აშშ-ის გამოძიების ფედერალური ბიურო და ვაჭრობის დეპარტამენტი იკვლევენ, თუ როგორ მოხვდა ამერიკული ტექნოლოგიური კომპანიების წარმოებული კომპიუტერული ჩიპები იმ სამხედრო ტექნიკაში, რომელსაც რუსეთი უკრაინაში იყენებს.
ამერიკული გამოცემა The Washington Post-ი წერს, რომ ფედერალური ბიუროსა და ვაჭრობის დეპარტამენტის აგენტებმა უკვე დაიწყეს ამერიკული კომპანიების წარმომადგენელთა გამოკითხვა იმის დასადგენად, როგორ აღმოჩნდა დასავლური ჩიპები და კომპონენტები რუსულ სარადარო სისტემებში, დრონებში, ტანკებში, სახმელეთო და საზღვაო შეიარაღებაში.
„ჩვენი მიზანია ბოლომდე მივყვეთ ამ ძაფს, ბოლომდე, ამერიკელ მიმწოდებლებამდე. გავარკვიოთ, როგორ მიაღწია ამ ტექნოლოგიებმა შეიარაღებამდე,“ – უთხრა ვაჭრობის დეპარტამენტის ჩინოვნიკმა გამოცემას.
„ის, რომ რომელიმე კომპანიის ჩიპი სამხედრო ტექნიკაში აღმოჩნდა, ჯერ კიდევ არ ნიშნავს ამ კონკრეტული კომპანიის წინააღმდეგ საქმის წარმოებას“, – დასძინა ოფიციალურმა პირმა. – „ჩვენი გამოძიება ახლა იმას ადგენს, როგორ მიაღწია ამ ჩიპმა შეიარაღებამდე“.
The Washington post-ი აღნიშნავს, რომ უცნობია, კონკრეტულად რა კომპონენტებზეა საუბარი, თუმცა დასძენს, რომ ექსპერტებმა დასავლური წარმოების ელექტროკომპონენტები იპოვეს იმ შეიარაღებაში, რომელსაც რუსეთი უკრაინასთან ომში იყენებს.
გამოცემის ინფორმაციით, უკრაინაში დაზიანებული და ბრძოლაში მოპოვებული რუსული სამხედრო ტექნიკა ბრიტანული კომპანიის CAR-ის ( Conflict armament research) ექსპერტების ჯგუფმა შეისწავლა და 70 ამერიკული და ევროპული კომპანიის მიერ წარმოებული კომპონენტები აღმოაჩინა.
კომპონენტები აღმოჩნდა სამხედრო რადიოსადგურებში, საჰაერო-სადესანტო თავდაცვის სისტემებსა და ფრთოსანი რაკეტების ნარჩენებში, რომლებიც უკრაინელებმა საკუთარ ქალაქებსა და სოფლებში იპოვეს.
გამოცემის ცნობით, კიდევ ერთმა ბრიტანულმა ჯგუფმა (Royal United Services Institute) რადიოჩამხშობ ტექნიკაში აღმოაჩინა ამერიკული კომპანიების – Intel, Analog Devices, Texas Instruments და Onsemi – წარმოებული კომპიუტერული ჩიპები. ასევე ევროპული, იაპონური და ტაივანური წარმოების ჩიპები.
იმ შეკითხვებს შორის, რომლებსაც აგენტები კომპანიების წარმომადგენლებს უსვამენ, არის: რომელ კონკრეტულ კომპანიებს მიჰყიდეს მათ საკუთარი პროდუქცია და ასევე, ვინ არიან მიწოდების ჯაჭვში ჩართული შუამავლები.
გამოცემა წერს, რომ უკრაინაში აღმოჩენილი ჩიპების ნაწილი ჯერ კიდევ 2014 წლამდე, ყირიმის ანექსიამდეა გამოშვებული, ნაწილი კი – 2020 წელს.
