ჰაიმარსი“ რაკეტას არ ისვრის, ისვრის რეაქტიულ ჭურვს. წარმოიდგინეთ, როცა რაკეტას მიიღებს, რომელიც 300 კილომეტრზე მიფრინავს, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, რუსები ძალიან მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან.
„რუსებს აქვთ გათვლა, რომ გაიწელოს მაქსიმალურად ეს დაპირისპირება ზამთრამდე,“ – ეს აზრი უჩნდება გადამდგარ გენერალ-მაიორს, როცა ის რუსების სვლებს აკვირდება უკრაინაში. ვახტანგ კაპანაძის შეფასებით, რუსები ცდილობენ უკრაინაში ოკუპირებული ტერიტორიის დაცვას და დაპირისპირების გაჭიანურებას ზამთრამდე იმის მოლოდინით, რომ შესაძლოა ევროპის რამდენიმე ქვეყანა, რომელიც რუსულ გაზზეა მიბმული, უკრაინას აიძულოს დათმობა.
„რეალურად მეჩვენება, რომ იქნება ჩიხი… შესაძლოა, ეს წლობით გაგრძელდეს,“ – ფიქრობს გადამდგარი გენერალი და დარწმუნებულია, რომ გარდატეხის შეტანა ამ ომში უკრაინას შეუძლია – დასავლეთიდან მიღებული აღჭურვილობით. ვახტანგ კაპანაძე გვიხსნის: შეხედეთ, როგორ გააჩერა რუსები უკვე დასავლეთიდან მიღებულმა „ჰაიმარსებმა“, თანაც, ჯერ მხოლოდ თითზე ჩამოსათვლელია უკრაინაში შეყვანილიო.
„უკრაინა მალე ელოდება რაკეტებს, რომელიც მიფრინავს 300 კილომეტრზე. ჯერჯერობით, ეს „ჰაიმარსი“ რაკეტას არ ისვრის, ისვრის რეაქტიულ ჭურვს. წარმოიდგინეთ, როცა რაკეტას მიიღებს, რომელიც 300 კილომეტრზე მიფრინავს, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, რუსები ძალიან მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან,“ – ოპტიმისტური მოლოდინი უფრო აქვს გადამდგარ გენერალ-მაიორს.
„ბათუმელებმა“ ვახტანგ კაპანაძესთან ინტერვიუ ჩაწერა. ის სამხედრო მეცნიერებათა დოქტორია და საქართველოს გენერალური შტაბის უფროსი ორჯერ იყო. ვახტანგ კაპანაძე ანალიტიკური ორგანიზაცია „ჯეოქეისის“ მრჩეველია.
- ბატონო ვახტანგ, ბრიტანეთის დაზვერვის დაკვირვებით, რუსეთი ცვლის დონბასზე შეტევის თავდაპირველ ოპერატიულ გეგმას, რადგან „აპრილის შემდეგ გადამწყვეტი გარდამტეხის მოხდენა ვერ შეძლო“. თქვენ რას ამჩნევთ ამჯერად ფრონტის წინა ხაზზე?
ბოლომდე ვერ დავეთანხმები ბრიტანეთის დაზვერვას იმაში, რომ ოპერატიულ გეგმას ცვლიან, ვინაიდან ძალაში რჩება შეტევები, არის აქტიურობა სოლედარის და ბახმუტის მიმართულებაზე, რათა გავიდნენ სლავიანსკის და კრამატორსკის რაიონზე. იმის გამო, რომ უკრაინამ განაცხადა მზადება ხერსონზე კონტრშეტევისთვის, რუსებმა დაიწყეს გარკვეული ძალების გადანაწილება სამხრეთის მიმართულებაზე, კერძოდ კი, ზაპოროჟიედან სადესანტო ძალებით გააძლიერეს ხერსონის მიმართულება, დონბასის მიმართულებიდან აქეთ გამოიყვანეს გარკვეული ძალები. უპირატესობა, რაც ჰქონდათ დონბასში რუსებს შვიდი – ერთთან, რვა – ერთთან, ამჯერად აღარ არის ასე.
