„კანცლერმა არათუ გააკრიტიკა ეს კანონი, არამედ საჯაროდ ილაპარაკა პრესკონფერენციაზე. ეს ნიშნავს იმას, რომ ამ საკითხს ორმხრივ ურთიერთობაში ენიჭება ძალიან მაღალი პრიორიტეტი,“ – პუბლიცისტი ზაალ ანდრონიკაშვილი შოლცის გზავნილებზე საუბრის დროს ყურადღებას, პირველ რიგში, იმაზე ამახვილებს, რომ გერმანიის კანცლერმა რუსული კანონის საჯაროდ გაკრიტიკება არჩია.
ზაალ ანდრონიკაშვილი ოლაფ შოლცის და ირაკლი კობახიძის პრესკონფერენციას თარგმნიდა. რა შთაბეჭდილება დარჩა მას ამ შეხვედრიდან? – „ბათუმელებმა“ პუბლიცისტ ზაალ ანდრონიკაშვილთან ინტერვიუ ჩაწერა.
- ბატონო ზაალ, თქვენი აზრით, რას ცვლის გერმანიის კანცლერის მკაფიო და შეფასება რუსულ კანონზე, რასაც თქვენ ფეისბუქპოსტში სასიხარულო უწოდეთ? შოლცმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ევროკავშირს არ აქვს მსგავსი კანონმდებლობა და იმედი გამოთქვა, რომ საქართველო არ მიიღებს ამ კანონს.
ფედერალური კანცლერის შეფასებამდე გერმანელი პოლიტიკოსების მიერ გაკეთებული განცხადებები იყო ძალიან მკაფიო. მანამდე პოზიცია დააფიქსირა ბუნდესტაგის საგარეო საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარემ, ასევე ევროპარლამენტის დეპუტატმა ვიოლა ფონ კრამონმა და თქვა, რომ ამ კანონით საქართველო ევროკავშირში ვერ შევა. ამ განცხადებების შემდეგ ყველა ელოდა, რას იტყოდა კანცლერი და რა ფორმით იტყოდა.
შეიძლებოდა, ეს ყველაფერი მომხდარიყო კულუარებში და საჯაროდ საერთოდ არაფერი არ ეთქვათ, ასე ვთქვათ, კრიტიკა ყოფილიყო შიგნით, შეხვედრაზე, რომელსაც მე არ ვესწრებოდი და არ ვიცი, იქ რა ითქვა. ეს არის ჩვეულებრივი, დიპლომატიური პრაქტიკა: საქართველო და გერმანია არიან ძალიან მჭიდრო პარტნიორები. განსაკუთრებით ასეთ შემთხვევაში, როცა საინაუგურაციო, ანუ გაცნობითი ვიზიტია, აზრთა სხვადასხვაობის გარეთ გამოტანა დიპლომატიურ პრაქტიკაში ნაკლებად ხდება ხოლმე.
ის ფაქტი, რომ კანცლერმა არათუ გააკრიტიკა ეს კანონი, არამედ ამის შესახებ საჯაროდ ილაპარაკა პრესკონფერენციაზე, ნიშნავს იმას, რომ ამ საკითხს ორმხრივ ურთიერთობაში ენიჭება ძალიან მაღალი პრიორიტეტი. ეს ნიშნავს იმას, რომ არის საკითხი, რომელიც დაეტყობა ორმხრივ ურთიერთობებს, ეს პირდაპირ დაეტყობა საქართველოს მომავალს.
გერმანიის ელჩმა გადათარგმნა ამ შეხვედრის ძირითადი ნაწილები ინგლისურად, რაც ყველას შეუძლია ნახოს, სადაც შოლცმა მკაფიოდ თქვა, რომ ეს კანონი არ შეესაბამება საქართველოს ევროპულ ფასეულობებს. მან ასევე ხაზი გაუსვა იმას, რომ საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება 2024 წლის არჩევნების თავისუფლად და სამართლიანად ჩატარება. ეს ყველაფერი იყო აღნიშნული საქართველოს ევროპულ პერსპექტივაში.
თუ დავუბრნუდებით ქალბატონი ფონ კრამონის ნათქვამს, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს იყო გარკვეული თვალსაზრისით წითელი ხაზი, რომელიც მიჯნავს საქართველოს ევროპულ მომავალს: თუ ეს კანონი იქნება მიღებული, ევროპული მომავალი არ იქნება. კანონის გაწვევის შემთხვევაში კი, საქართველოს შესასრულებელი აქვს კონკრეტული პირობები, მათ შორის, ევროკომისიის 9-პუნქტიანი გეგმა.
