სალომე ლომიძე თითქმის ათი წელია, რაც ჯავახეთის სომხურენოვან სკოლებში ქართულ ენას და ლიტერატურას ასწავლის. განათლებით ფილოლოგია, იცის ინგლისური, შვედური, რუსული და ახლა უკვე სომხური ენაც. სომხური ჯავახეთში ისწავლა, აქ მრავალწლიანი ცხოვრების შემდეგ უკვე ესმის სომხური ენის სხვადასხვა დიალექტიც კი.
ახლა ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის სკოლის მასწავლებელია. 10, 15 წლის წინ სოფელ ფოკაში ძნელად იპოვიდით ვინმეს, ვისაც ქართული ოდნავ მაინც ესმოდა. ახლა კი ამ სოფლიდან, როგორც სალომე გვეუბნება, ბოლო 10 წლის განმავლობაში 70 მოსწავლე გახდა საქართველოს სხვადასხვა უნივერსიტეტის სტუდენტი, რაც საკმაოდ დიდი მაჩვენებელია:
„არაქართულენოვანი სკოლების პროფესიული მხარდაჭერა“ ასე ჰქვია პროექტს, რომლის საშუალებითაც სალომე ჯავახეთში დასაქმდა მასწავლებლად. 2013 წელს ამ პროგრამას „ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის“ ერქვა და მაშინ სალომე პროგრამის ჯერ კიდევ მოხალისე-მასწავლებელი იყო.
მოხალისე-მასწავლებლად თავიდან ნინოწმინდის სოფელ დიდ გონდრიოში მუშაობდა, 2015 წლიდან კი კონსულტანტ-მასწავლებელი გახდა და ფოკის საჯარო სკოლაში გადავიდა:
„როცა მკითხეს პროგრამიდან, თუ სად მერჩივნა მუშაობა, ვთქვი, რომ არასოდეს ვყოფილვარ ჯავახეთში და მაინტერესებდა ეს კუთხე და მოხარული ვიქნებოდი იქ გამიშვებთ-მეთქი.
რთული აღმოჩნდა. ერთი სიტყვაც არ ვიცოდი სომხურად და ენის ბარიერის პრობლემა მქონდა. ენას ყური ვერ და არ შევაჩვიე, მაგრამ მოხდა ასეთი რამ: ადგილობრივ მასწავლებელთან ერთად ვიყავი გაკვეთილზე, ბავშვებს ოტია იოსელიანის ბიოგრაფია ჰქონდათ გაკვეთილად, ითვლებოდა, რომ ეს სუსტი კლასი იყო და გავოცდი ისე სწორად ჰყვებოდნენ გაკვეთილს.
უცებ შევხედე დაფას, სადაც რაღაც ეწერა სომხურად და გამიელვა აზრმა, რომ ეს შეიძლება ყოფილიყო სომხური ასოებით დაწერილი ქართული ტექსტი და ასეც აღმოჩნდა, ამ კლასის ბავშვები ასე იმახსოვრებდნენ კარგად ქართულ სიტყვებს და იმავე საღამოს მივედი თუ არა სახლში, ვთხოვე დიასახლისის შვილს ესწავლებინა ჩემთვის სომხური ანბანი და მეც იმავე საღამოს პირველკლასელივით ვაყოლებდი თითს ასოებს. ასე ვისწავლე სომხურად წერა-კითხვა ერთ საღამოს“, – ამბობს სალომე ლომიძე.
სალომე ლომიძე მოსწავლეებთან ერთად
როგორც ის ჰყვება, კულტურული შოკი ჯავახეთში ჩასვლისას არ ჰქონია, რადგან საუკუნეების განმავლობაში ერთ ქვეყანაში მცხოვრებ ერთან, მისი დაკვირვებით, ბევრი საერთო ტრადიცია და ხშირად საერთო ისტორიაც გვაერთიანებს:
„ფოკა განსაკუთრებული, ძველი სოფელია საქართველოს ყველაზე დიდი ტბის, ფარავნის პირას. ამბობდნენ ჯავახური ზამთარი ძალიან მკაცრიაო, მაგრამ მე 90-იანი წლების ჭიათურაში ვარ გაზრდილი და იქაც დიდი თოვლი მოდიოდა მაშინ, ახლა ზამთარი აღარსადაა ისეთი მკაცრი, როგორც 10 წლის წინ იყო.
ზამთრები ფოკაში ჩემთვის არ იყო შემაძრწუნებელი, თუმცა რამდენჯერმე ქარბუქმა გამაოცა, ნანახიც არ მქონდა მსგავსი. თვალდახუჭულმა ვიარე სკოლამდე.
ძალიან ლამაზია ჯავახეთი ალპური ბუნებით, აისის და დაისის ფერებით. აქ ძალიან საინტერესო ხალხი ცხოვრობს, განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო ახალგაზრდების მოტივაცია და მონდომება, სურთ მიიღონ განათლება სხვაგან და შემდეგ დაბრუნდნენ სოფელში, აქაურობას მოახმარონ ცოდნა, გამოცდილება. ასევე აღსანიშნავია, რომ ფოკას ჰყავს 70 სტუდენტი, რომლებიც სწავლობენ თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო ან სხვა უნივერსიტეტებში“, – გვიყვება ქართული ენის მასწავლებელი ფოკიდან.
