ბსუ-ს პროფესორი, ინგა შამილიშვილი ამბობს, რომ ის მხარს უჭერს, როგორც ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტების პროტესტს, ასევე სტუდენტების საპროტესტო აქციებს თბილისში.
„ბათუმელებმა“ ინგა შამილიშვილთან ინტერვიუ ჩაწერა. პროფესორს ვკითხეთ, მისი აზრით, რა ძალა აქვს სტუდენტების პროტესტს და როგორ აფასებს მიმდინარე პროცესებს.
- ქალბატონო ინგა, როგორ ფიქრობთ, რა ძალა აქვს სტუდენტების პროტესტს და რას გვეტყვით ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტების პროტესტზე, რომლებიც მეცხრე ღამეს გაათევენ დღეს უნივერსიტეტში პროტესტის ნიშნად?
სტუდენტები ყველაზე ჯანსაღი ნაწილია საზოგადოების, რომელთაც პირდაპირ შეუძლიათ აღიქვან ის რეალობა, რაც გავლენას ახდენს საზოგადოების განვითარებაზე, სახელმწიფოზე და ა.შ. პროტესტი, რომელიც წამოიწყეს ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტებმა, სწორედ ჯანსაღი პროტესტის მაგალითია. პროტესტი იმის მიმართ, რომ არჩევნები არ იყო ის და ისეთი, რასაც ისინი ელოდნენ. ანუ, მათ მოჰპარეს ხმები, რაც გახდა პროტესტის მთავარი საწყისი.
ჩემი სტუდენტებიც იყვნენ დამკვირვებლები [საარჩევნო უბნებზე]. არჩევნების შემდეგ ისინი ძალიან გულგატეხილები იყვნენ, იმის გამო, რაც ხდებოდა. მე ვთვლი, რომ სტუდენტების პროტესტი ეს არის ბუნებრივი მოვლენა – ყოველთვის სტუდენტები იწყებდნენ ძალიან დიდი ეროვნული საქმეების კეთებას და ყოველთვის უნივერსიტეტიდან იწყებოდა.
რაც შეეხება ბათუმის უნივერსიტეტის სტუდენტებს, [პროტესტის მონაწილეები] არიან ჩემი სტუდენტებიც. მე მათთან ვარ ჩემი შესაძლებლობების ფარგლებში, მორალურად თუ ფიზიკურად და ყოველთვის ვიქნები მათ გვერდით.
უნივერსიტეტის გაცხადებული მისიაა, რომ მან უნდა აღზარდოს მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობის და ზოგადი განათლების მქონე მოქალაქე. ეს არის ბათუმის უნივერსიტეტის მისიის ნაწილი და არამარტო ბათუმის უნივერსიტეტის. თითქმის ყველა უნივერსიტეტს ეს აქვს გათვლილი მისიაში და ამიტომ, სტუდენტების ეს პროტესტი სწორედ რომ მათი მოქალაქეობრივი პოზიციების დაფიქსირებაა. მე ვთვლი, რომ ეს ნამდვილადაა პროტესტის ჯანსაღი ფორმა.
ამ პროტესტთან ერთად, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია ის, რომ სტუდენტები უსმენენ ლექციებს. მოიწვიეს პროფესორები, რომლებმაც ჩაატარეს მათთან შეხვედრები. მათ შორის ვიყავი მეც და ეს ძალიან საინტერესო ფორმატი იყო. ეს ადასტურებს, რომ ამ ახალგაზრდებს სურთ განათლება მიიღონ, მიიღონ ევროპული განათლება და ამავე დროს, მათი მიზანია ის, რომ უნივერსიტეტი იყოს მათთვის ის კერა, რომელიც მისცემს ძალიან დიდ სტიმულს და ამავე დროს შესაძლებლობას, რომ კონკურენტუნარიანები იყვნენ უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ და ჰქონდეთ ის ღირებულებები, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ერთ-ერთი მთავარი და მნიშვნელოვანი კომპონენტი გახლავთ.
- გაზაფხულის პროტესტებისას გაცილებით მეტი ახალგაზრდა იყო ქუჩაში. რატომ იკლო მათმა რაოდენობამ, როგორ ფიქრობთ, რა შეიცვალა?
საზოგადოებაში გარკვეული ნიჰილიზმი შეინიშნება ამ არჩევნების შემდეგ. ერთ-ერთმა პოლიტიკოსმა თქვა და მე ვეთანხმები, რომ ხელისუფლებამ მოახერხა ადამიანებში ერთგვარად უიმედობის [გაჩენა] და ჩააქრო ცვლილების გარკვეული მუხტი, რომელიც არსებობდა.
წინა პროტესტები ნამდვილად უფრო ხალხმრავალი იყო, ბევრი პროფესორიც იდგა მაშინ სტუდენტების გვერდით და ეს იყო ერთიანი განწყობა იმ კანონის [რუსული კანონის] მიმართ, რომელიც ნამდვილად ზღუდავს ჩვენს უფლებებს და აქვე ვიტყვი, რომ კანონმა გარკვეულწილად დაიწყო ამოქმედება.
ამასობაში მეორე კანონი წამოგვეწია, ვგულისხმობ, ოჯახური ღირებულებების კანონს და მისი ერთ-ერთი პუნქტი გარკვეულ წილად აკადემიური თავისუფლების შეზღუდვას ითვალისწინებს, რადგან შესაძლებელია, რომ გარკვეული ტექსტები არ გახდეს მისაღები საუნივერსიტეტო სივრცისთვის. ეს, რა თქმა უნდა, ჩემი და ჩემი კოლეგების აკადემიურ თავისუფლებასაც ზღუდავს.
მე ვარ მოძრაობა „ქართული განათლება საფრთხეშია“ წევრი და ვთვლი, რომ ამ რეალობიდან გამომდინარე განათლება ნამდვილად არის საფრთხეში. ზოგადად, ჩვენ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ როგორმე დავაღწიოთ თავი ამ მოჯადოებულ წრეს.
- თუ გაქვთ რეალური ცვლილების მოლოდინი?
იმედი ბოლოს კვდებაო ამბობენ, ზოგადად. ვფიქრობ, რომ ცვლილებები უნდა დადგეს აუცილებლად ჩვენს ქვეყანაში. სხვანაირად პროგრესი წარმოუდგენელი იქნება, მით უმეტეს, რომ ჩვენ წინ კიდევ ერთი არჩევნები გვაქვს და აი, ამ რეალური სურათით, რომელიც დღეს დადგა, ეჭვქვეშ ვაყენებ მომავალი არჩევნების ობიექტურობასაც.
- რა ელით სტუდენტებს განათლების შესაძლებლობების თვალსაზრისით?
ძალიან რთულია გაუმკლავდე ამ კანონს, პირველ რიგში იმიტომ, რომ ის ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებას. მსმენია – „არასამთავრობო ორგანიზაციებს გადააყოლეთ ყველაფერი“, მაგრამ პირდაპირ ვიტყვი, რომ [რუსული კანონი] პირდაპირ ზღუდავს თავისუფალ სიტყვას, რაც შეეხება მედიებსაც. განსაკუთრებით რეგიონულ მედიებს, რომლებსაც ძალიან დიდი როლის შესრულება შეუძლიათ იგივე აჭარაში მიმდინარე პროცესებში.
თუ კი ასე წავიდა და ევროკავშირის დაფინანსებები შეჩერდება, რა თქმა უნდა, ეს პირდაპირპროპორციულად აისახება სტუდენტების, პროფესორ-მასწავლებლების მობილობაზე. პირადად ჩემი გამოცდილებით ვამბობ – რომ არა ჩვენი ევროპელი, ამერიკელი მეგობრები და ამავე დროს მათი საელჩოების ჩართულობა, ვერ განვახორციელებდით ბევრ იმ პროექტს, რომელიც დღეს ძალიან მნიშვნელოვანია. აღარაფერს ვამბობ „ერაზმუსზე“ და ა.შ.
პირველ რიგში, რაზეც მე შემიძლია ხმამაღლა ვთქვა, ეს არის ჩემი, როგორც პროფესორის აკადემიური თავისუფლების შეზღუდვა, ამდენად, ალბათ განვმეორდები, თუკი ვიტყვი, რომ ეს ყველაფერი მაგონებს საბჭოთა პერიოდს, როდესაც ყველაფრის თქმა და ყველაფერზე საუბარი აუდიტორიაში არ შეიძლებოდა. ეს სურათი გვექნება, თუკი ეს ყველაფერი ისე დარჩება, როგორც დღეს არის.
მე ვთვლი, რომ ჩვენ ვეღარ შევძლებთ იმ ღირებულებების სტუდენტების აღზრდას, რა ღირებულებებიც გვინდა, რომ ჰქონდეს ჩვენს საზოგადოებას.
- როგორი განწყობებია აუდიტორიებში, უნივერსიტეტის ფოიეში შეკრებილი სტუდენტების პროტესტის მიღმა?
გაცხადებულია, რომ უნივერსიტეტი აპოლიტიკური დაწესებულებაა, ამიტომ პოლიტიკურ თემებზე საუბარი ლექციის მსვლელობის დროს, რა თქმა უნდა, არასწორია. ეს არის ერთგვარად უნივერსიტეტის იდეის უარყოფა, ამიტომ პირდაპირ ჩვენ ამაზე არ ვსაუბრობთ.
თუმცა, ჩვენს [უნივერსიტეტში] ძალიან ბევრ თემაზე გვისაუბრია, ძალიან ბევრი საკითხია, განსაკუთრებით ფილოლოგიაში, როცა მე-20 საუკუნის ლიტერატურაზე ვსაუბრობთ, პოლიტიკური კონტექსტების გარეშე… ამიტომ, ჩვენ გვიწევს შევეხოთ ბევრ მტკივნეულ საკითხს. ერთი, რაც არის და ამ სტუდენტებთან ურთიერთობაშიც ეს დავინახე, ისინი განიცდიან ყველაფერ ამას და თვლიან, რომ მათი ბრძოლა მნიშვნელოვანია.
მე იმაშიც ვარ დარწმუნებული, რომ ის, ვინც აუდიტორიაში ზის დღეს, ახლა თან შუალედურების კვირაა, ძალიან ბევრი მათგანი მხარს უჭერს სტუდენტების პროტესტს. უბრალოდ, ყველასგან გმირობას ალბათ ვერ მოვითხოვთ, მაგრამ მათი შინაგანი განწყობა სწორედ რომ ამ სტუდენტების თანადგომაა.
- რას აპირებთ თქვენ, რჩებით სტუდენტური პროტესტის მხარდამჭერად?
მე აუცილებლად ვიქნები ჩემს სტუდენტებთან ერთად ყოველთვის. სხვაგვარად არ მექნება მორალური უფლება, რომ შევიდე ლექციაზე. მოძრაობა – „ქართული განათლება საფრთხეშია“ ყოველთვის ვაფიქსირებთ ჩვენს პოზიციას. 24 ნოემბერს მოეწყობა მსვლელობა თბილისში, რაც ჩემთვის ძალიან ღირებულია.
