„ბათუმი-სარფის ახალი გზის პროექტი შეეხება 112 კერძო მიწის ნაკვეთს, 17 კომერციულ შენობას, 9 საცხოვრებელ სახლს და ერთ 9-ბინიან კორპუსს“, ახალ „გზას სარფის პლაჟთან შეხება არ აქვს“ – აღნიშნულია გზების დეპარტამენტის მიერ გარემოს ეროვნულ სააგენტოში წარდგენილ გზშ-ს ანგარიშში.
ანგარიში დეპარტამენტმა სააგენტოს 2024 წლის 25 ივლისს წარუდგინა. შესაბამისად, ბათუმი-სარფის ახალი ჩქაროსნული მაგისტრალის პროექტთან დაკავშირებით სააგენტომ გარემოზე ზემოქმედების შეფასების [გზშ-ს] პროცედურა დაიწყო. სააგენტოს მიერ ამ ანგარიშის საბოლოოდ მოწონების შემდეგ, დეპარტამენტი გამოაცხადებს ტენდერს და ახალი ავტობანის მშენებლობას დაიწყებს.
გარემოს სააგენტოს ინფორმაციით, ბათუმი-სარფის ახალი გზის გზშ-ს ანგარიშთან დაკავშირებით „საზოგადოების მხრიდან შენიშვნების წარმოდგენის ვადა 2024 წლის 27 სექტემბერია“.
ახალი ავტობანი დაიწყება ქალაქის სამრეწველო ზონაში [სადაც სპეციალური კვანძით დაუკავშირდება დღეს მშენებარე ბათუმის შემოვლით გზას], აშენდება ახალი ხიდი მდინარე ჭოროხზე, ხიდიდან გზა გაგრძელდება ახალსოფლისა და ჭარნალის ტერიტორიაზე და 7,6-კილომეტრიანი გვირაბით გამოვა სარფში [ანდრიას ჩანჩქერის მიმდებარედ] და დაუკავშირდება სარფი-ბათუმის არსებულ გზას [აქ დაგეგმილია ზღვის სანაპიროს გამაგრება].
ბათუმის შემოვლითი გზისა და ბათუმი-სარფის გზის დამაკავშირებელი მშენებარე კვანძი ფრიდონ ხალვაშის გამზირზე / ფოტო: „ბათუმელები“/ივლისი, 2024წ.
დაგეგმილი გზის სიგრძე 11 კმ-ია, საიდანაც თითქმის 66 პროცენტი გვირაბში გადის.
ვრცლად: ავტობანი – რა მეთოდით გაიყვანენ 7,6 კმ სიგრძის გვირაბს ახალსოფლიდან სარფამდე
გზშ-ის ანგარიშის მომზადებამდე სააგენტო წერდა დეპარტამენტს, რომ „ანგარიშში წარმოდგენილი უნდა ყოფილიყო ზღვაზე დაგეგმილი ნაპირდამცავი ნაგებობის შესაბამისი პროექტი. ამასთან, როგორც სკოპინგის ანგარიშიდან ირკვევა, პროექტით გათვალისწინებულია გზის გაყვანა სარფის სანაპიროს ტერიტორიაზე. გზშ-ს ანგარიშში წარმოდგენილი უნდა იყოს ამ გადაწყვეტილების დასაბუთება სანაპირო ზოლის და პლაჟის მდგრადობის უზრუნველყოფის თვალსაზრისით“.
გზების დეპარტამენტი უკვე მომზადებულ გზშ-ს ანგარიშში პასუხად წერს, რომ „გზას სარფის პლაჟთან შეხება არ აქვს. სარფის სანაპიროს ტერიტორიაზე გზის გაყვანა არ ხდება“.
ვრცლად: ემუქრება თუ არა საფრთხე სარფის პლაჟს – ავტობანის პროექტი
რაც შეეხება ზღვის სანაპიროს გამაგრებას სარფი-ბათუმის არსებულ გზასთან, დეპარტამენტი წერს, რომ „დაგეგმილია არსებული ნაპირდამცავი ყრილის შეკეთება იმ უბნებზე, სადაც ამჟამად არსებული კონსტრუქცია დარღვეულია; ასევე დიდი ზომის ლოდებით და ტეტრაპოდებით გამაგრება იქ, სადაც არსებული ნაპირსამაგრი მნიშვნელოვნად არის დაზიანებული. გამაგრება მოხდება იგივე საზღვრებში“.