მაგალითად, ჩიპებზე, რომლებიც ლუგანსკის ოლქში, ორ რუსულ სამხედრო რადიომიმღებში იპოვეს, გადაშლილი იყო საიდენტიფიკაციო ნიშნები, რაც ადასტურებს, რომ ვიღაცას „კვალის წაშლა სურდა“. CAR-ის აღმოჩენილ ორ ჩიპზე მითითებულია, რომ ისინი 2019 წელსაა გამოშვებული, მაშინ, როდესაც ყირიმის ანექსიის გამო რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების პირველი პაკეტი უკვე მიღებული იყო.
The Washington Post-ი მიუთითებს, რომ წლების განმავლობაში ამერიკული კომპანიებისთვის ლეგალური იყო სტანდარტული კომპიუტერული ჩიპების რუსული სამხედრო მწარმოებლებისთვის მიყიდვა შტატების მთავრობის ნებართვის გარეშე. შესაბამისად, არალეგალური გაყიდვების გამოსავლენად, მნიშვნელოვანია იმის დადგენა, თუ როდის და რა ტიპის ტექნოლოგია მიჰყიდეს რუსეთს ან მის შუამავლებს.
„ათწლეულების განმავლობაში, აშშ მკაცრად აკონტროლებდა მაღალტექნოლოგიური ჩიპების რუსეთისთვის მიყიდვის საკითხს, მათ შორის, იმ ჩიპების, რომლებიც სამხედრო შეიარაღებაში გამოიყენება. ექსპორტიორები ვალდებულნი იყვნენ ხელისუფლებისგან მიეღოთ ნებართვა. ისეთი სტანდარტული ტიპის ელექტრონიკის ექსპორტი, რომელიც კომერციულ პროდუქტებში გამოიყენება, 2014 წლამდე აშშ-ში აკრძალული არ ყოფილა. 2014 წლიდან კი აშშ-ში ექსპორტიორებს რუსეთის სამხედრო მწარმოებლებისთვის სტანდარტული ჩიპების მიყიდვამდეც ლიცენზიის მიღება სჭირდებოდათ“, – აღნიშნავს გამოცემა.
2022 წლის თებერვლიდან, რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, შტატებმა და მოკავშირეებმა რუსეთისთვის ყველა ტიპის ჩიპის მიყიდვა აკრძალეს.
მსოფლიოს უდიდესმა კომპანიებმა უარი თქვეს რუსეთისთვის ტექნოლოგიების მიწოდებაზე მას შემდეგ, რაც დასავლეთმა რუსეთისთვის სანქციების დაწესება დაიწყო.
მაისში, სენატში გამოსვლისას, აშშ-ის ვაჭრობის დეპარტამენტის მდივანმა, ჯინა რაიმონდომ განაცხადა, რომ შეერთებული შტატების სანქციებმა რუსეთი იძულებული გახადა, ზოგიერთი სამხედრო ტექნიკისთვის ჭურჭლის სარეცხი მანქანებისა და მაცივრების კომპიუტერული ჩიპები გამოიყენოს.
„გვაქვს ცნობები უკრაინელებისგან, რომ როდესაც ისინი ხელში იგდებენ რუსეთის სამხედრო ტექნიკას, ეს ტექნიკა სავსეა ნახევარგამტარებით, რომლებიც ამოღებულია ჭურჭლის სარეცხი მანქანებიდან და მაცივრებიდან“, – თქვა ჯინა რაიმონდომ.
კომპიუტერის ჩიპები, იგივე ნახევარგამტარები, ის ტვინია, რომელიც თანამედროვე ელექტრონული ტექნიკის უმრავლესობას ამუშავებს. რუსეთი თვითონ ძალიან მცირე რაოდენობით აწარმოებს ამგვარ ჩიპებს და ყოველთვის დამოკიდებული იყო აზიისა და დასავლეთის კომპანიების იმპორტზე.
___
ამავე თემაზე:
სანქციების გამო, რუსეთი ტანკებში მაცივრების ჩიპებს იყენებს – აშშ-ის ვაჭრობის მდივანი