საქართველოს ყველანაირი მხარდაჭერა ჩვენი პარტნიორებისა და განსაკუთრებით გერმანიისა, ამ საკითხში გვაქვს, ოღონდ იმ შემთხვევაში, თუ საქართველო შეასრულებს გარკვეულ პირობებს.
- შოლცმა გამოკვეთა წითელი ხაზი, რაც ელის საქართველოს რუსული კანონის მიღების შემთხვევაში?
ასე გამოდის. კანცლერს პირდაპირ ეს არ უთქვამს, მაგრამ კონტექსტი იყო ერთმნიშვნელოვნად ისეთი, რომ ეს კანონი არ შეესაბამება ევროპულ ფასეულობებს. მან მოუწოდა საქართველოს პარლამენტს, რომ გაიზიაროს პარტნიორების კრიტიკა, ასევე, საქართველოს მოსახლეობის კრიტიკა.
ზაალ ანდრონიკაშვილი
როცა საქართველოს პარტნიორი სახელმწიფო, გერმანია აჟღერებს პოზიციას, რომ ეს კანონი „არ შეესაბამება ევროპულ ფასეულობებს“, ხოლო პრემიერი კობახიძე იმავე პრესკონფერენციაზე ამბობს, რომ „აღნიშნული კანონი შეესაბამება ყველა ძირითად პრინციპს“, რის დემონსტრირებას ცდილობს ამით „ქართული ოცნება“ და ვისთვის?
ირაკლი კობახიძემაც პრესკონფერენცია გამოიყენა პოლემიკისთვის, რაც ასევე უჩვეულოა საინაუგურაციო ვიზიტებისთვის. როგორც წესი, პოლემიკა საჯაროდ არ ხდება. ეს ყველაფერი ხდება დიპლომატიური არხებით და იშვიათად პრემიერ-მინისტრების დონეზე. კობახიძემაც გაამწვავა ეს დაპირისპირება და ფაქტობრივად თქვა, რომ არ აპირებს ამ კანონის უკან გაწვევას. პირიქით, ეს კანონი შესაბამება ყველანაირ ნორმას, წესს, კრიტერიუმს, ის განაგრძობს მუშაობას, რომ დაარწმუნოს პარტნიორები ამაში.
რამდენად გამოუვა ეს, არ ვიცი, წარმატებასაც არ ვუსურვებ ამ საკითხში. ფაქტია, რომ პრესკონფერენციის მომენტისთვის ის იყო განწყობილი იმისკენ, რომ ეს კანონი მაინც უნდა მიიღოს საქართველომ.
- რაზე იყო „ქართული ოცნების“ ეს გზავნილი გათვლილი, თქვენი დაკვირვებით?
წარმოდგენა არ მაქვს. არ ვიცი, ეს რაზე შეიძლება იყოს გათვლილი.
ზოგადად ამ კანონის შემოტანა, ჩემი აზრით, თვითონ „ქართული ოცნებისთვის“ იყო დამაზიანებელი. თუკი ვინმე დააზიანა ამ კანონმა, ეს იყო, პირველ რიგში, „ქართული ოცნება“. ამ კანონმა მოახერხა კონსოლიდაცია „ოცნების“ მოწინააღმდეგეებისა, მისცა მათ სამართლიანი საფუძველი აღშფოთების, ასევე გამოიწვია ევროპელ პარტნიორებში სრული გაუგებრობა – დაინახეს, რომ დაპირების მიუხედავად, კანონი შემოაბრუნეს, ნახეს, რომ მთლად სანდო პარტნიორის როლში „ქართული ოცნება“ ამ თვალსაზრისით ვერ გამოვიდა.
შესაბამისად, რეაქცია იყო ძალიან მკაცრი და იქნება ძალიან მკაცრი. რა სცენარით აპირებს სიარულს „ქართული ოცნება“ არ ვიცი, მაგრამ ჯერჯერობით, რაც ნათელია, არის ის, რომ მსგავსი კანონი მიიღო ორი კვირის წინ ყირგიზეთმა. ეს არის რუსეთის საგარეო, პოლიტიკური შეტევა.
ვერაფერს გეტყვით მოტივაციაზე: პირდაპირ ასრულებენ ამ შეკვეთას, ეშინიათ, გამორჩენას ეძებენ, თუ ამას უკავშირებენ უკრაინის ფრონტზე შეცვლილ ვითარებას. რუსეთი აშკარად თავისი „რუსკი მირის“ კონსოლიდაციას ცდილობს სწორედ იმით, რომ ამ ტიპის კანონებს აღებინებს ქვეყნებს, ვისაც შეუძლია, რომ მიაღებინოს.