გზების დეპარტამენტისგან სააგენტო ბურღვა-აფეთქებების სამუშაოებზეც დეტალურ პროექტს ითხოვდა. დეპარტამენტი წერს, რომ „სამუშაოები შესრულდება საამფეთქებლო სამუშაოების წარმოებაზე უფლებამოსილი კონტრაქტორის მიერ. ის ასევე პასუხისმგებელი იქნება ტრანსპორტირებასა და დასაწყობებაზე. შესაბამისი ნებართვები, მეთოდიკის აღწერა [პასპორტი] და კვალიფიკაციის დამადასტურებელი ინფორმაცია მოწოდებული იქნება აღნიშნულ კონტრაქტორთან ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ.“
გზშ-ს ანგარიშის მიხედვით, „სამუშაოების დაწყებამდე მოხდება პოტენციური წყაროდან 250 მეტრ რადიუსიან ზოლში მოხვედრილი შენობების აღწერა. საჭიროების შემთხვევაში იწარმოებს ვიბრაციის ინსტრუმენტული მონიტორინგი.“
ამავე ანგარიშში აღნიშნულია, რომ „უშუალოდ საპროექტო ზონაში საშიშ გეოლოგიური პროცესების მნიშვნელოვანი რისკი არ გამოვლენილა. გვირაბის ჩრდილოეთ პორტალის ზონაში არასტაბილური გრუნტის ზონაში დაგეგმილია სამაგრი კედლების მოწყობა. ქვათაცვენის უბანზე – ბადის და ბეტონის კედლის გამოყენება.“
„სამშენებლო სამუშაოები შესრულდება ტენდერის საფუძველზე შერჩეული კონტრაქტორის მიერ. მისი ვინაობა ჯერ ცნობილი არ არის. ინფორმაცია მოწოდებული იქნება ტენდერის ჩატარების და გამარჯვებულის გამოვლენის შემდეგ.“ – წერს გზების დეპარტამენტი გარემოს სააგენტოს.
განსახლება
„დეტალური აზომვითი კვლევების დროს გამოვლინდა, რომ ზემოქმედების ქვეშ ექცევა 131 მიწის ნაკვეთი, რომელთაგან 112 კერძოა – აქედან 63 რეგისტრირებული, 49 ლეგალიზებული. აღნიშნული კერძო ნაკვეთებიდან 64 სასოფლო-სამეურნეოა. პროექტი შეეხება 17 კომერციულ შენობას, 9 საცხოვრებელ სახლს, 1 კორპუსს 9 ბინით. აღწერის შედეგად გამოვლინდა 50 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული შინამეურნეობა, რომლებიც მიეკუთვნება მოწყვლად ჯგუფს. 18 შინამეურნეობა საჭიროებს ფიზიკურ განსახლებას“, – აღნიშნულია გზშ-ში.
დეპარტამენტის ინფორმაციით, გზის მშენებლობის ეტაპზე დასაქმდება 150-200 ადამიანი. „უპირატესობა მიენიჭება ადგილობრივებს პროპორციით 70% : 30%; ასევე შემუშავებული/დანერგილი იქნება გასაჩივრების პროცედურები მოსახლეობის და პერსონალისთვის… ინფორმაცია პერსონალის პროფესიული და ტექნიკური სწავლების შესახებ კი დაზუსტდება მშენებელი კონტრაქტორის მიერ.“
გარემოს სააგენტოს მოთხოვნით, გზშ-ის ანგარიშში გზების დეპარტამენტს უნდა წარმოედგინა ასევე „ზემოქმედებას დაქვემდებარებული მიწის ნაკვეთების მფლობელების ინფორმირებისა და მათთან შეთანხმების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია.“
„მიწის ნაკვეთების მფლობელების, კომპენსაციის და შეთანხმების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარმოდგენა სცილდება გზშ-ს ფორმატის მოთხოვნებს. აღნიშნული საკითხები განსახლების/მიწის შესყიდვის გეგმის და მისი შესრულების ნაწილია. გზშ-ში მოცემულია ზოგადი ინფორმაცია პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული საკუთრებების, პირების/ბიზნესების რაოდენობის შესახებ“, – აღნიშნულია გზშ-ში.