დაისი ჯავახეთში
სალომე 2013 წლიდან აკვირდება სომხურ თემში ინტეგრაციის, ქართული ენის სწავლების პროცესს. მისი შეფასებით შესამჩნევი ცვლილებებია, რადგან თუ ადრე მოსახლეობის დიდი ნაწილი უიმედოდ უყურებდა შვილების წასვლას სოფლიდან და მით უფრო საქართველოს ქალაქებში სასწავლებლად წასვლას ენობრივი ბარიერის გამო, ახლა ეს შიში გაქრა და ფოკას მსგავსად ჯავახეთის სხვა სომხური სოფლებიდანაც აგრძელებენ აბიტურიენტები სწავლას ქართულ უნივერსიტეტებში.
ქართულის მასწავლებელი ამბობს, რომ ბოლო წლებია აბიტურიენტების უმრავლესობა მიდის თბილისში ჩასაბარებლად, ნაწილი ბრუნდება სოფელში, ენობრივი ბარიერი აღარ აქვთ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ერთვებიან.
სალომე ლომიძის ყოფილმა მეთორმეტეკლასელებმა ფოკაში არასამთავრობო ორგანიზაცია „ტოლერანტის“ დახმარებით ახალგაზრდული სათემო ორგანიზაცია „Level Up” ჩამოაყალიბეს.
მათი მიზანია იზრუნონ ფოკელი ახალგაზრდებისთვის არაფორმალური განათლების ხელმისაწვდომობაზე, ინფორმაციული ვაკუუმის აღმოფხვრაზე, ატარებენ მედიაწიგნიერებასთან დაკავშირებულ სემინარებს და ა.შ.
სალომე ლომიძე მოსწავლეებთან ურთიერთობაზეც ჰყვება. ამბობს, რომ მეგობრული კავშირი აქვს ბავშვებთან და მათ არასდროს ატყუებს. ყოველთვის აკეთებს იმას, რასაც მათ ჰპირდება:
„ბევრი საერთო ინტერესიც გვაქვს მე და ჩემს მოსწავლეებს, თავისუფალ დროს მაგალითად ვიდეოთამაშებით მეც ვერთობი მათ მსგავსად. მეც მიყვარს ბევრი რამ, რაც მათ მოსწონთ, ალბათ ამიტომაც ჩამოგვიყალიბდა მეგობრული და კარგი ურთიერთობა.
ჯერჯერობით ვაპირებ პროექტში დარჩენას, მაგრამ სამომავლოდ დიდი სურვილი მაქვს შვედეთში გავიარო პედაგოგიკის კურსები და ავიმაღლო კომპეტენცია. მინდა მეტი ვისწავლო და მერე ეს სიახლეები ჩემი ქვეყნის განათლების სფეროში დავნერგო“, – ამბობს 34 წლის მასწავლებელი.
სალომე ახლა საჰაკ მადოიანის სახლში ცხოვრობს. საჰაკი ფოკის სკოლის დირექტორი იყო და შარშან გარდაიცვალა. სახლში სალომე და საჰაკის მეუღლე, მარგარიტ მადოიანი დარჩნენ.
მარგარიტა რუსული ენის მასწავლებელია. მისი ქალიშვილი, არმენუჰი კი სალომეს სკოლაში ასწავლის ბუნებისმეტყველებას.
სალომე და მარგარიტი ხშირად სტუმრობენ არმენუჰს.
„მე და მარგარიტა საღამოობით ზოგჯერ გვიანამდე ვსაუბრობთ, ერთმანეთს ვუზიარებთ დღის შთაბეჭდილებებს, სიხარულსა თუ მწუხარებას.
ყავის მოდუღება ოჯახში ჩემი “საქმეა”. საღამოობით არაქართულენოვანი სკოლების პედაგოგებთან ვატარებ ქართული ენის კურსს დისტანციურ ფორმატში და ამის გამო ხშირად მეწუწუნება ხოლმე, ჩემთვის დრო აღარ გრჩება, სადილების მომზადებაში ვეღარ მეხმარებიო. დედასავით მივლის, მეც ვიფერებ და გავზარმაცდი. თუმცა აღნიშნავს, რომ თუ რამეს ვამზადებ, ყველაფერი გემრიელი გამომდის. 2015 წელს ამ ოჯახმა საკუთარ წევრად მიმიღო და აი, უკვე მეშვიდე წელია ერთად ვართ. როცა თბილისში მივდივარ ან შვებულებაში ვარ, სულ მირეკავს და მეკითხება, როგორ ვარ, ვჭამ თუ არა ნორმალურად. ჩემთვის მეორე დედაა და ძალიან მიყვარს“, – ამბობს სალომე.
