ქედისა და შუახევის ტერიტორიებზე მდებარე ე.წ. „მერისის ოქროს საბადოზე“ სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიას წიაღის ეროვნული სააგენტო აუქციონზე ყიდის. საწყისი ფასი – 5 მილიონი ლარი, ვაჭრობის ბიჯი – 500 ათასი ლარი, საგარანტიო თანხა კი – 1 მილიონ 200 ლარი. სარგებლობის ლიცენზიის ვადა 30 წელია, სალიცენზიო ფართობი კი – 11 ათას ჰექტარზე მეტი. ლიცენზიანტს უფლება ექნება მოიპოვოს 859 კილოგრამი ოქრო და სხვა წიაღისეული.
საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრომ 2020 წლის იანვარში დაანონსა, რომ პროგრამა – „100 საინვესტიციო შეთავაზება ბიზნესს“ ფართოვდებოდა და უძრავი ქონების პრივატიზების გარდა, შეთავაზებების ნუსხას სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიები დაემატებოდა.
„პროექტის ფარგლებში წიაღის ეროვნული სააგენტო არანაკლებ 100 საბადოს ელექტრონულ აუქციონზე განათავსებს. პროცესი იქნება მაქსიმალურად გამჭვირვალე და ყველა დაინტერესებულ პირს ექნება თანაბარი შესაძლებლობა, მონაწილეობა მიიღოს ელექტრონულ ვაჭრობაში. სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებითი სამუშაოები მკაცრი გარემოსდაცვითი მოთხოვნების გათვალისწინებით ჩატარდება,“ – აღნიშნული იყო სამინისტროს მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.
სამინისტროს ინიციატივას გამოეხმაურა „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი“ (EMC). ორგანიზაციაში მიიჩნევენ, რომ ეს ინიციატივა „საქართველოს წიაღის სექტორის სტრატეგიის“ დოკუმენტს ეწინააღმდეგება და ბუნებრივი რესურსების დემოკრატიული, გამჭირვალე და სათანადო ცოდნაზე დაფუძნებული მართვის პრინციპებთან შეუსაბამოა.
„ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს გადაწყვეტილება აგრძელებს პრივატიზაციისა და აუქციონის წესით ლიცენზიების გაცემის პრაქტიკას, მიუხედავად იმისა, რომ ტყიბულში, ჭიათურასა და სხვა რეგიონებში დაგროვებული გამოცდილება ამ პოლიტიკის სოციო-ეკონომიკურ და ეკოლოგიურ მდგრადობას ეჭვქვეშ აყენებს, ხოლო 2019 წლის დეკემბერში დამტკიცებული „წიაღის სექტორის სტრატეგია“ სამთო-მოპოვებით სექტორში არსებულ მნიშვნელოვან საკანონმდებლო ჩავარდნებზე მიუთითებს, რომელთა აღმოუფხვრელად მოპოვების ლიცენზიების გაცემის მასშტაბური ტალღის წამოწყება უკიდურესად საფრთხისშემცველია,“ – აცხადებს EMC-ი.
მიუხედავად ამისა, წიაღის ეროვნულ სააგენტოს ათობით აუქციონი აქვს გამოცხადებული, ქვეყნის მასშტაბით, სხვადასხვა სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიაზე. მათ შორისაა „მერისის საბადოც“.
აუქციონის მიხედვით, „მერისის ოქროს საბადოს“ ლიცენზიის მფლობელს ექნება უფლება, 30 წლის განმავლობაში მოიპოვოს სხვადასხვა კატეგორიის:
[checklist]
ოქრო – 859 კილოგრამი,
ვერცხლი – 18,3 ტონა,
სპილენძი – 130 746 ტონა,
ტყვია – 16 800 ტონა,
თუთია – 14 200 ტონა.
[/checklist]
ქედისა და შუახევის მუნიციპალიტეტებში, სასარგებლო წიაღისეულის [„მერისის“ ოქრო, სპილენძი, პოლიმეტალური საბადო] მოპოვება:
ელექტრონული აუქციონი 2020 წლის 11 მარტს დღის 12 საათზე დაიწყება და იმავე დღის 18:00 საათზე დასრულდება. აუქციონის პირობის თანახმად, საგარანტიო თანხა მოიცავს 200-ლარიან სალიცენზიო მოსაკრებელსაც.
ლიცენზიის მფლობელი ვალდებული იქნება, ლიცენზიის მიღებიდან 5 წლის ვადაში სალიცენზიო საქმიანობის ფარგლებში განახორციელოს არანაკლებ 30 მილიონი ლარის ინვესტიცია, აქედან, შესწავლის პერიოდში ძებნა-ძიებითი სამუშაოების სრულყოფილი ჩატარების მიზნით განახორციელოს არანაკლებ 5 მილიონი ლარის ინვესტიცია;
ასევე, ლიცენზიის მიღებიდან პირველი 3 წლის განმავლობაში უზრუნველყოს მუდმივად საქართველოს არანაკლებ 50 მოქალაქის დასაქმება, ხოლო შემდეგ, ლიცენზიის მოქმედების ვადის ამოწურვამდე, მუდმივად საქართველოს არანაკლებ 500 მოქალაქის დასაქმება.
