როგორ ვისწავლოთ უცხო ენა – ეს კითხვა „ბათუმელებმა“ ენის სპეციალისტებს დაუსვა. შეიქმენით უცხნოენოვანი გარემო, დაძლიეთ საუბრის კომლექსი, ხმამაღლა იკითხეთ და უსმინეთ ტექსტს, რომელსაც კითხულობთ – ასეთია სპეციალისტთა რჩევები და რეკომენდაციები ენის შესწავლის მსურველთათვის.
„იმისთვის, რომ ადამიანმა ისწავლოს ენა, უპირველესად სწავლის სურვილი უნდა ჰქონდეს. მეორე უნდა იყოს აუცილებლად შრომისმოყვარე. ჩვენ არ გვაქვს ისეთი გარემო, სადაც უცხო ენაზე საუბრობენ ადამიანები. ქართული გარემოა და ის უნდა იყოს იმისთვის მზად, რომ საკუთარ თავზე იმუშაოს. დღეში მინიმუმ ორი საათი მაინც. უნდა განავითაროს ყველა უნარ-ჩვევა – კითხვის, წერის, მოსმენისა და საუბრის. საქმე იმაშია, რომ თავიდან, როდესაც ადამიანი ენის შესწავლას იწყებს, იღებს წიგნს და ლექსიკონს. ლექსიკონის არ უნდა შეეშინდეს. აუცილებლად ლექსიკონთან უნდა იმუშაოს, მოძებნოს ყველა სიტყვა, რომელიც არ იცის, თუ საწყის ეტაპზეა და უნდა ენის დამოუკიდებლად შესწავლა. აუცილებლად უნდა აიღოს წიგნები, სადაც არის თვითმასწავლებელი. ის გზას უჩვენებს, როგორ უნდა შეისწავლოს,“ – ამბობს პროფესორი ირინე გოშხეთელიანი, ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ევროპეისტიკის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი.
მისივე თქმით, ენის სწავლის პროცესში მნიშვნელოვანია მოსასმენი მასალა.
„არის სპეციალური წიგნები დამწყებთათვის. ჩვენთან გარემო რადგან არაა, რთულია მოლაპარაკის პოვნა, ამიტომ კითხვა შეუწყობს ხელს მისი გემოვნების ჩამოყალიბებას, სიტყვების შეთვისებას. წინადადების სწორად წარმოთქმას. კითხვის დროს სასურველია თუ ხმამაღლა წაიკითხავს, რომ თვითონაც ესმოდეს როგორ კითხულობს. კარგია მოსმენა. ყველა წიგნს ახლავს ჩანაწერები და აუცილებელია ენის სწავლის მსურველმა მას მოუსმინოს.
თუ ადამიანს საწყისი ეტაპი განვლილი აქვს და უნდა ცოდნის გაღრმავება, პირველ რიგში, ამ ეტაპზეც საჭიროა შრომისმოყვარეობა. აუცილებლად უნდა ივარჯიშოს წერაში. ყველა ახალი სიტყვა, რომელსაც ისწავლის, სასურველია დაწეროს. თვალიც იმახსოვრებს, ხელიც იმახსოვრებს,“ – ამბობს ირინე გოშხეთელიანი.
კითხვაზე, რატომ ხდება ისე, ადამიანები წლების მანძილზე სწავლობენ ენას, თუმცა მის სრულყოფილად დაუფლებას ვერ ახერხებენ, ირინე გოშხეთელიანი პასუხობს:
„ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მეხსიერებას, როგორ იმახსოვრებ. თუკი თვითონ არ იშრომა ადამიანმა, მასწავლებელი სასწაულს ვერ მოახდენს. თვითონ უნდა შრომობდეს. მერე უნდა ჰქონდეს აუცილებლად ენის გამოყენების საშუალება. რაც ისწავლა, ის როგორ უნდა გამოიყენოს. კარგია თუ ვინმეს დაუმეგობრდება და ესაუბრება. ფეისბუქი ძალიან კარგი საშუალებაა ამისთვის, რომ დაუმეგობრდე უცხოელს და მიმოწერა გქონდეს. იგივე სკაიპით ელაპარაკო. ხშირად, როდესაც ცდილობენ უცხო ენაზე საუბარს, ეშინიათ შეცდომა არ დავუშვან. ეს იმდენად აკომპლექსებთ, შემდეგ აღარ საუბრობენ, შესაბამისად, ნაკლებად იყენებენ პრაქტიკაში. ესეც არის ერთ-ერთი ხელშემშლელი ფაქტორი. შეცდომების არ უნდა გვეშინოდეს, შეცდომებზე უნდა ვისწავლოთ“.
