მეთევზეების სეზონი შავ ზღვაში [ფოტო]

წლის მანძილზე ათი თვე ზღვაში არიან. თუმცა არც ერთი მათგანი არასდროს ყოფილა შორეულ ნაოსნობაში. „ჩვენ მებადურები ვართ, მებადური მეზღვაურები“, – ამბობენ ისინი, თევზსაჭერ სეინერ „ბეშუმის“ ეკიპაჟის წევრები.

სეინერი „ბეშუმი“ მისმა მეპატრონემ ბათუმში ააგო და ზღვაში 5 წლის წინ ჩაუშვა. ეკიპაჟი ექვსი წევრისაგან შედგება, კაპიტანი და ხუთი მებადური. სეინერი ზღვაში მხოლოდ კარგ ამინდში გადის. ყველა გასვლას კი თან ახლავს იმედი, რომ ნაპირზე ბევრი თევზით დაბრუნდებიან.

თოლიები გუნდად მიჰყვებიან თევზსაჭერ სეინერს ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

ასე იყო 27 იანვარსაც, როცა ბათუმის იახტკლუბში მდგარმა „ბეშუმმა“ ღუზა აუშვა და ზღვაში გავიდა.

თევზსაჭერ სეინერ „ბეშუმის“ კაპიტანი მოგელი ფარულავა გემის სვლას ანელებს, რომ მებადურებმა ზღვაში ბადე გადააგდონ.
ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

მეთევზეები ზღვაში ფსკერულ ბადეს უშვებენ

ქაფშიის სეზონი ფაქტობრივად იწურება, ამიტომ ეკიპაჟს დიდი იმედი არ ჰქონდა, რომ 27 იანვარს რაიმეს დაიჭერდა.

„დღეს, ასე ვთქვათ, დაზვერვაზე ვართ გამოსული, ფსკერული ბადით ვთევზაობთ. შევხედავთ, რას დავიჭერთ და იმის მიხედვით გავაგრძელებთ მერე თევზაობას,“ – გვიხსნის ირაკლი ხინიკაძე.

ირაკლი ათი წელია მეზღვაურია. საზღვაო სასწავლებლის დასრულების შემდეგ თევზსაჭერ სეინერზე წავიდა სამუშაოდ და დღემდე მიჰყვება თავის პროფესიას.

„ძალიან მიყვარს ჩემი საქმე. რომ არ მომწონდეს, ნამდვილად არ გავჩერდებოდი აქ ამდენი წელი. ყველაზე მეტად ის მომწონს, რომ ყოველდღე ახალ-ახალი რაღაც ხდება. ახლის მოლოდინში ხარ სულ. არ იცი, რა იქნება დღეს და ხვალ. ჯეკპოტის „პონტია“ რა. შეიძლება ერთ დღეს აშენდე (ბევრი თევზი დაიჭირო), ან შეიძლება ყველაფერი დაიყვანო ნულზე (საწვავის ხარჯიც ვერ ამოიღოს დაჭერილმა თევზმა)“, – ამბობს ირაკლი.

ირაკლი ხინიკაძე და მამუკა კირცხალია თევზსაჭერ სეინერ “ბეშუმზე” კაიუტაში ელიან ზღვიდან ბადის ამოღებას

მამუკა კირცხალია 45 წლისაა. 1997 წლიდან თევზსაჭერ სეინერზე მუშაობს. მისთვის სეზონი ტრაგიკულად დაიწყო. ის გემ „განთიადის“ ეკიპაჟის წევრი იყო. გემი გასული წლის 7 დეკემბერს, ქობულეთის სანაპიროსთან ჩაიძირა.

„გემი შეეჯახა ე.წ. ტაპლაკს, ესაა ზღვაში მოტივტივე დიდი მორი, რომელიც არც ფსკერზეა ჩაძირული და არც ზედაპირზე ჩანს. გემი დაზიანდა – წყალი შემოვიდა. სამაშველო სიგნალი მალე გავუშვით, მაგრამ გემის გადარჩენა ვერ მოხერხდა. რაც იქ ხდებოდა, ამას ენით ვერ აღვწერ. ძალიან დიდი შოკი გადავიტანეთ ეკიპაჟის ყველა წევრმა,“ – იხსენებს მამუკა.

სანამ მეთევზეები კაიუტაში ისვენებდნენ, ყავას სვამდნენ და თავიანთ ამბებს ჰყვებოდნენ, კაპიტანმა ნიშანი მისცა და ზღვიდან ბადის ამოღებაც დაიწყო.

მეთევზეები მამუკა კირცხალია და ანზორ დოლიძე პირველად ნასროლ ბადეს ამოყოლილ თევზთან ერთად ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

პირველად ამოღებულ ბადეს ცოტა თევზი ამოჰყვა. ოციოდე ბარაბულკა, მხოლოდ ერთი კამბალა და ერთიც ნაგვერდალა.

ანზორ დოლიძე გვაჩვენებს ახალდაჭერილ ნაგვერდალას

ანზორ დოლიძე 52 წლისაა და ეკიპაჟის წევრებს შორის ყველაზე უფროსია. თავიდან მეთევზეთა ნავზე მუშაობდა. 2006 წელს თევზსაჭერ სეინერზე დაიწყო მუშაობა და დღემდე ზღვაშია.

მეთევზეები დაჭერილ თევზს ძირითადად ბათუმის თევზის ბაზარში ყიდიან. თუ ბევრს დაიჭერენ, მაშინ თევზის ქარხნებს აბარებენ ფოთში.