ლიცენზიის მფლობელის ვალდებულებები:
ლიცენზიის მიღების შემდგომ არაუმეტეს 3 (სამი) წლის ვადაში უზრუნველყოს სასარგებლო წიაღისეულის რესურსის შესწავლა და Joint Ore Reserves Committee (JORC) კოდექსის შესაბამისად შედგენილი სასარგებლო წიაღისეულის მარაგების ანგარიშის შესაბამის ორგანოში დასამტკიცებლად წარდგენა.
ლიცენზიის ძალაში შესვლიდან 1 თვის ვადაში ლიცენზიის გამცემს წარუდგინოს 2020 წლის დეტალური გეგმა-გრაფიკი და ბიუჯეტი განსახორციელებელი შესწავლის სამუშაოების შესახებ, ხოლო დანარჩენ პერიოდზე (მომდევნო წლებში) ყოველი მომავალი წლის შესწავლის სამუშაოების დეტალური გეგმა-გრაფიკისა და ბიუჯეტის წარდგენის ვადად განესაზღვროს წინა კალენდარული წლის 1 დეკემბერი. ლიცენზიის შესწავლის პერიოდში ყოველწლიურად არაუგვიანეს 1 აპრილისა წარადგინოს წინა წლის შესრულებული სამუშაოებისა და ბიუჯეტის ანგარიში. დეტალური საძიებო სამუშაოები (თანამედროვე მეთოდიკის და სტანდარტების შესაბამისად), საჭიროებისამებრ შეიძლება მოიცავდეს, მაგრამ არ შემოიფარგლებოდეს, გეოლოგიური აგეგმვითი სამუშაოებით (რუკების შედგენა-დაზუსტება), გეოქიმიური და გეოფიზიკური კვლევებით, სამთო გამონამუშევრების გაყვანით, ქანების ნივთიერი და მინერალოგიური შესწავლით და ამ შესწავლისათვის საჭირო ინფრასტრუქტურის მოწყობით;
ვალდებულების შესრულების ვადის გასვლიდან ორი თვის ვადაში ლიცენზიის გამცემს წარუდგინოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული უფლებამოსილი აუდიტორის/აუდიტორული ფირმის დასკვნა, რომელიც დაადასტურებს 30 000 000 (ოცდაათი მილიონი) ლარის ინვესტიციის განხორციელებას;
სამუშაოების დაწყებამდე, მუნიციპალიტეტის წარმომადგენელთან ერთად უზრუნველყოს ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირება ჩასატარებელი სამუშაოების შესახებ.
ლიცენზიის მიღებიდან არაუგვიანეს 2 თვის ვადაში, ლიცენზიის გამცემს წარუდგინოს კომერციული ბანკის მიერ გაცემული საბანკო გარანტია 3 000 000 ლარის ოდენობით, რომლის მოქმედების ვადაც არანაკლებ 4 თვით უნდა აღემატებოდეს საინვესტიციო ვალდებულების შესრულების ვადას;
ხელი არ შეუშალოს სალიცენზიო ფართობზე მოქმედი სხვა ლიცენზიებით გათვალისწინებული საქმიანობის განხორციელებას;
ხელი არ შეუშალოს სახელმწიფო და საზოგადოებრივი მნიშვნელობის ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებას;
მარაგების დამტკიცების შემდგომ ლიცენზიის მფლობელი ვალდებულია უზრუნველყოს, იმ ლიცენზირებული ფართობის (ტერიტორიის) დაბრუნება, რომელიც შესწავლის შედეგებზე დაყრდონობით წარმოადგენს უპერსპექტივო უბანს;
ლიცენზიის მფლობელი ვალდებულია, ლიცენზიით გამოყოფილი ტერიტორიის ფარგლებში კერძო საკუთრებაში არსებულ მიწაზე სალიცენზიო საქმიანობა განახორციელოს მხოლოდ ასეთი მიწის კერძო მესაკუთრესთან შეთანხმებით;
სახელმწიფო უფლებამოსილია, წინამდებარე სალიცენზიო ფართობის გეოლოგიური შესწავლისათვის გამოყოფილ ტერიტორიაზე გასცეს სასარგებლო წიაღისეულის შესწავლა/მოპოვების ლიცენზიები, რომლებიც არ იქნება დაკავშირებული ამ ლიცენზიით განსაზღვრული წიაღისეულით სარგებლობასთან;
სახელმწიფო ტყის ფონდის ტერიტორიებზე და კერძო საკუთრებაში რეგისტრირებულ ფართობებზე წიაღით სარგებლობა განახორციელოს მიწისქვეშა სამთო გამონამუშევრებით;
ლიცენზიით გათვალისწინებული საქმიანობის დაწყებამდე უზრუნველყოს ,,გარემოსდაცვითი შეფასების კოდექსით’’ განსაზღვრული მოთხოვნების შესრულება;
ვალდებულებების შეუსრულებლობა, შესაძლებელია განხილულ იქნეს ლიცენზიის გაუქმების საფუძვლად.