რუსები ცდილობენ დონბასიდან დაწყებული, ხერსონით დასრულებული გადანაწილდნენ ისე, რომ არ დატოვონ სუსტი მიმართულება. თანდათან, რუსები მიდიან იმ დასკვნამდე, რომ სამხრეთ უკრაინა უფრო სტრატეგიული მნიშვნელობისაა, ვიდრე დონბასი.
- ანუ ხერსონში თავდაცვის გაძლიერებით ჩაანაცვლეს დონბასის სრულად ოკუპაციის მცდელობა?
ფაქტობრივად ასე ჩანს: თუ ხერსონს უკრაინელები აიღებენ, მაშინ უკვე რუსები კრივოი-როგის მიმართულებაზეც ალყაში ჩნდებიან – იქ მყოფი დანაყოფები რუსული თავდაცვის ძირითად ბირთვს მოწყდებიან. მერე უკვე მელიტოპოლის და მარიუპოლის მიმართულებებზე უკრაინელების შეტევა გაცილებით მარტივი იქნება. რუსები ხვდებიან, რომ უკრაინელების ამ მიმართულებით წარმატება გამოიწვევს მათ გასვლას აზოვის ზღვაზე.
ჩემი აზრით, რუსები ფიქრობენ ისევ პოტენციალის აღდგენასა და შეტევის გაგრძელებაზე ნიკოლაევის და ოდესის მიმართულებით. მათი სტრატეგიული მიზანია დნესტრისპირეთზე გასვლა და ამისთვის აუცილებელი იქნება საკომუნიკაციო ხაზები ხერსონთან. ანტონოვსკის ხიდების აფეთქების შემდეგ, უფრო შესაძლებელია კრივოი-როგიდან ლოჯისტიკური ხაზების ორგანიზება, რათა ოდესა-ნიკოლაევის მიმართულებით ეფექტური შეტევის განხორციელება შეძლონ მომავლისთვის. რუსეთი ცდილობს ამ მიმართულებით პლაცდარმი შექმნას.
- ბევრს მიაჩნია, რომ უკრაინის კონტრშეტევის ტესტი ხერსონი იქნება. უკრაინელი მაღალჩინოსნები აცხადებდნენ, რომ აგვისტოში ხერსონს დაიბრუნებენ და გათვლები აქვთ ხერსონში პარტიზანულ მოძრაობაზე. წესით რთულია იმის ცოდნა, რამდენად ძლიერი პარტიზანული მოძრაობა ჩამოაყალიბა უკრაინამ ხერსონში, მაგრამ მაინც რომ გვითხრათ, რა ხდება ამ კონკრეტულ ქალაქში?
ფაქტია, რომ ხერსონში არის წინააღმდეგობის მოძრაობა. არ მაქვს ინფორმაცია, ეს მოძრაობა არის ორგანიზებული სპეცდანიშნულების დანაყოფების მიერ, თუ ადგილობრივი, ტერიტორიული ძალების მიერ, არ გამოირიცხება ორივეს ერთობლიობა. არ ჩანს, რომ ამ ეტაპზე გადამწყვეტი ფაქტორი შეიძლება იყოს ეს პარტიზანული მოძრაობა ხერსონის ზურგში, იქ დიდი სიღრმე არ არის, სადაც მკვეთრად გამოიკვეთებოდა ეს აქტივობა.
- უშვებთ იმის ალბათობას, რომ შეიძლება უკრაინამ ხერსონზე მიიტანოს კონტრიერიში და ვერ მოახერხოს ქალაქის გათავისუფლება. ეს შედეგი სავარაუდოდ დიდ გავლენას მოახდენს უკრაინის არმიაზე. ამ რისკის გათვალისწინებით, ხომ არ არის მოსალოდნელი, რომ ხერსონზე კონტრიერიში გადაიდოს?
დიახ, ფაქტობრივად ეს ხდება. როგორც ჩანს, ხერსონზე მიღებული გადაწყვეტილება დროში გაიწელა, არ ჩანს შესაბამისი გადაადგილება, დაჯგუფების ჩამოყალიბება, მოქმედება, რაც წინ უძღვის ხოლმე ფართომასშტაბიან შეტევას. ამას თან დაერთო ის აქტიური საცეცხლე, სარაკეტო დარტყმები, რაც რუსებმა გააქტიურეს ხერსონის მიმართულებაზე – ხვდებიან, რომ შესაძლებელია, იქ ხდებოდეს უკრაინული ჯარების თავმოყრა.