როგორც ევროკავშირთან ხდება საკანონმდებლო ჰარმონიზაცია და ათწლეულებია უკვე ამაზე ვმუშაობთ, ასევე რუსეთი ცდილობს „რუსკი მირის“ საკანონმდებლო ჰარმონიზაციას და მისი გავლენის სფეროში მყოფ ქვეყნებს მიაღებინოს მისი ტიპის კანონები.
კონტექსტი ამ კანონის მიღებისა არის ცხადი, რომ რუსეთი აღებინებს პოსტსაბჭოთა სივრცეში, თავისი გავლენის ქვეშ მყოფ ქვეყნებს. ისინი ამას სიამოვნებით აკეთებენ, დავალებით აკეთებენ, თუ როგორ, ამის თქმა მე არ შემიძლია. ამას არც აქვს არანაირი მნიშვნელობა.
კონტექსტი ერთმნიშვნელოვნად არის ანტიევროპული, ანტიდასავლური, მიმართული საქართველოში დემოკრატიის სრული დემონტაჟისკენ, მიმართული სამოქალაქო საზოგადოების, პოლიტიკური ოპოზიციის, თავისუფალი მედიის, სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების ნეიტრალიზაციისკენ. შესაბამისად, ეს არის კანონი, რომელიც მართლაც შეუსაბამოა საქართველოს ევროპულ მომავალთან.
ეს არის კანონი, რომელიც პირდაპირ მიმართულია სამოქალაქო საზოგადოების, პოლიტიკური ოპოზიციის, თავისუფალი მედიის და თავისუფალი აზრის ჩახშობისკენ. ეს არის ავტორიტარიზმის მექანიზმში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი რგოლი. ამას, ცხადია, ხედავს ყველა, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე ქვეყნის გარეთ. ამის დამალვა და სხვა რაღაცით გასაღება შეუძლებელია.
- არასწორად თარგმნეს შოლცის განცხადებაო, „ქართულ ოცნებაში“ განაცხადეს. ეს იყო ყურადღების გადატანის მცდელობა?
თარჯიმანი მე ვიყავი და შემიძლია პირდაპირ გითხრათ, რომ არაფერი არ შემიცვლია. ეს იყო სრულიად ადეკვატური თარგმანი. შოლცმა მართლაც თქვა, რომ ეს იყო კანონი უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ და მე ეს მოვიხსენიე, როგორც კანონი აგენტების შესახებ. ერთი და იგივე კანონზეა ლაპარაკი. თვითონ „ქართული ოცნება“ ადასტურებს, რომ მხოლოდ ერთი წინადადება შეცვალეს ამ კანონში და მეტი არაფერი.
თარგმანი რომ არაფერ შუაში არ იყო, ამას პირდაპირ ადასტურებს ისიც, რომ მთელი გერმანული მედია, ასევე გერმანელი პოლიტიკოსები, რომლებიც გამოეხმაურნენ ამ პრესკონფერენციას და ქართულ თარგმანთან საერთოდ არანაირ კავშირში არ იყვნენ, პირდაპირ წერენ, რომ შოლცმა გააკრიტიკა კანონი აგენტების შესახებ.
ცხადია, რომ მათ ჩემი ქართული თარგმანი არც მოუსმენიათ, მოისმინეს ის, რაც თქვა შოლცმა, მაგრამ გაიგეს ზუსტად ისე, როგორც გავიგე მე. მე, გერმანულ მედიას, გერმანელ პოლიტიკოსებს გვესმის ეს საკითხი ერთნაირად, „ქართულ ოცნებას“ ესმის ეს სხვანაირად. აქედან შეუძლია მკითხველს დასკვნა გამოიტანოს: ვინ არის ამ სიტუაციაში მართალი და ვინ – მტყუანი.
არ ვიცი, რისგან იყო გამოწვეული გადაბრალების მცდელობა: ეს იყო გამოწვეული გაღიზიანებით, თუ მწარე გემოთი, გამოწვეული საგარეო პოლიტიკური წარუმატებლობით, მაგრამ მსოფლიო არ მოქმედებს ისე, როგორც მიჩვეულია „ქართული ოცნება“ – „იმედის“ და პროპაგანდისტული ისტერიით არსებობას. მარტივი პროპაგანდისტული ხრიკებით, ტყუილით და დეზინფორმაციით ევროპაში ფონს ვერ გახვალ.
