აჭარაში მცხოვრები ნეიროგანვითარების შეფერხების მქონე 700-მდე ბავშვისათვის აჭარის ჯანდაცვის სამინისტრო ფსიქოსომატური რეაბილიტაციის პროგამას ახორციელებს. პროგრამებში ბათუმში არსებული ექვსი სარეაბილიტაციო ცენტრია ჩართული, სადაც ბენეფიციარები აჭარის მუნიციპალიტეტებიდანაც გადიან მკურნალობას. რაიონებს შორის, ბენეფიციარების მგზავრობის ხარჯებს მხოლოდ ქობულეთისა და ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტები აფინანსებენ.
აჭარაში მცხოვრები 700-მდე ბენეფიციარიდან, 400-მდე ბავშვი ჩაქვში, “ევექსის” ბავშვთა სარეაბილიტაციო ცენტრში გადის თერაპიას. ცენტრის ნევროლოგი მედეა ცხომელიძე ამბობს, რომ ხულოდან, ქედიდან და შუახევიდან მათთან დაახლოებით 15-მდე ბენეფიციარი დადის, რომლებიც მკურნალობის ათდღიანი კურსის დასრულებამდე ძირითადად ახლობლებთან რჩებიან. ცენტრი ასევე ჩართულია „სოციალური რეაბილიტაციისა და ბავშვზე ზრუნვის 2015 წლის სახელმწიფო “ პროგრამაში, რომლის ფარგლებშიც ჩაქვში გურიიდან, იმერეთიდან და სამეგრელოდან 20-მდე ბენეფიციარია ჩართული. მგზავრობის ხარჯები არც ამ ბენეფიციარებს უნაზღაურდებათ. “საუბარია ავტობუსისა და მიკროავტობუსის ხარჯზე, ინდივიდუალურად ტრანსპორტით უზრუნველყოფა იდეალური ვარიანტია, ანუ ვერ ვიტყვით რომ არ არის საჭირო, უბრალოდ პროცედურულად რთულია. ამიტომ შეიძლება ბენეფიციარისათვის გამოიყოს თანხა , რომელსაც იგი თავისი შეხედულებისამებრ გამოიყენებს ან ტრანსპორტისთვის ან ბინისთვის (თუ კი გადაწყვეტს ადგილზე დარჩენას” – ამბობს მედეა ცხომელიძე.
ერთ-ერთი ბენეფიციარის მშობელი, ნინო მიქელაძე, რომელიც მწვანე კონცხთან ცხოვრობს, სარეაბილიტაციო ცენტრამდე #40 ავტობუსს მიჰყვება. ნინო ამბობს, რომ ავტობუსის გაჩერება სარეაბილიტაციო ცენტრიდან მოშორებით მდებარეობს, რის გამოც ხშირად გაჩერებიდან დანიშნულების ადგილამდე ეტლით უწევს ბავშვის წამოყვანა, რაც უამინდობის დროს დიდ დისკომფორტს უქმნის. კიდევ ერთი ბარიერი ტრანსპორიდან სარეაბილიტაციო ცენტრამდე – ცენტრალური მაგისტრალის გადაკვეთაა – “არ არის დახაზული ზებრა, არც ე.წ. მწოლიარე პოლიციელი, რომ მანქანებმა მოძრაობა შეანელონ და დაგვითმონ გზა. პირიქით, მოსახვევში წყვეტილი ხაზია, რაც ნიშნავს რომ მძღოლებს ერთმანეთისთვის გასწრებაც შეუძლიათ. ამის გამო ათ წუთზე მეტ ხანსაც გვიწევს გზასთან დგომა, რადგან ჩვენ შშმ ბავშვები გვახლავს და გზას ვერ გადავირბენთ, ვერც მათ სიცოცხლეს ჩავაგდებთ საფრთხეში. ბევრჯერ მივმართეთ სხვადასხვა ინსტანციებს, მაგრამ აქამდე შედეგი არ ყოფილა” – ამბობს ნინო.
როგორც ქობულეთის გამგეობაში “ბათუმელებს” უთხრეს, სარეაბილიტაციო ცენტრთან მოსაცდელს რამდენიმე დღეა რაც საფუძველი ჩაეყარა და მისი მშენებლობა დაახლოებით 15 დღეში დასრულდება. ზებრის დახაზვისა და ე.წ. სიჩქარის შემზღუდავ ბარიერებს რაც შეეხება, “ამის შესახებ მშობლების წერილი დღეს შემოვიდა, ეს ჩვენი პრეროგატივა არ არის, ამიტომ ინფრასტრუქტურის სამსახური ამზადებს წერილს, რომ გადააგზავნოს საგზაო დეპარტამენტში” – ამბობს პრესცენტრის წარმომადგენელი სალომე ბასილაძე.
კიდევ ერთი საჭიროება, რაც აჭარაში ცერებრალური დამბლის მქონე ბავშვებს აქვთ, მკურნალობის კურსის გახანგრძლივებაა.