დეპარტამენტს ასევე უნდა წარმოედგინა „ინფორმაცია დაგეგმილ საქმიანობასთან დაკავშირებით ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირებისა და პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი სოციალური პაკეტების შესახებ“, თუმცა გზშ-ში აღნიშნულია, რომ „სოციალური პაკეტები გათვალისწინებულია განსახლების გეგმის დოკუმენტში, რომელიც გზშ-ს შემადგენელ ნაწილს არ წარმოადგენს.“
„სკოპინგის ანგარიშის საჯარო განხილვაზე მოსახლეობის წარმომადგენლების მხრიდან აღინიშნა, რომ საპროექტო გვირაბის მიმდებარედ არსებობს საკალმახეები. გზშ-ის ეტაპზე გათვალისწინებული უნდა იქნეს აღნიშნული საკითხი“, – ეწერა სააგენტოს დასკვნაში. გზების დეპარტამენტი კი გზშ-ში წერს, რომ „საპროექტო გზას საკალმახეებთან შეხება არ აქვს“.
გზშ-ის ანგარიშში სრულფასოვნად უნდა იქნეს განხილული კუმულაციური ზემოქმედების საკითხები გარემოზე ზემოქმედების თვალსაზრისით [განსაკუთრებით ბიომრავალფეროვნებაზე ზემოქმედების ნაწილში] – წერდნენ სააგენტოდან გზების დეპარტამენტს.
დეპარტამენტის განცხადებით, აღნიშნული ინფორმაცია მოცემულია გზშ-ში. ამასთან, „სამშენებლო სამუშაოების ეტაპზე ბიომრავალფეროვნებაზე ზემოქმედება მოკლევადიანი, სამუშაოების წარმოების პერიოდით იქნება შემოსაზღვრული. საბოლოდ გზა დაშორდება ჭოროხის დელტას, რომელიც სენსიტიურ ტერიტორიას წარმოადგენს.
გზის ექსპლუატაციისას სატრანსპორტო ნაკადი გვირაბით გაივლის, რაც შეამცირებს ბიომრავალფეროვნებაზე ზემოქმედების საფრთხეს. ხიდზე მოძრავ ტრანსპორტთან შეჯახების თავიდან ასაცილებლად ნავარაუდევია სპეციალური დამცავი კედლების მოწყობა. ამგვარად შეიძლება ითქვას, რომ პროექტის განხორციელების შედეგად ანგარიშში მოცემული შემარბილებელი ღონისძიებების გატარებით ზემოქმედება ბიომრავალფეროვნებაზე შემსუბუქდება.“
რამდენიმე დეტალი გზშ-დან:
- „ძლიერი ვიბრაცია მშენებლობის და/ან ექსპლუატაციის ეტაპზე მოსალოდნელი არ არის. ვიბრაციის წარმომქმნელი სამუშაოების დაწყებამდე, მშენებელი შეაფასებს ზემოქმედების წყაროდან 250 მეტრ რადიუსში არსებულ შენობებს და წერილობით, ფოტო და აუდიო ფორმით დააფიქსირებს გამოვლენილი დეფექტების ხასიათს და მდგომარეობას. საჭიროების შემთხვევაში დააწესებს მონიტორინგს [მაგ. ყალაურების მონიტორინგი, ინსტრუმენტული მონიტორინგი] კონკრეტულ უბანზე სამუშაოების დასრულებამდე პერიოდში;
- გვირაბში აფეთქებითი სამუშაოების დაწყებამდე მშენებლის მიერ განისაზღვრება წყლის დონე/დებიტი აფეთქებითი სამუშაოების ზონიდან 250 მეტრ რადიუსში და დაწესდება დონის/დებიტის მონიტორინგი. გვირაბის გაყვანისას წყლის დებიტის/წყლის დონის შემცირების ან წყლის დროებითი დაკარგვის შემთხვევაში მშენებელი უზრუნველყოფს დროებითი ალტერნატიულ წყაროს მოძიებას და მოსახლეობისთვის წყლის მიწოდებას
- იმის გათვალისწინებით, რომ გზის ნაწილი არსებული მაგისტრალის საზღვრებში, ნაწილი საწარმოო ზონაში, ნაწილი კი გვირაბით გაივლის, ფაუნის სახეობებისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ჰაბიტატები არ იკვეთება. ჭოროხის გადაკვეთაში ზემოქმედებას „წერტილოვანი“ ხასიათი ექნება და ის შეიძლება შეფასდეს როგორც საშუალო;
- დაცული სახეობები [მცენარეები, ცხოველთა სახეობები] საპროექტო ზონაში ჩატარებული კვლევების შედეგად არ დაფიქსირებულა [კერძო ნაკვეთებში დარგული კაკლის ხეების გარდა];
- საქართველოს წითელ ნუსხაში შეტანილ ცხოველებზე პირდაპირი და ირიბი ზემოქმედების რისკი პროექტის განხორციელებისას მოსალოდნელი არ არის;
- ცხოველთა სამყაროზე შესაძლო ზემოქმედების/შეშფოთების თავიდან ასაცილებლად განსაკუთრებული ყურადღება მიექცევა სამუშაოს დაგეგმვისას ცხოველთა სამყაროსთვის სენსიტიური პერიოდების გათვალისწინებას. ცხოველთა სამყაროზე ზემოქმედება შეფასებულია როგორც საშუალო.
