„იმ შემთხვევაშიც კი, თუ არ წარმოგიდგენიათ ისეთი პარტია, ან პოლიტიკოსთა ჯგუფი, რომელიც ზუსტად პასუხობს თქვენს ინტერესებს, უნდა გვესმოდეს, რომ ეს არ არის მხოლოდ მთავრობის არჩევნები, ეს არის რეფერენდუმი საქართველოს დამოუკიდებლობასა და ევროპულ მომავალზე. ამიტომაც, აირჩიეთ ნებისმიერი, ვინც არ არის პირდაპირი წინაღობა ამ გზაზე, რადგან ასეთად თავი გამოავლინა „ქართულმა ოცნებამ“ – ამბობს ანალიტიკოსი გიორგი ბადრიძე. იგი „ბათუმელებთან“ განმარტავს, რატომ არის არჩევნებზე მისვლა აუცილებელი იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილ ამომრჩეველს ოპოზიციაშიც არავინ მოსწონს.
რატომ აწყობს ხელისუფლებას არჩევნებზე რაც შეიძლება ნაკლები ამომრჩეველი მივიდეს და არის თუ არა რეალური არჩევანი ოპოზიციის ველზე? – „ბათუმელებმა“ გიორგი ბადრიძესთან ინტერვიუ ჩაწერა. ის რონდელის ფონდის უფროსი მკვლევარია. 2009-2013 წლებში გიორგი ბადრიძე საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი იყო დიდ ბრიტანეთსა და ჩრდილოეთ ირლანდიის გაერთიანებულ სამეფოში.
- ბატონო გიორგი, რატომ უნდა წავიდეთ არჩევნებზე იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ოპოზიციურად ვართ განწყობილი, მაგრამ ოპოზიციურ პარტიებს შორის არავინ მოგვწონს?
2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნები არის ყველაზე მნიშვნელოვანი საქართველოს უახლოეს ისტორიაში. წინა არჩევნებისგან განსხვავებით, ამ შემთხვევაში სასწორზე დგას საქართველოს არამხოლოდ ხელისუფლების საკითხი – ვინ მართავს საქართველოს მომავალი 4 წლის განმავლობაში – არამედ ის, იქნება თუ არა საქართველო კვლავ დემოკრატიული, დამოუკიდებელი სახელმწიფო, რომელსაც აქვს ევროპული ქვეყნის პერსპექტივა.
დღევანდელმა ხელისუფლებამ ნათლად აჩვენა, რომ ძალაუფლების შენარჩუნების შემთხვევაში, ის საქართველოს გადააქცევს იზოლირებულ, ღარიბ, რუსეთზე დამოკიდებულ და დანაკუწებულ ერთეულად, მაშინ, როდესაც საქართველოს გაუჩნდა პერსპექტივა, იყოს ერთ-ერთი განვითარებული, მაღალი კეთილდღეობის მქონე და მშვიდობიანი გაერთიანების – ევროკავშირის წევრი ქვეყანა.
ხელისუფლება არწმუნებს საქართველოს მოსახლეობას, რომ ეს არის არჩევანი ომსა და მშვიდობას შორის, მან გამოიგონა ე.წ. გლობალური ომის პარტია, სინამდვილე კი, მარტივად დასანახია ფაქტი, რომ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ შექმნილი ევროგაერთიანების პროექტმა ევროპას მოუტანა კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე ხანგრძლივი, უწყვეტი მშვიდობა, ყველაზე მაღალი კეთილდღეობა. ეს არის ერთ-ერთი მიზეზი, თუ რატომ მიეშურა ევროპას ჩვენი მოქალაქეების ესოდენ დიდი რაოდენობა.
