„საზოგადოება არ შეიკეტება სახლში, ხალხს არ შეეშინდება. ასლან აბაშიძესაც ეხმარებოდა კრემლი, მაგრამ რა გააწყო?!“ – ამბობს მრავალპარტიული დემოკრატიის ცენტრის (EECMD) აღმასრულებელი დირექტორი, ლევან ცუცქირიძე. მას „ბათუმელები“ სახალხო პროტესტსა და „ოცნების“ ძალადობრივ პოლიტიკაზე ესაუბრა.
- ბატონო ლევან, თქვენი ხედვით, როგორ უნდა გაგრძელდეს წინააღმდეგობა, რუსული კანონი რომ ვერ მიიღოს ხელისუფლებამ?
წინააღმდეგობა უნდა გაგრძელდეს ყველა იმ ფორმით, რის შესაძლებლობასაც გვაძლევს კონსტიტუცია და ყველგან, სადაც ეს შეგვიძლია: საჯარო სივრცეებში, საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, სამსახურებში, პარლამენტის შიგნით თუ გარეთ. იქნება ეს პასიური პროტესტი ერთ ადგილზე თუ აქტიური, გაფიცვით, საქართველოს შიგნით და საქართველოს გარეთ. ყველაფერ ამას აქვს ძალიან დიდი მნიშვნელობა.
ხშირად შეიძლება ადამიანებს ეგონოთ – „მიტინგით რას მივაღწევთ“ ან „რა იქნება“, მაგრამ უნდა ვიცოდეთ, რომ რაც უფრო ნათელი იქნება საზოგადოების ნება, მით უფრო გაუჭირდება ხელისუფლებას თავისი ამოცანების მიღწევა.
20 დღეზე მეტია, რაც ეს პროტესტი დაიწყო და ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ამ ყველაფრის შედეგად, რასაც ქართული საზოგადოება აკეთებდა, ჩვენ პირწმინდად მოვიგეთ არგუმენტების ომი, პირწმინდად მოვიგეთ საინფორმაციო ბრძოლა, პირწმინდად მოვიგეთ ბრძოლა დემოკრატიული ქუჩისთვის. ეს უკვე ძალიან მნიშვნელოვანი წარმატებაა, რაც სწორედ ამ ყველაფრის დამსახურებაა.
- დავუშვათ საპროტესტო აქციაზე მოვიდა 150 ათასი ან მეტი ადამიანი, მაგრამ ხელისუფლებამ ჩვეულ რეჟიმში გააგრძელა მოქალაქეების აბუჩად აგდება, ასეთ შემთხვევაში თუ არსებობს მოქმედების სხვა გეგმა, რაზეც ნაფიქრია?
რა თქმა უნდა, არსებობს. უბრალოდ, აქ რაღაც ცალკე აღებული ერთი ჯგუფი არ არის ამ ყველაფრის ხელმძღვანელი და ეს ისედაც ნათელია. ბევრი სხვადასხვა ჯგუფია და ეს არის სწორედ ჩვენი ძალა – ეს არ არის რაღაც ცენტრალიზებული ორგანო, რომელიც გეგმავს ამ ყველაფერს. ეს რომ ასე ყოფილიყო, ამ პროტესტს გაანადგურებდა მთავრობა.
რაც შეეხება გეგმებს, რაც უფრო მეტი ადამიანი ვიქნებით, მით უფრო ნაკლები მხარდამჭერი ეყოლება ხელისუფლებას ამ საქმეში. ეს რაოდენობა ძალიან მნიშვნელოვანია.
ისინი ახლა უკვე ხედავენ, რომ კარგავენ საკუთარ ბაზას, კარგავენ პოლიტიკურ ბაზას ქართულ საზოგადოებაში და უფრო და უფრო მეტად რჩებიან მხოლოდ ერთმანეთის, სპეცრაზმების და აი, ამ ძალოვანი, ოფიციალური თუ არაოფიციალური ჯგუფების იმედად. ეს მათთვის ძალიან მყიფე სიტუაციაა. ამიტომ, ჩვენი ყოველი შეკრება არის ჩვენი ნაბიჯი გამარჯვებისკენ.