უკრაინელები სწრაფად ითვისებენ იმ აღჭურვილობას, რასაც აწვდის დასავლეთი, მაგრამ ჯერ არ არის შეიარაღების კონცენტრაცია ისე, რომ უკრაინას ჰქონდეს უპირატესობა ფართომასშტაბიან შეტევაზე გადასასვლელად. უკრაინას სჭირდება რაოდენობრივ-ხარისხობრივი უპირატესობა შეტევაზე გადასასვლელად. როგორც წინა ინტერვიუში აღვნიშნე, უკრაინა ვეღარ შექმნის ე.წ. მოულოდნელობის ეფექტს ამ მიმართულებით, თუმცა შესაძლოა, უკრაინის მიზანი ყოფილიყო წნეხის შემსუბუქება დონბასზე, რასაც მათ მიაღწიეს.
- ანუ რუსეთის ყურადღება გადმოიტანეს დონბასიდან ხერსონზე, თუმცა თუ აქ უკრაინა კონტრშეტევას ვერ შეძლებს, რა შეიძლება იყოს რუსული არმიის მორიგი სვლა?
რუსებს არ ჰყავთ ამ ეტაპზე ის ძალები, რაც ჰყავდათ უკრაინაში შემოჭრამდე, მათ სჭირდებათ დრო, რომ დამატებით დიდი რეზერვები შექმნან, გააძლიერონ დონბასის მიმართულება. მე ეჭვი მეპარება, რომ რუსებმა დონბასის სრულად ოკუპირება შეძლონ. საუბარია მხოლოდ კრამატორსკის და სლავიანსკის აღებაზე, რომ სიმბოლურად მაინც დაადგან ფეხი დონეცკის საზღვარს.
- თქვენ გქონდათ მოლოდინი, რომ რუსები ცდილობდნენ მოლაპარაკების ეტაპზე გადასვლას, თუმცა უკრაინელი ტყვეების მკვლელობით ხომ ამის შანსი კიდევ უფრო შემცირდა?
ჩემი აზრით, რუსებს აქვთ გათვლა, რომ გაიწელოს მაქსიმალურად ეს დაპირისპირება ზამთრამდე, რომ ზამთრისთვის რუსეთმა თავისი ენერგორესურსების მნიშვნელობა გაააქტიუროს და ევროპა აიძულოს, უკრაინა გარკვეულ შეთანხმებაზე წამოიყვანოს. ეს პერიოდი უკრაინის მოსახლეობისთვის თავისთავად იქნება ძალიან მძიმე. გაითვალისწინეთ ისიც, რომ ზამთარი ზოგადად შეტევისთვის უფრო რთული პერიოდია, ვიდრე თავდაცვაში მყოფი დანაყოფისთვის.
- სამხედრო კონფლიქტების ისტორიკოსის, ელიოტ კოენის შეფასებით: „ვერავინ ვერ იტყვის რა მიმართულებით წავა ეს ომი. ყველამ უნდა გაიგოს, რომ რამდენიმე ვარიანტი არსებობს. ერთია ჩიხი. მეორე რუსეთის ნელი გამარჯვება. და მესამე, ვერ ვიტყვი რამდენად სავარაუდოა ეს სცენარი, მაგრამ დიდი საბრძოლო დანაყოფის კოლაფსის შესაძლებლობაა. ანუ მასობრივი დანებება, უარის თქმა ბრძოლაზე, აჯანყება, დეზერტირობა…“ თქვენ გამოცდილება რას გეუბნებათ, საითკენ მიდის ეს პროცესი?
ჩემი აზრით, მოკლევადიანი პერსპექტივით, რეალურად მეჩვენება ჩიხი: გარკვეული მიმართულებით რუსებს ექნებათ რაღაც წარმატება, რაღაც მიმართულებით უკრაინას ექნება წარმატება. ეს გადავა პოზიციურ დაპირისპირებაში, რაც შესაძლოა გაგრძელდეს გარკვეული ვადით. ვფიქრობ, რომ ზამთრის შემდეგაც გაგრძელდება ეს დაპირისპირება. ლაპარაკია რამდენიმე წელზე, მაგრამ იმედი მაქვს, რომ ეს ათეული წელი არ გაგრძელდება.
