კორონავირუსის პანდემიის გამო დაწესებული შეზღუდვების შედეგად საქართველოში გაიზარდა უმუშევრობა, შემცირდა შემოსავლები, ხოლო მოსახლეობის დიდი ნაწილი ძლიერი ფსიქოლოგიური სტრესის ქვეშ აღმოჩნდა. თუმცა გაეროს მიერ ჩატარებულ კვლევაში გამოჩნდა, რომ ეს წნეხი ყველასთვის ერთნაირი არ იყო.
გაეროს მიერ ჩატარებულ კვლევაში – „საქართველოში COVID19-ით გამოწვეული მდგომარეობის სწრაფი გენდერული შეფასება“ – წერია, რომ კორონავირუსმა კიდევ ერთხელ გამოავლინა უდიდესი უთანასწორობა აუნაზღაურებად შრომასთან მიმართებაში ქალებსა და კაცებს შორის.
პანდემიის დროს კაცებმაც და ქალებმაც აღნიშნეს, რომ მეტ დროს უთმობდნენ ოჯახურ საქმიანობასა და ბავშვების მოვლას, თუმცა ამ მხრივ იმთავითვე არსებულმა გენდერულმა უთანასწორობამ აქაც იჩინა თავი.
“ოქტომბერში ჩატარებული გამოკითხვის დროს კაცების 47%-მა განაცხადა, რომ არასდროს დაულაგებია სახლი, 43%-მა თქვა, რომ არასდროს მოუმზადებია კერძი, ხოლო 33%-მა დაადასტურა, რომ არასდროს მოუვლია ბავშვებისთვის. საოჯახო საქმის ასეთმა არათანაბარმა განაწილებამ განაპირობა, რომ ბავშვებიანი ქალების უმრავლესობისთვის დატვირთვა კრიტიკულად გაიზარდა, განსაკუთრებით სასწავლო პროცესის ონლაინრეჟიმში გადასვლის შემდეგ”.
ქალები უფრო მეტად არიან ჩართული თითქმის ყველა საოჯახო საქმეში, ვიდრე კაცები, გამონაკლისს წარმოადგენს შინაურ ცხოველებზე ზრუნვა. კვლევაში ქალების მხოლოდ მცირე რაოდენობა აღნიშნავს, რომ საოჯახო საქმეს არ ასრულებს. 2% არასოდეს ასუფთავებს, ხოლო 3% არასოდეს ამზადებს კერძს.
გაეროს მიერ ჩატარებულმა კვლევამ კიდევ ერთხელ აჩვენა, რომ დასაქმების მხრივ ქალები არათანაბარ მდგომარეობაში არიან. ჯერ კიდევ პანდემიის დაწყებამდე ქალთა დაახლოებით ნახევარი ეკონომიკურად არააქტიურ მოსახლეობად მიიჩნეოდა, არც დასაქმებული იყო და არც სამსახურს ეძებდა. კაცების შემთხვევაში, ეს მაჩვენებელი 16 პროცენტს შეადგენდა. “ასეთი მნიშვნელოვანი განსხვავების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი არაანაზღაურებადი ოჯახური შრომის ტვირთია, რომელსაც საქართველოში ძირითადად ქალები ეწევიან”.
პანდემიამ გააუარესა მოსახლეობის ფსიქოლოგიური მდგომარეობა და მენტალური ჯანმრთელობა, კვლევისას გამოკითხულთა თითქმის ნახევარი ამბობს, რომ ფსიქოლოგიურ სტრესს განიცდის, თუმცა გენდერული განსხვავება აქაც საკმაოდ მაღალია – ქალების 57% და კაცების 40%.
კვლევაშივე იკვეთება, რომ ბავშვებზე ზრუნვა მხოლოდ ქალის ვალდებულებაა. ბავშვებიან ოჯახებში მცხოვრები ქალების მხოლოდ 6%-ს არასოდეს მოუვლია ბავშვებისთვის, მაშინ, როცა მსგავს სიტუაციაში კაცების ერთი მესამედია. კაცების 18%-მა განაცხადა, რომ ისინი არასდროს ამეცადინებენ ბავშვებს, იგივე ფაქტი კი ქალების მხოლოდ 7%-მა აღნიშნა. ასევე, ქალების 7% არასოდეს თამაშობს ბავშვებთან, ხოლო კაცების 12%-ს არასდროს უთამაშია იმავე ოჯახში მცხოვრებ ბავშვებთან.
რესპონდენტებს ჰკითხეს, ოჯახის რომელი წევრი უთმობს ყველაზე მეტ დროს საოჯახო საქმიანობას. ქალებმა თქვეს, რომ მხოლოდ მათ აკისრიათ პასუხისმგებლობა ისეთ საქმეებზე, როგორიცაა არაანაზღაურებადი ზრუნვის და მოვლის სამუშაო. ქალების 69%-მა აღნიშნა, რომ პასუხისმგებელია დასუფთავებაზე; 54% პასუხისმგებელია ბავშვებთან თამაშზე ბავშვებიან ოჯახებში; 46% ამბობს, რომ ავალია ბავშვების მოვლა-პატრონობა და 44% ოჯახის სამეურნეო საქმიანობაზე ზრუნავს.
ქალებისგან განსხვავებით, უფრო ნაკლები კაცია (12%) პასუხისმგებელი დასუფთავებაზე, ბავშვებთან თამაშზე (4%), ბავშვებზე ზრუნვაზე (5%) ან საშინაო საქმეების მართვაზე (35%).
თავისუფალი დრო:
მეტი ქალი (23%), ვიდრე კაცი (14%) მიიჩნევს, რომ გაცილებით მეტი დრო ეხარჯება სწავლაზე მაშინ, როცა კაცები შედარებით მეტ დროს თავისუფლად ატარებენ (19%), ვიდრე ქალები (13%).
გენდერული ნიშნით სხვაობა გამოჩნდა სოციალიზაციის თვალსაზრისითაც, კერძოდ, პანდემიის და ფიზიკური დისტანცირების პირობებში კაცები ქალებზე უფრო ხშირად გადიოდნენ სახლიდან.