არის ხედვა, თუ როგორ უნდა ვიმოქმედოთ სხვადასხვა სიტუაციაში, ასევე არის გეგმები იმასთან დაკავშირებით, თუ რა უნდა გავაკეთოთ იმ პირობებში, თუ ხელისუფლება ამ კანონს არ წაიღებს უკან ან თუ შეეცდება ჩუმად მოაწყოს მესამე მოსმენა. თუმცა მე ვერ ვხედავ დადებითს იმაში, რომ წინასწარ გამოვაცხადოთ ყველა გეგმა. იმიტომ, რომ ჩვენ ვიმყოფებით პოლიტიკურ წინააღმდეგობაში მთავრობასთან და წინასწარ, დროზე ადრე გამოცხადება ყოველი ნაბიჯის, წამგებიანი იქნება პროტესტისთვის.
„ქართულ ოცნებას“ აღარ აქვს მაინცა და მაინც დიდი არჩევანი, მაგრამ შეუძლია ეს კანონი წაიღოს უკან და ეს მისთვის არის უკეთესი არჩევანი. სხვა შემთხვევაში ის ბევრად უარეს პოლიტიკურ სიტუაციაში ჩავარდება, თუკი ის ამ კანონს მაინც გაიტანს, რადგან ეს იქნება ძალადობა საზოგადოებაზე.
მათთვისაც ნათელია ეს, თუ მთლად თავს არ იტყუებენ ბოლომდე.
რეალურად, ჩვენ გვაქვს ვითარება, როდესაც ერთი კაცი, ერთი მუჭა პოლიტიკური ჯგუფი არის მთელი საზოგადოების წინააღმდეგი და თუ ეს პატარა პოლიტიკური ჯგუფი იძალადებს საზოგადოებაზე, ეს მათ ძალიან ძვირად დაუჯდებათ. ამას წესით უნდა ხვდებოდნენ, თვითგადარჩენის ინსტინქტიდან გამომდინარე მაინც.
და თუ ამას ვერ ხვდებიან, ეს უკვე მათი დიდი პრობლემაა.
- „ქართული ოცნების“ 29 აპრილის აქციის შემდეგ ცხადი გახდა, რომ მათ არამხოლოდ მეგობრები გამოაცხადეს მტრებად, არამედ „კუდიანებზე ნადირობაც“ ლეგალური გახდა და თავს დაესხნენ არაერთ ადამიანს. რა არის ეს, რა წამოიწყო „ქართულმა ოცნებამ“ და რა ეტაპზე არიან გადასული?
თავდაჯერება დაკარგა ამ ხალხმა. მიხვდნენ, რომ არგუმენტებში ვერ იგებენ, ვერ მიხვდნენ, რომ საზოგადოება მათ მხარს არ უჭერს, აღარ იციან რა ქნან, დაკარგეს კონტროლი და ფიქრობენ, რომ ვიღაცას შეაშინებენ ამით, მაგრამ ჩვენ საქართველოს ისტორიიდანაც ვიცით, რა მოჰყვება ამას.
ანუ ეს არის ერთ-ერთი ბოლო ნაბიჯი პოლიტიკური დასასრულის წინ. ასე იყო შევარდნაძის მმართველობის ბოლო, როცა ოპოზიციას და არასამთავრობოებს ესხმოდნენ თავს, სააკაშვილის დროსაც ასე იყო, ასლან აბაშიძის დროსაც. ეს ხალხი არ არის წიგნის ხალხი და არ არის ისტორიის ხალხი, მაგრამ რაღაც უნდა ვიცოდეთ ჩვენ ყველამ, ვინც ამ ამბავში ვართ ჩართული და თვალს ვადევნებთ, რომ ეს არის დასასრულის დასაწყისი.
როდესაც ხელისუფლებას აღარ შეუძლია საზოგადოებას დაუსაბუთოს და აუხსნას რაღაც, როდესაც ხელისუფლებას აღარ შეუძლია ჰქონდეს იმედი ნამდვილი დემოკრატიული მხარდაჭერის. ერთხელ ჩამოიყვანა ეს ხალხი ძალით, მეორედ იმდენს ვეღარ ჩამოიყვანს, მესამედ ეტყვიან „წადი ძმაო თავი დამანებე“, ესენი მაგ ეტაპზე არიან გადასული და ეს ყოველთვის ცუდად უბრუნდება ყველა მთავრობას.
ძალადობა, თავდასხმა, უსამართლობა – ეს საზოგადოებაში წარმოშობს უკურეაქციას.