ლიცენზიის მფლობელი ვალდებულია, მოპოვებული სასარგებლო წიაღისეულის ტრანსპორტირება განახორციელოს ძარაგადახურული ავტომობილებით, ასევე დასახლებულ პუნქტებში სასარგებლო წიაღისეულის ტრანსპორტირებისას უზრუნველყოს საავტომობილო გზის პერიოდული მორწყვა, რათა თავიდან იქნეს აცილებული მტვრის გაფრქვევა დასახლებულ პუნქტებში;
ლიცენზიის მფლობელი ვალდებულია არ დააზიანოს შიდა სასოფლო გზები, ხოლო დაზიანების შემთხვევაში მოახდინოს მისი აღდგენა-რეაბილიტაცია. ლიცენზიის მფლობელს წიაღისეულის მოპოვების პერიოდში ეკრძალება გზის გვერდულებზე მასალის დასაწყობება, სამშენებლო ნარჩენების დაყრა, მანქანა-მექანიზმების გაჩერება და დგომა.
ლიცენზიის მფლობელი ვალდებულია უზრუნველყოს სალიცენზიო მიწის ნაკვეთზე დაზიანებული ნიადაგის (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) რეკულტივაციის ღონისძიებების ჩატარება.
ექსპლუატაციის დროს მეწყრული პროცესების გააქტიურების დროს (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) უნდა მოხდეს სამუშაოების შეჩერება, სათანადო ღონისძიებების დასახვა და განხორციელება. გეოდინამიკური სიტუაციის გართულების (ასეთის არსებობის) შემთხვევაში შეასრულოს უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოების შესაბამისი მითითებები;
ობიექტის დამუშავება უნდა მოხდეს ქვეყანაში მოქმედი სამთო საქმისთვის მიღებული ტექნიკური უსაფრთხოების ნორმების და წესების დაცვით, ობიექტის დამუშავების დროს მოხსნილი ნიადაგის ფენა და ფუჭი ქანი (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) უნდა დასაწყობდეს ტერიტორიის რეკულტივაციის მიზნით მისი შემდგომი გამოყენებისათვის.
ლიცენზიის მფლობელმა სასარგებლო წიაღისეულის მარაგების დამტკიცებიდან და ლიცენზიაში შესაბამისი ცვლილების შეტანის შემდეგ ერთი თვის ვადაში სააგენტოს წარუდგინოს დასამტკიცებლად ათვისების გეგმა ყოველწლიურად მოსაპოვებელი რაოდენობის მითითებით;
დაცული იქნეს საქართველოს კანონებით, ბუნებრივი რესურსით სარგებლობისათვის საქართველოს გარემოსდაცვითი კანონმდებლობით, „საქართველოს ტყის კოდექსით“, „ტყითსარგებლობის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 20 აგვისტოს №242 დადგენილებით და შესაბამისი კანონქვემდებარე აქტებით დადგენილი პირობები, აგრეთვე ლიცენზიის გამცემის მიერ დადგენილი მოთხოვნები.
აუქციონზე დაფიქსირებული საბოლოო თანხის გადახდა გამარჯვებულმა უნდა განახორციელოს აუქციონის დასრულებიდან არაუგვიანეს 15 კალენდარული დღის ვადაში.
ლიცენზიის მფლობელი ასევე ვალდებული იქნება გაითვალისწინოს სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურებისა და ორგანიზაციების პირობები და პოზიციებიც, მათ შორის, სახელმწიფო ელექტროსისტემის, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროების და სხვ. აგრეთვე დაიცვას შესაბამისი კანონმდებლობის მოთხოვნები.
„მერისის საბადოზე“ ლიცენზია 2007 წელსაც იყო გაცემული, რომელიც 2011 წელს სხვა კომპანიას გადაეცა. საბოლოოდ კი ეს ლიცენზია გაუქმდა. ლიცენზიას ბოლოს შპს Kinland Georgia Mining-ი ფლობდა.
2019 წლის ბოლოს სააგენტოში „ბათუმელებს“ უთხრეს, რომ მერისის საბადოზე შესწავლა-მოპოვების ლიცენზიის აუქციონზე ხელახლა გატანას, სავარაუდოდ, 40 წლით და 2,5 მილიონ აშშ დოლარად [საწყისი ფასი] აპირებდნენ. მერისის საბადო წიაღის ეროვნული სააგენტოს საინვესტიციო პროექტების ჩამონათვალში იყო:
