცარიელებულ სოფელს გაჰყურებს ქალი.
„უკეთესობისკენ მივდივართ, მშვიდობა გვაქვს, რაც მთავარია,“ – სახელისუფლებო პროპაგანდის გზავნილით გვხდება თემურ აბაშიძე, თუმცა პაუზის შემდეგ ისიც სოფელს უყურებს, გამოკეტილ სახლებს…
„ყველა სახლი გამოკეტილია, ქიძინიძეებში 130 კომლამდე იყო, ახლა იქნება 40 ოჯახი ფუტი რომ ადის, სოფელი კაცს აღარ უნდა… სკოლაში ვმუშაობ დამლაგებლად, ხელფასი 200 ლარია, დღეს არის ვინმეს ხელფასი 200 ლარი?“ – კითხულობს თემურ აბაშიძე და გზას მიუყვება, თხევადი გაზის ბალონი რომ შეავსოს – სოფლის ბოლოში გაზის მანქანა მოსულა.
თემურ აბაშიძე, სოფელი ქიძინიძეები
მოქალაქეს ვკითხეთ სოფელში და, მათ შორის, სკოლებში დასაქმებულ სოციალურად დაუცველებზეც – ხელისუფლებამ ათასობით სოციალურად დაუცველი ადამიანი სხვადასხვა პოზიციაზე, თუმცა ხშირად, საჭიროების გარეშე, წინასაარჩევნოდ დაასაქმა. ეს პროგრამა საპარლამენტო არჩევნების დასრულებიდან რამდენიმე თვეში დასრულდება.
ქიძინიძეების საჯარო სკოლაშიც, სადაც 18 მოსწავლეა, დასაქმებულების თქმით, 20 თანამშრომელია, მათ შორის, 2 დამლაგებელი.
„მისი [სოცდაუცველის, რომელიც სკოლაში დამატებით დამლაგებლად დაუსაქმებიათ] ხელფასი თვეში 300 ლარია, ჩემზე მეტი გამოდის. კი,“ – გვიდასტურებს თემურ აბაშიძე, რომელიც სკოლაში დამლაგებლად წლებია მუშაობს 200 ლარად.
ქიძინიძეების საჯარო სკოლა, სადაც 18 მოსწავლეა
ქიძინიძეების სკოლის ყოფილი პედაგოგია შალვა ნიჟარაძე. ის იმ დროს იხსენებს, როცა სოფელში ტონობით ყურძნის და თამბაქოს მოსავალი მოდიოდა, სკოლაში კი, 120 მოსწავლე დადიოდა.
„ამ სოფელში 40 კომლი ვართ დარჩენილი, უმეტესი წავიდა, ზოგი ქალაქში წავიდა, ზოგიც სხვა რეგიონში… ამ სკოლაში სულ 18 მოსწავლეა. 18 მოსწავლე დღვანის სკოლაში ერთ კლასში ვიყავით.
წინათ 400 კილოგრამამდე თამბაქო უნდა მოეყვანა ყველას, ახლა მხოლოდ სიმინდი და კარტოფილი მოგვყავს, თხილიც, მაგრამ დათვმა გაგვიფუჭა მოსავალი,“ – ამბობს შალვა ნიჟარაძემ, მას სოფლის ცენტრში შევხვდით, დომინოს თამაში მინდოდა და მოთამაშეს ვეძებდიო.
ფანჩატური სოფელ ქიძინიძეების ცენტრში
სოფელ ქიძინიძეების ცენტრში გვითხრეს, რომ დიდი პრობლემაა ნადირიც, რომელიც სოფელს შემოეჩვია, მოსავალს ანადგურებს და მისგან დასაცავად არაფერი კეთდება.
სოფელი დღვანი, შუახევი