სტატისტიკის მიხედვით, ბოლო 30 წლის განმავლობაში ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობა 30%-ით შემცირდა, აქედან ყველაზე დიდი წილი საქართველოს მოქალაქეებისა გავიდნენ საქართველოდან სწორედ ბოლო ორი წლის განმავლობაში – 2022 და 2023 წლებში დამყარდა აბსოლუტური რეკორდი ემიგრაციაში. ამ მასშტაბის ემიგრაცია არ მომხდარა არც 90-იანი წლების დასაწყისის სამოქალაქო ომის დროს, არც 2008 წელს, რუსეთის მიერ სამხედრო შემოჭრის დროს და არც 2017 წელს, როდესაც ევროკავშირმა მოგვცა უვიზო რეჟიმი. ეს მოხდა მაშინ, როდესაც საქართველოში ძალიან ბევრმა ადამიანმა და მათ შორის ახალგაზრდებმა ჩათვალეს, რომ ამ ხელისუფლების პირობებში აღარ გააჩნიათ ნორმალური პერსპექტივა.
იმისთვის, რომ ჩვენი ქვეყანა არ დაიცალოს მოსახლეობისგან, იმისთვის, რომ ადამიანებს ჰქონდეთ მომავლის რწმენა, აუცილებელია არჩევნებზე მისვლა და ისეთი ხელისუფლების არჩევა, რომელიც, პირველ რიგში, დააბრუნებს საქართველოს დასავლეთისკენ, დემოკრატიისკენ მიმავალ გზაზე.
იმ შემთხვევაშიც კი, თუ არ, ვერ წარმოგიდგენიათ ისეთი პარტია, ან პოლიტიკოსთა ჯგუფი, რომელიც ზუსტად პასუხობს თქვენს ინტერესებს, უნდა გვესმოდეს, რომ ეს არ არის მხოლოდ მთავრობის არჩევნები, ეს არის რეფერენდუმი საქართველოს დამოუკიდებლობასა და ევროპულ მომავალზე. ამიტომაც, აირჩიეთ ნებისმიერი, ვინც არ არის პირდაპირი წინაღობა ამ გზაზე, რადგან ასეთად თავი გამოავლინა „ქართულმა ოცნებამ“ .
- მოქალაქე უნდა მივიდეს არჩევნებზე იმიტომ, რომ ეს რეფერენდუმია, თუ ამავდროულად, ოპოზიციის ველზე არსებობს რეალური არჩევანის გაკეთების საშუალება?
განსხვავებები, რა თქმა უნდა, საკმაოდ სერიოზულია, მაგრამ სრულიად აშკარაა, რომ თუ სერიოზულად განვიხილავთ ივანიშვილის ხელისუფლების გაშვებას, ეს შესაძლებელია მხოლოდ არსებული ოპოზიციური ძალების ერთმანეთთან თანამშრომლობით, კოალიციის შექმნით. იმის მიუხედავად, რომ არჩევნებამდე ვერ მოხერხდა საარჩევნო, ერთიანი ბლოკის შექმნა, ყველა შემთხვევაში, ამ ძალებმა ერთად უნდა შექმნან კოალიცია.
ერთ მხარეს ჩვენ გვყავს „ქართული ოცნება“, რომელმაც გააღატაკა მოქალაქეების დიდი ნაწილი და მათ ხარჯზე საკუთარი თავი გაიმდიდრა – ეს არის ივანიშვილის ინტერესების გამტარი ძალა, რომელმაც საქართველოს ისტორიაში რეკორდული რაოდენობის მოქალაქეებს აიძულა, გაქცეულიყვნენ ქვეყნიდან, მეორე მხარეს კი დგას ერთმანეთისგან განსხვავებული რამდენიმე პოლიტიკური ძალა, მაგრამ მათ გააჩნიათ საერთო ამოცანა – საქართველოს დაბრუნება ევროინტეგრაციის გზაზე.
ვთვლი, რომ თავისუფლად შესაძლებელია ეფექტური თანამშრომლობა კოალიციურ მთავრობაში.
- კვლევების მიხედვით ჩანს, რომ ვერცერთი პოლიტიკური პარტია, დიდი ალბათობით, უმრავლესობის ხმას ვერ მიიღებს. რა უპირატესობა ექნება კოალიციას ამომრჩევლისთვის იმის გათვალისწინებით, რომ თავის დროზე „ქართული ოცნებაც“ კოალიციის სახელით მოვიდა ხელისუფლებაში?
