რამდენად „გამჭვირვალეა“ საქართველოს მთავრობა მაშინ, როცა პარლამენტში „ოცნების“ სატელიტი „ხალხის ძალა“ და მმართველი პარტია არასამთავრობო ორგანიზაციების მეტი გამჭვირვალობის საჭიროების მოტივით რუსულ კანონპროექტზე მსჯელობენ? ამ დრომდე ვინმემ უკმაყოფილება გამოხატა პარლამენტში იმის გამო, რომ უკვე ორი წელია არ ვიცით, რა განკარგულებებს აწერს ხელს საქართველოს პრემიერი, რადგან ინფორმაცია არ საჯაროვდება?
ამ თემაზე „ბათუმელები“ ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ ანტიკორუფციული პროგრამის მენეჯერს, სანდრო ქევხიშვილს ესაუბრა.
მისი განმარტებით, განსაკუთრებით კოვიდის გავრცელების შემდეგ ზოგად ტენდენციად იქცა ის, რომ ინფორმაციასთან წვდომა მთავრობის თითქმის ყველა უწყებაში გართულდა და ეს ტენდენცია არც პანდემიის შემდეგ შეცვლილა:
„ზოგი უწყება უფრო უკეთ იქცევა, ზოგი – უარესად. არიან კონკრეტული უწყებები, რომლებიც ფაქტობრივად არ გასცემენ საჯარო ინფორმაციას, არღვევენ მთელ რიგ კანონებს.
ერთი-ერთია კულტურის სამინისტრო, რომელიც სრულიად დახურულია, საიტიც კი არ აქვთ. ვიცით, რომ ეს გადაწყვეტილება კონკრეტულ მინისტრთან არის დაკავშირებული, რომელიც მანამდე იუსტიციის მინისტრი იყო, მაშინ იუსტიციის სამინისტრო იყო ყველაზე დახურული ორგანო, ახლა ის კულტურის მინისტრი და კულტურის სამინისტროა დახურული.
ყველაზე საინტერესო ამ მხრივ არის მთავრობის ადმინისტრაცია. ის უნდა იყოს მაგალითის მიმცემი ყველა სხვა უწყებისთვის, ის არის მაკოორდინებელი მთელი რიგი რეფორმებისა, საჯარო სამსახურის რეფორმა იქნება ეს თუ ანტიკორუფციული. ამ რეფორმებში ყველგან არის გათვალისწინებული გამჭვირვალობის ელემენტი. მთავრობის ადმინისტრაციას ევალება, კოორდინაცია გაუწიოს ყველა სხვა უწყებას, რომ ისინი იყვნენ მეტად გამჭვირვალეები და ამ დროს მთავრობის ადმინისტრაცია არის ყველაზე მეტად არის დახურული.
სანდრო ქევხიშვილი
ბოლო ორი წელია, 2020 წლის მარტიდან, მთავრობის ადმინისტრაცია აღარ აქვეყნებს განკარგულებებს საკუთარ საიტზე და ეს განკარგულებები არც საკანონმდებლო მაცნეზე ქვეყნდება. ეს განკარგულებები არის მთავრობის სხდომებზე მიღებული გადაწყვეტილებების დოკუმენტური შედეგი, თუ რა გადაწყვეტილებები მიიღო მთავრობამ.
გარდა ამისა, შეუძლებელია ამ დოკუმენტების გამოთხოვა საჯარო ინფორმაციის სახით, არ იძლევა უბრალოდ მთავრობის ადმინისტრაცია. არც ერთ წერილზე, კანონის პირდაპირი დარღვევით, არ პასუხობს. მის წინააღმდეგ სასამართლოშიც არის სარჩელები შეტანილი სხვადასხვა ორგანიზაციის მხრიდან და მთავრობის ადმინისტრაცია ყურს არ იბერტყავს.
რაც არის ხელმისაწვდომი, ეს არის სხდომის დღის წესრიგი. ბოლო წლების დღის წესრიგებს რომ დავაკვირდეთ, ათი საკითხიდან 5 არის სახელმწიფო ქონების გადაცემა კონკრეტული პირისთვის სხვადასხვა ფორმით: პირდაპირი წესით, სიმბოლურ ფასად ან სხვადასხვა პირობით. ანუ სახელმწიფო ქონებას არიგებენ, ჩვენ რეალურად არ ვიცით, რის საფუძველზე იღებენ ამ გადაწყვეტილებებს.
სრულიად დაუსაბუთებლად სხვისდება სახელმწიფო ქონება, ეს არის კორუფციის რისკის შემცველი და აქ უნდა იყოს პირველ რიგში საჯაროობა და გამჭვირვალობა, რომ ჩვენ შეგვეძლოს ამის მონიტორინგი და დაკვირვება.
მთავრობის მაგალითზე, ინფორმაციის არ გაცემის პრაქტიკა ემთხვევა ირაკლი ღარიბაშვილის გაპრემიერებას. თეა წულუკიანის შემთხვევაშიც ასეა. ანუ პიროვნებების გადაწყვეტილებაა ეს, რაც არის კანონდარღვევა და პირდაპირ ეწინააღმდეგება ელემენტარულ ანგარიშვალდებულების პრინციპს.
ანუ თუ ინფორმაციას არ გასცემ, ეს იმას ნიშნავს, რომ შენ არ გრძნობ თავს ანგარიშვალდებულად არამარტო მოქალაქესთან ან კონკრეტულ ორგანიზაციასთან, არამედ სრულიად საზოგადოებასთან. შენ მიგაჩნია, რომ შენი საქმიანობა არ უნდა იყოს დაკვირვების ქვეშ.
მთავრობის ადმინისტრაციის, ასევე კულტურის სამინისტროს შემთხვევაში, ეს არის კონკრეტული გადაწყვეტილება პრემიერის და კონკრეტული მინისტრის, რომ ინფორმაცია არ გაიცემა. ერთადერთი მექანიზმი არის ამ შემთხვევაში სასამართლო, სხვა ქვეყნებში არის ხოლმე ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ კანონი, რომლის მიღებასაც ჩვენ წლებია ვითხოვთ.
ასეთი საქმეები იწელება წლების განმავლობაში, შეიძლება დაკმაყოფილდეს, მაგრამ ეს მაინც ერთჯერადია.
ფაქტობრივად, ეს პრობლემა მოუგვარებელი რჩება. სანამ არ არის პოლიტიკური ნება, ეს პრობლემა იქნება“.