- რა შეიძლება აღმოჩნდეს ამ ჩიხიდან გამოსავალი, გარდატეხას რა შეძლებს?
გარდატეხა იქნება უკრაინის შეიარაღებული ძალების მნიშვნელოვნად გაძლიერება, წარმატება, პირველ რიგში, სამხრეთ მიმართულებაზე და პოლიტიკური ცვლილებები თვითონ რუსეთში.
- ხედავთ რუსეთში ამის ნიშნებს?
თავიდან არსებობდა ამის იმედი, მაგრამ ამ ეტაპზე გაუგებარია. სამხედრო წრეებიც არ აღმოჩნდნენ აქტიურები, მაინც მიჩვეული უბედურება არჩიეს…
ძნელია პროგნოზის გაკეთება, მაგრამ შემდეგმა წარუმატებლობამ სამხედრო ველზე შესაძლოა ეს გამოიწვიოს. ეს წარუმატებლობა კი, ალბათ იქნება სამხრეთ მიმართულებაზე.
- ამასობაში, უკრაინის სამხედრო რესურსი რამდენად გაიზარდა?
უკრაინა იღებს აღჭურვილობას და ეს პროცესი გრძელდება. გარკვეულწილად, ევროპის ქვეყნებს აქვთ თავიანთი ლიმიტი: ისინი ვერ გადასცემენ იმ შეიარაღებას უკრაინას, რაც მათი ქვეყნის თავდაცვის მინიმალურ აუცილებლობას წარმოადგენს. შესაძლოა, ამოქმედდეს სამხედრო-სამრეწველო კომპლექსები, სადაც აწარმოებენ იარაღს, მაგრამ ამას სჭირდება დრო. უკრაინას მიაწოდეს 100 „ჰაუბიცა“ პოლონეთიდან, 100 – გერმანიიდან, 30 ტანკი ჩრდილოეთ მაკედონიამ გაუგზავნა.
არ ვიცი, რამდენად ზუსტია ეს ამბავი, მაგრამ იყო ინფორმაცია, რომ აზერბაიჯანმა, მაგალითად, 32 მართვადი ბომბი გადასცა SU 25-თვის, ამის არც დადასტურება ყოფილა და არც უარყოფა.
- „ჩუმად მხარს უკრაინას უჭერენ, მათ არ უნდათ დაუშვან რუსეთის იმპერიული საზღვრების დაკანონების პრეცედენტი“ – „ამერიკის ხმასთან“ ინტერვიუში ეს აღნიშნა სამხედრო კონფლიქტების ისტორიკოსმა, ელიოტ კოენმა აზერბაიჯანთან და ყაზახეთთან დაკავშირებით. თქვენ რას ფიქრობთ, რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს რუსეთზე რეგიონის ქვეყნების თუნდაც „ჩუმ მხარდაჭერას“?
ჩემი აზრით, ერთსაც და მეორესაც აწყობს რუსეთის დასუსტება და სურთ, რომ აირიდონ რუსეთის მხრიდან აგრესია. აზერბაიჯანისთვის ეს არის იმის ნიშანი, რომ რუსეთს აღარ ეცლება ყარაბაღისა და სომხეთისთვის, ყაზახეთი კი, არ ვიცი, რამდენად ეხმარება უკრაინას, მაგრამ ფაქტია, რომ პოლიტიკურად მხარს უჭერს უკრაინას. ყაზახეთი გარკვეულწილად რუსეთისთვის სამიზნე არეალშია, მაგრამ ყაზახეთი ხედავს, რომ რუსეთს მისთვის არ სცალია.
ეს მნიშვნელოვანი ზიანია პოლიტიკურად რუსეთისთვის, ამიტომაც იყო, რომ ყაზახეთს ნოვოროსიისკის პორტი დაუკეტეს. ყაზახეთი აქტიურად ცდილობს, ნავთობის მიწოდება გადმოიტანოს საქართველოს, აზერბაიჯანის და თურქეთის გავლით, ანუ სამხრეთით.