ინგლისური ენის სპეციალისტი ია ხასაია ამბობს, რომ ენის სწავლა დამოუკიდებლადაც არის შესაძლებელი, თუკი მსურველს საამისოდ ნებისყოფა ეყოფა. თავად ენის შესასწავლად ექვსი წელი დასჭირდა.
„დღეს სკოლაც და უნივერსიტეტიც გაძლევს საბაზისო ინგლისურს ყოველგვარი რეპეტიტორის გარეშე. უბრალოდ, ვფიქრობ, უნდა ეყოთ ბავშვებს იმის ნებისყოფა, დასხდნენ წიგნთან და იკითხონ. კარგი იქნება თუკი წიგნს უცხო ენაზე ხმამაღლა წაიკითხავ. მეხსიერება ზოგს აქვს მხედველობითი, ზოგს – სმენითი. როდესაც ვკითხულობთ, პარალელურად ვუსმენთ და ვლაპარაკობთ, ეს გვაძლევს საშუალებას ერთდროულად ვამუშაოთ თვალის მეხსიერებაც და სმენითიც. როცა ორივეს ვავარჯიშებთ, ვაძლევთ თავს საშუალებას, კარგად განვიმტკიცოთ ის, რასაც ვსწავლობთ. ყველა სტუდენტს ვეუბნები ერთსა და იმავეს – იკითხეთ სხვადასხვა წიგნის ადაპტირებული ვერსია.
არის სახელმძღვანელო 250 სიტყვის ფარგლებში. ერთ გვერდზე შეგხვდა უცხო სიტყვა ამოიწერე, მოისმინე, გამოთქვი, კონტექსტში შეხედე, გაიაზრე. მერე აღმოაჩენ, რომ ავტორი იმეორებს იმავე სიტყვას სხვადასხვა წინადადებაში, სხვადასხვა სტრუქტურაში. ეს გაძლევს საშუალებას გაეცნო ამ სიტყვას და დაიმახსოვრო. არ შეიძლება წლები დადიოდე მასწავლებელთან. უნდა გეყოს ნებისყოფა, იჯდე და კითხულობდე წიგნებს,“ – ამბობს ია ხასაია.
იას თქმით, ენის სწავლის პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანი მუდმივ რეჟიმში იქმნიდე უცხოენოვან გარემოს.
„მე დღემდე ვსწავლობ ენას, რადგან არ მაქვს იმის საშუალება საზღვარგარეთ ვიარო. სახლში ვიქმნი ინგლისურ გარემოს. ვუყურებ ფილმებს, მულტფილმებს, რაც მაძლევს საშუალებას ჩემი ცოდნა იყოს აქტიური. ცნობილი ფაქტია, პატარა ბავშვები სწავლობენ მულტფილმებით რუსულ ენას. იგივე შეიძლება განავრცოთ სხვა ენებზეც. უბრალოდ, უნდა გეყოთ მოთმინება და ნებისყოფა ერთი და იგივე რამდენჯერმე ნახოთ. საყვარელი ფილმები, საყვარელი მულტფილმები, რამდენჯერმე უნდა ვნახოთ. საყვარელი წიგნები რამდენჯერმე უნდა გადავიკითხოთ. ეს ყველაზე კარგი საშუალებაა. მე, პირადად, სხვას არაფერს ვაკეთებ“.