წარმოიდგინეთ, ეს არის ხელისუფლება, რომელიც სანდრო გირგვლიანის ტრაგედიას იყენებდა და გამოიყენა ხელისუფლებაში მოსასვლელად. ახლა რას აკეთებენ? ახალგაზრდებს ასევე უქსევენ ვიღაც-ვიღაცებს, ბანდებს, დაჯგუფებებს. ეს ხომ იგივე გზაა და ამას საქართველომ უპასუხა თავის დროზე შესაბამისად. ახლაც იგივე იქნება.
ღმერთმა არ ქნას რამე ტრაგედია მოხდეს, მაგრამ ასეთი თავდასხმები წარმოშობს უკურეაქციას, საზოგადოება არ შეიკეტება სახლში, ხალხს არ შეეშინდება. პირიქით, ვიღაც ჩემს ახლობელს და მეგობარს რომ დაჩაგრავს, მე გამოვალ და მხარში დავუდგები, ასეთია თბილისი, ბათუმი, ასეთია საქართველო და ეს არაფერს არ მოიტანს მათთვის ცუდის გარდა.
- ხელისუფლება ცდილობს შეგვაშინოს ომით. ამ ეტაპზე მას რუსი პროპაგანდისტებიც ეხმარებიან – რუსულ არხებზე უფრო და უფრო ხშირად განიხილავენ, თუ რატომ უნდა დაუძახოს საქართველოს ხელისუფლებამ რუსეთს დასახმარებლად. სხვათა შორის, რუსეთში ასევე აქტუალურია ზურაბიშვილის მოცილებაზე მსჯელობაც. ეს რას ნიშნავს?
ეს არის ჩვენი დაშინების მცდელობა და ყოველთვის ასეა ხოლმე, ხელისუფლება რომელიც ვეღარ აგვარებს კრიზისს, ყოველთვის ამბობს, რომ ხალხო, ჩემს მხარეს თუ არ დადგებით, რაღაც ბუა მოდის და ჩემ ზურგს ამოეფარეთ, ისევ მე გიშველით.
ასლან აბაშიძესაც ეხმარებოდა კრემლი, მაგრამ რა გააწყო. როცა ხალხის მხარდაჭერას კარგავ, სხვა ქვეყანა ვეღარ გიშველის. ჩვენ არა მარტო საქართველოს, მსოფლიო ისტორიიდანაც კარგად ვიცით, ცივი ომის დროინდელი ისტორიებიც ბევრი ვიცით, მაგალითად როცა ამა თუ იმ დიქტატორს მხარს უჭერდა ან აშშ, ან საბჭოთა კავშირი, მაგრამ როდესაც შიგნით საზოგადოება, ხალხი გადაწყვეტდა, რომ ეს დიქტატორი მას აღარ უნდა, ვერც ვაშინგტონი და ვერც მოსკოვი ვერაფერს ვეღარ აკეთებდა.
მით უმეტეს ახლა, როცა რუსეთი ასეთ ამბავშია გახვეული, ეს არის მხოლოდ ჩვენი დაშინების შესაძლებლობა და ამიტომ უნდა ვიცოდეთ, რომ ეს ჩვენი გადასაწყვეტი საქმეა. ვერავინ ამაში ვერ ჩაერევა და ვერავინ ვერაფერს გვიზამს, თუ ჩვენ ვიმოქმედებთ ისე, როგორც აქამდე ვმოქმედებდით.
ვმოქმედებთ როგორ? – მშვიდად, კონსტიტუციურად, არაფერს ვარღვევთ, მივდივართ წინ, ეს არის არაძალადობრივი პროტესტი, ჩვენი მომხრეების რაოდენობა იზრდება, „ოცნების“ პოლიტიკის მომხრეთა რაოდენობა იკლებს. ქალაქებში უფრო და უფრო დიდი პროტესტია, უფრო და უფრო მეტ ქალაქშია პროტესტი, ცოტა ხანში ამას ვნახავთ უფრო პატარა დაბებშიც, სოფლებში, მთელ საქართველოს გადაედება ეს და მერე უკვე რაღას იზამენ?