აჭარის ჯანდაცვის სამინისტროს პროგრამის ფარგლებში, წლის განმავლობაში ცერებრალური დამბლის მქონე ბავშვებს ექვსი 10-დღიანი თერაპია უტარდებათ, რომელიც გამაჯანსაღებელი ფიზკულტურის, ფსიქოლოგის და ლოგოპედის სეანსებს მოიცავს (დღეში ორი საათი ჯამში).
აჭარის ჯანდაცვის სამინისტროს სოციალური დაცვის დეპარტამენტის უფროსი ლელა სურმანიძე ამბობს, რომ მომავალი წლიდან პროგრამაში 6 კურსის ნაცვლად 7 კურსი იქნება გათვალისწინებული, კურსის ხანგრძლივობა კი იგივე დარჩება.
როგორც ბენეფიციარების მშობლები ამბობენ, კურსების სიმრავლე არ არის იმდენად მნიშვნელოვანი, რამდენადაც მათი ხანგრძლივობა. `მშობლების უმეტესობა მომხრეა, რომ კურსი იყოს 15 დღიანი, რომ ბავშვებმა ამ ვარჯიშის პერიოდში ხუთჯერ მაინც მიიღონ ლოგოპედისა და ფსიქოლოგის კონსულტაცია და არა სამჯერ, როგორც ახლა” – ამბობს ნინო მიქელაძე.
მშობლებს ეთანხმება სპეციალისტიც. ნევროლოგი მედეა ცხომელიძის თქმით, 15 დღიანი კურსი უფრო ეფექტური იქნება, “სხვა მხრივ წელიწადში 6-7 კურსი, საკმარისია, რადგან ამ ბავშვებისთვის არ არის აუცილებელი ყოველდღიურად აქტიური, კვალიფიციური სამკურნალო ფიზკულტურის ჩატარება. ელემენტარული მოძრაობები მშობელმა სახლში თავად უნდა გააკეთებინოს ბავშვს, ასევე მნიშვნელოვანია სახლის პირობებში ბავშვი იმყოფებოდეს სწორ პოზაში: სწორ ჯდომას, დგომას, ბავშვის ხელში სწორ დაჭერას, სწორ პოზებს კვებისა და თამაშის დროს დიდი მნიშვნელობა ენიჭება. შესაბამისად, მკურნალობა ცენტრში არ სრულდება და ბინაზე გრძელდება. ეს არ ეხება მხოლოდ სამკურნალო ფიზკულტურას, ბავშვის კოგნიტური და ქცევითი უნარების გაუმჯობესებაზე მუშაობაზეც იგივე შეიძლება ითქვას. მისასალმებელია, რომ მშობლების უმეტესობა აქტიურად არის ჩართული რეაბილიტაციის ამ პროცესში” – ამბობს ნევროლოგი.
აჭარის ჯანდაცვის სამინისტროს, ცერებრალური დამბლით დაავადებულ ბავშვთა ფსიქოსომატური აბილიტაცია/რეაბილიტაციის პროგრამაში, ნეიროგანვითარების დარღვევების მქონე ის ბავშვებიც არიან ჩართულნი, რომელთაც ძირითადად გონებრივი განვითარების შეფერხება აღენიშნებათ და არ საჭიროებენ ფიზიკურ თერაპიას. ისინი მხოლოდ მეტყველების თერაპევტისა და ფსიქოლოგის მომსახურეობას იღებენ.
აჭარის ჯანდაცვის სამინისტროს ცნობით, მომავალი წლიდან, ამ ბავშვებისთვის ცალკე პროგრამა – “ბავშვთა ადრეული განვითარება” ამუშავდება, რომელსაც უკვე ახორციელებს სოციალური სააგენტო. ახალი პროგრამა 7 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის იქნება გათვლილი, რომელთაც მეტყველებისა და გონებრივი განვითარების დარღვევები და ნაწილობრივ ქცევის დარღვევებიც აღენიშნებათ. პროგრამის ფარგლებში ბავშვებთან პედაგოგი, ფსიქოლოგი და ლოგოპედი იმუშავებს. გათვლილია თვეში მინიმუმ 8 შეხვედრა. “პროგრამის წამოწყება გადავწყვიტეთ იმის გამო, რომ არიან ბავშვები, რომლებიც ვერ ხვდებიან “ადრეული განვითარების” სახელმწიფო პროგრამაში. პროგრამა, აჭარის რაიონებში მცხოვრებ 100 ბავშვზე გვაქვს გათვლილი, ამიტომ, ბავშვების ნაწილი, რომლებიც აქამდე ფსიქოსომატური რეაბილიტაციის პროგრამაში იყვნენ ჩართულები, ამ პროგრამაში გადმოვა. ახალი პროგრამა უკეთ იქნება მორგებული ამ ბავშვების საჭიროებებზე” – ამბობს ლელა სურმანიძე.
ჯანდაცვის სამინისტროს ცნობით, ცერებრალური დამბლით დაავადებული ბავშვების ტრანსპორტირების ხარჯებს, ხულოს, ქედისა და შუახევის მუნიციპალიტეტები, მომავალი წლიდან დააფინანსებენ.