„ქართული ოცნება“ ნამდვილი კოალიცია არასდროს არ ყოფილა, ეს იყო ერთი კაცის მიერ არჩეული სხვადასხვა ძალის გაერთიანება, რომლის ერთადერთი კრიტერიუმი იყო ერთგულება ივანიშვილის მიმართ, მისი დავალებების შესრულება ყოველგვარი კითხვების გარეშე. ამ „კოალიციიდან“ კი ყველა გაირიცხა, ვინც დაფიქრდა იმის თაობაზე, თუ რამდენად შეესაბამებოდა ივანიშვილის ქცევა საქართველოს ინტერესებს.
იგივე ვერ მოხდება ნამდვილ კოალიციაში. კოალიციაში ერთი პიროვნება, ან ერთი პოლიტიკური ძალა ვერ იღებს დამოუკიდებლად გადაწყვეტილებას.
რაც შეეხება უპირატესობას, პირველ რიგში, კოალიციური მთავრობა არის აპრობირებული პრაქტიკა ყველაზე წარმატებულ, განვითარებულ, ევროპულ ქვეყნებში. შეერთებულ შტატებში ორპარტიული სისტემაა და ხშირად ნაკლად მიიჩნევენ ხოლმე იმას, რომ შესაძლოა ამ ორი პარტიიდან არცერთი არ გამოხატავდეს ამომრჩევლის საკმაო ნაწილის ინტერესებს. თუმცა ესეც გამოცდილ, წარმატებულ სისტემად ითვლება.
ევროპის ქვეყნებში კი, აბსოლუტური უმრავლესობა ქვეყნებისა, იმართება საპარლამენტო მმართველობის სისტემით. აქ ძალიან ხშირად ვხედავთ კოალიციებს, რომლებიც ზოგჯერ იცვლიან კონფიგურაციას, მაგრამ ის ყოველთვის პასუხობს ამომრჩევლის ინტერესებს. მაგალითად, გერმანიაში კოალიციები საკმაოდ მდგრადია და მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, 1949 წლის კონსტიტუციის მიღებიდან გერმანიას სულ მე-9 კანცლერი ჰყავს. გერმანია მუდმივად ქმნის სტაბილურ მთავრობებს იმის მიუხედავად, რომ ეს მთავრობები ძალიან ხშირად არის კოალიციური.
- სახელისუფლებო პროპაგანდა მუშაობს იმ საკითხზეც, რომ საქართველოში ჯერ კიდევ დაბალია პოლიტიკური კულტურა და კოალიციის შემთხვევაში კიდევ უფრო გაჭირდება გადაწყვეტილებების მიღება…
პოლიტიკური კულტურა მნიშვნელოვანია, თუმცა ვფიქრობ, რომ ჩვენი საზოგადოება ამ ათწლეულების განმავლობაში გაიზარდა, მიიღო გამოცდილება, ის მომწიფებულია იმისთვის, რომ ქვეყნის მართვა ჩავაბაროთ სხვადასხვა პოლიტიკური ძალების გაერთიანებას, რომელიც ყოველთვის იგრძნობს ანგარიშვალდებულებას საკუთარი ქვეყნის წინაშე.
კოალიციური მთავრობის შემთხვევაში ინტერესების შეჯერების პროცესი უფრო მეტ შესაძლებლობას აძლევს მოსახლეობას, რეგიონებს, სხვადასხვა ინტერესების ჯგუფებს, მათი ინტერესი იყოს ხელისუფლებაში გათვალისწინებული. ამან შესაძლოა გააჭიანუროს გადაწყვეტილებების მიღება, მათ შორის, მთავრობის ჩამოყალიბება, მაგრამ ეს მისაღები ფასია, მივიღოთ დაბალანსებული, წარმომადგენლობითი, მოსახლეობასთან ანგარიშვალდებული მთავრობა.
- გიორგი გახარიამაც მოაწერა ხელი პრეზიდენტისგან ინიციირებულ „ქართულ ქარტიას“, რაც ითვალისწინებს რიგგარეშე არჩევნების ჩატარებას „თავისუფალ გარემოში“. რა იცვლება გახარიას ამ ნაბიჯით?