„მეთევზეების შრომა დაუფასებელია. ყველაზე მეტი შრომა ჩვენ გვიწევს და ყველაზე მეტი რჩება გადამყიდველს. წელს 70-80 თეთრად ვაბარებდით კილო ქაფშიას,“ – გვიყვება ანზორ დოლიძე.

თევზის ამოღების შემდეგ მეთევზეებმა ბადე ისევ ზღვაში ჩაუშვეს და კაიუტაში დაბრუნდნენ.

ვახტანგ ჯინჭარაძე 36 წლისაა, 15 წელია მეთევზეა. პროფესიით სამკურნალო მცენარეთა მომპოვებელია.

„მაგრამ ვერ მოვიპოვე ვერანაირი მცენარე და აღმოვჩნდი ზღვაში,“ – გვეუბნება ვახტანგ ჯინჭარაძე და მის ამ რეპლიკაზე ყველა მეთევზე გულიანად იცინის.

მომენტი, როცა ვახტანგ ჯინჭარაძე (მარჯვნიდან პირველი) გვეუბნება, რომ პროფესიით სამკურნალო მცენარეთა მომპოვებელია

მეთევზეები პირველად ნასროლ ბადეს ამოყოლილ მცირე რაოდენობის თევზზე დარდობენ და ქართველ მეთევზეთა პრობლემებზე ყვებიან.

„ძალიან პატარა ადგილი გვაქვს სამუშაოდ. წელს ქაფშიის სეზონი რომ დაიწყო, პირველი სამი დღე არ შემოსულან თურქული სეინერები და „ვიგულავეთ“, რასაც ჰქვია, 40-45 ტონა თევზიც კი დავიჭირეთ. მერე რომ შემოვიდნენ, შემცირდა თევზი. ჩვენ გვაქვს 24 მეტრი დიამეტრის და 2 მეტრი სიღრმის ბადე, მაშინ, როცა მათი ბადეები კილომეტრზე მიდის ლამის. რომ წარმოიდგინოთ, ერთი დიდი ფეხბურთის სტადიონი – აი, მაგხელაზე იშლება მათი ბადე და ყველაფერს იჭერს, რაც ბადეში ხვდება. ჩვენ კიდევ იმის საშუალება არ გვაქვს, მსგავსი ბადე ვიყიდოთ, ლამის ნახევარი გემის ფასი ღირს,“ – ამბობს მამუკა კირცხალია.

თევზჭერის ლიცენზიას ქართველი მეწარმეები ფლობენ, მაგრამ იმის გამო, რომ თურქული სეინერები უფრო თანამედროვე ბადეებით და ტექნიკითაა აღჭურვილი, მათ ქირაობენ თევზის დასაჭერად.

„ქართველი ფლოტის მაღალ დონეზე აყვანას არავინ ფიქრობს. იგივე თურქეთში და სხვა ქვეყნებში სახელმწიფო რომ უდგას გვერდით მეთევზეებს, ისე არ უდგას ჩვენი სახელმწიფო მეთევზეებს გვერდით. ჩვენც შეგვიძლია ამ თევზის მოპოვება, უბრალოდ ხელის შეწყობა არაა, ტექნიკა არ გვაქვს. კრედიტი რომ აიღო და ბადე იყიდო, არ გაქვს საშეღავათო პერიოდი. თურქი მეთევზეებისგან ვიცით, რომ იქ სახელმწიფო ეხმარება მათ. აძლევენ კრედიტს და ხუთი წლის მერე იწყებენ გადახდას. აქ კიდევ ბანკში რომ მიხვიდე და მოგცეს კრედიტი, მაშინვე ითხოვს. ამ დროს შეიძლება თევზი არ იყოს და ვერ გადაიხადო,“ – გვეუბნება ვახტანგ ჯინჭარაძე.

სანამ მეთევზეები თავიანთ პრობლემებზე საუბრობდნენ, კაპიტანმა კიდევ ერთი ნიშანი მისცა და მეთევზეებმა ზღვიდან ბადის ამოღება დაიწყეს. არც მეორედ ნასროლი ბადე აღმოჩნდა სავსე თევზით.

ბადეს რამდენიმეათეული ბარაბულკა და ორი კამბალა ამოჰყვა. ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

მეთევზე წვრილ თევზს და მედუზებს აბრუნებს ზღვაში ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

მეთევზეებმა გადაწყვიტეს, კიდევ ეცადათ ბედი და ბადე ზღვაში მესამედ გადააგდეს.

მეთევზეები აგდებენ ზღვაში ბადეს ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები

ბადის გადაგდების შემდეგ ისევ კაიუტაში დავბრუნდით და ისევ პრობლემებზე განვაგრძეთ საუბარი.

მამუკა კირცხალია გვეუბნება, რომ იმ უამრავ პრობლემას შორის, რომლებსაც მეთევზეები აწყდებიან, ერთ-ერთი გემის გასაჩერებელი ადგილის არქონაა.

„იახტკლუბის ტერიტორიას ჰყავს თავისი მეპატრონე. ახლა კი გვაჩერებინებს იქ გემს, მაგრამ ზაფხულში ფიზიკურად ადგილი არაა გასაჩერებელი. ზაფხულის შტორმების დროს სულ შიშში ვართ, გემს რამე არ მოუვიდეს. პორტი არ გვიშვებს მის ტერიტორიაზე, ფაქტობრივად, ჰაერში ვართ,“ – ამბობს ის.

ამასობაში კიდევ ერთხელ მისცა კაპიტანმა ნიშანი და მეთევზეები ბადის ამოსაღებად აიშალნენ.