ახალი კვლევა აჩვენებს, რომ ბავშვებს, რომლებიც დიდ დროს ატარებენ ეკრანთან, ტვინის იმ უბნებში, რომლებიც დაკაშირებული არიან ენობრივ და კოგნიტურ უნარებთან, თეთრი ნივთიერების მთლიანობა ნერვული იმპულსის სისწრაფეზე დაბალი აქვთ. კვლევა, რომლის ავტორებიც ცინცინატის [აშშ] საბავშვო ჰოსპიტალის მკვლევრები არიან, 2019 წლის ნოემბერში გამოქვეყნდა ჟურნალში JAMA Pediatrics.
გამოკვლეული იქნა 3-დან 5 წლამდე 47 ჯანმრთელი ბავშვი, რომელთაც ჩაუტარდათ MRI-სკანირება და ტესტირება ენასა და ზოგად განათლებაში. თავის ტვინის იმ ნაწილებში, რომლებიც დაკავშირებულია ენის ცოდნასა და უნარებთან, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს განსხვავება იმ ბავშვებს შორის, რომლებიც უფრო მეტ და ნაკლებ დროს ატარებდნენ ეკრანთან.
ექიმი ჯონ ჰატონი, რომელიც კვლევის წამყვანი ავტორია, ამბობს, რომ „ეს არის პირველი კვლევა, რომელშიც დოკუმენტირებულია კავშირი ეკრანის ხშირ გამოყენებასა და ტვინის სტრუქტურის დაბალ მაჩვენებლებს შორის სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში“. ჰატონი აცხადებს, რომ საჭიროა დამატებითი კვლევები, მაგრამ აუცილებელია სიფრთხილე, როცა ბავშვები განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანეს ასაკში ეკრანებს იყენებენ.
ბავშვების მიერ ციფრული ეკრანების დიდი დოზით გამოყენების საფრთხეებზე სულ უფრო და უფრო ხშირად ჩნდება ინფორმაცია.
2019 წლის თებერვალში Insider-მა გამოაქვეყნა სტატია იმის შესახებ, რომ მკვლევრებმა, რომლებიც 2441 ბავშვს აკვირდებოდნენ ხუთი წლის განმავლობაში, დაასკვნეს, რომ ბავშვებს, რომლებიც 2-3 წლის ასაკში თანატოლებთან შედარებით უფრო მეტ დროს ატარებდნენ ეკრანთან, აღენიშნებათ განვითარების შესამჩნევი შეფერხება 3-დან 5 წლამდე.
ამ კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 2-3 და შემდეგ 5 წლის ასაკის ბავშვებში ჩაატარეს გამოკითხვა იმის დასადგენად, თუ რა დროს ატარებდნენ ბავშვები ეკრანთან, შემდგომ კი გამოკითხვის შედეგები გააანალიზეს ბავშვის განვითარების ისეთ მონაცემებთან ერთად, როგორიცაა სიტყვათა მარაგი, კომუნიკაციისა და პრობლემის გადაჭრის უნარი.
ხუთწლიანი კვლევის დასასრულს მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ბავშვები კვირაში საშუალოდ 10-დან 17 საათამდე ატარებდნენ ეკრანთან.
რამდენი ხანი შეიძლება გაატაროს ბავშვმა სმარტფონის, ტელევიზორის ან სხვა ციფრული მოწყობილობის ეკრანთან? – ეს კვლევა ამ კითხვას არ პასუხობს, თუმცა არსებობს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის რეკომენდაცია, რომლის მიხედვითაც, ბავშვი რომ ჯანმრთელი გაიზარდოს, ნაკლებხანს უნდა იჯდეს და ბევრს თამაშობდეს.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის რეკომენდაციის თანახმად:
- ორ წლამდე ბავშვს არ უნდა ჰქონდეს კონტაქტი ეკრანთან
- ორიდან ოთხ წლამდე ბავშვმა შეიძლება გაატაროს დღეში 1 საათი ეკრანთან და რაც უფრო მცირეა დრო, მით უკეთესია ბავშვის განვითარებისთვის
და რაც მთავარია, სპეციალისტების განმარტებით, მცირეწლოვანი ბავშვი ეკრანთან [სმარტფონთან, ტელევიზორთან და ა.შ.] მარტო არ უნდა დარჩეს, უფროსი ასაკის ადამიანი მას უნდა დაეხმაროს და აუხსნას, რა ხდება ეკრანზე, რათა ბავშვმა ნანახი რეალობას დაუკავშიროს.
_____________
ამავე თემაზე:
https://batumelebi.netgazeti.ge/news/228473/