ჩემი აზრით, ქარტიაზე გიორგი გახარიას პარტიის ხელის მოწერა ამცირებს რისკებს, რასაც მიიჩნევდა ბევრი სახიფათოდ. ამ ხელმოწერით პასუხი გაეცა იმას, რომ გახარია არ გახდება ივანიშვილის მაშველი რგოლი ძალაუფლების შენარჩუნების საკითხში.
ფაქტია, რომ ეს კითხვები გახარიას მიმართ არსებობდა, განსაკუთრებით იმ პერიოდში, როცა ეს პარტია არ უერთდებოდა ქარტიას. დღეს უკვე ნათლად შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ გახარიას პარტია მომავალ კოალიციაში, რომელიც საქართველოს ევროპულ კურსზე დაბრუნების გარანტი უნდა გახდეს.
- რამდენად ელოდებით ე.წ. გადაუწყვეტელი ამომრჩევლის გააქტიურებას, რა ტენდენცია იკვეთება სოციოლოგიური კვლევებით?
ჩანს ის, რომ უფრო მეტი ადამიანი იღებს გადაწყვეტილებას, თავისი ხმა შეუერთოს ჩვენი მოქალაქეების გადაწყვეტილებას ხელისუფლების გამოცვლასთან დაკავშირებით.
შეიძლება ყველა ადამიანი არ იყოს შეთანხმებული იმაზე, თუ რომელი პარტია ჯობს მომავალი ხელისუფლების ჩამოსაყალიბებლად, მაგრამ მთავარია, რომ მოქალაქეების დაახლოებით სამი-მეოთხედი – ნამდვილად ორ-მესამედზე მეტი – თანხმდება იმაზე, რომ „ქართული ოცნება“ აღარ უნდა იყოს ხელისუფლების სათავეში.
- „ქართული ოცნება“ სხვადასხვა ფორმით ცდილობს გააქტიუროს ნიჰილიზმის განწყობა. რატომ აწყობს რეალურად ხელისუფლებას მოქალაქეები არ წავიდნენ არჩევნებზე?
ეს არის ერთგვარი საშუალება, რომელსაც იყენებს ყოველი უვარგისი ხელისუფლება – „კარგი, მე არ ვვარგივარ, მაგრამ მე თუ არა, ვინ?“
ამას იმიტომ აკეთებენ, რომ არაფერი აქვთ შესათავაზებელი. „ქართულმა ოცნებამ“ აჩვენა სრული უუნარობა, როგორც საგარეო კურსის მიმართულებით, ისე ქვეყნის საშინაო საკითხებში.
დღეს საქართველო სრული იზოლაციის წინაშეა, სანქციები წესდება უმაღლესი დონის. „ქართულმა ოცნებამ“ ევროკავშირთან ჩამოშალა ყველაფერი, რაც ათწლეულების განმავლობაში შენდებოდა – ამ ხელისუფლების დარჩენის შემთხვევაში, შესაძლოა, უვიზო მიმოსვლად გაუქმდეს.
საშინაო საქმეებში კი, გვაქვს მასშტაბური სიღარიბე, ადამიანები ტოვებენ ქვეყანას… მან რაც აჩვენა, არის კორუფციული გზით საკუთარი თავის გამდიდრების დიდი ნიჭი. შესაბამისად, ამ ვითარებაში დაარწმუნო მოქალაქეები, რომ სახლში დარჩნენ და საერთოდ არ მივიდნენ არჩევნებზე, ერთადერთი გზაა, შეინარჩუნო ხელისუფლება.
- თუ სახლში დარჩება მოქალაქე, ამით როგორ დარჩება „ოცნება“ ხელისუფლებაში?
ხელისუფლებას ყოველთვის გააჩნია ადმინისტრაციული რესურსი – სულ რომ არავინ მივიდეს არჩევნებზე, ხელისუფლებასთან დაკავშირებული ადამიანები, საჯარო მოხელეები, გამგეობების, თუ მთავრობის სამსახურები იძულებული იქნებიან მივიდნენ არჩევნებზე.
ხელისუფლებას ასევე აქვს კონტროლი და უპირატესობა საარჩევნო პროცესის მსვლელობისას. ისინი ხედავენ, რამდენად არაპოპულარულია ეს ხელისუფლება და ამიტომაც ერთადერთი იმედია, არ მივიდნენ მოქალაქეები მასობრივად არჩევნებზე.
ისიც უნდა ვთქვათ, რომ მასობრივად ამომრჩევლების გამოცხადების შემთხვევაში, შეუძლებელი იქნება არჩევნების ისე გაყალბება, რომ ხელისუფლება დარჩეს ძალაუფლებაში. ხალხი რომ სახლში დარჩეს, ამისთვის ავრცელებენ ამ მოსაზრებასაც, რომ არჩევნები ყალბდება.
- რას დაკარგავს მოქალაქე, თუ ამ რთულ სიტუაციაში ის მაინც სახლში დარჩენას ამჯობინებს და იტყვის, ოპოზიციაც არ ვარგაო?
ამ ხელისუფლების დარჩენის შემთხვევაში, საქართველო დაკარგავს არამხოლოდ ევროპულ პერსპექტივას, რომ გახდეს განვითარებული და მაღალი კეთილდღეობის მქონე ქვეყანა, ევროპის ნაწილი, ნაწილი ყველაზე უფრო მშვიდობიანი და დაცული რეგიონისა მსოფლიოში, არამედ გახდება აბსოლუტურად იზოლირებული, ღარიბი, უპატრონო ქვეყანა, რომელზეც თავისი გეგმები აქვს რუსეთს.
ეს ერთგვარი მინიშნებები, რომ რუსეთთან შერიგების შემთხვევაში ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას აპირებს ვინმე, არის ასევე აბსოლუტური, მტკნარი ტყუილი. რუსეთი თვითონ ამას არ ადასტურებს. ასე 90-იან წლებშიც საქართველო შეიყვანეს დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობაში, აფხაზეთის და ოსეთის დაბრუნების სანაცვლოდ. ამის სანაცვლოდ რა მივიღეთ, ყველას გვახსოვს.აუცილებლად უნდა მივიდეს არჩევნებზე და ყველაზე ნაკლებად ვის მიმართაც აქვს ნეგატიური დამოკიდებულება, იმას მისცეს ხმა.
საქართველოს თავისუფლების, დამოუკიდებლობის შენარჩუნების და კეთილდღეობის მიღწევის გზა არის გზა, რომელიც გაიარეს სხვა ევროპულმა ქვეყნებმა. ამ გზაზე უნდა დავაბრუნოთ ქვეყანა ამ არჩევნების შემდეგ.
ამომრჩეველმა უნდა იფიქროს იმაზე, რომ ყველა ხმა, რომელიც დააკლდება ამ არჩევნებს ამომრჩევლის არმისვლით, რეალურად ჩაეთვლება „ქართულ ოცნებას“.
ამიტომაც, თუ მას არ მოსწონს რომელიმე ოპოზიციური გაერთიანება, აუცილებლად უნდა მივიდეს არჩევნებზე და ყველაზე ნაკლებად ვის მიმართაც აქვს ნეგატიური დამოკიდებულება, იმას მისცეს ხმა.
იდეალური მთავრობა არ არსებობს ბუნებაში და ადამიანებს გვაქვს ის არჩევანი, რაც არსებობს.
შესაბამისად, გადაწყვეტილებები უნდა მივიღოთ რაციონალურად. რაციონალური არჩევანი კი არის გასტუმრება დადასტურებულად ცუდი ხელისუფლებისა და ხმა უნდა მისცეს ამომრჩეველმა ისეთ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც თუ იდეალურად არ პასუხობს მის ინტერესებს, ყოველ შემთხვევაში, სხვაზე ნაკლებად არის მისთვის მიუღებელი.
ამ თემაზე:
რას ნიშნავს ევროკავშირში ინტეგრაციის შეჩერება ხალხისთვის და რას ნიშნავს „ოცნებისთვის“