ეს ძალადობის მცდელობებიც აგონიაა, ამის მაჩვენებელია მხოლოდ, ამიტომ ჩვენ უნდა გავაგრძელოთ ჩვენი გზა. საზოგადოებას ავუხსენით, გავაგებინეთ რაში იყო საქმე, საერთაშორისო თანამეგობრობას დავანახეთ, რომ საქართველო არ არის უიმედო ერი და შეიძლება ამ ერის მხარში დგომა, ამ ხალხის იმედის ქონა, რომ ეს ხალხი არ დათმობს თავისუფლებას ასე ადვილად. ჩვენ რომ ჩუმად ვყოფილიყავით, არც ის განცხადებები და მოვლენები იქნებოდა საერთაშორისო არენაზეა ახლა, ამიტომ ყველაფერი მიდის ძალიან კარგად, საქართველოსთვის, ჩემი აზრით.
- ამაზე უარესს, რასაც დღეს აკეთებს „ოცნება“, რას შეიძლება კიდევ ველოდოთ და როგორ „მუშაობს“ ის, თქვენი აზრით?
მე ვერ ვიტყოდი, რომ ის მუშაობს, რადგან ისინი არ იცნობენ საქართველოს, ისინი არ იცნობენ ქართველ ხალხს, ისინი საქართველოს უყურებენ დაცვის ზურგს უკნიდან და დამონტაჟებული კამერებით, თავიანთი გალავნის იქიდან გადმოხედვით და ამიტომ მე არ მგონია, რომ ისინი ადეკვატურად იქცევიან.
ასე რომ ყოფილიყო, ისინი ამ კანონს საერთოდ არ დააბრუნებდნენ და ამ შარში არ გახვევდნენ საკუთარ თავს. სამწუხაროა, რომ ქვეყანაზეც ზემოქმედებს ეს. ისინი არ არიან რაციონალური აქტორები ახლა, არიან რაღაც პარანოიაში ჩავარდნილები, ცდილობენ ყველა საშუალება გამოიყენონ ძალაუფლების შესანარჩუნებლად და რაც უფრო მეტ ასეთ უაზრო ნაბიჯს გადადგამენ, მით უფრო სწრაფი იქნება მათი პოლიტიკური დასასრული.
- აქციები აქამდე ფაქტობრივად იყო თვითორგანიზებული, ანუ პოლიტიკური პროცესი ფაქტობრივად პოლიტიკოსების ჩართულობის გარეშე მიდიოდა. ასე გაგრძელდება, თუ არის მზად პოლიტიკური ოპოზიცია გაერთიანდეს და აიღოს თავისი წილი პასუხისმგებლობა?
შემიძლია გითხრათ, რომ ოპოზიციაზეც თავის საქმეს აკეთებს. ჩვენ შეიძლება უფრო მეტად ვხედავთ ბრძოლას პარლამენტს გარეთ ამ ბოლო დღეებში, მაგრამ ის, რაც შიგნით ხდება, იქნება ეს საკომიტეტო მოსმენა თუ პლენარული სესიები, სადაც ოპოზიცია მართლა ბოლო წუთამდე, ბოლო წამამდე ყველა შესაძლებლობის გამოყენებისთვის იბრძვის კანონის წინააღმდეგ. ჩემი აზრით, ეს დასაფასებელია და ნამდვილად იმსახურებს წახალისებას და აღნიშვნასაც.
იმიტომ, რომ მათი როლი ძალიან მნიშვნელოვანია. დამოუკიდებელი დეპუტატები იქნებიან თუ ოპოზიციური პარტიები.
ზოგადად, მე ვფიქრობ, რომ ოპოზიცია უფრო გაიზარდა ბოლო პერიოდში, უფრო მეტად აცნობიერებს საკუთარ პასუხისმგებლობას და მე ვიტყოდი, რომ ახლა არის დრო, როდესაც ყველა პოლიტიკოსმა უნდა ეძებოს გზა ერთმანეთისკენ და არა ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ.
მე თვითონაც ვაპირებ, რომ ჩემი წვლილი შევიტანო იმაში, რომ მოხდეს ოპოზიციური ჯგუფების კონსოლიდაცია. იმიტომ, რომ პოლიტიკური პარტიების როლისა და პასუხისმგებლობის გარეშე არაფერი გამოვა. პოლიტიკას სჭირდება პოლიტიკური პარტიები, არჩევნებს სჭირდება პოლიტიკური პარტიები, პარლამენტს სჭირდება პოლიტიკური პარტიები.
და ჩვენ უნდა ვიმუშაოთ იმ პარტიებთან და პოლიტიკოსებთან, რომლებიც გვყავს.