- საპროექტო გზა დაშორებულია დაცულ ტერიტორიებს მაგრამ მდებარეობს ფრინველთათვის მნიშვნელოვანი ტერიტორიების (IBA) და/ან ფრინველთათვის სპეციალური დაცული ტერიტორიების (SPA), ბათუმის ძაბრის ზონაში;
- მშენებლობის პროცესი დაკავშირებული იქნება ვიზუალურ-ლანდშაფტურ ცვლილებებთან, რაც შეიძლება შემცირდეს დაგეგმილი შემარბილებელი ღონისძიებების გათვალისწინებით;
- გზის ექსპლუატაციისას ვიზუალური ზემოქმედება შემცირებული იქნება გვირაბის პორტალების რეკულტივაციის, მცენარეული საფარის მაქსიმალური შენარჩუნების/დაცვის გზით;
- საპროექტო ზონაში მასშტაბური პროექტების განხორციელება არ იგეგმება. მსხვილი პროექტებიდან აღსანიშნავია შპს „ამბასადორი ბათუმი აილენდ“-ის ქალაქ ბათუმში ხელოვნური კუნძულის პროექტი, რომელიც საპროექტო გზიდან 6კმ-ზე მეტით არის დაშორებული.
- მშენებლობის პროცესში ზედამხედველობა [მათ შორის გარემოს დაცვის მოთხოვნებთან შესაბამისობის კონტროლი] მოხდება საზედამხედველო მომსახურების გაწევაზე ჩატარებული ტენდერით განსაზღვრული კომპანიის მიერ;
- ექსპლუატაციის ეტაპზე შემარბილებელი ღონისძიებების შესრულებაზე პასუხისმგებელი საავტომობილო გზების დეპარტამენტის კონტრაქტორი/საავტომობილო გზების დეპარტამენტი იქნება.
- სენსიტიურ რეცეპტორებთან პერიოდულად ან/და საჩივრის შემოსვლის შემთხვევაში გაიზომება ხმაურის და/ან ვიბრაციის დონეები. მონიტორინგით გამოვლენილი დარღვევის შემთხვევაში დადგინდება პრობლემის მიზეზები, დაწესდება დამატებითი შემარბილებელი ღონისძიებები ან დაკორექტირდება უკვე არსებული [მაგ. შეიცვლება კონტროლის სიხშირე, კონტროლის წერტილების რაოდენობა, სხვ.]“.
განახლება: გარემოსდაცვითი ინფორმაციისა და განათლების ცენტრის განცხადებით, გზშ-ს ანგარიშის განხილვა გაიმართება:
- 2024 წლის 11 სექტემბერს, 15:00 საათზე, ბათუმის მუნიციპალიტეტის მერიის შენობაში [ლუკა ასათიანის ქ. N25]
- 2024 წლის 12 სექტემბერს, 11:00 საათზე, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჭარნალის კულტურის სახლის შენობაში
ჭოროხი-სარფის ახალი მაგისტრალის პროექტირების დასრულება თავიდან 2017 წლის მაისამდე იგეგმებოდა, ავტომაგისტრალის მშენებლობის დასრულება – 2020 წლის გაზაფხულზე, თუმცა, დღეს მშენებლობაზე ტენდერიც კი არ არის გამოცხადებული.
2020 წელს „ბათუმელები“ ასევე წერდა, „ოცნების“ ერთ-ერთ შეუსრულებელ დაპირებაზე, რომ მთლიანად „დასრულდებოდა აღმოსავლეთ-დასავლეთის ავტობანის მშენებლობა“. „ოცნების“ ეს დაპირება 4 წლის შემდეგ, 2024 წელშიც შეუსრულებელია.
ამ თემაზე:
„დასრულდება ავტობანის მშენებლობა“ – „ოცნების“ შეუსრულებელი საარჩევნო დაპირება