ეს იყო ნათელი დასტური იმისა, რომ ამ მეთოდებით არ შეიძლება ლაპარაკი ევროპელ პარტნიორებთან. ეს არის პირიქით: ძალიან კონტრპროდუქტიული, რამაც ძალიან მძიმედ დააზიანა რეპუტაცია საქართველოს მთავრობის, პრემიერ-მინისტრის და სამწუხაროდ, ჩვენი ქვეყნისაც.
- ასევე მინდა გკითხოთ აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ ქართველი მოსამართლეების შესახებ გაკეთებულ მორიგ განცხადებაზე – სანქცირებული მოსამართლეების საქმის გამოძიებას ითხოვენ. რის მანიშნებელია თქვენთვის ეს გზავნილი?
გამოძიება შეიძლება დღეს არ დაიწყოს საქართველოში ამ მოსამართლეების წინააღმდეგ, მაგრამ დაიწყოს ხვალ. „ქართული ოცნება“ არაა მარადიული და თვითონაც იციან კარგად. აშშ ძალიან მკაფიოდ მიანიშნებს იმას, რომ საქართველოს სასამართლო სისტემაში არსებობს ძალიან სერიოზული პრობლემა.
ეს არის ევროკომისიის რეკომენდაციის ერთ-ერთი პუნქტიც, რომ ჩატარდეს სასამართლოს რეფორმა.
სასამართლოზე კონტროლი „ქართული ოცნების“ არადემოკრატიული, ოლიგარქიული რეჟიმის ერთ-ერთი ბურჯია. ამიტომაც, ყველასთვის ნათელია ამ ტიპის კრიტიკა ჩვენი პარტნიორების მხრიდან. ეს ნიშნავს, რომ გარკვეული რეფორმები საქართველომ უნდა დაიწყოს, თუ უნდა მას პარტნიორული ურთიერთობების გაღრმავება.
- თქვენი აზრით, რამ შეიძლება შეუშალოს ხელი „ქართულ ოცნებას“ რუსული კანონის მიღებაში?
ისევე, როგორც შარშან, ყველაზე მნიშვნელოვანი ორი ფაქტორია: შიდა მობილიზაცია და ჩვენი პარტნიორების მკაფიო პოზიცია. ჩვენი პარტნიორების პოზიციების სიმკაცრე პირდაპირ არის დამოკიდებული საქართველოს მოქალაქეების სიძლიერეზე. იმან, რომ შარშან ზღვა ხალხი გამოვიდა ქუჩაში ამ კანონის წინააღმდეგ, აჩვენა ჩვენს ევროპელ პარტნიორებს, რომ საქართველოს მოქალაქეები მართლაც ირჩევენ ევროპულ მომავალს.
ახლაც საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებამ და ევროპელმა პარტნიორებმა ერთმანეთი უნდა გავაძლიეროთ, მაქსიმალური ზეწოლა უნდა მოვახდინოთ „ქართულ ოცნებაზე“, რომ გაიტანოს ეს სრულიად არადემოკრატიული და ევროპული ფასეულობებისთვის შეუსაბამო კანონი, ერთის მხრივ და მეორეს მხრივ, გადადგას ხელისუფლებამ ყველა ის ნაბიჯი, რაც საჭიროა საქართველოს ინტეგრაციისთვის ევროპულ სივრცეში.
—————–
- რა ხდება
მმართველმა პარტიამ მიცემული პირობა დაარღვია და ე.წ. რუსულ კანონის ჩაგდებიდან ერთი წლის შემდეგ კანონპროექტს ისევ აბრუნებს. „ქართული ოცნების” მიერ 3 აპრილს დარეგისტრირებულ კანონპროექტში „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“, გასულ წელს „ხალხის ძალის“ მიერ ინიციირებული და საპარლამენტო უმრავლესობის 76 დეპუტატის მხარდაჭერილი კანონისგან განსხვავებით, ტერმინი „უცხოური გავლენის აგენტი“ ჩანაცვლებულია „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლით“.
კანონპროექტი გრანტის მიმღებ ორგანიზაციებს — „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლის”, ხოლო მათ შორის აშშ-ს, ევროკავშირსა და საერთაშორისო ფონდებს, რომლებიც გრანტებს გასცემენ საქართველოში, „უცხოური ძალის“ სტატუსებს მიანიჭებს.
საქართველოს საერთაშორისო პარტნიორებმა, აშშ-ის, ევროკავშირისა და ევროპის საბჭოს ჩათვლით, შეშფოთება გამოთქვეს საქართველოს ხელისუფლების მიერ შარშან „უპირობოდ“ გაწვეული კანონპროექტის ხელახალი ინიციირების გამო.
______
ნუ ენდობით მმართველ პარტიას, რომელმაც ერთხელ უკვე მოგვატყუა