- თქვენი აზრით, რამდენად გაჩნდა ხელახლა ბელარუსის რუსეთ-უკრაინის ომში ჩართვის შესაძლებლობა? ბელარუსის არმია უკრაინის საზღვართან მანევრებს განაგრძობს და უკრაინის გენშტაბის ინფორმაციით, ბელარუსის შეიარაღებულმა ძალებმა საზღვრის დაცვა ბრესტისა და გომელის ოლქებში გააძლიერეს.
იქ არის 6, ან 7 ტაქტიკურ-საბატალიონო ჯგუფი, რომელიც ამაგრებს საზღვარს. ამჯერად თითქოს შეიცვალა მოწინააღმდეგე და პოლონეთიდან ელიან თავდასხმას. ლუკაშენკომ უკვე მერამდენე გამოაცხადა რიგგარეშე, მოულოდნელი შემოწმება ჯარების მზადყოფნის, ეს შემოწმება უნდა დასრულდეს აგვისტოში და მოხდეს ანგარიშგება. ლუკაშენკო ყველაფერს აკეთებს, რომ რუსებს უთხრას: მხარს გიჭერთ, მაგრამ ომში ვერ წამოვალ – ვერ ვიომებთ, ეს არ შეგვიძლიაო.
რუსეთი ბელარუსის მხრიდან ამ ვირეშმაკობას ხდება, რა თქმა უნდა, მაგრამ თვალს ხუჭავს. ეს აწყობს რუსეთს, რადგან ბელარუსის ტერიტორიას იყენებს, ასაფრენ-დასაფრენ ბილიკებს, საწყობებს, ამ უპირატესობაზე უარის თქმა არ სურს რუსეთს.
- რა გავლენა აქვს ომის ამ ეტაპზე უკრაინის სარაკეტო და საარტილერიო დანაყოფების დარტყმას რუსეთის სამხედრო პუნქტებზე, ლოჯისტიკურ ბაზებსა და საბრძოლო მასალების საწყობებზე?
ფაქტია, რომ უკრაინაში „ჰაიმარსების“ და დასავლური არტილერიის შესვლამ მნიშვნელოვნად შეცვალა ომის მიმდინარეობა, დარტყმის ქვეშ არის რუსების ტაქტიკურ სიღრმეებში განლაგებული საცავები, რაც აქამდე მათ საბრძოლო მოქმედებების წარმოებას უადვილებდა. ახლა რუსები იძულებული არიან უფრო მეტ სიღრმეში გადაიტანონ ეს საწყობები, მართვის პუნქტები და იქიდან განახორციელონ მიწოდება, რაც ართულებს ვითარებას.
- რამდენად გაურთულდა საქმე რუსებს?
რუსები მნიშვნელოვნად შეაფერხა უკრაინისთვის მიწოდებული აღჭურვილობის ეფექტურად გამოყენებამ. წარმოიდგინეთ, რომ ლისიჩანსკის მერე გაჩერებული არიან ბახმუტსა და სოლედართან, ანუ მსოფლიოში სიძლიერით მეორე არმია შედის რაღაც სოფელში, ნახევარს იღებს, მერე უკან გამოდის, ანუ იმის თქმა მინდა, რომ ეს აღჭურვილობა აღმოჩნდა „თამაშის შემცველი“.
უპირველეს ყოვლისა, ვგულისხმობ „ჰაიმარსებს“ – ამ ეტაპზე თითზე ჩამოსათვლელია და კონცენტრირებულია მხოლოდ ხარკოვის და ხერსონის მიმართულებებზე.
უკრაინა მალე ელოდება რაკეტებს, რომელიც მიფრინავს 300 კილომეტრზე. ჯერჯერობით, ეს „ჰაიმარსი“ რაკეტას არ ისვრის, ისვრის რეაქტიულ ჭურვს. წარმოიდგინეთ, როცა რაკეტას მიიღებს, რომელიც 300 კილომეტრზე მიფრინავს, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, რუსები ძალიან მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან.
